PROCESY STARZENIA SIĘ SKÓRY ORAZ SPOSOBY OPÓŹNIANIA TEGO PROCESU.

Kosmetologia - wykłady

PROCES STARZENIA SIĘ SKÓRY ORAZ SPOSOBY OPÓŹNIANIA TEGO PROCESU

Marzenie o wiecznej młodości zawsze zaprzątało ludzkie umysły. Od niepamiętnych czasów starano się znaleźć eliksir młodości. Starzenie się jest naturalnym, fizjologicznym procesem charakteryzującym wszystkie żywe organizmy. Jest nieuniknione. Długość naszego życia jest zaprogramowana genetycznie, nasze ciało zużywa się w ciągu całego życia jak maszyna.

60-70% masy ciała to woda. Im młodszy org tym jego tkanki bogatsze są w wodę. Starzenie się to zmniejszenie zawartości wody w tkankach organizmu, ich odwodnienie, osłabienie komórkowej przemiany materii, prowadzące do stopniowego obumierania komórek.

Plazma komórkowa młodego człowieka ma płynną konsystencję. W procesie starzenia następuje jej zagęszczenie, przybiera formę kleistego żelu tracącego właściwości wodochłonne.

Zwalnia się proces przemiany materii na skutek osłabienia wymiany międzykomórkowej : pobierania substancji pokarmowych i wydalania zbędnych produktów powstałych w wyniku metabolizmu.

Krew dociera z większą trudnością do tkanek, dostarczając mniej substancji odżywczych, co prowadzi do ich zwyrodnienia. Zaburzenia krążenia krwi powodują zaburzenia regulacji cieplnej i ochronnej, osłabiona jest naturalna odporność organizmu.

Czynniki przyspieszające proces starzenia

Wszystkie szkodliwe zmiany spowodowane zarówno przez czynniki endo- jak i egzogenne pozostawiają swój ślad w strukturze DNA – materiale genetycznym komórki, co ma wpływ na negatywne funkcjonowanie komórek przyczyniając się do skracania ich życia.

Do czynników tych zaliczamy:

wolne rodniki – jednowartościowe cząsteczki tlenu, które utraciły jeden elektron i zabierają go od atomów napotkanych na swej drodze. Przyczyniają się do:

• powstawania zmarszczek

• wysychanie skóry

• zmniejszenie jędrności

ogólnie przyspieszają więc proces starzenia

Naturalnymi antyutleniaczami są wit A, C i E, cynk, selen, oraz aminokwasy zawierające siarkę

szkodliwe działanie promieni słonecznych melanina pełni w skórze rolę obronną przed promieniowaniem UV. Ze względu na swą budowę neutralizuje wolne rodniki

agresywny wpływ zanieczyszczonego środowiska

Zmiany zachodzące w skórze z wiekiem

Następuje zwyrodnienie tkanki łącznej i zmniejszenie się grubości tkanki tłuszczowej, co prowadzi do pogłębienia zmarszczek i bruzd (hipoderma stanowi podporę dla dermy i epidermy )

Rozpoznanie skóry starczej nie sprawia trudności kosmetyczkom. Skora taka jest cienka i pergaminowa, może się lekko łuszczyć i bardzo często jest sucha. Widoczne są zmarszczki powierzchowne i głębsze oraz bruzdy, słabe ukrwienie (bladość) i ogólne zwiotczenie. Występują typowe zmiany starcze: plamy i brodawki starcze (łojotokowe).

Skóra właściwa

• zwyrodnienie tkanki łącznej powoduje zmniejszenie się fibroblastów ( odgrywają ważną rolę w tworzeniu się substancji międzykomórkowej oraz wszystkich włókien ) oraz kwasu hialuronowego ( zatrzymuje wodę )

• zwyrodnienie struktury włókien kolagenowych i sprężystych, tracą one swą rozciągliwość i elastyczność – ulegają rozpadowi

• zmniejszenie wydzielania gruczołów łojowych

• zmniejszenie dostarczania substancji odżywczych do komórek naskórka

naskórek

osłabienie procesów przemiany materii prowadzi do zwolnienia odnowy komórek , zranienia wolniej się goją. Naskórek staje się cieńszy, warstwa rogowa wysuszona i odwodniona (poprzez osłabienie wydzielania potu, łoju i substancji wodochłonnych). Brak odpowiedniej ochrony przed czynnikami zewnętrznymi. Naskórek zaczyna luźno zwisać tworząc fałdy. Skóra traci swe zabarwienie , staje się matowa, szara, przebarwiona.

Liczba melanocytów i komórek Langerhansa maleje wraz z postepującym procesem starzenia. Melanocyty wytwarzają mniej melaniny, zwłaszcza melanocyty mieszka włosowego, wyrastają więc włosy pozbawione barwnika – rozpoczyna się siwienie. Nierównomierne wytwarzanie melaniny powoduje powstawanie typowych plam i przebarwień starczych. Zmniejszenie liczby komórek Langerhansa prowadzi do osłabienia układu odpornościowego.

Tłuszczowa tkanka podskórna

W porównaniu do procesów starzenia się innych warstw skóry, zachodzące w tkance tłuszczowej nie są tak wyraźne. W starszym wieku następuje ubytek lub powiększanie się tkanki tłuszczowej.

Przydatki skóry

Siwienie włosów spowodowane jest zmniejszonym wytwarzaniem melaniny. Włosy stają się coraz cieńsze i jest ich mniej. W innych regionach może dochodzić do nasilonego wzrostu włosów np. krzaczaste brwi i grube w uszach.

Gruczoły potowe i łojowe ograniczają swą aktywność, skóra jest sucha. Zmniejszone wydzielanie potu pogarsza procesy termoregulacji skórnej.

Układ naczyniowy

Następuje rozszerzanie się naczyń, ze sztywnieniem ich ścianek. Zmniejsza się liczba naczyń włosowatych. Ukrwienie jest słabsze, a skutkiem tego są teleangiektazje, typowa bladość i zaburzona termoregulacja.

Pierwsze oznaki starzenia pojawiają się ok. 25 r ż pojawiają się pierwsze zmarszczki, zostaje spowolniony proces przemiany materii i regeneracja komórek. Pierwsze powstają w okolicy zew kącików oczu, „kurze łapki”, zmarszczki mimiczne; skóra w tym miejscu jest najcieńsza i najdelikatniejsza. Po 50 r ż gruczoły łojowe i potowe tracą w znacznym stopniu swą aktywność.

Pielęgnacja skóry starczej ,w domu i w gabinecie i sposoby opóźniania tego procesu.

Opóźnianie naturalnego procesu starzenia się to oddziaływanie na pięć podstawowych funkcji skóry

• regeneracja

• odżywianie

• nawilżanie

• oddychanie

• ochrona

Zmiany świadczące o starzeniu się skóry to :

• suchość i chropowatość

• zmarszczki

• utrata elastyczności i jędrności owalu twarzy

• siateczka naczyń

• ścienienie naskórka i przebarwienia (kolor żółty, brunatne plamy,), pigmentacja skóry jest nierówna

BADANIE SKÓRY I JEJ PRZYDATKÓW

DERMATOSKOP. Jest to aparat, który służy do mikroskopii powierzchniowej (epiluminescencyjnej) skóry.

Dermatoskop składa się z części optycznej w kształcie walca oraz z rękojeści. Z jednej strony walca znajduje się achromatyczna (bezbarwna) soczewka skupiająca i dziesięciokrotnie powiększająca oglądaną zmianę; z drugiej strony szklana powierzchnia, którą przykłada się z lekkim uciskiem ¬do zmiany na skórze. Na jakość obrazu wpływa również oświetlenie halogenowe, znajdujące się w części optycznej oraz olejek imersyjny, który nakrapia się na oglądaną zmianę skórną (imersja: zastosowanie cieczy, np .olejku cedrowego między obiektyw mikroskopu, a oglądany preparat, w celu uwy¬raźnienia obrazu). Oglądając ją przy pomocy dermatoskopu można ocenić pochodzenie i charakter zmiany. Można również określić, czy pochodzi z komórek barwnikowych skóry, czy naskórka lub naczyń krwionośnych

Przy badaniu ważna jest znajomość kryteriów dermatoskopowych, które pozwalają możliwie szybko rozpoznać czerniaka.

Chociaż metoda ta może nie jest w pełni doskonałą, ale bardzo pomocną w ustaleniu, które ze znamion melanocytarnych wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej oraz u pacjentów z licznymi zmianami wymagającymi stałej obserwacji.

Do dokonania diagnozy skórnej wykorzystuje się również:

pehametr- służy do pomiaru odczynu pH naskórka

korneometr- do pomiaru wilgotności skóry (pomiar elektrycznego oporu skóry- im wyższe przewodnictwo elektryczne, tym większa zawartość wody)

ewaporimetr- do pomiaru transepidermalnej utraty wody

kutometr- do pomiaru mechanicznych właściwości skóry, jej elastyczności

meksametr- do pomiaru barwy skóry

ebumetr- do pomiaru zawartości tłuszczu na skórze i włosach, bada intensywność pracy gruczołów łojowych

profilometria- pomiar szorstkości skóry i głębokości zmarszczek za pomocą odcisku silikonowego

Badanie elastyczności i nawilżenia skóry.

Dotykiem bada się gładkość naskórka, elastyczność skóry, napięcie mięśni, grubość podściółki tłuszczo¬wej itd. Elastyczność skóry na twarzy bada się chwytając pierwszym i trzecim palcem (opuszkami) fałd skóry na granicy oczodołu, części policzkowej kości jarzmowej, bliżej zewnętrznego kąta oka; uciska się i puszcza. Jeśli skóra odpręża się natychmiast, elastyczność jest bardzo dobra, gdy odpręża się po 10 sekundach - średnia, gdy nie odpręża się dłużej - znamionuje to brak elastyczności

Badanie elastyczności skóry koło oczu wykonuje się również okrągłym płatkiem silikonowym (średnio około 4 cm) nałożonym w zewnętrznym kąciku oka na okres 5-10 minut. Nawilżenie skóry można zbadać za pomocą specjalnego testera. Działanie opiera się na zasadzie przewodnictwa skóry. Jeżeli skóra ma dobrą wilgotność przewodzenie jest lepsze, natomiast jeśli skóra jest bardzo sucha jest słabe

Przyrząd służący do oceny stopnia nawilżenia skóry na podstawie pomiaru oporności skóry nazywamy korneometr

Udzielanie porad kosmetycznych. Z osobą zgłaszającą się pierwszy raz do gabinetu należy przeprowadzić dokładny wywiad w celu ustalenia diagnozy i wykluczenia ewentualnych przeciwwskazań do zabiegu. Po ustale¬niu, z czym się pacjent zgłasza, przeprowadza się oględziny skóry i następnie wywiad na temat:

dotychczasowej pielęgnacji (preparatów używanych, sposobu mycia, zabiegów dotąd stosowanych);

. stanu zdrowia (przebyte i obecne choroby);

. trybu życia (warunków w pracy, w domu).

Po przeprowadzeniu wywiadu ustala się dla pacjenta zalecenia dotyczące:

. zabiegów w gabinecie;

. zabiegów do wykonania w domu przez samych pacjentów;

. doboru preparatów i sposobu ich używania.

W razie stwierdzenia przypadku wymagającego konsultacji lekarza derma¬tologa lub lekarza innej specjalności, należy skierować pacjenta do danego specjalisty.

Konsultacji lekarzy wymagają takie schorzenia jak:

-ciężkie przypadki trądzika pospolitego, różowatego, znamiona, brodawki, nadmierne owłosienie u kobiet.

Osoba zgłaszająca się pierwszy raz do gabinetu powinna mieć założoną kartę pacjenta.

Tonus, turgor i rzeźba skóry Tounus i turgor określają stan napięcia skóry. Ich zmniejszenie prowadzi do zmiany rzeźby skóry i tworzenia się zmarszczek co powoduje zrozumiały niepokój większości kobiet. Oczekują one że regularne zabiegi kosmetyczne poprawią lub przynajm¬niej spowolnią niekorzystne procesy.

Decydujące znaczenie ma tu wiek klientki i jakość współpracy z kosmetyczką.

Turgor to napięcie skóry spowodowane ciśnieniem płynów wewnątrz tkanek. Wywołane jest ono przez siły osmotyczne i onkotyczne ( uderzeniowe, impulsowe, pchające) a także przez nawodnienie komórek.

Siły osmotyczne związane są z zawartościa soli w cieczy zgromadzonej w organiźmie, siły onkotyczne wiążą się natomiast z zawartościa rozpuszczalnych substancji między komórkami oraz z ich napęcznieniem. Stopień nasycenia i naprężenie błony komórkowej określane są także jako turgor. Ciśnienie występujące w skórze ma różne, wzajemnie zależne od siebie źródła:

- ciśnienie w naczyniach włosowatych oraz

- ciśnienie płynu w przestrzeni międzykomórkowej.

Czynniki zakłócające działanie tych mechanizmów obniżają turgor. Obok różnego rodzaju schorzeń są to, przede wszystkim, błędy w odżywianiu, pro¬wadzące do zachwiania równowagi i za¬burzeń. Dieta ze zbyt dużą ilością soli, niedostatek minerałów i zbyt mało pły¬nów powodują obniżenie turgoru. Po¬dobny skutek ma regularna ekspozy¬cja na promieniowanie UV, używki i lekarstwa, a także czynniki osłabiające ukrwienie skóry oraz naturalny proces starzenia.

Warto zatem zawczasu podejmować działania zwiększające ciśnienie turgorowe. Istotne jest zwłaszcza właściwe odżywianie i dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości płynów. Zabiegi wspomagające to przyjmowanie krzemionki, wapnia i magnezu. Ważna dla utrzymania ciśnienia osmotycznego jest także sól kuchenna, jednak zbyt duże jej stężenie prowadzi do odwodnienia ścianek naczyń, a tym samym do zaburzenia wymiany substancji odżywczych i mineralnych i w efekcie do osłabienia ciśnienia.

Pozytywne działanie mają również za¬biegi kosmetyczne, np. masaże, drenaż limfatyczny i jonofereza. Stosowane pojedynczo nie dają większych efek¬tów - osłabienie turgoru nie jest pro¬blemem miejscowym, lecz dotyczy całego ciała. Niektóre działania mogą wprawdzie spowodować nawodnienie skóry, lecz nie mają one długotrwałe¬go wpływu na wysokość ciśnienia turgorowego.

Tonus

Turgor pozostaje w bezpośrednim związku z tonusem - ciągłym stanem napięcia tkanek i mięśni, wywołanym działaniem systemu nerwowego. Roz¬różniamy:

~ tonus tkanek zależny od elastyczności tkanki łącznej i

~ tonus mięśniowy związany z aktywnością muskulatury.

Elastyczność włókien tkanki łącznej ma podłoże genetyczne, jednak konsek¬wentny trening bez przeciążenia także może wywrzeć pozytywny wpływ na włókna. Przeciążenie i nadmierne rozciąganie powoduje przedwczesne zwiot¬czenie tkanki, obserwowane czasem u sportowców wyczy¬nowych.

Tonus mięśniowy utrzymują włókienka mięśniowe. Mięśnie nigdy nie znajdują się w stanie pełnego spoczynku, częściowo są zawsze lekko napięte - tonus podstawowy zależy od typu konstytucyjnego. Każdy mięsień w celu utrzymania siły i jej wzrostu musi być stale trenowany. Mięśnie pomagają też w transporcie krwi i tym samym w zaopatrzeniu tkanek w sub¬stancje odżywcze oraz usuwaniu szkodliwych produktów przemiany materii, co w efekcie zwiększa ciśnienie turgoro¬we. Dzięki aktywności mięśni poprawia się ich tonus i zwięk¬sza objętość. Mięśnie układając się pod skórą powodują jej op¬tyczne wygładzenie. Przedsięwzięcia kosmetyczne podejmowane w celu zwiększenie tonusu mają charakter wy¬łącznie aktywizujący i wymagają własnej inicjatywy klientki. Zastosowanie aparatury kosmetycznej może jedynie wspomóc ten proces. I

Duży wpływ na zmniejszenie tonusu i turgoru mają diety odchudzające. Jeżeli w krótkim czasie tracimy na wadze, do¬chodzi do odwodnienia tkanki i ubytku mięśni. Zadna spo¬śród znanych diet nie powoduje na początku redukcji tłuszczu. Im mniej zbilansowana jest ilość dostarczanych składników pokarmowych, tym silniejszy ma to wpływ na turgor skóry.

Rzeźba skóry

Rzeźba skóry to plastyczny obraz jej powierzchni. Decy¬dujące znaczenie ma tu wiek, rodzaj skóry, jej uszkodze¬nia i ich następstwa. Istotna jest wielkość porów, zmar¬szczki, zanieczyszczenia, blizny, zrogowacenia oraz znamiona.

Negatywny wpływ na rzeźbę skóry mają:

~ ekspozycja na promieniowanie UV

~ stosowanie preparatów zawierających tłuszcze mineralne

~ niefachowo przeprowadzone zabiegi powodujące powsta¬wanie blizn, w tym epilacja, niewłaściwe usuwanie pryszczy i zaskórników, zabiegi z zastosowaniem kwasów owoco¬wych, kuracje złuszczające.

Do innej grupy czynników wpływających negatywnie na rzeź¬bę skóry należą:

~ błędy w odżywianiu

~ zbyt krótki czas snu

~ nikotyna i alkohol.

Wśród pozytywnych czynników kosmetycznych najistotniej¬sze są fachowo przeprowadzone zabiegi.

Diagnostyka kosmetyczna

Jedną z_najważniejszych umiejętności kosmetyczki powinna być zdolność rozpoznawania różnych rodzajów skóry i znajomość sposobów ich pielęgnacji. Bardzo ważne jest dokonanie

oceny czy defekty danej cery mieszczą się w granicach fizjo¬logii, tzn. stanu normalnego (np. rozszerzone pory, zmarszcz¬ki, zaskórniki), czy też przekroczyły już tę granicę i klienta należy skierować do lekarza. Postawienie właściwej diagnozy wymaga od kosmetyczki dużego doświadczenia.

Przystępując do zdiagnozowania skóry należy przeprowadzić-z pacjentem -wywiad, pytając o wiek, rodzaj wykonywanej pracy, dotych¬czasową pielęgnację w domu i gabinecie kosmetycznym, stan zdrowia, sposób odżywiania się, przebyte choroby, tryb życia, warunki pracy, sposób wypoczynku.

Oprócz znajomości rodzajów cer jest potrzebna także dokładna znajomość fizjologii skóry, mięśni, sposobu właściwego odży¬wiania się i odpowiednich preparatów kosmetycznych.

Pa¬cjentowi należy przypomnieć, że zachowanie i przedłużenie młodości zależy przede wszystkim od właściwego trybu życia, a nie tylko od specjalnych tabletek, wstrzyknięć, przeszcze¬pienia narządów i kuracji odmładzających. Od najwcześniej¬szych lat należy dbać zarówno o zdrowie fizyczne, jak i psy¬chiczne. Przestrzeganie zasad higieny, racjonalny rozkład dnia (praca, wypoczynek, sen), unikanie używek, nikotyny i alko¬holu (które przyczyniają się do przyspieszenia procesu starze¬nia się organizmu), unikanie hałasu, skażonego środowiska, stresów, racjonalne odżywianie, w dużym stopniu opóźniają proces starzenia. Należy pamiętać, że łatwiej jest mu zapobie¬gać, niż z nim walczyć. Pogodne, optymistyczne usposobienie i uśmiech na co dzień sprzyjają zachowaniu młodzieńczego wyglądu i również wpływają na opóźnianie procesu starzenia. Zabieg wykonywany w gabinecie kosmetycznym powinien być przemyślany, składniki odpowiednio dobrane, tak aby uzyskać zamierzony efekt.

Zabieg kosmetyczny powinien mieć na celu:

- przywrócenie zakłóconej równowagi gospodarki wodno¬-lipidowej skóry,

- przywrócenie elastyczności tkankom,

- "uśpienie" działania wolnych rodników, które przyspie¬szają starzenie się skóry,

- dobranie odpowiedniego składu witamin, aby wykorzy¬stać specyficzną barierę ochronną skóry.

Właściwie zastosowane preparaty spowodują, że skóra będzie doskonale napięta i gładka oraz dobrze chroniona przed szko¬dliwym działaniem środowiska.

Ważnym etapem pielęgnacji jest poradnictwo kosmetyczne i dobór środków pielęgnacyjnych do stosowania w domu, ja¬ko niezbędne uzupełnienie kuracji rozpoczętej w gabinecie kosmetycznym.

Podstawowe zasady postępowania pielęgnacyjnego w domu

1. Myć skórę twarzy rano i wieczorem odpowiednio dobranym preparatem.

2. Po każdym myciu stosować tonik.

3. Używać kremów na dzień i na noc oraz specjalnych kremów pielęgnacyjnych pod oczy i na szyję.

4. Chronić skórę przed skrajnymi wpływami czynników atmosferycznych.

5. Wykonywać makijaż kosmetykami odpowiednio dobranymi nie tylko pod względem kolorystyki, ale także ich działania odżywczego i pielęgnacyjnego.