Brown rozdzial 6

Brown – „Konflikt i współpraca międzygrupowa”- rozdział 6

Zjawisk międzygrupowych nie da się łatwo oddzielić od wewnątrzgrupowych.

  1. Deprywacja i niezadowolenie:

uprzedzenia- przyjmowanie deprecjonujących postaw, okazywanie negatywnego afektu albo podejmowanie dyskryminujących zachowań w stosunku do członków grupy obcej z powodu ich przynależności do niej.

Teoria frustracji (często zwana teorią „kozła ofiarnego”) (Dollard i in., 1939):

  1. Deprywacja względna a niepokoje społeczne:

Deprywacja nie jest stanem absolutnym, ale względnym w stosunku do jakiejś normy stanu możliwego do zaakceptowania – główna tez a teoria względnej deprywacji.

Np. Runciman (1966): w ruchach zbiorowych najważniejszym czynnikiem jest poczucie, że grupa własna doświadcza deprywacji w stosunku do jakiegoś pożądanego stanu. Jest to deprywacja braterska (zbiorowa).

Hipoteza krzywej J-kształtnej: wystąpienie rebelii jest najbardziej prawdopodobne po kilkuletnim okresie podnoszenia się standardu życia, a następnie jego nagłym spadku (kryzys tworzy rozdźwięk między rzeczywistym a oczekiwanym poziomem zaspokojenia standardów, niezbędny do pobudzenia względnej deprywacji.

Autor teorii popiera ją przykładami z historii np. rewolucja francuska i rosyjska poprzedzone były poprzedzone około 20-letnim okresem wzrastającego dobrobytu, po którym nastąpiła ostra recesja ekonomiczna. Natomiast Hepworth i West zauważyli, że istnieje związek między liczbą linczów na Afroamerykanach a spadkiem względnego dobrobytu w roku poprzednim.

Istnieje rozróżnienie na deprywację indywidualną i zbiorową. Przeważnie tylko zbiorowa prowadzi do silnych uprzedzeń np. wg Walker i Mann (1987) tylko ci z bezrobotnych robotników, którzy mieli odczucie zbiorowej deprywacji rozważali podjęcie czynnych protestów, ci z deprywacją indywidualną częściej uskarżali się na symptomy związane ze stresem np. bóle głowy, bezsenność.

Grupą, która ma prawo odczuwać względną deprywację są kobiety – zarabiają gorzej, w domu mają więcej obowiązków, ale nie skarżą się na ten stan rzeczy. Dlaczego?

Nawet jeśli ogólny poziom względnej deprywacji nie jest tak wysoki, jak można by oczekiwać, to niektóre dane wskazują na to, że kobiety pragną poprawy tej sytuacji. Np. Tougas i Veilleux(1988) w sondażu z udziałem Kanadyjek stwierdziły powiązanie między poczuciem zbiorowej deprywacji a poparciem dla polityki ukierunkowanej na zniesienie nierówności miedzy płciami.

Natomiast Tougas (1991) stwierdził, że źródłem poczucia deprywacji zbiorowej kobiet była osobista frustracja kobiet spowodowana małymi korzyściami z programów mających zapewnić równość zatrudnienia (taka „podwójna deprywacja” jest szczególnie silnym bodźcem do wystąpienia protestów- np. studentki , które czuły się pokrzywdzone osobiście z powodu wyższych wynagrodzeń płaconych mężczyznom , jak i pokrzywdzone przez to jako kobiety częściej uczestniczyły w feministycznych akcjach protestacyjnych (Foster i Matheson, 1995, ryc. 6.1 str 213 w książce). Ponieważ były to badania korelacyjne, nie można ustalić kierunku tej zależności, jednak poglądy badanych na temat ich sytuacji zawodowej zebrano miesiąc wcześniej niż dane na temat ich zaangażowania w akcje protestacyjne, co ma świadczyć o tym, że raczej deprywacja była źródłem aktywności protestacyjnej. I tak, z zaangażowaniem w strajki powiązane było niezadowolenie zbiorowe, z większą liczba prób zmiany pracy lub podniesienia kwalifikacji – niezadowolenie osobiste.

Grupę studentek poproszono, by przedstawiły pomysły na zwiększenie udziału kobiet w zajmowaniu wyższych stanowisk uniwersyteckich. Obiecano im wypłacić po około 10$ z zastrzeżeniem, że wypłata zależy od oceny przez inną grupę( ocena była manipulacją eksperymentalną). Połowie grup powiedziano, że ich projekt jest słaby i dostaną tylko 4$ reszcie, że jest OK. i dostaną 10$. Grupy zdeprywowane wykazywały silną stronniczość na rzecz grupy własnej, więcej antypatii wobec grupy oceniającej i były skłonne podjąć zbiorowy protest przeciwko niesprawiedliwemu potraktowaniu.

Np. Martin i in. (1984) poproszono robotnice, żeby wyobraziły sobie, że są wykwalifikowanym kierowniczkami , które zarabiają albo trochę albo dużo mniej niż mężczyźni na tym samym stanowisku oraz że albo pracują w firmie, która pozwala na regularne kontakty między kierowniczkami albo na to nie pozwala. Im większe były różnice w zarobkach między mężczyznami a kobietami, tym większe było niezadowolenie badanych, jednak nie miało to wpływu na to, jakiego rodzaju protest chciałyby zastosować. Wpływ na to miała wiara w skuteczność zbiorowych wysiłków kierowniczek.

Np. Lind i in. (1993) analizowali stopień, w jakim strony akceptują decyzje amerykańskich sądów orzekających w sprawach cywilnych. Po wstępnym werdykcie sądu proszono ocenę sprawiedliwości procedury sądowej i stopnia usatysfakcjonowania orzeczeniem. Akceptacja postanowienia arbitrażowego była uzależniona od pozytywnej oceny sprawiedliwości przewodu sądowego.

Wg Festingera porównujemy się do „podobnych innych”. Np. zdaniem Major kobiety mają dobre samopoczucie przy uderzającej niesprawiedliwości płciowej w dziedzinie płac, ponieważ porównują się z innymi kobietami a nie mężczyznami – dokonują porównań wewnątrzgrupowych.

Czasem porównywaną grupą jest grupa całkowicie inna, tak jak w przypadku rewolucji w RPA przeprowadzonej przez Nelsona Mandelę.

  1. Zachowanie grupowe a rzeczywiste interesy grup:

Teoria konfliktu międzygrupowego Sherifa (1966) – „ Istnieje podstawowy konflikt między nami a nimi – to, co dobre dla nas, jest złe dla nich, a co dobre dla nich, jest złe dla nas”.

Konflikt celów i współzawodnictwo międzygrupowe:

Chłopców podzielono na dwie grupy (w dwóch wersjach eksperymentu zadbano o to, aby dla większości chłopców najlepszy przyjaciel znalazł się w grupie obcej, a w trzecim, żeby chłopcy nie wiedzieli o istnieniu drugiej grupy). Obie grupy szybko wykształciły strukturę wewnętrzną i minikulturę z własną nazwą grupy symbolami oraz normami. Już wtedy zauważono przypadki dokonywania porównań z drugą grupą, w których przewagę przyznawano grupie własnej i chęć rywalizacji z drugą grupą.

Następnie powiedziano chłopcom, że zorganizowane będą zawody sportowe i grupa, która wygra otrzyma atrakcyjną nagrodę – tym samym postawiono grupy w sytuacji obiektywnego konfliktu interesów, czyli grupy ze stanu wzajemnej niezależności przeszły stan współzależności negatywnej – to co jedna grupa zyskuje, druga traci. W tym momencie grupy stały się bardzo wrogo nastawione wobec siebie.

W serii zawodów odnotowano systematyczne i konsekwentne faworyzowanie grupy własnej w ocenach, postawach i preferencjach socjometrycznych. Np. „w zawodach, kto zbierze więcej ziarenek grochu” wyświetlano rzekomy zbiór zebranych przez każdego uczestnika ziarenek na ekranie , i miał on być oceniony przez wszystkich badanych. W rzeczywistości zawsze wyświetlano zbiór o takiej samej ilości ziarenek, jednak ocena chłopców zawsze była zniekształcona na korzyść własnej grupy.

Grupy stawały się również coraz bardziej spójne wewnętrznie a przywództwo w grupie zyskiwał chłopiec najbardziej agresywny. Ponad 90% chłopców poproszonych o wskazanie swojego najlepszego przyjaciela wskazywało osobę z grypy własnej (chociaż przy rozdzielaniu do grup najlepszy przyjaciel wchodził do grupy przeciwnej). Co ciekawe ( i niezgodne z teorią frustracji-agresji) wygrana grupa czuła się bardziej deprecjonowana od grupy przegranej.

Również badania nad grupami etnicznymi, zawodowymi i religijnymi potwierdzają związek między postawami etnocentrycznymi a funkcjonalnymi stosunkami międzygrupowymi. Brewer i Campbell (1976) przeprowadzili sondaż etnograficzny w 30-stu grupach plemiennych w Afryce Wschodniej. Badani z 27 grup przyznali wyższe oceny własnej grupie. Grupy położone najbliżej były deprecjonowane najbardziej, być może ze względu na rywalizację o teren dostęp do wody i ograniczonych zasobów – co jest zgodne z teorią rzeczywistego konfliktu Sherifa.

Brown i in. (1986) pytali pracowników fabryki o wkład ich grupy i innych grup – uważali, że wkład grupy własnej jest większy oraz pytano o relacje między poszczególnymi grupami na skali: harmonia-konflikt. Te z grup, które uważane były za konfliktowe w stosunku do grupy własnej oceniono jako wnoszące znacznie mniej do organizacji, niż te które były w harmonijnych stosunkach z grupą własną.

W badaniach Strucha i Schwartza (1989) badano agresywne postawy świeckich Izraelczyków wobec ultraortodoksyjnych Żydów. Najlepszym predykatorem agresji były odpowiedzi na dwa pytania dotyczące konfliktu interesów między tymi grupami – im większy konflikt spostrzegali respondenci, tym więcej wyrażali agresji. Oznacza to, że tożsamość społeczna ma wpływ na siłę oddziaływania psychologicznego międzygrupowego konfliktu interesów.

  1. Cele nadrzędne a współpraca międzygrupowa:

Worchel (1977) zadał sobie pytanie czy ocieplenie stosunków chłopców z eksperymentu Sherifa nie było wywołane wyłącznie pomyślnym wynikiem współpracy a nie samym jej faktem. Zaprojektował eksperyment, w którym dwie grupy współpracowały nad jednym projektem. Ten kontakt był poprzedzony okresem interakcji, którym grupy współzawodniczyły, współpracowały lub pracowały niezależnie. Po tej fazie ukształtowały się postawy: po kooperacji najbardziej przychylne, po rywalizacji – najmniej. Układ postaw wobec grupy własnej był dokładnie odwrotny. Po drugim etapie(współpracy grup) postawy się zmieniły
(z wyjątkiem postaw wobec grupy własnej): w prawie wszystkich warunkach eksperymentalnych wzrosła atrakcyjność grupy obcej. jedynym wyjątkiem były grupy, które wcześniej ze sobą współzawodniczyły – jeśli współpraca po drugim etapie zakończyła się sukcesem badani byli bardziej pozytywnie nastawieni do grupy obcej, jeśli zakończyła się porażką wykazali gwałtowny spadek przychylności dla grupy obcej (tak jakby chcieli ją obwinić za wspólne niepowodzenie).

Brown (1978)poprosił ludzi pracujących w fabryce sprzętu lotniczego, aby wyobrazili sobie, ze kierownictwo ma w planach zwolnienie wielu pracowników. Było to wyraźnym i wspólnym zagrożeniem i jedynie plan harmonijnej i międzygrupowej pracy mógł uratować wszystkich, ale tylko 1/5 badanych była skłonna podjąć taką strategię. Większość uznała, że rozwiązaniem jest bronienie stanowisk tylko w swoim wydziale.

Potwierdziły to dwa eksperymenty laboratoryjne Browna i in. (1983, 1987). W obu stworzono taką sytuację (napisanie artykułu), w której dwie grupy musiały razem współpracować, aby zdobyć nagrodę finansową. W dwóch grupach przydzielono albo zadania odrębne (jedni redagowali tekst inni wykresy i ilustracje)albo podobne (każda grupa miała mniej więcej połowę tekstu do zrobienia). W jednej wersji badania wprowadzono trzecią grupę bez żadnego konkretnego zadania. Okazało się, że osoby z grup o odrębnych zadaniach wykazywały większą przyjacielskość w stosunku do grupy obcej. Dalsze badania wykazały, że pozytywny wpływ odrębnych ról zadaniowych może się ograniczać do kontaktów kooperacyjnych jedynie na poziomie międzygrupowym.

  1. Ocena teorii rzeczywistego konfliktu grupowego:

Możliwe, że wystarczające są spostrzegane konflikty interesów lub rywalizacja o uchwytne wartości np. status społeczny. Sherif definiował interes grupowy jako „prawdziwe lub wyobrażone zagrożenie dla bezpieczeństwa grupy, interes ekonomiczny, przewaga polityczna, względy militarne, prestiż lub szereg innych spraw”.

Przekonania prowadzące do spostrzegania konfliktu celów mogą być wytworem ideologicznych działań grup dominujących na rzecz podziałów społecznych, zgodnie z długofalową strategią „dziel i rządź”. Ma to odzwierciedlenie np. w świetle napięć międzygrupowych w świecie rzeczywistym , które niekoniecznie opierają się na rzeczywistym konflikcie.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Podstawy zarządzania wykład rozdział 05
2 Realizacja pracy licencjackiej rozdziałmetodologiczny (1)id 19659 ppt
Ekonomia rozdzial III
rozdzielczosc
kurs html rozdział II
Podstawy zarządzania wykład rozdział 14
7 Rozdzial5 Jak to dziala
Klimatyzacja Rozdzial5
Polityka gospodarcza Polski w pierwszych dekadach XXI wieku W Michna Rozdział XVII
Ir 1 (R 1) 127 142 Rozdział 09
Bulimia rozdział 5; część 2 program
05 rozdzial 04 nzig3du5fdy5tkt5 Nieznany (2)
PEDAGOGIKA SPOŁECZNA Pilch Lepalczyk skrót 3 pierwszych rozdziałów
Instrukcja 07 Symbole oraz parametry zaworów rozdzielających
Aromaterapia Brown
04 Rozdział 03 Efektywne rozwiązywanie pewnych typów równań różniczkowych
Kurcz Język a myślenie rozdział 12
Ekonomia zerówka rozdział 8 strona 171
28 rozdzial 27 vmxgkzibmm3xcof4 Nieznany (2)

więcej podobnych podstron