Leczenie nefroprotekcyjne eliminacja czynników ryzyka pchn wczesne rozpoznanie i hamowanie progresji, specyficzna terapia nefroptotekcyjna(IKA) dodatkowa terapia farmakolog nadciśnienia tęt. Ograniczenie spozycia soli,bialka, kontrola glikemi, gospodarki lipid, leczenie niedokrwistości, kontrola m.c. rzucenie fajek Stadia PChN I –GFR ≥ 90 choroba nerek z prawidłowym GFR II 60 – 89 wczesna (utajona)PNN III 30 – 59 umiarkowana ( wyrównana)PNN IV 15 – 29ciężka (niewyrównana)PNN V <15 lub leczenie dializami – schyłkowa PChN ( mocznica) Leczenie pierwszego rzutu z ZUM 1.kotrimoksazol/trimetoprim doustnie 2. nowy fluorochinolon (cyprofloksacyna, ofloksacyna, norfloksacyna, pefloksacyna) doustnie. Postępowanie ogólne wspomagające i objawowe powinno obejmować w szczególności: leżenie, obfite przyjmowanie płynów i łatwostrawną dietę regularne i kompletne opróżnianie pęcherza leki łagodnie rozkurczowe leki łagodnie zwiększające diurezę. Czynniki progresji choroby nerek: HA, otyłość, hiperlipidemia, patanie papierosow, za dużo białka w diecie, wcześniaki, plec męska, rasa czarna,OOZN- objawy: obraz kliniczny rózny- od obj. Zap. Pechrz. Mocz. Do urosepsy. Pojawiają się <24h:ból w okolocy ledź, złe samopoczucie, dreszcze, goraczka, obj dyzuryczne, nudności wymioty, obj Goldflama + obustronnie, tkliwość w podbrzuszu(zap pech mocz), leukocyturia.W każdym przypadku przed właczeniem leczenie wykonaj: badanie ogólne moczu a u chorych przyjmowanych do szpitala posiew krwi . badanie obrazowe w razie wątpliwości, gorączki utrzymujacia się >48h, pogorszenie stanu klinicznego w trakcie lecznia, konieczność hospitalizacji, powtórny OOZN,Zapalenie pęcherza mocz leczenie: I rzut kotrimoksazol 960mg 2xdz przez 3 dni, cyprofloksacyna 250mg 2x1 tabl przez 3 dni. II rzut Amoksycylina z klawulanianem 375mg 3xdz przez 7 dni, nitrofurantoina 100mg 4xdz przez 7 dni Diagnostyka pchn:Wywiad o:czy w rodzinie,nykturię,krwiomocz,objawy ZUM,ch.współistniejące-cukrzyca,HA,gruźlica,dna mocz,ch.sercowo naczyniowe,przyjmowane leki(nefrotoksyczne),czy była diagnostyka z użyciem środków nefrotoksycznych.Przedmiotowe:RR,masa ciała i wzrost.Przesiewowe:GFR na podstawie kreatyniny w surow,ogólne moczu,test na albuminurię.USG:wielkość,położenie i echogeniczność nerek,szerokość układu kielichowo-miedniczkowego i początkowego odcinka moczowodu,obecność złogów, zmian torbielow.bądź litych.PChN to wieloobjawowy zespół chorobowy powstający w wyniku zmniejszania się liczby czynnych nefronów niszczonych przez różnorodne procesy chorobowe Kryterium rozpoznania PChN: trwałe wykładniki uszkodzenia nerek w badaniach laboratoryjnych i obrazowych utrzymujące się co najmniej przez 3 miesiącePodział przewlekłej choroby nerek na 5 stadiów w zależności od eGFR w oparciu o wiek, płeć, rasę i stężenie kreatyniny we krwi Obecnie najczęstszą przyczyną PChN jest nefropatia cukrzycowa Leukocyturia jalowa – zakazenia atypowe, bakterie beztlenowe, wirusy, pasożyty, zapalenie pochwy, wysilek fizyczny, odwodnienie, goraczka, stany zapalne układu pokarmowego. znamienna bakteriuria- A kobiety z objawami zakazenia 10²E.coli i ropomocz, 10⁵ innych drobnoustrojow chorobotwórczych, wzrost każdej flory bakteryjnej w moczu pobranym z naklucia nadlonowego B Mezczyzni bez objawow zakazenia 10³drobnoustrojow chorobotwórczych C Pacjenci bez objawow zakazenia 10⁵ w dwoch kolejnych badaniach ostre niepowiklane zapalenie pęcherza moczowego- wstępny posiew nie jest konieczny, leczenie doustne 3 dni fluorochinolony, amoksycylina, kotrimoksazol, nadal objawy – posiew moczu i leczenie w zależności od posiewu Czynniki ryzyka powiklanego ZUM- Plec meska, u kobiet zakazenie spowodowane przez bakterie atypowe, wady anatomiczne układu moczowego, immunosupresja Powiklania ZUM – ropien korowo rdzeniowy nerki, mnogie ropnie kory nerek, ropien okolonerkowy, zgorzelinowe odmiedniczkowe zapalenie nerki, martwica brodawek nerkowych, roponercze,przewlekle odmiedniczkowe zapalenie nerek, zoltako ziarniniakowi odmiedniczkowe zapalenie nerek, niewydolność nerek, urosepsa Bakteriomocz bezobjawowy- u zdrowej nie wymaga leczenia, konieczne jest w ciazy, przed inwazyjnymi zabiegami na układzie moczowo płciowym, u biorcy przeszczepu nerki. dyskusyjne cukrzyca osoby doraznie lub przewlekle cewnikowane. Niewskazane- osoby w podeszłym wieku, dziewczeta oraz kobiety w okresie przedmenopauzalnym Leczenie chorych na OOZN- lagodne- leczenie ambulatoryjne 7-14 dni fluorochinolony lub kotrimoksazol lub amoksycylina – ciezki przebieg – leczenie pozajelitowe aminoglikozyd+amoksycylina lub ampicylina po 48h przejscie na leczenie doustne, wybor antybiotyku w zależności od posiewuPrzygotowanie przed podaniem kontrastu- odpowiednio nawodnic przed i po badaniu, na 24h przed odstawic metformine, ilość srodka kontrastowego nie powinna przekraczac 50 ml podczas badania, acetylocysteina 600mg do płynów ochrona kleb nerkowych.

Terapia sekwencyjna Polega na zastąpieniu formy parenteralnej leku, formą doustną w sytuacji znacznej poprawy stanu klinicznego chorego Pozwala na szybsze wypisanie chorego ze szpitala, co obniża koszty leczenia, a przede wszystkim zmniejsza ryzyko nadkażenia chorego oporną florą bakteryjną Zap płuc atypowe a typowe-gwałtowny poczatek,osłabieniem, bólami mięśn,i nagłą wysoką gorączką,, która spada po 7-9 dniach,dreszczami,zlewnymi potami,kaszlem, najpierw suchym,bólem klatki piersiowej przy oddychaniu,dusznością o różnym stopniu nasilenia ATYPOWE powolny poczatek, kaszel, bol gardła, temp do 38 bole stawów miesni,duszność,objaw zap miesnia sercowego,uszkodzenie nerek watroby wysypki,DIC, obrzek pluc Pacjent z zapalaniem płuc kiedy do szpitala SKALA CRB65 Splatanie (wynik oceny stanu psychicznego < 8 lub pojawienie sie dezorterrtacji dotycz4cej osoby, miejsca lub czasu)CzestoSi oddychania > 3O/minutg CiSnienie krwi (skurczowe < 90 mmHg lub rozkufczowe < 60 mmHg)Wiek > 65. r.20- Prawdopodobnie moZnaleczyc w domu.1 lub 2- Rozważyc skierowanie do szpitala, szczegolnie jeśli wynik wynosi 2 punkty. 3lub 4 -Pilne skierowanie do szpitala'Dowolny wynik przy obecności obustronnych objawów zapalenia płuc w obrębie klatki piersiowejNieskuteczna antybiotykoterapia- nieparwidlowe rozpoznanie wstepne, wystapienie powikłań, niedostateczne aktywność w miejscu zakazenia, nieprawidłowe dawkowanie lub częstość podawania antybiotyku, zmniejszone wchłanianie lub zwiekszony metabolizm leku, wtorne zakazenie inna oporna na leczenie bakteria, powstanie oporności lub tolerancja leku Racjonalna antybiotykoterapia- Skutecznosc ( ogranicznenie oporności przez nadużywanie i niewłaściwe stosowanie antybiotykow), stosowanie zgodnie z zaleceniami I i II rzut lub zgodnie z posiewem, bezpieczeństwo, niski koszt leczenia, wygodna forma stosowania lekow, zmniejszenie do minimum ryzyka, przyjmowanie leku zgodnie z zaleceniami lekarza Skala Centora – to stosowany w praktyce sposób oceny zespołu objawów występujących w przebiegu zapalenia gardła, których spełnienie sugeruje występowanie zakażenia bakteryjnego (anginie paciorkowcowej), a tym samym konieczność włączenia do leczenia antybiotyków. Na skalę Centora składają się następujące objawy: -gorączka > 38 obecność wysięku na migdałkach podniebiennych ,powiększenie i tkliwość węzłów chłonnych szyi,brak kaszl Patogeneza ch.wrzodowej:infekcja h.pylori,NLPZ, Czynniki genetyczne palenie papierosow, alkohol, sposób odzywiania,czynniki emocjonalne Wsk. Do gastroskopii-brak łaknienia-chudniecie-wyczuwalny guz-niewyjasniona niedokrwistość-zaburzenia połykania-krwawienie z gopp-poczatek objawow po 45 rz Leczenie ch.wrzodowej-zalecenia ogolneUnikanie alkoholu, papierosow, NLPZ,kawy-faramkoterapia tradycyjna Leki ograniczające dzialanie czynnikow agresji:IPP, prostaglandyny, leki antymuskarynowe. Antag rp histaminowych H2, leki zobojętniające kwas solny Leki wzmacniające obronność blony sluzowej: sukralfat, cytrynian potasowo-bizmutowy Wskazania do leczenia zakazenia H.pylori Wrzód dwunastnicy,Wrzód żołądka, Choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy w wywiadzie, Przebyta operacja z powodu choroby wrzodowej Dyspepsja czynnościowa Zapalenie żołądka Resekcja żołądka z powodu wczesnego raka Rak żołądka w rodzinie Zmiany przedrakowe Polipy gruczolakowate i hiperplastyczne żołądka Chłoniak żołądka typu MAL T Choroba Menetriera Eradykacja H.pylori PPl + amoksycylina - 1000 mg 2 razy/dobę + klarytromycyna - 500 mg 2 razy/dobę PPl + klarytromycyna - 250 mg 2 razy/dobę + metronidazol - 500 mg 2 razy/dobę PPl + amoksycylina - 1000 mg 2 razy/dobę + metronidazol - 500 mg 2 razy/dobę Ch.wrzodowa,leczenie-Unikać:NLPZ,Palenia,Alkoholu,Kawy,Farmakoterapia tradycyjna:leki ograniczające działanie czynników agresji,leki wzmacniające obronność błony śluzowej Leki zobojętniające kwas solny Leki antymuskarynowe Antagoniści receptorów histaminowych H2, IPP,Prostaglandyny, Sukralfat,Cytrynian potasowo-bizmutowy

wtorna profilaktyka chzz- gdy D-dimery b. narosły po odstawieniu wracamy do terapii- neo złośliwe 3-6 m-cy heparyna potem p.o leki lub do usuniecia, I epizod samoistny 3-6 m-cy, II i ↑na stałe Leczenie żchzz leczenie stopniowane uciskiem, przerywany ucisk pneumatyczny, umieszczenie filtruw zle główniej dolnej, u chorych obciążonych ryzykiem HIT monitorujemy plytki krwi i fondapatynuksu co 24h <50kg-5mg,50-100kg-7.5mg,>100kg-10mg, heparyna w zależności od wagi Objawy zapalenia zył głębokich 2/3przypadków nie powoduje utrudnienia odpływu krwi z konczyn i przebiega bezobjawowo, bol lydki podczas chodzenia, obrzek podudzia lub całość konczyny, tkliwość lub bolesność uciskowa, objaw Homansa (+), ocieplnie konczyny, stan podgorączkowy, gorączka, czasami jedynym objawem lub 1 sygnalem jest objawy zator płuc Zaburzenia EKG w zatorowości płucnej EKG – często: tachykardia, nadkomorowe zaburzenia rytmu, zmiany ST i T (ujemny w III,V1-V2) . tachykardia nadkomorowe zab. rytmu . dekstrogram zesp. S1Q3 pełny lub niepełny blok prawej odnogi p-Hisa ujemne zał.T V1-V4 Czynniki ryzyka zatorowości płucnej.Silne:złamanie,wymiana stawu biodrowego lub kolanowego,duże zabiegi chirurgiczne,duże urazy,urazy rdzenia.Umiarkowane:artroskopia stawu kolanowego,wkłucia centralne,chemioterapia,niewydolnośc serca/odechowa,nowotwory,niedowład,ciąża połóg,przebyty epizod ŻchZZ,trombofilia.Słabe:unieruch.w łóżku 3 dni,siedzacy,wiek>40,op.laparoskopowe,otyłość,żylakowatość podudzi. czynniki ryzyka ŻChZZ- duze zabiegi operacyjne szczególnie w obrebie konczycn dolnych, miednicy i jamy brzusznej, obecność cewnika w duzych zylach, leczenie p nowotworowe leczenie hormonalne i stosowanie inhibitorow angiogenezy, stosowanie odustnych srodkow natykonc, HTZ, stosowanie lekow stym erytropoeze czynniki ryzyka zatorowości płucnej trombofilie- niedobor antytrombiny III, czynnik V Laiden, mutacja protrombiny, aktywność czynnika VIII pow. 90 percentyla, dysfibrynogenemia, hiperhomocysteinemia, p ciala antykardiolipinowe, nadmiar PAI, niedobor bialka C i S wysokie czynniki ryzyka zatorowości płucnej- zlamanie (biodro, noga), wymiana stawu biodrowego lub kolanowego, duze zabiegi chirurgiczne, duze urazy, urazy rdzenia kregowego operacje wysokiego ryzyka- chirurgia aorty oraz duzych naczyn, naczyn obwodowych operacje umiarkowanego ryzyka- brzuszne, w obrebie tetnic szyjnych, angioplastyka tetnic obwodowych, wewnatrznaczyniowa naprawa tetniaka, chirurgia w obrebie szyi i klatki piersiowej, powazne zabiegi neurologiczne i ortopedyczne, przeszczep pluca nerek lub watroby, powazne zabiegi urologiczne. u kogo profilaktyka IZW- z wszczepiona sztuczna zastawka lub wczesniejsza naprawa zastawki z uzyciem sztucznego materialu, przebytym IZW, wrodzona wada serca, po przeszczepieniu serca z nieprawidlowa czynnością zastawek kliniczne czynniki ryzyka operacjiDusznica bolesna/przebyty zawal serca/niewydolność serca/udar lub przejściowy incydent niedokrwienny mozgu/niewydolność nerek(kreatynina>170umol/l) lub klirens kreatyniny <60 ml/min)/cukrzyca wymagajaca insulinoterapii

Kliniczne postacie Boreliozy z Lyme:Rumięń wędrujący Borrelial lymphocytoma (BL)Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn Zapalenie stawów Zapalenia mięśnia sercowego Neuroborelioza Profilaktyka Boreliozy z Lyme:Profilaktyka czynna (szczepienia) jest niedostępna. Postawę zapobiegania jest ochrona ciała przed kleszczami podczas przebywania w rejonach ich występowania, stosowanie repelentów, oraz odpowiednio wczesne ich mechaniczne usuwanie i kontrola miejsca wkłucia. Profilaktyka poekspozycyjna w formie jednorazowej dawki doksycykliny (p.o. 200mg), jest uzasadnione tylko w przypadku mnogiego pokłucia przez kleszcze podczas pobytu w rejonie endemicznym osoby dorosłej pochodzącej spoza tego rejonu. RÓŻA - OBJAWY I PRZEBIEGPoczątek jest nagły, z temperaturą do 40⁰C z dreszczami, objawami ogólnego rozbicia. Najczęstsze miejsca lokalizacji choroby to kończyny dolne i twarz. Zwykle stwierdza się ogniskowo ostry stan zapalny skóry i tkanki podskórnej, objawiający się rumieniem i obrzękiem, który jest ostro odgraniczony od skóry otaczającej, kształt ogniska może być nieregularny – związany jest z szerzeniem się ogniska zakażenia. Skóra jest wygładzona i lśniąca nad ogniskiem zakażenia . W ciężkich przypadkach może dojść do martwicy i zgorzeli. Jeżeli zmiany chorobowe szerzą się drogami chłonnymi, róża nosi nazwę pełzającej.Niekiedy dołączają objawy krwotocznelub powstają pęcherze.POWIKŁANIA Nawroty Słoniowacizna Ropowica tk. podskórnej. Zapalenie naczyń i żył. ROZPOZNANIE Diagnoza stawiana jest na podstawie całościowego obrazu klinicznego.Różnicuję się z : zakrzepowym zapaleniem żył, ostrym kontaktowym zapaleniem skóry, ramieniem guzowatym, toczniem rumieniowatym (twarz), początkowym półpaścem, różą nowotworową. LECZENIE Ogólne: Powinno trwać od 7 do 10 dni i jest zależne od wieku: Wiek < 5 roku życia Cefalosporyny II lub III generacji, Chloramfenikol, Ampicylina Wiek > 5 roku życia Penicyliny, Cefalosporyny I lub II generacji, Erytromycyna, Klindamycyna, Chloramfenikol, Miejscowe :kompresy ichtiolowe; wilgotne i zimne okłady, leżenie w łóżku z wysoko uniesioną kończyną; leczenie przeciwzakrzepowe Wysypka ospowa- środki p. bólowe, środki miejscowo odkazające, zespół witamin z grupy B, U chorych z upośledzoną odpornością leki p. wirusowe Porównanie mononukleozy z grypą: za mononukleoza: podniesione enzymy wątrobowe, gorączka powyżej 38-39 trwajaca od2 do 30 dni, obrzek powiek, powiększenie wątroby(zółtaczka), powiekszenei narządów miąższowych, uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, wysypka po podaniu antybiotyku. Strategia Kokona: Jeżeli nie można zaszczepić dziecka lub dorosłego(ze względu na przeciwwskazania lub zbyt młody wiek)albo szczepienie nie jest wystarczająco skuteczne,warto zaszczepić osoby z najbliższego otoczenia.Strategia ta zmniejsza ryzyko ale go nie eliminuje.Badanie przed szczepieniem Czy pacjent jest dziś chory, czy pacjent jest uczulony na leki, szczepionki, pokarmy(białko jaja, żelatyna, lateks)? Poważna reakcja na szczepienie, drgawki, zaburzenia i utrata świadomościCzy pacjent choruje na AIDS, rak, białaczkę lub inne choroby układu odpornościowego Czy pacjenta leczono w ciągu ostatnich 3 miesięcy lub kortyzolem, prednizonem, cytostatykami lub poddano radioterapii Czy pacjentka jest w ciąży lub istnieje ryzyko że będzie w ciągu ostatniego msc Przeciwwskazania do szczepionki przeciw ksztuśćcow Uczulenie na jakikolwiek składnik Encefalopatia w ciągu 7 dni od podania szczepionki krztuścowej Ostrożnie u osób po zespole Guailliana-Barrego Postępujące choroby neurologiczne Niekontrolowana padaczka Powikłania szczepionek które trzeba zgłościć Reakcje miejscowe- poważne- obrzęk wykracza poza staw lub obrzęk, ból, zaczerwienienie utrzymujące się > 3 dni lub konieczna jest hospitalizacja Powikłanai z OUN; encefalopatia( drgawki, zaburzenia świadomości i zachowania), porażenie splotu barkowego,Zespół Guilliaina-Barego Inne : reakcje anafilaktyczne w ciągu 24h, posocznica, gorączka > 39ºC,małopłytkowość, zapalenie jąder, zap ślinianek Wskazania do szczepionki pneumokokowej Wiek > 2m.ż. i >65 r.ż. Chorzy na przewlekłe choroby układu oddechowego (POChP,rozedma,astma, nikotynizm) CH. Przewlekłe choroby serca(niewydolność srca, kardiomiopatie) Ch. Przewlekłe choroby wątroby (marskość, poalkoholowe uszkodzenie wątroby) Cukrzyca Zmniejszenie odporności (Aids, radio- i chemioterapia) Asplenia Nowotwoey układu krwiotwórczego Pacjent z implantem ślimakowym Pensjonariusze opieki długoterminowejCo zrobić z kobietą w ciąży, której 3-letnie dziecko zachorowało na ospę – podać immuoglouliny Do 3-4 tyg po ekspozycji podajemy VZIG

Budowa ciała: ↑tkanki tłuszczowej, ↓zawartości wody↓ gęstości i masy kostnej ↓ masy mięśniowej↓wzrostu i masy ciała Układ krążenia ↓przewodnictwa ↓liczby kardiomiocytów ↑masy mięśniowej lewej komory ↓ objętości wyrzutowej nasilenie zmian miażdżycowych w ścianach tętnic Układ oddechowy ↓pojemności życiowej płuc o 15-20% ↓objętości oddechowej ↑ objętości zalegającej↓sprężystości płuc - zaburzenia stosunku wentylacji do perfuzji↓maksymalnej pojemności oddechowej↓saturacji tlenem Układ moczowo-płciowy ↓liczby nefronów↓ przesączania kłębuszkowego,Przerost gruczołu krokowego,Atrofia śluzówki pochwyUkład pokarmowy ↓ masy wątroby, aktywności enzymów i przepływu krwi przez wątrobę,Zwolnienie motoryki↓wydzielania kwasu solnego w żołądkuUkład nerwowy Atrofia mózgu↓ czynności nerwów obwodowych Osłabienie odruchu z baroreceptorów - ryzyko wystąpienia niedociśnienia ortostatycznego↓napięcia mięśniowegoSkrócenie IV fazy snu Ogólne problemy wieku podeszłego: Ból przewlekły/Wzrost częstości wystepowania otepienia/depresja/slabsze odczuwanie bolu trzewnego/zaparcia/nietrzymanie moczu/zaburzenia równowagi i chodu/czeste wystepowanie neuropatii obwodowej/zapalenie stawow/choroby sercaLeki zwiekszonego ryzyka:Glikozydy naparstnicyDoustne antykoagulantyNeuroleptyki - parkinsonizmPochodne benzodwuazepiny o długim t_1/2 (diazepam, chlordiazepoksyd) - preferować leki o krótkim t_1/2(oksazepam, temazepam)Leki nasenne - zmniejszyć standardową dawkę o połowę OpioidyNLPZAntybiotyki: tetracykliny, fluorochinolony, amino glikozydyLeki hipoglikemizujacePrzyczyny nieskutecznej lub szkodliwej farmakoterapii w wieku podeszlymTerapia nieprzemyślana, stosowanie leków bez wskazań, politerapia - ryzyko interakcji Niewłaściwe kojarzenie leków Nieznajomość procesów zachodzących w starzejącym się organizmie i ich wpływu na farmakokinetykę i farmakodynamikę leków Niedokładne zapisywanie lub nie zapisywanie zaleceń Niemożność wykonania zaleceń - zaburzenia wzroku i/lub słuchu Brak lub niedostępność leku zmiany farmakokinetyki u starych dystrybucja- ↑ objętości dystrybucji dla lekow litofilnych, ↓ objętości dystrybucji dla lekow hydrofilnych 21. zmiany w wydalaniu lekow- ↓ perfuzji nerek, filtracji kłębuszkowej, wydalania kanalikowego i wchłaniania zwrotnego, ↓ klirensu nerkowego i wydłużenie okresu poltrwania antybiotyki szkodliwe u starszych- tetracykliny>katabolizm bialek, fluorochinolony> dezorientacja splatanie psychozy, aminoglikozydy> dzialanie oto i neurotoksyczne wiek podeszly a cukrzyca- ↑ tkanki tluszczowej trzewnej, tendencje do otyłości insulinoopornosc, niska aktywność fizyczna, osłabienie osmoreceptorow, ↑ ryzyka zawalu miesnia sercowego Wady wrodzone Embriopatie - wynik działania teratogenu,pomiędzy l7 a 60 dniem od zapłodnienia - wrodzone wady rozwojowe. Fetopatie - wynik dzialania teratogenu po 60 dniach od zaplodnienia. Uszkodzenia płodu takie .iak po porodzie.Klasyfikacja FDA-Kategoria AKontrolowane badania kliniczne u kobiet w ciąży nie wykazały dzialania teratogennegoKategoria B Badania na zwierzętach nie wykaza|y ryzyka dla płodu. Brak kontrolowanych badań u kobiet w ciąży. Kategoria C Działania teratogenne lub embriotoksyczne u zwierząt. Brak kontrolowanych badań u kobiet w ciąży. Stosowany tylko wtedy' gdy korzyści Ieczenia matki przewyższają ryzyko niepożądanego działania u plodu. Kategoria D Udokumentowane działanie teratogenne u ludzi. Stosowane u kobiet w ciąży tylko w stanach zagrożenia życia' jeżeli leki kat. A' B lub C są nieskuteczne. Kategoria X Udokumentowane anomalie u plodów ludzkich.Wysokie ryzyko działania t€ratogennego leków przewyższające korzyści z ich stosowania. Leki dozwolone w ciąży ANTYBIOTYKOTERAPIA W CIĄŻY penicyliny cefalosporyny (zwł. I i II generacji) makrolidy z wyjątkiem klarytromycyny FAS-scisła korelacja z wystapowaniem FAS a alkoholem spożywanym we wczesnym okresie ciąży, zaburzenia rozwojowe twarzy do 4 tyg., nieprawidłowości rozwoju mózgu do 10 tyg ciąży. anomalie rozwojowe twarzy(hiperteloryzm, wąskie szpary powiekowe, małe kosci policzkowe), zmniejszony odwód czaszki, opóźniony wzrost, opóźniony rozwój umysłowy, zaburzenia zachowania- trudność int Leki teratogenne:przeciwnowotworowe,przeciwpadaczkowe,doustne przeciwcukrzycowe,leki hormonalne,leki tyreostatyczne,leki przeciwzakrzepowe,retinoidy egracji społecznej, wzmożona pobudliwość, inna anomalie np. wady serca.