Nadmierne eksploatowanie głosu prowadzić może do uszkodzenia narządu głosowego, do utraty głosu, jego zniszczenia czy nawet konieczność zmiany zawodu. Jest to skutek nieprawidłowej emisji lub/i braku higieny głosu nauczyciela w połączeniu z niedostrzeganiem czynników prowokujących większe obciążenie głosu, a tych jest niemało:
1.Hałas
Hałas męczy nie tylko narząd słuchu, ale wpływa na zmęczenie narządu głosowego. Gdy mówimy w hałasie, znacznie wzrasta napięcie mięśni, natężenie głosu (mówimy głośno a nawet krzyczymy), zaczynamy mówić ostro i twardo, w party sposób.
a)Szumy w klasie
ROZWIĄZANIE
Nie krzycz, nie podnoś głosu, by uzyskać ciszę w klasie. Wprost przeciwnie – mów ciszej, uderz w biurko, klaśnij energicznie lub użyj np. małego dzwoneczka (wyjaśnij uczniom kiedy i dlaczego będziesz go stosować).
b)Odgłosy zza okna
ROZWIĄZANIE
Jeśli hałas jest uciążliwy, zamykaj okna. Uchyl drzwi do klasy.
c)Hałas podczas przerwy
ROZWIĄZANIE
Jeśli masz dyżur – zaopatrz się w gwizdek. Unikniesz krzyku. Staraj się nie rozmawiać podczas przerwy, gdy dookoła Ciebie biegają rozkrzyczani uczniowie.
d)Odgłosy maszyn
ROZWIĄZANIE
Jeśli nauczasz przedmiotów zawodowych i pracy towarzyszą odgłosy maszyn, unikaj, na ile to możliwe, mówienia, gdy maszyny pracują. Podchodź do uczniów, stosuj umowne gesty zamiast krzyku.
2.Mówienie na dużej przestrzeni
Jeśli jesteś nauczycielem wychowania fizycznego lub wykładasz w dużej sali nie używając aparatury nagłaśniającej, musisz sobie zdać sprawę z tego, że duża przestrzeń prowokuje do podnoszenia głosu – mówienia wyżej i głośniej.
ROZWIĄZANIE
Mów wolniej, spokojniej, kontroluj wysokość głosu. Podczas lekcji wychowania fizycznego używaj gwiazdka i ustal z uczniami umowne znaki, które wyeliminują zbędne obciążenie Twojego głosu.
3.Słabe warunki akustyczne sal lekcyjnych
Sale lekcyjne rzadko kiedy sprzyjają nośności głosu. Powoduje to, że nauczyciel, zwłaszcza jeśli nie został przygotowany do właściwego operowania głosem, zmuszony jest do mówienia głośniej, często na granicy krzyku.
ROZWIĄZANIE
Aby unikać wysiłku głosowego powodowanego przez złe warunki akustyczne, chodź po klasie, unikaj stania cały czas przy biurku lub tablicy. Poruszaj się, zwracaj twarzą w kierunku uczniów. Nie mów, gdy stoisz tyłem do uczniów i piszesz na tablicy
4.Mówienie podczas choroby/ po chorobie
Intensywna praca głosem, jaką z pewnością jest nauczanie, podczas choroby lub tuż po niej jest kolejnym czynnikiem, który powoduje zwiększony wysiłek głosowy. Stan chorobowy wiąże się z osłabieniem naturalnych mechanizmów i często zmusza nas do większego wysiłku. Pojawiające się przykre dolegliwości utrudniają swobodne posługiwanie się głosem. Zmęczeniu głosu w takiej sytuacji mogą towarzyszyć też obrzęki, małe krwawienia w krtani.
ROZWIĄZANIE
Dbaj o zdrowie. Oszczędzaj głos podczas choroby. Pozwól, by Twój głos się zregenerował zwłaszcza po poważnych infekcjach czy chorobach dróg oddechowych. Unikaj dużych wysiłków głosowych (np. bardziej zaangażuj uczniów) i pamiętaj, że szept męczy narząd głosowy – mów cicho, dźwięcznie. |