PROCES STARZENIA SIĘ SKÓRY, CZYNNIKI PRZYSPIESZAJĄCE TEN PROCES, ZMIANY ZACHODZĄCE W SKÓRZE WRAZ Z WIEKIEM, PIELĘGNACJA SKÓRY STARCZEJ W DOMU I W GABINECIE KOSMETYCZNYM
Proces starzenia się skóry
Proces starzenie obejmuje naskórek i skórę właściwą. Polegają one na degradacji włókiem kolagenowych i elastycznych. Powstają zmarszczki, dochodzi do suchości i silnego złuszczania naskórka. W wyniku działania promieniowania świetlnego zewnętrzna martwa warstwa naskórka staje się niespójna i gruba. Proces starzenia polega więc na tym, że skóra staje się sucha, mało elastyczna, chropowata, pokryta zmarszczkami, przebarwienia, wybielenia, plamy, nadmierne rogowacenie, brodawki.
W procesie starzenia się skóry odgrywają rolę dwa przebiegające równolegle procesy - starzenie endogenne (wewnątrzpochodne, chronologiczne, genetyczne) oraz starzenie egzogenne (zewnątrzpochodne). Starzenie wewnątrzpochodne dotyczy nie tylko skóry ale także innych narządów organizmu człowieka, natomiast starzenie zewnątrzpochodne dotyczy przede wszystkim skóry i związane jest z ekspozycją na niekorzystne działanie różnorodnych czynników zewnętrznych, szczególnie promieniowania UV (dlatego bardzo często starzenie egzogenne określa się mianem fotostarzenia).
Zmarszczki są zmianami struktury skóry związanymi z procesami starzenia się organizmu i rozwijającymi się głównie (ale nie tylko) w obrębie skóry eksponowanej na promieniowanie ultrafioletowe (UV).
Starzenie wewnątrzpochodne (endogenne)
Starzenie endogenne jest nieuniknionym procesem postępującym w czasie. Związane jest między innymi ze zmianą ekspresji różnych genów: zwiększonej genów supresorowych a zmniejszonej genów promujących proliferację. Efektem tego procesu jest ostatecznie zróżnicowanie się komórek i związana z tym procesem apoptoza (czyli programowana śmierć komórki). U kobiet wyraźny wpływ przyspieszający endogenne starzenie się skóry jest menopauza i nagłe zmniejszenie aktywnych estrogenów w jej organizmie. W krótkim okresie czasu stan ten doprowadza do znacznych zmian w skórze - zmniejszenia jej elastyczności, jędrności, zwiększenia ilości zmarszczek, wygładzeniu granicy naskórek - skóra właściwa.
Starzenie zewnątrzpochodne (egzogenne)
Promieniowanie UV to najbardziej istotny czynnik zewnątrzpochodny powodujący starzenie się skóry. Nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV prowadzi do typowych zmian w obrębie skóry właściwej i naskórka określanych jako fotostarzenie.
Fotostarzenie to starzenie się skóry wywołane światłem. Słoneczne starzenie się skóry jest określeniem zmian powstających pod wpływem promieniowanie ultrafioletowego, do których zaliczamy: zmarszczki, poszerzone naczynia krwionośne, obszary ścienienia skóry o nieregularnym kształcie, brunatne plamy.
Podstawową przyczyną fotostarzenia skóry jest nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe, szczególną rolę odgrywa tutaj zakres promieniowania o dłuższej długości fali - promieniowanie UVA, ponieważ penetruje on głębiej, w obręb skóry właściwej. Przypuszcza się, że zmiany charakterystyczne dla procesu fotostarzenia obserwowane w skórze właściwej wywołane są uwalnianymi w naskórku pod wpływem promieniowania UV, cytokinami, takimi jak TNFalfa, interleukina.
Elastoza słoneczna to główny histologiczny (mikroskopowy) objaw tego procesu i słonecznego starzenia się skóry. Klinicznym wykładnikiem elastozy są zmarszczki. Nagromadzenie się mas elastyno podobnych i zmniejszenie ilości prawidłowych włókien kolagenowych.
W procesie starzenie uczestniczy także zakres widma promieniowania ultrafioletowego o krótszej długości fali - promieniowania UVB. Promieniowanie UVB ma działanie rumieniotwórcze, odpowiedzialne jest za powstawanie zmian w obrębie naskórka. Odgrywa kluczową rolę w procesie powstawania stanów przednowotworowych oraz niebarwnikowych nowotworów skóry.
Innym elementem słonecznego uszkodzenia skóry są plamy barwnikowe. Skóra ulega przebarwieniom lub odbarwieniom, najczęstszymi zmianami są piegi, plamy soczewicowate, ogniska rogowacenia słonecznego.
Oprócz bezpośredniego wpływu promieniowania UV na zmiany degeneracyjne w skórze, duże znaczenia mają wolne rodniki, które powstają jako wyniki oddziaływania promieniowania UV, ale także związane są z zanieczyszczeniem środowiska i paleniem papierosów. Wolne rodniki utleniają lipidy błon komórkowych skóry, uszkadzają bezpośrednio białka strukturalne (np. włókna kolagenowe) a także białka enzymatyczne. Mogą także wywoływać mutacje w obrębie komórkowego DNA i są jednym z czynników indukujących rozwój nowotworów złośliwych skóry.
Palenie papierosów. Twarz palacza charakteryzują głębokie zmarszczki, rozchodzące się wokół ust, szczególnie widoczne są nad górną wargą. Typowe są też zmarszczki mimiczne w skórze okolicy zewnętrznego kąta oka tzw. kurze łapki oraz płytkie zmarszczki w obrębie skóry policzków. Skóra ma odcień ziemisty, uwydatniają się kości jarzmowe i żuchwa, pogłębia się bruzda nosowo-wargowa. Na skórze twarzy powstają przebarwienia. Mechanizm prowadzący do przyspieszonego rozwoju zmarszczek u palaczy jest złożony. Włókna elastyny w skórze właściwej są cieńsze i wykazują zwiększoną fragmentację.
Pielęgnacja skóry starczej
Zakazy:
nie stosować do mycia twarzy mydła i wody.
nie opalać skóry.
nie stosować maseczek o działaniu ściągającym.
nie stosować zbyt często peelingów ziarnistych.
nie stosować preparatów wysuszających naskórek.
Zalecenia:
do demakijażu twarzy używać mleczko kosmetyczne.
używać toniku bezalkoholowego.
Krem do twarzy o działaniu odżywczo-regenerujacym.
rano i wieczorem stosować krem pod oczy.
2 razy w tyg. stosować maseczki odżywcze na twarz, szyję i dekolt.
można stosować serum.
chronić skórę przed promieniowaniem UVA i UVB.
zimą chronić skórę przed mrozem i wiatrem.
Zabiegi kosmetyczne stosowane w gabinecie kosmetycznym
- preparaty o działaniu liftingującym, termoliftingującym z zastosowaniem Wit. E, biotyny, koenzymu Q10, Wit. C , retinolu.