Zdefiniuj pojęcie - zarządzania :
Koordynowanie pracy zespołów ludzkich i środków produkcji dla osiągnięcia zamierzonych celów w sposób jak najbardziej efektywny.
Zestaw działań (obejmujących planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie – kierowanie ludźmi i kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe, informacyjne) i wykorzystywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny – wg. R. W. Griffina
Organizacja struktur oraz kontrola realizacji celów.
Wymień funkcje zarządzania:
planowanie
organizowanie
motywowanie
kontrola
Zdefiniuj pojęcie organizacja (wg. Kotarbińskiego):
Pewien rodzaj całości ze względu na stosunek do jej własnych elementów, mianowicie taka całość, której wszystkie składniki współprzyczyniają się do powodzenia całości.
Zdefiniuj pojęcie organizacja (wg. Griffina):
Grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany, aby osiągnąć pewien zestaw celów.
Objaśnij czteroelementowy model organizacji wg. H. Leavitta:
Między podstawowymi elementami organizacji zachodzą wzajemne relacje nazywane „sprzężeniami”, „oddziaływaniami” i „powiązaniami”.
LUDZIE – członkowie organizacji wraz z ich wiedzą, kwalifikacjami, system wartości, motywacją do pracy itp. Jest to społeczny element organizacji.
CELE – rozumiane jako zbiór (wiązka) zamierzeń przewidzianych do realizacjo w jakimś przedziale czasu. Z nich wywodzą się zadania cząstkowe przewidziane do realizacji na poszczególnych stanowiskach pracy.
TECHNOLOGIA – zbiór wytycznych sprawnego działania i sposobów wytwarzania, stanowi techniczny element organizacji.
STRUKTURA – ściślej struktura organizacyjna, rozumiana jako zbiór reguł porządkujących zachowania uczestników organizacji. Jest ona konsekwencją podziału pracy, uważanego wręcz za przyczynę organizacji.
Opisz podsystem społeczny organizacji (wg. H. Leavitta):
Zawiera uczestników organizacji, ich motywacje, postawy, wartości, kulturę oraz więzi społeczne występujące między nimi.
Opisz podsystem techniczny organizacji (wg. H. Leavitta):
W skład wchodzą stosowane w organizacji technologie, umiejętności techniczne, maszyny, urządzenia, budynki i ich wyposażenie.
Wymień odmiany osobowości:
Biurokratyczna – charakteryzuje się wyuczoną nieudolnością, wysokim stopniem konformizmu, technicyzmem i formalizmem w działaniu, wysokim stopniem dyscypliny, podstawą dominacji wobec klientów i patentów, obroną własnych interesów przez dokumentowanie działań.
Autorytarna – cechuje się szczególnym połączeniem agresywnej dominacji i podległości wobec autorytetów.
Gracza – osoba, która lubi zmiany i chce wpłynąć na nie, lubi też podejmować skalkulowane ryzyko.
Profesjonalisty – jego związek z organizacją polega na sprzedaży swojej wiedzy, kwalifikacji i umiejętności
Przedsiębiorcy – typowy przedsiębiorca jest człowiekiem z dużą potrzebą osiągnięć, który dąży do pracy na własny koszt i rachunek.
Twórcza – interesuje się bardziej tym, czego nie ma, niż tym, co jest. Postrzega rzeczywistość przez pryzmat problemów.
Wymień organizacyjne grupy interesów:
Konserwatywne – ich członkowie rekrutują się z osób pracujących na najwyższych szczeblach hierarchii organizacyjnej. Grupy te nastawione są na obronę dotychczasowych pozycji.
Strategiczne – ich członkowie również pracują na najwyższych szczeblach hierarchii, ale nie są w pełni zadowolone ze swojego statusu, zmierzają do poprawy swoich pozycji.
Wybuchowe – ich członkami są pracownicy wykonawczy o podstawowym znaczeniu dla funkcjonowania i rozwoju organizacji.
Apatyczne – ich członkami są pracownicy o niskim organizacyjnym statusie, świadomi swojej marginesowej roli w organizacji.
Czym jest kultura organizacyjna?:
Jest zbiorem charakterystycznym dla danej organizacji norm i wartości, podbudowanym założeniami co do natury rzeczywistości i wyrażającym się przez artefakty.
Wymień czynniki zewnętrzne wpływające na kulturę organizacji:
kultura narodowa
system wartości społeczeństwa
system wartości społecznej regionu
lokalny system wartości
Wymień czynniki wewnętrzne wpływające na kulturę organizacji:
sytuacja rynkowa
branża
historia i wielkość organizacji
wykształcenie uczestników organizacji
więzi emocjonalne między uczestnikami organizacji
Jakie funkcje spełnia kultura organizacji?:
wyznacza granice organizacji
zapewnia uczestnikom organizacji poczucie tożsamości
ułatwia poszczególnym osobom angażowanie się w coś więcej niż tylko w interes własny
zwiększa stabilność systemu społecznego
służy jako mechanizm wyjaśniający i kontrolny, kształtujący postawy i zachowania pracowników
Jakie ważne funkcje spełniają cele w organizacji?:
Nadają jednolity kierunek działania uczestników organizacji. Wytyczone cele pozwalają im zrozumieć, dokąd organizacja zmierza i dlaczego realizacja określonych zmierzeń jest tak ważna.
Sprzyja dobremu planowaniu, które z kolei ułatwia ustalenie celów w przyszłości.
Dla jakich ważnych dziedzin wyznacza się cele w organizacji?:
Jakość, wydajność, finanse, marketing, produkcja …
Zdefiniuj pojęcie technologia w organizacji i co ona obejmuje?:
Zbiór metod i technik w procesie przeobrażeń (transformacji). Technologia obejmuje:
niezbędną wiedzę potrzebną do realizacji zadań
umiejętności posługiwania się tą wiedzą
wyposażenie techniczne
Wymień typy technologii:
Podział technologii wg Perrowa:
technologia rutynowa - niska zmienność i wysoka analizowalność zadań
technologia rzemieślnicza - niska zmienność i analizowalność zadań
technologia inżynierska - wysoka zmienność i analizowalność zadań
technologia nierutynowa - wysoka zmienność i niska analizowalność zadań
Podział technologii wg. Thompsona:
technologia łańcuchowa - wiąże się ona tak z produkcją masową jak i z procesami przetwarzania ciągłego. Jej prototypem jest linia montażowa.
technologia pośrednicząca - kojarzy ona ze sobą klientów wymiany lub transakcji. Firmy posługujące się tą technologią, działają jako pośrednicy, kojarząc interesy dwóch lub więcej stron transakcji.
technologia intensywna - wymaga koordynacji wyspecjalizowanych umiejętności specjalistów przetwarzających czynniki wejściowe w wynik zgodny z zamówieniem
Czym jest struktura organizacyjna:
Sposób uporządkowania elementów organizacji:
Ujęcie statyczne – ujmuje relacje pomiędzy elementami w danej chwili z pominięciem czasu.
Ujęcie dynamiczne – struktura zdarzeń zachodzących w czasie, sposób uporządkowania procesów.
Struktura organizacyjna jest rezultatem:
podziału pracy
podziału władzy
koordynacji i integracji elementów i działań.
Wymień 5 cech struktury organizacyjnej:
Konfiguracja – odzwierciedlająca kształt struktury, ról i pozycji organizacyjnych, przedstawiającą między innymi wysokość hierarchii organizacyjnej, rozpiętość kierowania na poszczególnych szczeblach, stopień rozczłonkowania oraz propozycji części składowych.
Centralizacja – określającą wewnętrzną władzę w organizacji.
Specjalizacja – charakteryzuje wynikający z podziału pracy stopień ograniczenia dowolności zachowań w realizacji zadań i obowiązków organizacyjnych.
Standaryzacja – dotyczy typowości działań i zachowań. Wynika ona z przyjętych ujednoliconych sposobów postępowania, powtarzalnych procedur organizacyjnych i przestrzeganych zwyczajów.
Formalizacja – charakteryzuje zakres, w jakim łączność, wzorce działania i postępowania są zapisane w dokumentach organizacyjnych.
Czym jest otoczenie organizacji (wg. M. Hatch’a):
Otoczenie ogólne można definiować za pomocą rozróżniania elementów otoczenia ogólnego. Ważni uczestnicy sieci międzyorganizacyjnej nie są jedynymi, których istnienie jest istotne dla organizacji. W otoczeniu występują także inne elementy o charakterze ogólnym. Za otoczenie organizacji uważa się byt leżący poza jej granicami.
Z jakich elementów składa się sieć międzyorganizacyjna?:
Związki zawodowe, instytucje kontrolne, dostawcy, klienci, grupy interesów, partnerzy i konkurenci.
Wymień sektory otoczenia ogólnego organizacji:
Społeczny – elementy struktury klasowej społeczeństwa, względy demograficzne, wzorce mobilności, style życia i tradycyjne instytucje społeczne (system edukacji, handel, rozmaite zawody)
Kulturowy – obyczaje, tradycje i oczekiwania względem zachowań i wartości społeczeństwa, w którym funkcjonuje dana organizacja. Wskazują one jakie produkty, usługi i normy postępowania społeczeństwo sobie ceni.
Prawny – panujący porządek prawny, stopień szczegółowości norm prawnych, zwłaszcza regulacji dotyczących powstawania i funkcjonowania organizacji.
Polityczny – panujący system polityczny, sposób sprawowania władzy i stopień integracji czynników politycznych w otoczeniu organizacji.
Ekonomiczny – ogólna kondycja systemu gospodarczego, w którym funkcjonuje organizacja. Składają się na niego rynki pracy, finansowy, towarów i usług.
Technologiczny – to nie tylko wytwory techniki: maszyny, urządzenia, infrastruktura techniczna (drogi, linie energetyczne, telekomunikacyjna itp.), lecz także wiedza techniczna i technologiczna.
Fizyczny – zasoby naturalne, klimat, jakość gleby, system hydrologiczny, a także stopień zmian w przyrodzie w skutek działalności człowieka.
Wymień cechy otoczenia zmiennego organizacji:
Rodzaj produktów i usług podlega częstym lub permanentnym zmianom.
Powstają innowacje techniczne i technologiczne powodujące, że dotychczas wykorzystywane urządzenia techniczne i stosowana technologia szybko się starzeją.
Występują częste zmiany upodobań i zachowań klientów oraz zachowanie konkurentów.
Występują częste i nieprzewidziane zmiany w polityce państwa wobec organizacji gospodarczych.
Następują szybkie zmiany w postawach i systemach wartości ludzi.
Co to jest cykl życia organizacji i z jakich składa się etapów?
Cykl życia organizacji jest to sekwencja etapów, przez które przechodzi większość organizacji w trakcie swego istnienia. Etapy te wykazują określone różnice zarówno pod względem ilościowym jak też jakościowym. Są stymulowane przez różnego rodzaju siły wewnętrzne i zewnętrzne.
Narodziny – głównym celem organizacji jest przetrwanie i utrzymanie się na rynku. Realizowana strategia polega na nastawieniu się na szybkie wykorzystanie pojawiających się szans.
Młodość – nacechowany jest wzrostem i ekspansją wszystkich zasobów organizacji, elastycznością, adaptacyjnością, szybkością działania, a także innowacyjnością i kreatywnością. Prowadzi to do zwiększania rozmiarów organizacji.
Wiek średni – następuje stabilizacja organizacji i rozmiaru. Organizacja wypracowuje pozycję na rynku, czerpie korzyści z osiągniętego poziomu wzrostu.
Dojrzałość – okres stabilizacji, który może przerodzić się w schyłek. Kryzys – kumulacja wielu zjawisk na rynku, zagrożenie pozycji konkurencyjnej na rynku oraz zdolności do generowania zysków. Przyczyny – zewnętrzne (spadek popytu), wewnętrzne (błędy w zarządzaniu).
Wymień typy struktur organizacyjnych:
Proste, liniowe, wieloliniowe, sztabowo – liniowe, funkcjonalne, wielozakładowe
Wymień wady struktur organizacyjnych - liniowych:
Wysoki stopień centralizacji, niepełne wykorzystanie ludzkich zdolności, mała motywacja do współpracy wskutek wysokiego stopnia centralizacji, długa droga przepływu informacji, ograniczenia inicjatywy, spiętrzenie kierowania, konieczność orientowania się każdego kierownika we wszystkich zakresach działalności organizacji.
Wymień zalety struktur organizacyjnych sztabowo – liniowych:
Jednoznacznie określony, planowy podział pracy, kompetencji i odpowiedzialności, prostotę i przejrzystość konstrukcji, szybkość decyzji, zachowanie autorytetu kierownika.
Zdefiniuj pojęcie planowanie:
Najważniejsza funkcja zarządzania. Stanowi początek i podstawę wszelkich późniejszych działań.
Ustalanie celów i projektowanie sposobów realizacji przyszłych działań, opartych na identyfikacji i analizie obecnych i przewidywaniu przyszłych warunków. Natomiast plan jest optymalnym projektem przeprowadzenia przyszłych działań, wybranym spośród wielu.
Wymień rodzaje planów w różnych horyzontach czasowych:
plany długookresowe - określają podstawową misję i strategię organizacji.
plany średniookresowe - określają rodzaj nakładów i wyników.
plany krótkookresowe - programują czynności.
Z jakich etapów składa się proces planowania?:
ustalenie celów lub zbioru celów
określenie istniejącej sytuacji
ustalenie, co sprzyja, a co przeszkadza w realizacji celów
opracowanie planu lub zbioru działań prowadzących do osiągnięcia celu (celów)
Jakie najważniejsze funkcje spełniają plany?:
Koordynacyjna – zapewnienie równowagi między celami.
Integracyjna – zapewnienie równowagi konkretnymi celami.
Mobilizacyjna – plan może być podstawą oceny działalności przedsiębiorstwa, podziałów zysku, systemu motywacyjnego.
Kształcąca – ujawnia się przy analizie różnych wariantów planu i analizie stopnia realizacji planów.
Co to jest prognozowanie?:
Proces opracowywania założeń lub przesłanek dotyczących przyszłości, które mogą być wykorzystywane w planowaniu lub podejmowaniu decyzji przez menadżerów.
Wymień znane techniki prognozowania w organizacjach:
metoda orientacyjna – szacunki zebrane za pomocą kwestii.
metoda historyczna – zbieranie danych i założenie, że trend utrzyma się w przyszłości.
metoda analizy statystycznej – wykorzystuje się analizę matematyczną dla ustalenia relacji przyczynowo – skutkowych
Wymień rodzaje metod planowania strategicznego:
Bezscenariuszowe:
- metoda portfelowa
- metoda portfelowa posługująca się 4-polową macierzą (BCG).
Scenariuszowe - strategia marketingowa, finansowa, produkcyjna i personalna.
Co to jest motywowanie?:
Proces kierowniczy polegający na wpływaniu na zachowanie ludzi, z uwzględnieniem wiedzy o tym, co powoduje takie, a nie inne postępowanie człowieka.
Psychologiczny stan przyczyniający się do stopnia jakiego człowiek się angażuje.
Wyjaśnij krótko teorię potrzeb wg. Maslowa:
Abraham Maslow opracował teorię pięciostopniowej hierarchii potrzeb człowieka. Zgodnie z tą koncepcją w miarę zaspokajania potrzeb niższego rzędu pojawiają się potrzeby wyższe.
Wymień pięć potrzeb wg. teorii Maslowa:
Fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności (społeczne), szacunku (psychologiczne), samorealizacji
Wymień czynniki w teorii motywacji wg. F. Herzberga:
Czynniki higieniczne: polityka i administracja firmy, nadzór, stosunki międzyludzkie, pozycja, pewność pracy, życie osobiste, warunki pracy
Czynniki motywujące: osiągnięcia, uznanie, zainteresowanie pracą, odpowiedzialność, awanse
Wymień współczesne poglądy na motywację (teorie):
teoria potrzeb
teoria sprawiedliwości
teoria oczekiwań
teoria wzmocnienia
teoria wyznaczania celów
Opisz krótko teorię motywacji ERG:
Zakłada, że ludzie dążą do zaspokojenia hierarchii potrzeb egzystencjonalnych, społecznych i rozwojowych, jeżeli wysiłki zmierzające do zaspokojenia potrzeb z wyższego poziomu, są daremne, dana osoba powraca do zaspokojenia potrzeb z niższego poziomu.
Wymień założenia do teorii motywacji ERG:
Nie narzuca kolejności realizacji potrzeb.
Dopuszcza możliwość równoczesnego motywowania przez więcej niż jedną kategorię czynników.
Uwzględnia demotywację.
Zdefiniuj pojęcie – przywództwo:
Oddziaływanie na zachowania innych, sztuka mobilizowania ludzi do skutecznych działań.
Czym jest komunikacja w organizacji?:
Proces przekazywania informacji od jednej osoby do drugiej. Skuteczne komunikowanie się to proces wysyłania wiadomości w taki sposób, że wiadomości ma możliwie zbliżone znaczenie do wiadomości zamierzonej.
Co obejmuje zarządzanie zasobami ludzkimi w organizacji (wg. W.G. Nikelsa)?:
Planowanie zasobów ludzkich.
Nabór i selekcje pracowników oraz wzbogacanie pracy.
Programy szkolenia pracowników i przygotowanie ich do zmiany zawodu.
Wynagradzanie pracowników i ulepszanie systemów płacy.
Ocena pracowników.
Czym jest kontrola w organizacji?:
Kontrola w teorii organizacji jest uznawana za jedną z funkcji zarządzania. Jest traktowana jako element cyklu sprawnego, zorganizowanego działania. Traktuje się ją z reguły jako zakończenie jednego i punkt wyjścia następnego cyklu działań zorganizowanych o charakterze powtarzalnym. Z zasady traktuje się ją jako końcową fazę procesu decyzyjnego.
Wymień sześć podstawowych funkcji kontroli:
Sygnalizacyjna - Informacja o stopniu realizacji zadań rzeczowych i wyników finansowych oraz zakłóceń
Instruktażowo – doradcza - wskazanie sposobów likwidacji odchyleń od stanu wymaganego.
Korygująca - podejmowanie działań zapewniających przywrócenie stanu wymaganego.
Profilaktyczna - zapobieganie powstawaniu nieprawidłowości.
Pobudzająca - Skłanianie do osiągania lepszych efektów działania.
Dydaktyczno – wychowawcza - Wskazanie na zasadność wartościowania interesów indywidualnych i zbiorowych.
Co składa się na proces kontroli?:
Ustalenie norm i metod pomiaru efektywności.
Pomiar efektywności.
Sprawdzenie, czy efektywność jest zgodna z normami.
Podjęcie działań korygujących.
Życzę owocnej nauki
Karolina