Lezione 3 Dni tygodnia, pory roku i czas.
1. Il vocabolario<-i> (il lessico<-ci>):
A) I giorni della settimana- dni tygodnia:
il giorno della settimana- dzień tygodnia
1. il lunedì- poniedziałek (w poniedziałek)
- di [o il] lunedì- co poniedziałek, w poniedziałek [poniedziałki]
2. il martedì- wtorek (we wtorek)
- oggi è martedì 11 novembre- dzisiaj jest wtorek, 11 listopada.
- durante tutto il martedì- przez cały wtorek, w ciągu całego wtorku
- ogni martedì- każdego wtorku, w każdy wtorek
- martedì fra otto giorni- za tydzień we wtorek
- martedì scorso- ostatniego wtorku, w ostatni wtorek, w miniony wtorek, w ubiegły wtorek
- la notte dal martedì al mercoledì- w nocy z wtorku na środę
3. il martedì- środa (w środę)
4. il giovedì- czwartek (w czwartek)
- Giovedì Santo- Wielki Czwartek (Gründonnerstag)
5. il venerdì- piątek (w piątek)
- Venerdì Santo- Wielki Piątek (Karfreitag)
- gli manca qualche venerdì (scherz.)- szajba mu odbiła, ma nierówno pod sufitem, brak mu piątej klepki. (bei ihm ist eine Schraube locker)
6. il sabato<-i>- sobota (w sobotę)
- Sabato Santo- Wielka Sobota (Karsamstag)
7. la domenica <-che>- niedziela (w niedzielę)
- la [o di] domenica- w niedziele, co niedzielę
- l’ho visto domenica- widziałem go w niedzielę
- domenica scorsa- w ostatnią niedzielę, w ubiegłą niedzielę
- domenica prossima- w następną niedzielę, w przyszłą niedzielę
- tutta la domenica- przez całą niedzielę
- ogni domenica- każdą niedzielę, w każdą niedzielę
- una domenica sì, una domenica no- (w) co drugą niedzielę
- domenica mattina- (w) niedzielę rano, niedziela rano
- domenica pomeriggio- (w) niedzielę po południu, niedziela popołudniu
- domenica sera- (w) niedzielę wieczorem, niedziela wieczorem
- di domenica mattina- w niedzielne poranki, niedzielnymi porankami
- di domenica pomeriggio- w niedzielne popołudnia, niedzielnymi popołudniami
- di domenica sera- w niedzielne wieczory, niedzielnymi wieczorami
le frasi:
- Aspettiamo venerdì- Czekamy do piątku.
- Aspettiamo fin’a venerdì- Czekamy aż do piątku.
- fino a- (aż) do, (bis)
B) il tempo <-i>- czas
la settimana <-e>- tydzień
- settimanale- tygodniowy
- durante la settimana- w dni powszednie
- per intere settimane- tygodniami
- ogni settimana- tygodniowo
- la settimana prossima- w następnym tygodniu
- in settimana- w tygodniu
- tra qualche settimana- za jakiś tydzień
- tra una settimana- za tydzień
fine settimana <-e> weekend
il week-end
- il fine settimana- w weekend
- buon fine settimana!- miłego weekendu!
- nell’fine settimana- w weekend
la data <-e>- data
il giorno <-i> dzień
la giornata <-e>
- giorno per giorno- dzień w dzień
- di giorno in giorno- z dnia na dzień, dzień po dniu
- di giorno- w ciągu dnia
- il giorno dopo- w następnym dniu
- tra qualche giorno- za jakiś dzień
- due giorni fa- dwa dni temu
- fra (tra) due giorni- za dwa dni
- tra un paiio- za parę dni
la notte <-i>- noc
- di notte- w nocy, nocą
- nel cuore della notte- w środku nocy
- notte bianca [o in bianco]- bezsenna noc
la mezzanotte <mezzenotti>- północ
- a mezzanotte- o północy
il mezzogiorno<-i>- południe
- a mezzogiorno- w południe
- la prima di mezzogiorno- przed południem
- dopo mezzogiorno- po południu
ieri - wczoraj
- ieri l’altro, l’altroieri- przedwczoraj
- ieri mattina- wczoraj rano
- ieri sera- wczoraj wieczorem
tardi- późno
- più tardi- później
- sul tardi- późnym wieczorem
- a più tardi!- na razie! do zobaczenia!
presto- 1. (di buon’ora) wcześnie 2. (in fretta) szybko 3.(fra poco) wkrótce
- a presto!- na razie! do zobaczenia!
il secondo <-i>- sekunda
il minuto <-i>- minuta
il quarto <-i>- ćwierć
- quarto d’ora- kwadrans
l’ora <-e> (f)- godzina
- tra qualche ora- za jakąś godzinę
- per ore e ore- godzinami
- tra mezz’ora- za pół godziny
il oggi- dzisiaj, dziś
oggi- dzisiaj, dziś
- ai giorni d’oggi- w dzisiejszych czasach
- ai vecchi tempi- w ówczesnych, dawnych czasach
il domani- jutro
domani- jutro
- domani mattina- jutro rano
- domani pomeriggio- jutro popołudniu
- a domani!- do jutra!
- fin’a domani- aż do jutra
dopodomani pojutrze
domani l’altro
il pomeriggio <-ggi>- popołudnie
- di pomeriggio- po południu, każdego popołudnia
il mese <-i>- 1. (periodo di tempo) miesiąc 2. (stipendio) pensja, wynagrodzenie miesięczne
- tra un mese- za miesiąc
l’anno <-i>- rok
- l’anno accademico<-ci,-che>- rok akademicki
- l’anno scolastico<-ci,-che>- rok szkolny
- Quanti anni hai?- Ile masz lat?
- Ho vent’anni.- Mam dwadzieścia lat.
- Ho ventun’anni.- Mam dwadzieścia jeden lat.
- Ho ventidue anni.- Mam dwadzieścia dwa lata.
- Ho ventitrè anni.- Mam dwadzieścia trzy lata.
- Ho ventiquattro anni.- Mam dwadzieścia cztery lata.
- Ho venticinque anni.- Mam dwadzieścia pięć lat.
il secolo<-i>- 1.(periodo) wiek 2. (fam) wieczność
- è un secolo che ti aspetto- czekam całą wieczność na ciebie
l’età- 1. (persona) wiek 2. epoka
- l’età del bronzo- Epoka Brązu
- maggiore età- pełnoletność
- minore età- małoletn(i)ość, niepełnoletność
la mattina <-e> ranek, poranek, rano
la mattinata <-e>
- di mattina- rano, rankiem
- di prima mattina- raniutko, wczesnym rankiem, z samego rana
- domani mattina- jutro rano
- ieri mattina- wczoraj rano
- questa mattina- dzisiaj rano
- sabato mattina- w sobotę rano
la sera <-e> wieczór
la serata<-e>
- di sera- wieczorem, wieczorami, każdego wieczoru
- domani sera- jutro wieczorem
- ieri sera- wczoraj wieczorem
C) la stagione- le stagioni- pora roku
le quattro stagioni-cztery pory roku
la primavera<-e>- wiosna
in primavera wiosną, na wiosnę
a/ di primavera
primaverile- wiosenny
l’estate <-i>(f)- lato
in estate latem, w lecie
d’estate
estivo(-a)- letni
in piena estate- w środku lata
l’autunno<-i> (m)- jesień
in autunno jesienią, na jesień
d’autunno
autunnale- jesienny
l’inverno<-i>(m)- zima
in inverno zimą, na zimę
d’inverno
nell cuore dell’inverno- w środku zimy (im tiefsten Winter)
invernale- zimowy
le frasi:
l’inizio <gli inizi>- początek
all’inizio- na początku
l’inizio di primavera- początek wiosny
l’inizio d’estate- pocztek lata
l’inizio d’autunno- początek jesieni
l’inizio d’inverno- początek zimy
la primavera- la prima stagione dell‘anno fra il 21 marzo e il 21 giugno.
l’estate- la stagione fra il 22 giugno e il 22 settembre.
l’autunno- la stagione fra il 23 settembre e il 21 dicembre.
l’inverno- l'ultima stagione dell'anno fra il 22 dicembre e il 20 marzo
D) il mese- i mesi- miesiąc
il gennaio- styczeń
il febbraio- luty
il marzo- marzec
l’aprile- kwiecień
in aprile w kwietniu
ad aprile
nel mese di aprile- w miesiącu kwietniu
alla fine di aprile- koniec kwietnia
a metà aprile- środek kwietnia
ai primi di aprile- początek kwietnia
il maggio- maj
il giugno- czerwiec
il luglio- lipiec
l’agosto- sierpień
il settembre- wrzesień
l’ottobre- październik
il novembre- listopad
il dicembre- grudzień