Pojęcie i zasady organizacji finansów w przedsiębiorstwie

• Definicja finansów przedsiębiorstwa

• Funkcje finansów przedsiębiorstwa

• Cele gospodarowania finansami przedsiębiorstwa

• Kryteria oceny gospodarki finansowej przedsiębiorstwa

• Ruch okrężny kapitału w przedsiębiorstwie

• Ryzyko w gospodarce finansowej przedsiębiorstwa

• System wczesnego ostrzegania

Pojęcie finansów przedsiębiorstwa

• Zasoby finansowe organizacji wytwarzających dobra i usługi produkcyjne

• Inaczej finanse korporacji / spółek prawa handlowego/

• Finanse MSP /małych i średnich przedsiębiorstw/

• Mikrofinanse

Ujęcie podmiotowe kapitału

• Kapitał przedsiębiorstw produkcyjnych

/ produkcyjnych i usługowych/

• Kapitał przedsiębiorstw finansowych /bankowych , inwestycyjnych, ubezpieczeniowych/

• Kapitał przedsiębiorstw publicznych

Formy kapitału w przedsiębiorstwie

• Kapitał finansowy /pieniężny

• Kapitał ludzki / intelektualny

• Kapitał rzeczowy

Funkcje finansów w przedsiębiorstwie

• Określają siłę produkcyjną,

• Są gwarantem wypłacalności,

• określają wiarygodność przedsiębiorstwa.

Cele gospodarowania finansami przedsiębiorstwa

• przetrwanie

• wygospodarowanie zysku

• maksymalizacja zysku

• pozyskanie nowych klientów

• pozyskanie nowych rynków

• wiarygodność wobec klientów

• ochrona pracy własnych pracowników

Maksymalizacja zysku – argumenty

• zysk jest najsilniejszym i uniwersalnym motywem działań

• w systemie konkurencji rynkowej, aby przetrwać trzeba zysk maksymalizować

• zrozumiałe są reakcje i zachowania firm wobec maksymalizacji zysku

Maksymalizacja wartości rynkowej

• Alternatywny wobec maksymalizacji zysku cel przedsiębiorstwa

• oznacza wzrost wartości przedsiębiorstwa ( akcji lub udziałów właścicieli)

UWAGA

• Wartość przedsiębiorstwa nie jest jego ceną (efektem transakcji kupna i sprzedaży). Przedsiębiorstwo ma taką wartość, jaką jest skłonny zaoferować i zapłacić realny nabywca.

• Jeżeli wartość przedsiębiorstwa nie rośnie, to kapitał w nim zaangażowany odpływa.

• Zwiększanie wartości przedsiębiorstwa nie jest sprzeczne z interesem jego partnerów, głównie pracowników.

• Wartość rynkowa przedsiębiorstwa nie będzie wzrastać gdy jest ono nierentowne.

• Stan posiadania właścicieli może wzrastać nie tylko poprzez wzrost wartości firmy, ale również poprzez udział w wygospodarowanym zysku.

Gospodarka finansowa

• Obejmuje czynności polegające na racjonalnym uruchamianiu zasobów pieniężnych , ich przeznaczaniu na bieżącą i długoterminową działalność /inwestycyjną/

• Mechanizm odpowiednio zorganizowanego procesu gromadzenia i wydatkowania zasobów pieniężnych przedsiębiorstwa

Kryteria oceny gospodarki finansowej

-Płynność finansowa

-Koszty finansowe

-Maksymalizacja dochodów

-Wartość bieżąca inwestycji

-Wielkość i struktura majątku

przedsiębiorstwa

Ryzyko systemowe

• ryzyko rynkowe

• ryzyko zewnętrzne

• ryzyko niezależne od firmy

• ryzyko zakłócające przebieg cyklu produkcyjnego

Formy ryzyka systemowego

Ryzyko struktury rynkowej

Ryzyko cyklu koniunkturalnego

Ryzyko polityczne

Ryzyko branży

Ryzyko rynkowe- zewnętrzne

Ryzyko stopy procentowej

Ryzyko walutowe

Ryzyko cenowe

Ryzyko niesystemowe- wewnętrzne

• Ryzyko operacyjne/ryzyko firmy

dotyczy zakłóceń w realizacji programu produkcyjnego, ograniczających osiągnięcie zaplanowanego wyniku finansowego.

• Ryzyko finansowe: dotyczy zakłóceń w realizacji celu działalności gospodarczej wskutek nieprawidłowości w kształtowaniu struktury kapitałowej przedsiębiorstwa

Systemy wczesnego ostrzegania

• wczesna identyfikacja problemów

• diagnoza przyczyn, rodzaju natężenia i czasu trwania

• oddziaływanie zagrożenia na realizację celów przedsiębiorstwa

• podjęcie decyzji o zmianach

Definicja –przychody ze sprzedaży

zasób środków pieniężnych wynikający z ilości sprzedanych produktów i ich cen

• Przychód obniżają –opusty , rabaty, bonifikaty, obniżki cen

• Przychód netto ze sprzedaży- bez doliczonych do faktury VAT i akcyzy

Decyzje cenowe

• W praktyce istnieją kłopoty z ustalaniem cen na własne wyroby

• Często powodem są trudności z oszacowaniem wielkości sprzedaży.

• W warunkach silnej konkurencji istnieje cena rynkowa kształtowana przez prawo popytu i podaży.

• Wiele firm nie ma wpływu na poziom cen rynkowych.

• Małe firmy nie mają wpływu na poziom cen rynkowych.

• W warunkach silnej konkurencji istnieje tendencja do spadku cen rynkowych.

• Efektem spadku ceny rynkowej jest spadek zysków.

• Utrzymanie poziomu osiągania zysku powoduje obniżanie kosztów produkcji.

• Kalkulacja ceny produktu uwzględnia marżę długoterminową.

• Ustalenie ceny produktu to efekt strategii marketingowej.

Przychody operacyjne;

• niezwiązane z podstawową działalnością operacyjną

• Rozwiązane rezerwy

• umorzone lub przedawnione zobowiązania

• Otrzymane odszkodowania , kary grzywny

• Dotacje , subwencje lub dopłaty

• wartość otrzymanych nieodpłatnie składników majątku, lub innych rzeczowych darowizn

Przychody finansowe

• Przychody z prowadzonych inwestycji finansowych

• Dywidendy, udziały w zyskach , procenty , zyski kapitałowe ,

• dodatnie różnice kursowe – wynikające ze wzrostu kursu walutowego- przedsiębiorstwo eksportujące w momencie fakturowania ma niższy dochód niż w momencie sprzedaży- odwrotnie importerzy-

Koszty przedsiębiorstwa

• To wydatki bieżące przedsiębiorstwa

• Nie każdy wydatek jest kosztem

• Wydatek –zmniejszenie /wypływ / środków pieniężnych w kasie lub rachunku bankowym przedsiębiorstwa

• Są koszty nie związane z wypływem środków pieniężnych –odpisy amortyzacyjne

Struktura kosztów

• Ich układ

• Może być kalkulacyjny i porównawczy

• Kalkulacyjny układ ewidencyjny – stosują przedsiębiorstwa o zróżnicowanej strukturze asortymentowej kosztów. Muszą one określić koszt własny każdego rodzaju produktu.

• Ustala się koszt techniczny wytworzenia jednostki , na który składają się koszty bezpośrednie i pośrednie / wydziałowe , ogólnozakładowe itp./

Porównawczy układ ewidencyjny kosztów

• Koszty rodzajowe

• Stosuje się w małych przedsiębiorstwach

• Koszty rzeczowe , osobowe , finansowe i pozostałe

• Koszty rzeczowe – to koszty zużycia materiałów , surowców i energii oraz rzeczowe koszty produkcji

• Koszty osobowe; wynagrodzenia za pracę , za czas nieprzepracowany, premie , gratyfikacje , nagrody , ubezpieczenia , opieka społeczna i socjalna, szkolenia

Koszty finansowe

• Odsetki i prowizje od kredytów i pożyczek

• Dyskonto

• Ujemne różnice kursowe

• Rezerwy na operacje finansowe

Zysk i jego rodzaje

• Przychody z działalności gospodarczej pomniejszone o koszty z działalności gospodarczej otrzymujemy zysk operacyjny.

•  Zysk operacyjny jest zawsze pomniejszony o odsetki związane z płatnościami za kapitał pożyczkowy podmiotu gospodarczego i otrzymujemy zysk brutto.

Zysk i jego rodzaje

• Zysk brutto pomniejszony o podatek dochodowy daje nam zysk netto.

• Zysk netto w przedsiębiorstwie podlega podziałowi na:

• dywidendy – to część zysku przeznaczona dla właściciela przedsiębiorstwa,

• zysk zatrzymany – to ta część zysku, która pozostaje w przedsiębiorstwie.

•  

• Dźwignia operacyjna jest miarą ryzyka operacyjnego / finansowego w przedsiębiorstwie.

• W praktyce firmy często ustalają cenę w oparciu o zdolności produkcyjne, a nie na podstawie zapotrzebowania.

• WAŻNE: próba szacunku optymalnej ceny w oparciu o optymalny poziom sprzedaży produktu.

• Optymalną cenę można ustalić:

  • graficznie

  • poprzez elastyczne budżetowanie

  • wykorzystując rachunek marginalny

• Metoda graficzna dotyczy wyznaczania maksymalnego zysku na podstawie wykresu krzywej kosztów i przychodów – tzw. próg rentowności

  • dolny próg rentowności

  • górny próg rentowności

zasób środków pieniężnych stanowiących własność

przedsiębiorstwa /gdy spółka jest

osobą prawną/,

- lub wspólników /gdy spółka nie posiada odpowiedzialności prawnej/

Składniki kapitału własnego

• Kapitał podstawowy/zakładowy

• Kapitał zapasowy

• Kapitał rezerwowy

• Zysk netto

Kapitał własny a formy przedsiębiorstw

• Przedsiębiorstwa prywatne- kapitał zakładowy

• Przedsiębiorstwa państwowe- fundusz założycielski, przedsiębiorstwa i fundusze specjalne

• Przedsiębiorstwo spółdzielcze- fundusz udziałowy, specjalny i zasobowy

Spółki kapitałowe

• Spółka z o.o. – kapitał zakładowy, kapitał zapasowy, kapitał rezerwowy

• Spółka akcyjna – kapitał akcyjny, kapitał zapasowy, kapitał rezerwowy

• Kapitał własny- wniesiony przez założycieli/wspólników, w całości wspólny

• Kapitał rezerwowy-powstaje jako zabezpieczenie. Najczęściej w drodze podziału zysku.

Zysk netto

• Wynik finansowy działalności przedsiębiorstwa

• Dodatni

• Ujemny/strata finansowa

• Wielkość zatrzymana

• Środki niewypłacone wspólnikom

• Środki powiększające kapitał finansowy

Wysokość kapitału zakładowego

• Regulują akty prawne

• W spółkach z o.o. – podzielony na udziały, których suma nominalna =

50 000PLN , jeden udział co najmniej

500 PLN

- w spółkach akcyjnych 500 000PLN –

podzielony na akcje o wartości nominalnej nie mniejszej niż 0,01 PLN/ 1 grosz

Akcje

• Są papierami wartościowymi

• Posiadają cenę:

-nominalną = KA / ilość wyemit.akcji

- emisyjną – sprzedaży na rynku

pierwotnym

• rynkową- wynikającą z podaży i popytu

na rynku wtórnym

Relacje cen akcji

WN = WE

> WE

WR = WN

>WN

<WN

WR = WE

>WE

<WE

Kapitał zapasowy tworzy się

• Ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej

• Ustawowo z zysku/ 8% zysku netto rocznie do 1/3 kapitału zakładowego/

• Z odpisów fakultatywnych wg. Statutu spółki lub WZA

• Dopłaty wspólników

• inne

Kapitał rezerwowy

• Z aktualizacji wyceny majątku

• Zgodnie ze statutem

Rezerwy- nie są równoważne kapitałom rezerwowym. Są tworzone aby zabezpieczyć ryzyko , zwykle zgodnie z regulacjami prawnym np; na podatek dochodowy, na straty itp..

Akcje / udziały – mogą być

zwykłe- gdy tworzą takie same prawa majątkowe wobec wszystkich akcjonariuszy/udziałowców,

- uprzywilejowane:

-co do dywidendy,

-prawa głosu,

-podziału majątku w likwidacji

Przedsiębiorstwa emitują akcje

• Imienne – obejmowane przez oznaczone w nich osoby

• na okaziciela

• Gotówkowe

• aportowe- za wkłady niepieniężne

• Użytkowe – w zamian za akcje umorzone

Podwyższenie kapitału akcyjnego

• Emisja nowych akcji lub przejęcie innych

• Emisja akcji z kapitału zapasowego

• Emisja akcji z kapitału rezerwowego tworzonego z zysku

Kapitalizacja rezerw :

-zwiększenie wartości nominalnej akcji,

- wydanie akcji gratisowych

• Emisja akcji w ramach kapitału docelowego

• Emisja akcji w ramach warunkowego podwyższenia kapitału.

• Zamiana zobowiązań cywilno lub publiczno-prawnych na akcje.

Cele podwyższenia kapitału

• Rozwój

• Restrukturyzacja

• pozyskanie inwestora strategicznego

• Zmniejszenie zadłużenia

• Zwiększenie kapitału zapasowego

• Emisja obligacji niezabezpieczonych

• Tworzenie holdingów

• Zwiększenie zdolności kredytowej

Kapitał docelowy

• Podwyższenia kapitału zakładowego dokonuje zarząd na mocy upoważnienia w statucie na okres nie dłuższy niż 3 lata.

• Wysokość tego kapitału nie może przekroczyć trzech czwartych kapitału zakładowego na dzień upoważnienia.

Kapitał warunkowy

• Uchwałę o podwyższeniu podejmuje walne zgromadzenie na cel:

• Przyznania praw do objęcia akcji przez obligatariuszy obligacji zamiennych lub z prawem pierwszeństwa

• Przyznania praw do objęcia akcji pracownikom ,członkom zarządu lub rady nadzorczej w zamian za wkłady niepieniężne jakie przysługują im z tytułu nabytych uprawnień do udziału w zysku.

Obniżenie kapitału akcyjnego

• Poprzez zmniejszenie wartości nominalnej akcji

• Połączenie akcji

• umorzenie części akcji- unicestwienie praw udziałowych

Akcje mogą być umorzone jeśli statut tak stanowi

• Umorzenie dobrowolne- za zgodą akcjonariusza

• Przymusowe umorzenie- wymaga uchwały walnego zgromadzenia.

Umorzenie wymaga obniżenia kapitału.

Cele obniżenia kapitału

• Spółka ponosi straty

• Następstwo egzekucji prowadzonej wobec spółki

• Zbyt wysoki kapitał spółki

• Konieczność nabycia własnych akcji

Kapitał obcy w przedsiębiorstwie

• Część kapitału finansowego , która jest stawiana do dyspozycji podmiotu gospodarczego na pewien czas

• Kapitał obcy po uzgodnionym terminie wraca do kapitałodawcy wraz z należnymi odsetkami

Kapitał obcy dzieli się na:

a). Kapitał krótkoterminowy,

b). Kapitał długoterminowy.

I. kredyty i pożyczki

II. zobowiązania

Zobowiązanie długoterminowe to

• wszystkie zobowiązania podmiotu gospodarczego, których okres zapadalności jest dłuższy niż 1 rok. Wyróżniamy dwie formy zobowiązań długoterminowych:

• 1). Kapitał pożyczkowy bankowy,

• 2). Kapitał pożyczkowy w formie obligacji emitowanych przez przedsiębiorstwa.

Do zobowiązań krótkoterminowych zaliczamy:

• zobowiązania z tytułu dostaw, robót i usług,

• zobowiązania wekslowe,

• zobowiązania wobec budżetu,

• zobowiązania z tytułu wynagrodzeń,

• zobowiązania wewnątrzzakładowe i inne

Pojęcie leasingu

• Przekazanie przez leasingodawcę leasingobiorcy do odpłatnego użytkowania na określony czas określonych dóbr.

Rodzaje leasingu

• Leasing bezpośredni i pośredni

• Leasing finansowy i operacyjny

Leasing bezpośredni

• Występują w nim tylko dwa podmioty;

• Leasingodawca

• Leasingobiorca

Leasing pośredni

-pomiędzy producentem określonych dóbr a leasingobiorcą występuje wyspecjalizowane przedsiębiorstwo –leasingodawca

• Nabywa ono na od producenta dane dobro na rachunek własny

Leasing finansowy /właściwy, kapitałowy/

• Leasingobiorca korzysta z przedmiotu leasingu przez okres zbliżony do czasu jego użyteczności

• Po okresie umowy leasingu możliwy jest zakup przedmiotu leasingu przez leasingobiorcę,

• Koszty konserwacji , napraw, remontów i ubezpieczenia ponosi z reguły leasingobiorca ,

• nie są one wliczane do opłat leasingowychokreśla wiarygodność przedsiębiorstwa.

Leasing operacyjny

• Przedmiot leasingu może być używany przez wielu leasingobiorców

• Umowy leasingowe krótkie /1-3 lat/

• leasingodawca ponosi koszty utrzymania , napraw i ubezoieczenia przedmiotu leasingu

Leasing lewarowy

• Pojawia się jeszcze jeden podmiot refinansujący leasingodawcę

• Leasingodawca przenosi na refinansującego część swojej wierzytelności z umowy leasingu.

zalety leasingu

• Alternatywa kredytu

• Unika się niektórych kosztów inwestycyjnych

• Nie powoduje wzrostu zadłużenia

• Zapewnia dostęp do nowoczesnych technik

Faktoring

Polega na nabywaniu przez wyspecjalizowane instytucje należności nieprzeterminowanych przysługujących podmiotom gospodarczym z tytułu dostaw towarów i świadczonych usług.

Dotyczy więc wierzytelności związanych z obrotem gospodarczym.

Z reguły są to wierzytelności krótkie , ale może dotyczyć też dłuższego okresu.

Funkcje factoringu

1. Finansowa- odkup wierzytelności-

kredytowanie.

2. usługowa- rozliczenia należności

monitoring, inkaso .

3. gwarancyjna – zabezpieczenie spływu

należności

Rodzaje umów factoringowych

• Faktoring właściwy /pełny, bez regresu/

• Faktoring niewłaściwy / z regresem/

• Faktoring mieszany.

Faktoring właściwy

• Całkowite ryzyko odzyskania należności ponosi faktor.

• Faktor jest gwarantem regulacji powstałego zobowiązania

• Nie istnieje możliwość zwrotu zobowiązania na faktoranta

Faktoring niewłaściwy

• Przelew wierzytelności nie ma charakteru ostatecznego

• Posiada klauzulę, że w przypadku niewypłacalności dłużnika faktorant dochodzi należności

Faktoring mieszany

• Łączy cechy poprednich,

• W umowie faktor określa kwotę gwarantowaną

• Wierzytelności powyżej określonej kwoty mogą być zwrócone na faktoranta

• Regulacja należności przez dłużnika zwiększa kwotę gwarantowaną..

Venture capital

• Fundusze podwyższonego ryzyka

• Finansowanie własne przedsiębiorstwa

• Dochód stanowi przyrost wartości kapitału akcyjnego

• Fundusze kupują akcje aby szybko io z dużym zyskiem je odsprzedać.

SEKURYTYZACJA

• odpośredniczenie,

• technika pozyskiwania kapitału finansowego,

• obrót wierzytelnościami zabezpieczonymi na aktywach przynoszących dochód.

Sekurytyzacja obecnie przeprowadzana jest przez:

• przedsiębiorstwa jako osoby prawne i fizyczne,

• instytucje finansowe, w tym głównie banki,

• rządy państw gospodarki rynkowej.

Sekurytyzowane aktywa:

• różnego rodzaju kredyty, w tym głównie kredyty hipoteczne,

• różnego rodzaju pożyczki (np. na zakup samochodu),

• należności z tytułu umów ubezpieczeniowych,

• należności handlowe,

• surowce (zapasy),

• derywaty,

• różnego rodzaju tantiemy, itp.

SEKURYTYZACJA BILANSOWA

umowa między aranżerami i spółką celową (SPV), w ramach której SPV przejmuje wyłącznie ryzyko wynikające z sekurytyzowanych wierzytelności, a nie same wierzytelności.

Świadectwa udziałowe:

• inwestor nabywa cząstkowe prawa własności,

• emisja bez uczestnictwa SPV - spółki celowej,

• efekt emisji - certyfikat inwestycyjny - papier wartościowy emitowany przez fundusze inwestycyjne. W Polsce zasady emisji i obrotu reguluje Ustawa o funduszach inwestycyjnych z dnia 27 maja 2004 r.,

• certyfikat inwestycyjny jest, zgodnie z prawem polskim, papierem wartościowym emitowanym przez zamknięte fundusze inwestycyjne.

Tradycyjne ABS:

• tradycyjne ABS-y dotyczą emisji zabezpieczonych obligacji,

• obligacje te mają charakter rentowy, co oznacza, że w każdym terminie ich płatności obok płatności odsetek następuje również spłata raty kapitałowej,

• kurs sekurytyzowanych obligacji zależy od:

  • częstotliwości spłat wierzytelności,

  • oczekiwanego akcesu jej zapadalności,

  • sposobu i możliwości rat kapitałowych przez wierzycieli,

  • ratingu emisji.

Preliminowanie wydatków inwestycyjnych to:

proces planowania wydatków na aktywa, z których można oczekiwać przepływów środków pieniężnych najwcześniej po roku

Plan wydatków na środki trwałe zawiera w sobie postępowanie wymagające oceny:

• kosztów projektu,

• szacowania przepływu środków pieniężnych, łącznie z wartością umorzeniową majątku,

• ryzyka prognozowanych przepływów,

• ryzyka projektu - ocena właściwego kosztu kapitału,

• obliczenia wartości zaktualizowanej oczekiwanych środków pieniężnych w celu szacunku aktywów i wyliczenia wartości zaktualizowanych przepływów dywidend,

• porównania wartości zaktualizowanych przepływów pieniężnych z wydatkami i kosztami.

Analiza progu rentowności

Próg rentowności określa sytuację, w której przychody ze sprzedaży są równoważne poniesionym kosztom na ich wytworzenie.

Można go wyrazić:

a) ilościowo

gdzie: F – suma kosztów stałych

c – cena jednostkowa wyrobu

z – jednostkowe koszty

zmienne

ilość jednostek przy których ....

b) wartościowo

gdzie: w – udział kosztów zmiennych w wartości sprzedaży

wartość jednostek, przy których...

• Analiza wrażliwości zysku - proces polegający na pomiarze wpływu różnych zmian na zysk lub rentowność.

• Dotyczy określenia:

• - progu rentowności,

• - marginesu bezpieczeństwa działania,

• - dźwigni operacyjnej,

• - dźwigni finansowej,

• - dźwigni połączonej,

• - mnożników zysku.

Dźwignia operacyjna

• określa poziom kosztów stałych w działalności bieżącej firmy,

• im większa część kosztów firmy jest stała, tym wyższy poziom dźwigni operacyjnej.

Stopa dźwigni operacyjnej:

lub

gdzie EBIT - zysk przed opodatkowaniem i spłatą odsetek

P - wartość sprzedaży

K_c - koszty całkowite

Koszt kapitału finansowego

1. Koszt kapitału własnego

2. Koszt kapitału obcego….

3. Średni koszt kapitału……

Koszt pozyskania kapitału finansowego

• Zależy od struktury finansowania inwestycji

• Wielkości zapotrzebowania na kapitał finansowy

• Wiarygodności kredytowej przedsiębiorstwa

• Charakteru finansowanej inwstycji

Koszt kapitałów własnych

1. niepodzielonych zysków; stopa dochodu wymagana przez udziałowców/akcjonariuszy akcji zwykłych

Koszt kapitału własnego - b) zwykłego kapitału akcyjnego –
emisja nowych akcji-
c)-model wzrostu dywidendy

Majątek trwały = aktywa trwałe

• wartości niematerialne i prawne

• rzeczowe aktywa trwałe

• należności długoterminowe

• finansowe inwestycje długoterminowe

Wartości niematerialne i prawne:

prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania o przewidywanym okresie dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki

koncesje, patenty, licencje , znaki towarowe, prawa autorskie, know-how, oprogramowanie komputerowe

Rzeczowe aktywa trwałe: ustawa o rachunkowości

• kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych,

• przewidywany okres ekonomicznej użyteczności dłuższy niż jeden rok.

nieruchomości, maszyny i urządzenia, środki transportu, inwentarz żywy

• Wartość początkowa:

  • cena nabycia,

  • koszt wytworzenia.

• Wartość końcowa: kwota netto spodziewana na zakończenie okresu użytkowania po odliczeniu kosztów nabycia.

• Wartość bilansowa: wartość według której dany składnik aktywów jest ujmowany w bilansie.

Z reguły wartość początkowa: powiększona o późniejsze nakłady zwiększające wartość majątku lub w wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

Ustalona w wyniku aktualizacji wartość księgowa netto nie powinna być wyższa od wartości godziwej.

Wartość godziwa = wartość rynkowa

lub zgłoszona na rynku oferta kupna

Rzeczowe składniki majątku trwałego

podlegają umorzeniu w sposób systematyczny na przestrzeni okresu użytkowania

Umorzenie: wartość zużycia środka trwałego:

• ekonomiczne,

• fizyczne,

• techniczne,

rynkowe.

Amortyzacja: koszt zużycia środków trwałych

MSR nr 16 dopuszcza amortyzację

• liniową: odpis amortyzacyjny przez cały okres eksploatacji jest różny,

• naturalną: proporcjonalnie do rzeczywistego zużycia,

• degresywną:

  • koszty produkcji są obciążone coraz niższymi kosztami amortyzacji;

  • równa stawka amortyzacji;

  • krótszy okres odpisów amortyzacyjnych.

Amortyzacja: koszt ≠ wydatek - rośnie strumień gotówki

stąd cash flow = zysk netto + amortyzacja

Należności

wierzytelności powstałe na skutek sprzedaży towarów i usług, świadczeń kapitałowych, poniesionych wydatków lub otrzymanych nadpłat podlegających zwrotowi lub rozliczeniu

Należności nie obejmują aktywów finansowych i należy je wykazywać w bilansie jako:

• należności długoterminowe: majątek trwały - należności powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego

• należności krótkoterminowe: majątek obrotowy - wymagalne do 12 miesięcy od dnia bilansowego

Podział należności dotyczy należności innych niż z tytułu dostaw i usług. Te zawsze są należnościami krótkoterminowymi.

Finansowe inwestycje długoterminowe

Inwestycje: aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych, w postaci:

• przyrostu ich wartości,

• przychodu,

• odsetek,

• innych pożytków.

Lokaty - to też inwestycje dotyczące zakładów ubezpieczeń.

Inwestycje dzielą się na:

• długoterminowe - ponad 1 rok,

• krótkoterminowe - do 1 roku.

Podział zależy od celu i długości okresu ich posiadania.

Aktywa dzielą się na:

• długoterminowe - majątek trwały,

• krótkoterminowe - majątek obrotowy.

Majątek obrotowy - składniki:

• zapasy,

• należności krótkoterminowe,

• inwestycje krótkoterminowe:

  • krótkoterminowe aktywa finansowe,

  • środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych.

Zapasy - składniki majątkowe nabyte w celu dalszej ich odsprzedaży

Zachowują się podobnie jak:

-majątek trwały,

-wartości niematerialne i prawne,

\ materiały, półprodukty i produkty w toku, produkty gotowe, towary, zaliczki na poczet dostaw/

Wskaźnik bieżącej płynności

Wzorcowa wielkość dla wielu branż – 2. Zależy jednak od specyfiki przedsiębiorstwa. Zapewniona jest jednak względna wypłacalność bieżąca. Wysoki wskaźnik bieżącej płynności oznacza występowanie nadmiernych środków obrotowych w postaci

• nie zainwestowanych środków pieniężnych

• nadmiernych zapasów ( trudno zbywalnych)

• trudno ściągalnych należności

Niski poziom – zapowiedź trudności w utrzymaniu płynności

Wskaźnik wypłacalności gotówkowej

Umożliwia realizację zobowiązań przy wykorzystaniu gotówki w kasie , pieniędzy na rachunkach, oraz innych środków pieniężnych (czeki obce, weksle).

Wartość wzorcowa 0,2 (20%), co jest związane z zasadą ograniczania środków do niezbędnego poziomu.

Wskaźnik natychmiastowej wypłacalności

Gdy jest on poniżej 1 (100%) firma nie ma możliwości terminowego regulowania swoich płatności. Pojawiają się płatności przeterminowane i karne odsetki.

Gdy wskaźnik > 1 – gospodarka nieefektywna

Struktura kapitału w przedsiębiorstwie

• Struktura kapitału finansowego-struktura pasywów czyli układ bilansowy kapitału finansowego.

• Struktura rodzajowa- kapitał finansowy wg. źródeł finansowania

• Struktura kapitału – udział poszczególnych składników w ogólnej kwocie kapitału przedsiębiorstwa

Struktura kapitału

• Proporcje kapitałem własnym i obcym w przedsiębiorstwie.

• Stosunek kapitałów własnych do obcych określa się w literaturze dźwignia finansową

• Każde przedsiębiorstwo ma własną optymalną strukturę kapitału przy której średni ważony koszt kapitału jest najniższy i maksymalizuje wartość przedsiębiorstwa

Dźwignia finansowa

• Dźwignia finansowa - określa udział kapitałów obcych w strukturze kapitałów firmy

• Ocena - polega na określeniu efektu dźwigni

• Dodatni efekt dźwigni finansowej wystąpi, gdy

• tj. zyskowność kapitału będzie wyższa od oprocentowania kapitału obcego.

Ujęcie dynamiczne
Stopień dźwigni finansowej - procentowa zmiana kapitału własnego do procentowej zmiany zysku operacyjnego.

Strategie finansowania majątku

• Strategia zachowawcza: kapitał stały pokrywa również majątek obrotowy.

• Strategia umiarkowana – bezpieczna: stała część majątku obrotowego powinna być finansowana kapitałem stałym, a okresowe zwiększenia – zobowiązaniami bieżącymi.

• Strategia dynamiczna: kapitał obrotowy finansuje również majątek trwały.

Kapitał obrotowy ⇒ odnosi się do aktywów bieżących ⇒
Kapitał obrotowy brutto

Polityka kapitału obrotowego: odnosi się do podstawowych zasad polityki finansowej w zakresie:

• docelowych wielkości każdej kategorii aktywów bieżących,

• sposobów finansowania aktywów bieżących.

Zarządzanie kapitałem obrotowym ⇒ administrowanie w ramach wytycznych polityki finansowej bieżącymi aktywami i pasywami.

Cel gospodarowania kapitałem obrotowym ⇒ warunkuje ciągłość i rytmiczność przebiegu cyklu eksploatacyjnego

Zarządzanie kapitałem pracującym

Kapitał pracujący netto = płynne aktywa – płynne pasywa

• Płynne aktywa obejmują:

  • zapasy

  • należności

  • środki pieniężne

  • krótkoterminowe papiery wartościowe

• Płynne pasywa to : - Zobowiązania krótkoterminowe. Czyli stała wielkość kapitału pracującego

  • przejściowy kapitał pracujący

• Kapitał stały:

kapitał własny + zobowiązania długoterminowe

Gdy kapitał pracujący = zobowiązaniom bieżącym to jest zapewniona terminowa wypłacalność. Obrazuje to wskaźnik bieżącej płynności

• Im wyższy jest stan kapitału pracującego tym lepsza sytuacja w zakresie wypłacalności.

• Zbyt wysoki kapitał pracujący nie jest jednak pożądany, gdyż występują nadmierne środki obrotowe.

• Kapitał pracujący jest równy 0 gdy wskaźnik bieżącej płynności = 1.

• Gdy wskaźnik bieżącej płynności jest mniejszy od 1 to kapitał pracujący jest ujemny.

• Kapitał pracujący ujemny oznacza niedobór środków obrotowych niezbędnych do pokrycia zobowiązań bieżących.

• Odpowiednikiem kapitału pracującego w pasywach jest część tzw. kapitału stałego

Efektywność

• miara skuteczności działania

• relacja wyniku działalności gospodarczej do poniesionych na tę działalność nakładów

• skutek racjonalizacji działań

Kondycja finansowa przedsiębiorstwa

• pozycja finansowa jednostki gospodarczej

• barometr perspektyw (lub ich braku) rozwojowych przedsiębiorstwa na rynku

• siła finansowa przedsiębiorstwa

• sytuacja finansowa przedsiębiorstwa

Zysk księgowy

• Wynik finansowy /dodatni/

• Kalkulacja w rachunku wyników

• Różne są poziomy zysku

• Zysk operacyjny, ze sprzedaży , z działalności gospodarczej , z działalności finansowej, zysk brutto i netto ,

• zysk po opodatkowaniu, zysk do podziału , zysk zatrzymany

Rentowność przedsiębiorstwa:

• zyskowność

• forma efektywności

• stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału

• miernik oceny działalności gospodarczej

Wartość przedsiębiorstwa można określić poprzez analizę wskaźnikową

W analizie wskaźnikowej uwzględnia się:

• wartość nominalną akcji - określoną w dokumencie emisyjnym

• wartość rynkową - bieżącą cenę akcji w obrocie na rynku kapitałowym

• wartość księgową

BVPS >WR - sygnał zakupu akcji

BVPS <WR - sygnał sprzedaży akcji

• wskaźnik EPS - wartość zysku przypadającego na akcję

• wskaźnik P/E - relacja ceny rynkowej akcji do wartości zysku przypadającego na jedną akcję

P/E = P/EPS

gdzie:

• P/E - wskaźnik cena-zysk

• P -rynkowa cena jednej akcji

• P/E ma charakter względny:- wyznacza okres spłaty inwestycji, stąd im niższa jego wartość tym inwestycja w akcje spółki bardziej opłacalna

• DPS - dywidenda przypadająca na akcję

• stopa dywidendy - jest relacją wartości dywidendy przypadającej na jedną akcję do ceny rynkowej akcji

Wskaźnik pokrycia jest relacją wartości zysku przypadającego na jedną akcję do wartości jednostkowej dywidendy

CVR = EPS/DPS x 100%

gdzie:

• CVR - wskaźnik pokrycia

• EPS - zysk przypadający na jedną akcję

• DPS - dywidenda przypadająca na jedną akcję

• Informuje o tym, ile razy wartość zysku przypadającego na jedną akcję przewyższa wartość dywidendy.

• Im wyższa wartość wskaźnika, tym większe możliwości zwiększenia wartości jednostkowej dywidendy w ramach określonych rozmiarów zysku przypadającego na jedną akcję.

Wskaźnik wypłaty dywidendy - relacja wartości jednostkowej dywidendy do wartości zysku przypadającego na jedną akcję

POR = DPS / EPS x 100%

gdzie:

• POR -wskaźnik wypłaty dywidendy

• DPS - dywidenda przypadająca na jedną akcję

• EPS - zysk przypadający na jedną akcję

• Informuje o udziale dywidendy w wartości zysku przypadającego na jedną akcję

• Im mniejszy udział procentowy dywidendy, tym większe możliwości jej zwiększenia w ramach określonych rozmiarów zysku przypadającego na jedną akcję

Wskaźnik cena-wartość księgowa - relacja ceny rynkowej akcji do wartości księgowej na jedną akcję

P/BV = P / BVPS

gdzie:

• P/BV - wskaźnik cena-wartość księgowa

• P - rynkowa cena akcji

• BVPS - wartość księgowa przypadająca na jedną akcję

Praktyka inwestycyjna zakłada, że:

• Jeżeli wartość wskaźnika P/BV kształtuje się poniżej 1,0, to akcje spółki uważa się za nie dowartościowane

• Wartość wskaźnika P/BV w przedziale od 1,0 do 2,5 oznacza, iż cena rynkowa w pełni odzwierciedla wartość księgową majątku spółki i akcje należy uznać za dowartościowane

• Wskaźnik P/BV o wartości przewyższającej 2,5 wskazuje na przewartościowanie ceny rynkowej akcji w stosunku do wartości księgowej majątku spółki

• W zależności od dominującej tendencji na rynku giełdowym - wzrostowej lub spadkowej - oraz charakteru działalności gospodarczej spółki postrzeganie stanu niedowartościowania lub przewartościowania akcji może okazać się względne

Wartość firmy

• jest równa iloczynowi wartości zysku netto, wypracowywanego przez firmę w ciągu roku i średniego wskaźnika (P/E) dla spółek danej branży notowanych na giełdzie lub sprzedawanych w obrocie publicznym.

• Jeżeli: -zysk neto = 3 536 tys. zł

-P/E jako średnia ważona branżowego wskaźnika

poszczególnych spółek (waga x A + waga x B +

waga x C) = 21,35

to wartość spółki równa się 3 536 x 21,35 =75 484 tys. zł

Efektywność działalności przedsiębiorstwa przy wykorzystaniu mierników oceny jego wartości reprezentują

• zdyskontowane przepływy gotówki (DCF)

• zdyskontowane przepływy pieniężne netto uzyskane z inwestycji – zwrot inwestycji (CFROI)

• wartość przedsiębiorstwa dla akcjonariuszy (SV – Shareholders Value),

• dodaną wartość dla akcjonariuszy (SVA - Shareholders Value Added),

• Zysk ekonomiczny (wartość dodana), tj.:

• rynkowa wartość dodana (MVA – Market Value Added)

• zysk ekonomiczny zwany – za amerykańską firmą konsultingową Stern Steward – ekonomiczną wartością dodaną (EVA - Economic Value Added)

Metoda DCF zakłada, że aktualna wartość przedsiębiorstwa odpowiada sumie zdyskontowanych przepływów pieniężnych

• Metoda DCF - bazuje na obliczeniu NPV, gdzie

gdzie: NPV - wartość bieżąca inwestycji netto

CF_t - strumienie gotówki w czasie t

NPV jest techniką oceny opłacalności projektów inwestycyjnych

CFROI – gotówkowy zwrot z inwestycji; stopa zwrotu wszystkich inwestycji dokonanych w przedsiębiorstwie

Miara ogólnej finansowej wydolności spółki. Wewnętrzna stopa zwrotu, przy której suma zdyskontowanych przepływów pieniężnych brutto zrówna się z wydatkami poniesionymi na ich osiągnięcie

Gdzie: BCF – brutto cash flow

IB – inwestycje brutto

r – stopa dyskontowa

Wartość dla akcjonariuszy (SV) to absolutna wartość ekonomiczna firmy wynikająca z przewidywania zachodzących w niej zmian

SV = wartość przedsiębiorstwa – wartość

zadłużenia

SVA dotyczy zmiany wartości SV w prognozowanym okresie.

SVA = Δ wartości przedsiębiorstwa - Δ

wartości zadłużenia

stąd SV ≠ SVA

MVA

Pozwala na długookresową ocenę poziomu opłacalności zainwestowanego kapitału. MVA może przybierać wartość dodatnią lub ujemną, w zależności od wzajemnych proporcji rynkowej wartości przedsiębiorstwa oraz kapitału (gdy WR>KI to MVA>0, gdy WR<KI to MVA<0). Przyrost rynkowej wartości dodanej występuje w przypadku dodatniego poziomu wartości bieżącej netto (Net Present Value – NPV, gdy NPV > 0). MVA jest obecną wartością EVA, jakiej przedsiębiorstwo oczekuje w przyszłości.

EVA

oznacza okresowe (najczęściej roczne) nadwyżki (lub niedobór) wygenerowanego wyniku operacyjnego z uwzględnieniem kosztów zaangażowanego kapitału, jest więc miarą zdolności jednostki do kreowania dodatkowej wartości, co ma miejsce w przypadku wyższego poziomu rentowności zainwestowanego kapitału (ROI) od poziomu średnioważonego kosztu kapitału (WACC), dlatego też jest stosowana do bieżącej oceny wyników przedsiębiorstwa.

Ekonomiczna wartość dodana – EVA – jest różnicą między zyskiem operacyjnym po opodatkowaniu a ogólnym kosztem zaangażowanego kapitału zarówno własnego, jak i obcego.

Decyzje inwestycyjne dotyczą nabywania aktywów:

Aktywa przedsiębiorstwa mogą być finansowe i rzeczowe.

Lokowanie w aktywa finansowe opiera się na zasadach zbliżonych do procesu tworzenia inwestycji rzeczowych

Projekty inwestycyjne dotyczą jednak:

• uruchamianie nowych,

• rozwoju funkcjonujących inwestycji

Inwestycje przedsiębiorstw należy więc podzielić na;

• Inwestycje finansowe i rzeczowe

Ale także;

1.Odtworzeniowe , modernizacyjne , innowacyjne , rozwojowe i strategiczne, dotyczące ustroju społecznego i interesu publicznego

Cykl rozwoju projektów inwestycyjnych

• faza przedinwestycyjna – poszukiwanie rozwiązań, rachunek korzyści i nakładów

• faza realizacyjna- monitoring bieżący

• faza operacyjna - postaudyt

Rachunek efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych

• Przygotowanie i sporządzenie oceny opłacalności projektu inwestycyjnego

• Analiza poziomu ryzyka związanego z jego realizacją

• Podjęcie decyzji inwestycyjnej

Za podstawowe w realizacji inwestycji uznaje się szacowanie korzyści

• Zadanie nieproste , gdyż można popełnić wiele błędów

• Korzyść wyrażana jest w kategoriach netto jako różnica między efektami , nakładami i kosztami poniesionymi na realizację i funkcjonowanie inwestycji

• Korzyść netto można wyrazić; zyskiem i przepływem pieniężnym netto

Kategoria zysku – ujęcie memoriałowe

• Obejmuje przychody, nakłady i koszty

• Przychody –wynik sprzedaży

• Koszty –zużycie czynników

• Nakłady inwestycyjne;

• nakłady na rzeczowe składniki aktywów trwałych ; zakup ziemi , przygotowanie terenu itp.

• Nakłady przedinwestycyjne- dokumentacja, koszt pozyskiwanego kapitału

- Nakłady na kapitał obrotowy netto

Przepływy pieniężne netto

• Metoda skomplikowana

• Wymaga ich szacunku względem ;

- kierunku przepływów

- rodzaju strumienia pieniężnego

- fazy przedsięwzięcia inwestycyjnego

W metodzie wyodrębnia się przepływy dodatnie CFI i ujemne CFO

W metodzie uwzględnia się zasady

• Przyrostowości-

• Ignorowania kosztów utraconych korzyści

• Ignorowania kosztów już poniesionych

• Nie ujmuje się amortyzacji jako przepływu

Metody proste bezwzględnej oceny opłacalności przedsięwzięć inwestycyjnych

• Prosta stopa zwrotu- zysk netto / nakłady inwestycyjne

• Stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych –ROI- zysk operacyjny /nakłady

inwestycyjne

• Stopa zwrotu z kapitału własnego- ROE

• Okres zwrotu nakładów inwestycyjnych

Dyskontowe metody bezwzględnej opłacalności projektów

• Wartości bieżącej netto inwestycji

• Stopa zyskowności / rentowności

• Wewnętrzna stopa zwrotu

W metodzie ważna jest stopa dyskontowa , którą można zdefiniować;

• Minimalna stopa zwrotu, która musi być osiągnięta , aby w wyniku nowego projektu nie spadła wartość rynkowa firmy

• Stopa alternatywna rynku kapitałowego

• Koszt kapitału firmy niezbędny do sfinansowania przedsięwzięcia inwestycyjnego

Dyskusyjne są przepływy pieniężne

• Czy uwzględniać tylko przepływy operacyjne i inwestycyjne

• Czy też przepływy finansowe , które reprezentują koszt przedsięwzięcia inwestycyjnego

Struktura kapitału w przedsiębiorstwie

• Struktura kapitału finansowego-struktura pasywów czyli układ bilansowy kapitału finansowego.

• Struktura rodzajowa- kapitał finansowy wg. źródeł finansowania

• Struktura kapitału – udział poszczególnych składników w ogólnej kwocie kapitału przedsiębiorstwa

Struktura kapitału

• Proporcje kapitałem własnym i obcym w przedsiębiorstwie.

• Stosunek kapitałów własnych do obcych określa się w literaturze dźwignia finansową

• Każde przedsiębiorstwo ma własną optymalną strukturę kapitału przy której średni ważony koszt kapitału jest najniższy i maksymalizuje wartość przedsiębiorstwa

Strategie finansowania majątku

• Strategia zachowawcza: kapitał stały pokrywa również majątek obrotowy.

• Strategia umiarkowana – bezpieczna: stała część majątku obrotowego powinna być finansowana kapitałem stałym, a okresowe zwiększenia – zobowiązaniami bieżącymi.

• Strategia dynamiczna: kapitał obrotowy finansuje również majątek trwały.

Kapitał obrotowy ⇒ odnosi się do aktywów bieżących ⇒
Kapitał obrotowy brutto

Polityka kapitału obrotowego: odnosi się do podstawowych zasad polityki finansowej w zakresie:

• docelowych wielkości każdej kategorii aktywów bieżących,

• sposobów finansowania aktywów bieżących.

Zarządzanie kapitałem obrotowym ⇒ administrowanie w ramach wytycznych polityki finansowej bieżącymi aktywami i pasywami.

Cel gospodarowania kapitałem obrotowym ⇒ warunkuje ciągłość i rytmiczność przebiegu cyklu eksploatacyjnego

Zarządzanie kapitałem pracującym

Kapitał pracujący netto = płynne aktywa – płynne pasywa

• Płynne aktywa obejmują:

  • zapasy

  • należności

  • środki pieniężne

  • krótkoterminowe papiery wartościowe

• Płynne pasywa to : - Zobowiązania krótkoterminowe. Czyli stała wielkość kapitału pracującego

  • przejściowy kapitał pracujący

• Kapitał stały:

kapitał własny + zobowiązania długoterminowe

Gdy kapitał pracujący = zobowiązaniom bieżącym to jest zapewniona terminowa wypłacalność. Obrazuje to wskaźnik bieżącej płynności

• Im wyższy jest stan kapitału pracującego tym lepsza sytuacja w zakresie wypłacalności.

• Zbyt wysoki kapitał pracujący nie jest jednak pożądany, gdyż występują nadmierne środki obrotowe.

• Kapitał pracujący jest równy 0 gdy wskaźnik bieżącej płynności = 1.

• Gdy wskaźnik bieżącej płynności jest mniejszy od 1 to kapitał pracujący jest ujemny.

• Kapitał pracujący ujemny oznacza niedobór środków obrotowych niezbędnych do pokrycia zobowiązań bieżących.

• Odpowiednikiem kapitału pracującego w pasywach jest część tzw. kapitału stałego