Internacjonalizacja

Internacjonalizacja – charakterystyczna cecha wspolczesnego rozwoju gospodarczego. Oznacza wzrost powiązań gospodarczych pomiędzy poszczegolnymi krajami i ich regionalnymi ugrupowaniami oraz przesiebiorstwami. Dotyczy przeplywow informacji, know-how, technologi ii innych zasobow miedzy przedsiebiorstwami powiazanymi poprzez kapitalowe i niekapitalowe formy internacjonalizacji.

Motywy internacjonalizacji:

- rynkowe (chę otwarcia nowych rynków, pragnienie wyprzedzenia konkurentow poprzez przewage, nasladowanie konkurencji, lepsze dostosowanie dobr do potrzeb nabywcow, chec zmniejszenia ryzyka
- kosztowe (obnizanie kosztów produkcji, tansza siła robocza, latwiejszy dostep do srodkow finansowych (offshoring)
- zaopatrzeniowe (kwestia surowcow i ich dostepnosc
- polityczne (klimat inwestowania – regulacje ustawowe, polityka fiskalna, stabilnosc i zabezpieczenia prawne, spoleczne nastawienie do inwestycji zagranicznych

Globalizacja

- Obszary Globalizacji –(globalizacja finansow i wlasnosci kapitał¨, rynków i strategi, technologi i powiazanych z nia badan, stylow zycia i modeli konsumpcji, rzadzenia i regulacji prawnych, jako polityczne ujednolicenie swiata, potrzegania i swiadomosci

- korzyści – swobodny przeplyw informacji, rosnace poczucie wspolnoty, tworzenie kosmpolitycznej osobowsci, latwosc przemieszczania, transfer nowoczesnej technologii, porownywanie jakosci zycia roznych kultur, rozwoj wspolpracy miedzynarodowej, latwiejszy dostep do rynku, wieksza mozliwosc zapewnienia pokoju, wspolne dzialania na rzecz pokoju
- zagrozenia – utrata autonomii i niezalznosci, chaos informacyjny, oslabienie tozsamosci narodowej, rosnaca wladza korporacji, zbyt duze nagromadzenie kapitalowo-finansowe w swiatowych instytutcjach, zwiekszone tempo degradacji srodowiska

cechy charakterystyczne – wielowymiarowosc (przebiega rownolegle w wielu dziedzinach zycia spolecznego – kulturze, polityce, gospodarce), zlozonosc i wielowatkowosc ( dominacja usa, rozwoj rynkow finansowych, problem ekologii), integrowanie (łączenie działalnosci i podmiotow na roznych poziomach), miedzynarodowa wspolzaleznosc(wzajemne i scisle powiazania podmiotów), zwiazaek z postepem nauki, techniki i organizacji (modernizacja gospodarek), kompresja czasu i przestrzeni(„kurczenie sie swiata), dialektyczny charakter(scieranie subprocesow i zjawiska czesto o przeciwstawnym charakterze), wielopoziomowość

Otoczenie przedsiębiorstwa:

1. Otoczenie wewnętrzne

- właściciele, zarząd, pracownicy, środki fizyczne, kultura

2. Otoczenie zewnętrzne

a) otoczenie celowe (mikrootoczenie)

- konkurencja, regulatorzy, dostawcy, strategiczni sojusznicy, klienci

b) otoczenie ogólne (makrootocznie)

- wymiar technologiczny, w. ekonomiczny, w. socjokulturowy, w. polityczno-prawny, w. społeczne

Elementy makootoczenia

- ekonomiczne – wyznaczane przez kondycje ekonomiczną gospodarki, najwiazniejsze wskazniki: PKB, inflacka, spozycie indywidualne, inwestycje, esport i import, bezrobocie, poziom zadluzenia, wysokosc oprocentowania kredytow, stopy podatkowe, poziom dochodow, poziom kosztow, stabilizacja polityki, dotacje i subwencje, wartosc waluty

spoleczne – struktura spoleczna, religia, jezyk, edukacja, zwyczaje, normy etyczne, swiatopoglad, poziomy kultury, stopa zyciiowa, struktura wieku ludnosci, poziom wyksztalcenia, swiadomosc ekologiczna, konsumpcyjny styl zycia

polityczno prawne – przepisy w zakresie prawa gosp. Cywilnego i karnego, system sadownictwa, zakres regulacji UE, wymagania w zakresie norm jakosci, atestow itp, regulacje BHP, przestrzeganie prawa pracy, restrykcje w zakresie ochrony srodowiska, kotrola rzadowa kapitalu zagran., Ustawodastwo antymonopolowe

technologiczne – poziom techniki, stopien opanowania technologii, nowoczesnosc i transfer techn., zaplecze naukowo badawacze, dlugosc cyklu zycia tech, innowacyjnosc i dostepnosc nowych tech, tech. Ekologiczne, tempo zmian w procesach produkcyjnych, ceny surowcow, sezonowsc produkcji, poziom informatyzacji, stosowanie systemow informatycznych wspomagajacych zarządzanie.

o. miedzynarodowego – regulacje ue, poziom rozwoju przemyslu, sankcje i ograniczenia, znaczenie kraju na swiecie, pomoc finansowa UE, regulacje prawne, stosunki handlowe

Formy umjiedzynarodowienia przedsiebiorstw

Przedsiebiorstwo miedzynarodowe: ograniczony zasieg geograficzny, w kraju macierzystym skupione sa kluczowe decyzje i działalność, w w innych krajach uokowane sa filie realizujące operacje z poszczegolnych ogniw lancucha wartosci, dzialalnosc produkcyjna nie jest w calosci ulokowana w kazdym kraju na ktorego rynek przeznaczane sa wytwarzane produkty

Przedsiebiorstwo wielonarodowe – dziala na obszarze wielu krajow, charakteryzuja sie zroznowocwaniem produktu i strategii marketingowych, rozproszona lokalizacja produkcji i decentralizacja zarzadzania, produkcja zlokalizowana jest tam gdzie jest rynek, przedsiebiorstwo oferuje rozne wersje produktow dostosowane do lokalnych potrzeb, podstawowe dzialania sa realizowane w centrali przedsiebiorstwa, wiele operacji jest dublowanych a tylko niektore scentralizowane

Przedsiebiorstwo globalne – oferuja jednakowy produkt na wszystkich rynkach, w skrajnym modelu przedsiebiorstwa globalnego lokalizacja poszczegolnych dzialalnosci przedsiebiorstwa oznacza realizacje kazdego rodzaju dzialalnosci w calosci w jednym z krajow, kazda dzialalnosc w innym. Jednolisty, standardowy produkt oraz marketting powiazanie z globalnie okreslona lokalizacja dzialanosci przedsiebiorstwa pozwalaja na maksymalizacja efektu skali i specjalizacji

Przedsiebiorstwo transnarodowe(KTN)- najwyzsza i najtrudniejsza w realizacji, produkty i strategie marketingowe sa zroznicowane na rynkach poszczegolnych krajow odpowiednio do lokalnych wymagan, kluczowe dzialania skupioe sa w wybranych krajach, a koncowe fazy po lokalnych filiach. W lokalnych filiach nastepuje dopasowanie produktu finalnegodo potrzeb klientow, lacza zalety przedsiebiorstw globalnych ze zroznicowanymi geograficznie wymaganiami odbiorcow. Mysl globalnie dzialaj lokalnie.

Co to KTN?

KTN to – przesiebiorstwo skladajacie sie z jednostek w dwoch lub wiecej krajach bez wzgledu na forma prawna i pola dzialalnosci, operuje w systemie podejmowania decyzji pozwalajacym na konkretna polityke i wspolna strategie przez jeden lub wiecej osrodkow podejmowania decyzji, jednostki sa tak powiazane przez wlasnosc ze jedna lub wiecej z nich moze wywierac znaczny wplyw na dzialalnosc innych w szczegolnosci dzielic wiedze, zasoby i odpowiedzialnosc z innymi.
suwerennosc ekonomiczna, zlozonosc organizacyjna, rozproszenie geograficzna, specjalizacja funkcjonalna, zdolnosc arbitrazowa i integrowania, elastycznosc organizacyjan, zdolnosc dostosowania, globalna efektywnosc.

Formy internacjonalizacji

Handel zagraniczny i jego odmiany – eksport. Sprzedaz towarow, moze pbyrzieraz rowniez formy niepienizne np. Barter) lub mieszane, stanowi zwykle pierwszy krok na drodze dzialalnosci miedzynarodowej pzedsiebiorstwa, pierwsza faza na rynkach zagranicznych. Jest eksport posredni(producent dostarcza towarty jednemu lub wiecej posredniką) i bezposredni(samodzielne podejmowanie czynnosci zwaizanych z przekraczaniem granicy przez towart i jego zbyt). Handel tranzytowy – z posrednikiem(przedsiebiorstwo z siedziba w innym kraju). Import bezposredni( zakup surowcow, maszyn, know how, towarow bezposrednio od zagranicznego producenta). Handel wymienny – zobowiazanie sie eksportera do zakupow w kraju importera sciele okreslonych towarow. Transakcje offser – wymuszona kooperacja miedzy podmiotami krajowymi a zagranicznymi.

Formy Kooperacyjny bez udzialu kapitalu – partnerzy nie lacza swoich kapitalow i nie powstaje w zwiazku ztym przedsiebiorstwo wspolneg. Zaliczamy do nich przekazanie licencji, umowy franchisingowe, kontrakty na zarzadzanie, inwestycje pod klucz. (partnerzy nie lacza kapitałów). Franchising – dlugoterminowe udzielenie pozwolenia na oferowanie produktow franchisingodawcy oraz uzywanie jego nazway handlowej, znaku towarowego, logo firmy, stosowanie przyjetych przez niech cen. W umowe sa zawarate (program sprzedazy, zobowiazanie do przeszkolenia, udzelenie wsparcia przy tworzeniu firmy, biezace doradctwo, uczestnictwo w systemie reklam, zobowiazanie f-biorcy do stosowania zalecen, wymagan odnosnie produkcji, sprzedazy towowaru, ponoszenia oplat za korzystanie z franchisingu. Moze byc handlowy, produkcyjny, uslugowy, mieszany.

Formy kooperacyjny z udziałem kapitalu – miedzynarodwowa kooperacja kapitalowa oznacza utworzenie nowego podimiotu kapitalowego w ktorego kapitale uzialy posiadaja wspolnicy pochodzacy z conajmniej dwoch krajow. tworzenie wspolnych przedsiebiorstw – joint venture, tworzenie wlsanych przedsiebiorstw jako oddzialy lub samodzielne spolki – corki. Tworzenie wlasnych filii na rynkach zagranicnych uznaje sie za najbardziej zaawansowany sposob eskpansji na te rynki. Join ventures – wspolne przedsiewziecie gospodarcze dwu lub wiecej partnerow z roznych krajow, ktorym beda wspolnie zarzadzali i ponosili za nie wspolna odpowiedzialnosc. Korzysci – uzyskanie efektu skali, synergi, przewagi konkurencyjnego, dostepu do nowych rynkow i klientow oraz tanszych surowcow i sily roboczej. Zagrozenia – niewlasciwy partner, zasadnice roznce partnerow co do strategii, trudnosci finansowe partnera.

Co to BIZ?

BIZ- bezposrednie inwestycje zagraniczne, inwestycje dokonywane w celu zdobycia trwalego udzialy w zagranicznym podmiocie gospodarczym. Wystepuja w postaci:
- inwestycji od podstaw oraz inwestycje obejmuje zakup calosci lub czesci istniejacego przedsiebiorstwa. Akwizycja(przejecie) – moze miec wrogi charakter, po zakupie nastepuje wcielenie podmiotu przejmowanego w struktury kupjacego, mozliwa likwidacja konkurenta. Fuzje – pozycja negocjacyjna podmiotow, obie strony daza do zawarcia transakcji, polaczenie firm. Albo budujemy od podstaw wlasny odddzial (greenfield investment) albo nabywami juz istniejace P w calosci (brownfield investment) lub czesci.

Modele kareiry menadzerskiej o org. miedzynarodowych

Menedżerowie krajowi:
Są rekrutowani spośród społeczności lokalnej (kraju goszczącego).
Ich kariera z reguły przebiega na tym właśnie rynku lokalnym.

Menedżerowie z kraju pochodzenia danej firmy międzynarodowej:
-są wysyłani do zagranicznych placówek danej firmy, głównie w celu przekazywania wiedzy i umiejętności miejscowym pracownikom i kierownikom,
-ich kariera zawodowa kończy się najczęściej w kraju pochodzenia,
-określa się ich mianem ekspatriantów

Menedżerowie międzynarodowi (globalni):
-zaczynają swoją karierę zawodową w placówce firmy międzynarodowej w dowolnej części świata,
-mają kompetencje umożliwiające im funkcjonowanie na różnych rynkach,
- to, gdzie ich kariera zawodowa dobiegnie końca, jest kwestią otwartą. 

Ekspatriacja i repatriacja pracowników

Ekspatriacja - wynik przemieszczania pracowników w obrębie korporacji; obejmowanie przez nich stanowisk pracy poza granicami kraju rodzinnego.

ekspatriant = ekspat - wysokiej klasy specjalista, który opuścił ojczyznę, by pracować zagranicą

Repatriacja - powrót pracowników do kraju pochodzenia, w którym rozpoczynali swoją karierę zawodową.
- Po przybyciu do nowego kraju:
- zdiagnozuj sytuację i na początku skup uwagę zespołu przywódczego na kilku priorytetach (nie tylko na problemach), - określ kierunek strategii,- napraw ważne systemy i procesy,- zachęcaj do rozwijania lokalnych talentów
- Przy doborze ekspatriantów stosuje się najczęściej następujące kryteria: czynniki indywidualne – um. Tech, menadzerskie, miedzy kulturowe, sytuacja rodzinna
czynniki sytuacyjne: wymagania lokalne, język (korporacyjny), wymagania korporacji

Cechy globalnego menedżera

- [Coulson-Thomas] um nawiązywania kontaktów między ludzkich,pracy w zespole, duża tolerancja różnorodności, silna motywacja poznawcza, chęć stałego uczenia się, chęć poznawania nowych rzeczy
- [Preston]- um. dostosowania się do zmian kulturowych, zdolności językowe, ,niezależność i umiejętność samodzielnego radzenia sobie w trudnych sytuacjach, silna motywacja sukcesu, rodzina pomocna i łatwo dostosowująca się do zmiennych warunków]
- [Nowakowski]- duża wrażliwość na kwestie kulturowe,- zdolność adaptacji, przedsiębiorczość, komunikatywność, motywacja do pracy za granicą, akceptacja specyficznego stylu życia (którego istotnym elementem są częste podróże)

Plany strategiczne przedsiębiorstw międzynarodowych

Planowanie strategiczne
przygotowanie długofalowego programu działania, którego celem jest realizacja strategii firmy
Przedsiębiorstwa międzynarodowe potrzebują planów strategicznych z kilku względów:
-Umożliwiają stałe monitorowanie skomplikowanych operacji prowadzonych przez firmy
-Stanowią instrument koordynacji i integracji setek operacji prowadzonych na całym świecie i podporządkowania ich wspólnym dla całej firmy nadrzędnym celom i wartościom,
-Powinny stanowić odpowiedź firm na globalne wyzwania konkurencyjne
-Globalne planowanie strategiczne jest sposobem dochodzenia do procesów koordynacji międzynarodowej
-Globalny plan strategiczny powinien zawierać nie tylko standardowe informacje planistyczne, wyrażone na poziomie globalnym, lecz także strategie i programy dla różnych krajów.

Podstawowe etapy planowania

Trzy podstawowe etapy planowania
-Penetrowanie otoczenia zewnętrznego w poszukiwaniu szans i zagrożeń
-Ocena stanu firmy w poszukiwaniu mocnych i słabych stron
-formułowanie celów strategicznych na podstawie analizy otoczenia i wnętrza przedsiębiorstwa

Struktury organizacji przedsiebiortsw miedzynarodowych

DZIAŁ EKSPORTU:
-Odpowiedzialność za sprzedaż zagraniczną zostaje przeniesiona z wydziałów zajmujących się produktami krajowymi do oddzielnego działu eksportu podległego bezpośrednio dyrektorowi generalnemu grupy firm
-Tworzony, gdy rozmiary exportu są znaczące
-Zaleta: wiedza o rynkach zagranicznych jest skupiona w jednym dziale

STRUKTURA „MATKA-CÓRKA”:
-Spółka macierzysta funkcjonuje jako spółka holdingowa dla w dużej mierze autonomicznych zagranicznych spółek zależnych.
-Kierownictwo spółek zależnych podlega bezpośrednio dyrektorowi generalnemu.
-Spółkom córkom przyznaje się znaczną niezależność operacyjną pod warunkiem osiągania zadowalającej oceny wyników.
-Charakterystyczna dla przedsiębiorstwo o średniej wielkości, w których kierownictwo zamierza zachować całkowitą kontrole nad operacjami zagranicznymi
-Występuje w dwóch odmianach: struktury funkcjonalnej i dywizjonalnej

STRUKTURA Z ODDZIAŁEM MIĘDZYNARODOWYM
-Odpowiedzialność za całość operacji zagranicznych zostaje przeniesiona do oddzielnego wydziału międzynarodowego mającego swą siedzibę w centrali (-> dyrektor ds. międzynarodowych)
-Filie zagraniczne podlegają bezpośrednio centralnemu wydziałowi międzynarodowemu.
-Struktury funkcjonalne lub zdywersyfikowane według produktów

S. FUNKCJONALNA opiera się na:
-specjalizacji funkcji kierowniczych,
-wyodrębnianiu specjalnych (funkcjonalnych) stanowisk kierowniczych,
-odrzuceniu zasady jedności kierowania.
Odpowiedzialność za operacje zagraniczne zostaje przydzielona funkcjonalnym menedżerom liniowym w centrali.
Filie zagraniczne podlegają bezpośrednio kierownikom z centrali (produkcja, marketing, finanse itd.)

S. PRODUKTOWA:
Odpowiedzialność za operacje zagraniczne zostaje przydzielona bezpośrednio wydziałom produktowym mającym swą siedzibę w centrali.
Filie zagraniczne podlegają bezpośrednio wydziałom produktowym.

S. GEOGRAFICZNA/REGIONALNA:
Odpowiedzialność za operacje zagraniczne zostaje przydzielona kierownikom regionalnym.
Filie zagraniczne podlegają bezpośrednio geograficznemu/regionalnemu wydziałowi mającemu swą siedzibę w centrali lub za granicą.

S. MACIERZOWA:
Odpowiedzialność za operacje zagraniczne podzielona jest pomiędzy wydziały produktowy i geograficzny.
Filie zagraniczne podlegają bezpośrednio zarówno ośrodkom produktowym, jak i geograficznym.

Co to jest offshoring?

Offshoring
-oznacza przeniesienie produkcji dóbr i usług poza granice kraju, a następnie ich import z powrotem.

może to być przeniesienie w ramach tej samej firmy lub przeniesienie do innej firmy.

Przesłanki offshoringu
-Rozważana usługa nie wymaga bezpośrednich kontaktów z klientem
-Występuje duże zawartość informacji w usłudze
-Realizację usługi umożliwia technologia informatyczna
-Wynagrodzenia za świadczenie usług jest niższe za granicą niż w kraju macierzystym
-Niskie bariery uruchomienia działalności w kraju, do którego usługa ma być relokowana
-świadczenie usług nie wymaga utrzymywania kontaktów społecznych.

Pojęcie kultury organizacyjnej

Kultura organizacyjna:
- zbiór wartości, często przyjętych za oczywiste, pomagającym ludziom w organizacjach zrozumieć, które działania są możliwe do przyjęcia, a które nie
- te wartości przekazywane są często za pomocą opowiadań i innych środków symbolicznych

Rodzaje zarzadzania miedzynarodowego

1. Dominacja kulturowa
polega na narzuceniu całej organizacji norm, wartości oraz stylu zarządzania jednostki macierzystej (lub kultury kraju, w którym znajduje się organizacja).
Kultury inne są ignorowane lub dyskryminowane.
2. Współistnienie kulturowe
poszukiwanie kompromisu między kulturami współpracujących razem pracowników pochodzących z różnych krajów.
Uwagę koncentruje się na poszukiwaniu rozwiązań możliwych do przyjęcia przez wszystkich zainteresowanych. Wykorzystuje się przede wszystkim obszar podobieństw.
Jednolitość wzorów kulturowych zależy od stopnia podobieństwa doświadczeń wyniesionych z szerszego kręgu kulturowego, podobieństwa cech osobowościowych i doświadczeń zawodowych, a także wielkości organizacji.
3. Współpraca kulturowa
-proces, w którym strategie i procedury są kształtowane na bazie indywidualnych wzorców kulturowych uczestników organizacji, ale nie ograniczają się do nich.
Tolerancja, otwartość na inne kultury, na nowe pomysły i zdolność twórczego myślenia.
-Różnorodność kulturową traktuje się jako zasób, możliwy do wykorzystania w celu rozwoju organizacji.
założenie, że kultury mogą się wzajemnie przenikać i uzupełniać.
-uwzględnia zarówno podobieństwa, jak i różnice pomiędzy narodami
-Kadra kierownicza powinna zrozumieć, iż w kulturowo zróżnicowanym środowisku pracy synergia powstaje jedynie z odmienności
- z łączenia i mieszania różnorodnych sposobów radzenia sobie z tymi samymi problemami i kwestiami dotyczącymi pracy w przedsiębiorstwie.
-Zaleta różnorodności: kreatywność. W konsekwencji tego mogą powstać cenne wartości , a różnorodność kulturowa staje się narzędziem rozwoju organizacji
Wada: podświadomy protekcjonizm -musi minąć pewien okres czasu zanim różne systemy się zharmonizują.

Orientacje strategiczne korporacji miedzynarodowych ZZL

Etnocentryczna
-inaczej monocentryczna. Przedsiebiorstwo najsilniej koncetrnuje sie na rynku rodzimym. Rynki zagraniczne sa drugorzedne
- najwazjniejsze stanowiska osobami z kraju pochodzenia
- wysokie wynagrodzenia w centrali, niskie w filiach zagranicznych
- rozwoj personelu scentralizowany, sterowany przez centralę
- podej. Decyzji scentralizowane w scislym kierwonictwie centrali
- komunikowanie się – inf. Sterujae od centrali do j. Zagranicznej, inf kontrolne w drugą stronę
ruchliwość prac – glownie z centrali do filii zagranicznych

Policentryczna
- uwypukla roznie pomiedzy krajem pochodzenia a krajami goszczacymi. Rynki traktowane sa oddzielno jako niezalzne obszary
- najwazniejsze stanowiska obsadzane przez filie osobami z kraju goszczacego
- zroznicowanie wynagrodzenia, dostosowane do warunkow lokalnych
- rozwoj personelu – niezalezny od centrali
- podejmowanie decyzji w okreslonej komorce organizacyjnej centralia
- komunikowanie sie – mala wymiana informacji, glownie strategicznych (Centrala -> j. Zagraniczna). Minimalna ruchliwosc pracowników

Geocentryczna
- caly obszar prowadzonej dzialalnosci traktowany jest jako globalny rynek
- najwazniejsze stanowiska sa obsadzane najlepszy osobami niezaleznie od kraju
- wynagrodzenie izaleznione od wkladu filiii w wynik ogolny calej firmy
- rozwoj personelu – kompleksowy realizowany w skali miedzynarod.
- podejmowanie decyzji – sieciowy system skladajacy sie z komorek org. Centrali i filii zagranicznych
- rozbudowana siec inforamcyjna miedzy centrala a jednostkami zagranicznymi oraz miedzy poszczegolnymi j. Zagranicznymi
- ruchliwosc pracownikow duza i przebigajaca w orznych kierunkach

Regiocentryczna
- Traktowanie calych regionow (czesto kontynenty) jako neizlaeznych obszarow
- najwazjniejsza stanowiske sa obsadzane najlepszymi osobami z regionu
- wynagrodzenie uzaleznione od wkladu filii w wynik j. regionalnej
- rozwoj personelu - ograniczony do obszaru dzialania j. Regionalnej
- duzy zakres uprawnien decyzyjnych w j. Regionalnych
- siec informacyjna funkcjonujaca glownie w systemach regionalnych
- duza ruchliwosc pracownikow miedzy jednostkami organizacyjnymi systemu reg.