Prawo- to niezależne od sposobu jego powstawania czy tworzenia całokształt (zbiór) reguł zachowania o cechach generalności i abstrakcyjności, których nieprzestrzeganie jest zagrożone zastosowaniem przymusu państwowego

Hierarchia źródeł prawa:
- akt niższego rzędu musi być zgodny z aktem wyższego rzędu, w razie niezgodności stosuje się akt wyższego rzędu
- akt niższego rzędu jest wydawany na podstawie upoważnienia ustawowego, które określa organ i zakres regulacji
- uchylanie, zmiana lub zawieszone obowiązywanie aktu danego szczebla może być dokonane tylko przez akt tego samego lub wyższego szczebla

Akt prawny- nazwa odnoszona do indywidualnych jak i normatywnych aktów prawnych

akt normatywny- dokument ustanowiony przez kompetentny organ państwa w określonej formie (np. ustawa) i trybie zawierający normy prawne

obowiązywanie aktów normatywnych:
- w czasie (ustawodawca z reguły sam określa od jakiego momentu obowiązuje ustanowiony przez jego akt normatywny, który obowiązuje tak długo, dopóki nie zostanie uchylony przez inny akt równorzędny wyższy)
- w przestrzeni (określa zasięg terytorialny obowiązywania aktu normatywnego, który obejmuje całe terytorium państwa, chyba że ten akt stanowi inaczej)
- względem osób ( prawo danego państwa wiąze wszystkie osoby fizyczne i prawne na jego terytorium niezaleńie od ich przynależności państwowej, wyjątki dotyczą przedstawicieli dyplomatycznych korzystających z immunitetu dyplomatycznego)

budowa aktu normatywnego: tytuł (forma, data, przedmiot), preambuła (uroczysty wstęp, deklaracja), przepisy części ogólnej (elementy norm prawnych wspólnych dla przepisów cz. Szczeg.), przepisy cz. Szczególnej(zasadnicza materia aktu normatywnego), przepisy końcowe

norma prawna- jest regułą zachowania, która daje odpowiedź na pytanie kto, w jakich warunkach, jak powinien się zachować i co się dzieje w przypadku nie wykonania nakazu czy zakazu

przepis prawny- każde odrębne zdanie gramatyczne figurujące w tekście prawnym (np. artykuł, paragraf)

budowa normy prawnej:
hipoteza (określa adresata, warunki lub okoliczności w których adresatowi jest coś nakazane, zakazane czynić)
dyspozycja (Określa ona postępowanie do jakiego zobowiązany jest - w okolicznościach określonych przez hipotezę - adresat normy)
sankcja (kara grożąca za bezprawny i zawiniony czyn wypełniający znamiona określone w dyspozycji prawa karnego)

Przestępstwo- czyn człowieka zabroniony przez obowiązującą w czasie jego popełnienia ustawę pod groźbą kary, bezprawny, zawiniony, i społecznie szkodliwy w stopniu w wyższym niż znikomy. Przestępstwo jest zbrodnią lub występkiem. Występkiem jest czyn człowieka zabroniony, zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności od 1 miesiąca. Zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 lub surowszy.

Wykroczenie- odpowiedzialności za wykroczenie podlega tylko ten kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5000zł lub nagany.

Różnice między przestępstwem a wykroczeniem

Przestępstwo	Wykroczenie
Tylko umyślne	Umyślne lub nieumyślne
Społeczna szkodliwość czynu wyższa niż znikoma	Społeczna szkodliwość czynu
Karane grzywną powyżej 30 stawek dziennych, ograniczeniem wolności, pozbawieniem wolności od 1 miesiaca	Karane grzywną do 5000zł, aresztem, ograniczeniem wolności lub naganą

Podział przestępstw ze względu na skutek:
- skutkowe (materialne) spowodowane zmianą w świecie zewnętrznym np. spowodowanie uszczerbku na zdrowiu
- bezskutkowe (formalne) np. ktoś przyjął obietnicę łapówki dotyczy zachowania sprawcy

Podział przestępstw ze względu na stopniowanie sankcji:
- typu podstawowego (przestępstwa zawierające określające znamiona)
- kwalifikowanego (odmiana przestępstwa o wyższym stopniu niż w typie podstawowym, tworzone są poprzez dodanie dodatkowych znamion np. właściwość sprawcy, okoliczności czynu, rodzaj użytych narzędzi, skutek)
- uprzywilejowanego (przestępstwa o łagodniejszej sankcji niż w typie podstawowym np. zabójstwo w afekcie)

Podział przestępstw ze względu na zachowanie sprawcy:
- z działania zachowanie się sprawcy polega na naruszeniu określonego działania np. czynna napaść art. 223kk
- z zaniechania zachowanie się sprawcy narusza zakaz określonego działania, sprawca jest bierny w sytuacji, w której powinien podjąć działanie np. nieudzielenie pomocy w niebezpieczeństwie art. 162kk p1
- z działania lub zaniechania np. art. 148kk p1,2,3 zabójstwo 155kk nieumyślne spowodowanie śmierci
- z narażenia np. narażenie na zakażenie wirusem HIV

Podział przestępstw ze względu na sposób działania, realizacji sposobu zachowania się sprawcy:
-przestępstwa z działania (poprzez działanie

Ustawowe znamiona:
podmiot przestępstwa (osoba fizyczna, poczytalna, indywidualnie określona, która ma ukończone 17 lat lub 15 zgodnie z art. 10kk)
strona podmiotowa (pobudki, motyw, wina -umyślna [zamiar bezpośredni, ewentualny ] –nieumyślna [lekkomyślność, niedbalstwo]
strona przedmiotowa zachowanie się sprawcy (zaniechanie lub działanie), przedmiot czynu (osoba lub rzecz), sposób popełnienia (np. okrucieństwo), okoliczności modalne (czas, miejsce, sytuacja), skutek czynu
przedmiot ochrony ogólny, rodzajowy, indywidualny

Podział przestępstw ze względu na podmiot:
- powszechne to takie, które może popełnić każdy poczytalny człowiek, jeżeli osiągnął odpowiedni wiek. W ustawie powszechność przestępstwa wyraża się umieszczeniem w dyspozycji każdego przepisu zaimka „kto”
- indywidualne to takie, w których podmiot dokonujący przestępstawa musi posiadać określoną w ustawie cechę. Przestępstwa indywidualne na:
przestępstwa indywidualne właściwe- istnienie cechy decyduje istnienie przestępstwa np. przestępstwo dezercji może być pełnione przez żołnierza
przestępstwa indywidualne niewłaściwe- istnienie cechy wpływa na zakwalifikowanie określonego czynu jako typu kwalifikowanego lub uprzywilejowanego przestępstwa

Sposoby ogłaszania aktów prawnych:
- dziennik ustawa RP
- dziennik urzędowy RP „Monitor Polski”
- dziennik urzędowy RP „Monitor Polski B”
- dzienniki urzędowe ministrów kierujących działaniami administracji rządowej
- dzienniki urzędowe urzędów centralnych oraz wojewódzkie dzienniki urzędowe

Tryby ścigania przestępstw:
- tryb publicznoskargowy
1. Z urzędu art. 148kk zabójstwo
2. Na wniosek
-bezwzględnie wnioskowe ( 197kk zgwałcenie)
- względnie wnioskowe ( 278kk kradzież)
-tryb prywatnoskargowy ( 217kk naruszenie nietykalności

Tryby ścigania wykroczeń:
- tryb publicznoskargowy
1. Z urzędu
2. Na wniosek

Obrona konieczna- niepopełnia przestępstwa kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej w szczególności gdy sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary a nawet odstąpić od jej wymierzenia

Stan wyższej konieczności- Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego. Nie popełnia przestępstwa także ten, kto, ratując dobro chronione prawem w warunkach określonych w § 1, poświęca dobro, które nie przedstawia wartości oczywiście wyższej od dobra ratowanego.

Kary:
- grzywna,
- ograniczenie wolności,
- pozbawienie wolności,
- 25 lat pozbawienia wolności,
- dożywotnie pozbawienie wolności

Środki karne:
1) pozbawienie praw publicznych
2) zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności publicznej
3) zakaz prowadzenia pojazdów
4) przepadek
5) obowiązek naprawienia szkody,
6) nawiązka,
7) świadczenie pieniężne,
8) podanie wyroku do publicznej wiadomości

Podział immunitetów: Materialny, formalny, prezydencki, parlamentarny, sędziowski, prokuratorski, adwokacki, rzecznika praw obywatelskich, prezes i pracownicy NIK-u, dyplomatyczny

Materialny– uchyla karalność kryminalną przestępstwa na skutek czego w sprawie o czyn przestępny można wymierzyć co najwyżej karę dyscyplinarną (w postępowaniu dyscyplinarnym). W wyniku uchylenia karalności immunitety materialne powodują nie tylko formalnoprawną niedopuszczalność procesu przed sądem karnym powszechnym (art. 17 § 1 pkt. 8 kpk.) ale również niedopuszczalność o charakterze materialnoprawnym (art. 17 § 1 pkt. 4 kpk.)

Formalny– nie uchylają ani przestępności ani karalności czynu zabronionego (czym różnią się od immunitetów materialnych) wyłączają natomiast (względnie) możność ścigania przestępstwa na drodze postępowania karnego.

Formy stadialne przestępstwa:
zamiar (nie jest karalny)
przygotowanie (karane tylko w przestępstwie gdy ustawa tak stanowi)
usiłowanie (w przestępstwie karane w wykroczeniu gdy ustawa tak stanowi)
dokonanie (zawsze karane)

Formy zjawiskowe:
-sprawstwo art18kk ( polega na dokonaniu czynu zabronionego przez samego sprawce)
1. Kierownicze
2. Polecające
3. Współsprawstwo
3. Równoległe (dwie nie powiązane ze sobą osoby dokonują tego samego przestępstwa)
-podżeganie (polega na nakłanianiu innej osoby do dokonania czynu zabronionego, może być popełnione wyłącznie z winy umyślnej w zamiarze bezpośrednim)
-pomocnictwo (inna osoba ułatwia drugiej osobie dokonania czynu zabronionego)