Spory i konflikty międzynarodowe :

W sferze Sm oprócz państw działają także podmioty niepaństwowe , prowadzi do niejednokrotnie do występowania sprzeczności interesu , czyli sporów i konfliktów. Stanowią one nieodłączną cześc rozwoju cywilizacji ludzkiej i jeden z najstarszych i najbardziej powszechnych elementów międz stos polit.

K.Pawłowski

1 Istota sporów i konfliktów międzyn :

Spór międzynarodowy - stan stosunków między podmiotami prawa międzyn , w jaki jedna ze stron po adresem drugiej kieruje określone roszczenie , które spotyka się z odmową.

Wg . opinii doradczej Międz. Tryb. Sprawiedl. (1950) spór oznacza sytuację w której punkty widzenia 2 stron są wyraźnie przeciwstawne.

Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzyn . utożsamia go z brakiem zgody w przedmiocie kwestii prawnej lub stanu faktycznego z przeciwieństwem prawnych stanowisk lub interesów między str.

Karta Narodów Zj. posługuję się też pojęciem „sytuacji „ – określony układ Sm , w którym istniejące nieporozumienia i sprzeczności nie występują w postaci całkiem skonkretyzowanych roszczeń. Można to uznać jako fazę poprzedzającą spór międzyn .

Podział na spór i sytuację ma istotne znaczenie prawnopolityczne. Przyjęcie przez Radę Bezp. Decyzji odnoszącej się do określonego sporu międzyn . regulowane jest treścią art. 27 ust 3 Karty NZ , zgodnie z którym przy podejmowaniu decyzji dot pokojowego rozstrzygania sporów przewidzianych w Kart NZ strona w sporze będąca członkiem RB , ma obowiązek wstrzymać się od głosowania . Wymóg nie istnieje w przypadku zakwalifikowania określonego stanu faktycznego jako sytuacji , kiedy to żaden członek RB nie jest zobowiązany do wstrzymania się od aktu głosowania.

W nauce o Sm konflikt międzynar to – układ stosunków w środowisku międzyn , który charakteryzuję się sprzecznością stanowisk określonych podmiotów prawa między. , oraz występowaniem rzeczywistego lub wyobrażonego zagrożenia dla nadrzędnych wartości , interesów , celów tych podmiotów.

Wyraźnie rozróżnienie konfliktu od sporu nie zawsze jest możliwe , pojęć często używa się zamiennie , konfliktami określa się zwykłe spory , ktre przybrały ostrzejszą formę i stwarzają zagrożenie użycia zbrojnej siły lub też spory , w których siła ta została użyta .

Pojęcia konflikt i wojna

Wojna – w tradycyjnym ujęciu pm wojna jest stosunkiem między państwami , a jej rozpoczęcie jest związane z przejściem od stanu pokoju do stanu wojny , który zazwyczaj wiąże się z prowadzeniem walki zbrojnej między państwami . Obecnie to pojęcie zastępowane jest często pojęciem szerszym – konflikt zbrojny .

Konflikt zbrojny - konflikt w którym mają miejsce wszelkie przejawy walki zbrojnej ( obejmują one poza klasycznymi regularnymi wojnami o char międzypaństwowym także interwencję zbrojną , starcie graniczne , wojny domowe , powstania ect ) , jej stronami pozostają państwa , org międzyn , narody , gr etniczne , ugrup wewnątrzpaństwowe .

Przyczyny powstawania sporów i konfliktów międzynarodowych :

- asymetria sił i potencjałów państw - zmiana układu sił w środowisku międzyn - nacjonalizm - działania o char separatystycznym i irredentystycznym - neodarwinizm społeczny traktujący rywalizację i walkę jako naturalny i Konieczny mechanizm warunkujący dalszy rozwój cywilizacji ludzkiej - niesprawność komunikacji lub łączności międzypaństwowej - wyścig zbrojeń - wzmacnianie wew spójności państwa poprzez wywoływanie konfliktu międzyn- instynktowna agresywność ludzka ( wpierdolić ci ? Lol ^^)- brak demokracji - rozwój gospodarki stwarzający przesłanki działań wojennych - polit wpływy kompleksu wojskowo – przemysłowego - występowanie luki aspiracyjnej między poziomem życia a potrzebami i aspiracjami ludności - przeludnienie zgodne z teorami neomaltuzjańskimi- traktowanie wojny jako racjonalnego siłowego mechanizmu rozw sporów i konfliktów

Skutki występujących w środowisku międzyn sporów i konfliktów :

Efekty działań zbrojnych :

1. Straty ludnościowe . Wg M. Leitenberga w XXw śmierć poniosło ok. 120- 129 mln osób

2. Postępująca dezintegracja struktur państwa

3. Zniszczenia materialne , pogłębiające się ubóstwo i nędza

4. Masowe migracje ludności cywilnej

5. Zmiany granic międzypaństwowych

6. Rozpad i znikanie z map świata jednych a powstawanie nowych organizmów państwowych

Koszty prowadzenia działań wojennych i zniszczenia infrastruktury powodują kryzysy gospodarek zaangażowanych krajów , osłabiają rozwój gospodarczy , przyczyniają się do ubożenia ludności .

Konflikty zbrojne to źródło postępującej demoralizacji społeczeństw oraz elit politycznych , niszczą funkcjonujące struktury społeczne i powodują wzrost zachowań o charakterze przestępczym i patologicznym . Wojny wywierają wpływ na świadomość narodową lub etniczną , pogłębiają istniejące antagonizmy , wrogie stereotypy , powodują wzrost poparcia dla radykalizmu i nacjonalizmu , ważna konsekwencja wojen to dalsza militaryzacja społeczeństw.

Kon zbrojne stwarzają poważne zagrożenie dla sąsiednich państw a nawet całego regionu . Państwa te ponoszą koszty spadku lub przerwania wymainy handlowej , borykają się z przekraczającymi granice falami uchodźców , narażone są na wzrost negatywnych impulsów np. przemytu a nawet wew . destabilizację .

TYPOLOGIE SPORÓW I KONFLIKTÓW MIĘDZYN.

Podział może być przeprowadzony w oparciu o szereg różnych kryteriów :

Kryterium podmiotowe pozwala wyodrębnić :

Spory międzypań które stanowią najliczniejszą grupe i na gruncie prawa m. wyczerpują w zasadzie pojęcie sporu międzyn .

Na gruncie nauk politologicznych w syt dynamicznego wzrostu liczby uczestników Sm , nie należy jednak pomijać możliwości wystąpienia innych sporów tj sporów miedzy państwem a międz organ pozarządową , międy o. międzyrząd , o. międzyrz i org pozarz . ,

Międy państwem a podmiotem niepaństwowym o char międzyrz . , zarówno posiadającym podmiotowość prawnomiędzyn ( np. spór między państwem a narodem walczącym o o realizacje prawa do samostanowienia ) jak i jej pozbawionym ( spór miedzy państwe a korporacjami )

Kryterimu przedmiotu sporu :

- spory odnoszące się do zaistnienia pewnego faktu , dot danego terytorium lub określonych osób . kryterium to pozwala dodatkowo na wyodrębnienie podziału na spory polityczne i prawne.

Polityczne – dot honoru lub żywotnych interesów państwa i występują gdy państwa dążąc do osiągnięcia celów polit , uzasadniają swe stanowisko , powołując się na argumenty pozaprawne . W chwili zaistnienia sporu międzyn o char politycznym mało prawdopodobne staje się jego przekazanie do rozstrzygnięcia w drodze międzynar postępowania sądowego .

Spory prawne – państwa uzasadniają roszczenia lub odmowę ich spełnienia , powołując się na obowiązujące w prawie międz organy sądowe.

Podział ten spotyka się z krytyką , w praktyce zdecydowana większość sporw Miedzyn łączy w Sb elementy obu , gdyż państwa uzasadniają swe interesy polityczne także w opraciu o przepisy prawa m.

Zasadne pozostaje prowadzenie podziału na podst kryterium możliwości rozstrzygnięcia sporu w międzyn postępowaniu sądowym .

Na podst kryterium kompetencyjnego wyodrębnić można spory , które mogą zostać rozstrzygnięte w drodze kontaktów i ustaleń char międzynar. ( spory dot podz wód terytorialnych ) , oraz spory , których rozwiązanie leży wyłącznie w gestii wew organów państwa. ( kwestia przestrzegania podst praw i woloności )

Kryterium skutków sporów : wyodrębnia się spory zwykłe ( niezagraż między pokojowi i bezp ) , kwalifikowane ( stanowią zagrożenie )

Kryterium przestrzenne : lokalne , regionalne , uniwersalne spory

Kryt organizacji środowiska miedzyn : spory wewnątrz blokowe ( w ramach danego sojuszu polit – militarnego ) , peryferyjne ( poza obszarem sojuszy ) , międzyblokowe ( wrogie wobec sb gr państw ) – np. rywalizacja Wschów – Zach . , konflikt ten toczony był w warunkach zimnej wojny tj stanu Sm w którym miejsce ma permanentny konflikt , lecz nie istnieje możliwość rozstrzygnięcia w drodze militarnej konfrontacji . ( tam jest więcej o tym , ale chyba wiecie co to Zimna wojna , nie ? :D jak nie to odsyłam do ksero jest tam pare zdań o tym )

Kryterium char konfliktu zbrojnego pozwala na wyodrębnienie międzynarodowych i niemiędzyn konfliktów zb .

Pierwsze z nich obejmują międzypaństwowe konflikty zbrojne i poza systemowe konf z.

Międz Konf zbr pojawiają się miedzy 2 lub więcej państwami, mogą one występować przeciw sobie grupowo lub indywidualnie , miedz koalicja państw np. interwencja w Iraku 2003. , w ramach o organizacji miedz Nato przeciw Jugosławii 1999.

Pozasystemowe konflikty zbr – między państwem a grupą niepaństwowa spoza tego państwa ( walki o niepodległość Cypry 55- 59)

Pojęcie międzynarodowych (wewnątrzpaństwowych ) konfliktów zbrojnych odnosi się do wew konfliktów zbr w znaczeniu ścisłym i umiędzynarodowionych konfliktów wewnętrznych .

Wew konflikty sensu stricto rozgrywają się między rządem państwa a istniejącą w tym państwie wew opozycją , przy tym brak jest zbrojnej interwencji ze str innych państw / organizacji międz , w momencie wystąpienia takiej interwencji można mówić o umiędzynarodowionym wewnętrznym konflikcie zbrojnym

Kryterium stopnia natężenia prowadzonych działań zbrojnych i zw z nimi liczby ofiar wyróżniamy konflikty o małej , średniej i dużej intensywności .

3 poziomy konflików :

Małe / niskie natężenie : śmierć w wyniku walk poniosło min 25 osób w danym roku trwania konfliktu , łączna suma ofiar była mniejsza niż 1000 ofiar śmiertelnych .

Średnie – liczba ofar śmiertelnych min 25 , łączna przynajmniej 1000 , lecz mniej niż 1000 zabitych w każdym roku trwania konfliktu

Wojna – na każdy rok trwania min 1000 zabitych .

Pokazuje to , że zjawisko konf. Zbro ulega ewolucji .

Mary Kalador dokonała rozróżnienia na tzw stare i nowe wojny . stara odnosi się do ukształtowanego w europie sposobu militarnej od organizacji i prowadzenia działań zbrojnych , warunkującego dominujące w okresie o d XVII – XX w podejście w postrzeganiu i analizie zjawiska wojny .

Str starych wojen były zcentralizowane , hierarchiczne , zorganizowane i terytorialnie określone suwerenne państwa . Posiadały pod swą kontrolą stałą i profesjonalną armię . Przyczyny wybuchu starych wojen stanowiła rywalizacja o terytorium i sprawowanie nad nim suwerennej władzy , zaś znajdujące się pod kontrolą państwa stałe armie pozwalały na jego opanowanie i kontrolowanie. O rozstrzygnięciu wojny decydował wynik bitwy , prowadzenie działań wojennych regulowało prawo wojennego. Do zakoń II wojny prawo do prow. Wojen stanowiło jeden z atrybutów państwowej suwerenności , wojny uzasad interesem państwa ,działania były postrzegane jako racjonalny i „konieczny” mechanizm działania państw w środowisku międz . w ujeciu Carla von Clauewitza tak rozumiana wojna stanowiła kontynuacje międzypaństwowych stos polit „przy zastosowaniu innych środków „

Zjawisko starej wojny odnosi się do czasów przeszłych ale już w okresie zimnej wojny miało miejsce wiele konfliktów zbrojnych które nie wpisywały się w definicję „ starej wojny ‘’ , te nieregularne konflikty były zwiastunem nowego oblicza konfliktów zbrojnych . zakończenie zimnowojennej rywalizacji i intensyfikacja procesów globalizacyjnych końca XX wieku wpłynęły na zmiane oblicza konfliktów zbrojnych . wojna przestała podlegać zasadom i ograniczeniom poprzedniego okresu , wywołało to zmianę : zakresu podmiotowego kofliktów , motywacji stron obecnie toczonych wojeń , celów metod i środków prowadzenia walki , skali cywilnych ofiar konfliktów zbrojnych i źródeł finansowania współczesnych konfliktów zbrojnych . Ten właśnie wyłaniający się w latach 80 . 90 . nowy typ zorganizowanej pzremocy o charakterze wewnątrzpaństwowym określa się mianem konfliktu postmodernistycznego , konfliktu o niskiej intensywności lub pojęciem „nowej wojny’’

Toczone w granicach państw wojny char się wielością zaangażowanych w walki uczestników , konflikty te określane są mianem wojny sprywatyzowanej .( prywat stosowanie przemocy przez zwalczające się ugrupowania )

W nowych ‘’wojnach „ uczestniczą regularne armie , różnego rodz siły policyjne ,jednostki paramilitarne , lokalne oddział samoobrony , zagraniczni najemnicy ( **uje) , regularne siły wojskowe działające pod międzyn auspicjami ( np. ONZ) , zazwyczaj są biernym uczestnikiem , w walkach biorą udział nielegalnie zaciągnięci nieletni ,

Ważną cechę ‘nowych wojeń ‘ jest fakt że pojawiają się w syt dezintegracj lub erozji współczesnych struktur państwowych zaś rozgrywającą się we wnętrzu państw walka o władzę motywowana jest względami tożsamości etnicznej , rasowej , religijnej . Char dla nowych wojen mobilizacja do zbrojnego działania w oparciu o tożsamość danej grupy określana jest przez M.Kaldor mianem polityki tożsamości .

Kolejna cecha to odejście od znanych tradycyjnym wojnom celów , metod i środków prowadzenia działań zbrojnych . celem jest nie zdobycie terytorium ale jego kontrola dokonywana przez eliminację z tego obszaru ludności o odmiennej tożsamości . eliminacja ludności może się odbywać przez ludobójstwo , gwałty na ludności cywilnej , czystki etniczne ect/

Często ma miejsce presja psychologiczna – wymazywanie wszelkich śladów wrogiej kultury na danym obszarze .

Nowe wojny char niewielka liczba bitew lub poważnych starć zbrojnych ,- strony unikaja tego bo nie chca uszczuplac swego potencjalu militarnego

Większosc aktów przemocy zostaje skierowana wobec lunosci cyw , osoby cyw nie SA przypadkowymi , lecz bezposr celami i ofiarami prowadzonych działan. Coraz cześciej używa się określenia ‘’zdegenerowana woja”

Współczesne konf posiadają tez własne mechanizmy ekonomiczne , w ogarniętych wojną państwach produkcja pozostaje na bardzo niskim poziomie , wysiłki prow wojny uzależnione są od lokalnych grabieży cywilów , oraz dostarczanej pomocy zagran. Działania te Kaldor określiła jako „ transfer dóbr” – tj redystrybucji środków materialnych , która przyjmuje postać wszelkiego rodzaju wymuszeń , porwań , rozbojów ect

Analizując to co napisałam piętro wyżej , czyli zagadnienie ewolucji oblicza konfliktów zbrojnych stwierdzamy , że co jakiś czas możemy mówić o tzw rewolucji w dziedzinie wojskowości ( RMA)więc głębokiej zmianie sposobu prowadzenia walki zbrojnej skutkującym wzrostem zdolności bojowych i militarnej skuteczności działań sił zbrojnych spowodowanych przez : zastosowanie nowych rozwiązań technologicznych , transformację oblicza sił zbrojnych , polegającej na zmianie sposobu szkolenia i wyposażania sil , wprowadzenie nowatorskich koncepcji prowadzenia działań wojennych

Wyrazem dokonującej się ostatnio RMA , warunkowanej rozwojem technologii komputerowej w zakresie pozyskiwania, przetwarzania , wymiany info i wykorzystanie tej technologii Na polu bitwy w wyniku komputeryzacji , intensyfikacji powiązań systemów : dowodzenia , kontroli , łączności , przetwarzania danych wywiadu , obserwacji , rozpoznania , samego uzbrojenia , pozostają prowadzone przez państwa Zach operacje wojskowe lat 90 XXw i początku XXI w Iraku ect

Dostrzegalna w nich zmiana sposobu prowadzenia działań zbrojnych poległa min na wykorzystaniu dla celów operacji ogromnej liczby danych , równoczesnym atakowaniu ważnych celów militarnych i polit , prowadzenie operacji be wzgl na warunki atmosferyczne , lokalizacji geograf , zastosowaniu międzykontynen procesu planowania w czasie rzeczywistym , wykorzystanie satelitarnych systemów rozpoznania , dowodzenia i łączności , wykorzystanie broni nowej generacji ( broni inteligentnej ) , powierzenie kluczowej roli w działaniach zbrojnych siłom powietrznym , zmniejszenie sił zbrojnych zaangażowanych w działania zbrojne.

Skutkowało to zapewnieniem znajomości pola walki , uzyskaniem przewagi w powietrzu, precyzją i skutecznością działan zbrojnych oraz ich zwiększoną destrukcyjnością , ograniczeniem liczby dokonywanych ataków i zakoń koflktu we wczesnej fazie.

Operacje te potwierdziły że zmianie ulega oblicze sił zbrojnych , zwycięstwo przezstaje być zależne od liczby żołnierzy , armie zostały poddane redukcji w zakresie stanu osobowego i ilości posiadanego w okresie zimnej wojny sprzętu .

We współ konfl zbrojnych zasad rolę odgrywają nowoczesne siły powietrzne.

Podsumowując można stwierdzić , że mamy do czynienia z polaryzacją oblicza konfliktów zbrojnych. Istnieje grupa k. przeciw ludności cywilnej , oraz k. w których duża rolę odgrywają zaawansowane technologicznie uzbrojenia , a ludnośc nie jest głownym celem.

W oparciu o kryterium celu działan str k . wyróżniamy – wojne napastniczą ( inaczej wojna zaborcza , kolonialna ) , wojnę obronna .

Można wyodrębnić k. nakierowane na wywołanie zmian w zakresie sprawowania władzy ( cel to obalenie istniejącego sytemu politycznego , lub zmiana ośrodka decyzyjnego ) , oraz konflikty w których str dążą do osiągnięcia zmian odnoszących się do statusu określonego terytorium .( cel to przejęcie kontroli nad danym teryt , jego secesja ,u zyskanie autonomi )

Zastos kryt legalności – wojny nielegalne ( zabronione przez prawo m. , obecnie wszystkie ) , wojny legalne (3 przypadki - działania wynikające z samoobrony indywidualnej lub zbiorowej , dział prowadzone na podst decyzji Rady B. o zastosowaniu środków przymusu , wojny narodowowyzwoleńcze )

Kryterium motywacji walczących str :

Konf . religijny – 1 ze str walczy w imię swych przekonan relig , żąda prawa do otwartego praktykowania , głoszenia zasad wiary lub odmawia tego innym gr )

k. etniczny – str k. to plemiona , grupy etniczne , mniejszości narodowe , narody . Głowny element różniący str k. to odmienności etniczne , uświadomionym i artykułowanym powodem k. jest poczucie zagrożenia dla etnicznej i kulturowej tożsamości str k.

k. ideologiczny – w wymiarze międzyn dot odmiennej koncepcji org środowiska międzyn i przejawia się w wielopłaszczyznowej rywalizacji państw o odmiennym systemie społ – gospodarczym i polit . Można to odnieśc też do k. wewnątrz kraju w którym pewne grupy sprzeciwiają się dominującemu systemowi politycznemu , społ – gosp .

Podział wg kryterium rodzaju broni – konfl toczone przy użyciu uzbrojenia konwencjonalnego , broni chem i biolog , broni atomowej .

Wojna totalna – prowadzona za pomocą wszystkich środków materialnych i psychologicznych przeciw całej ludzkości . \

Kryt teatru działan – wojny lądowe , morskie, powietrzne , obecnie mowi się o kosmicznych , wojna informatyczna – cel to zniszczenie , zablokowanie , przejecie kontr nad skomputeryzowanymi systemami .

W nauce o Sm coraz częściej mówi się o o wojnie asymetrycznej – Kon zbr w którym przeciwstawne str posiadają odmienne potencjały militarne powoduje że słabsza str nie może liczyć na sukces w klasycznej militarnej konfrontacji i musi uciekać się niekonwencjonalnych metod i Śródków prowadzenia walk lub , lub wykorzystać słabość przeciwnika . Do tych środków zaliczamy atak z użyciem broni biologicznej , chem a w przyszłości być może atomowej , metodami działań pozostają walki partyzanckie i terroryzm .