Rola zabawki w życiu dziecka

Zabawka jest to przedmiot do zabawy, który daje możliwość zdobywania wiedzy i doświadczenia, kształtuje umiejętności i sprawności, pobudza aktywność poznawczą, twórczą, ruchową, wspomagając społeczny i emocjonalny rozwój dziecka. Tworzą jego własny, magiczny i bardzo kolorowy świat. Pozwalają mu zająć się czymś na wiele godzin i kształtują jego wyobraźnię oraz kreatywność. Od nich bowiem w głównej mierze zależy wszechstronny rozwój psychofizyczny.

Wychowawcza rola zabawki polega w wczesnym okresie na kształtowa­niu pożądanych cech rodzącej się osobowości dziecka, na stwarza­niu mu warunków do budzenia się i rozwijania pierwszych zaintere­sowań, przygotowywaniu go do pełnienia różnych ról społecznych, a zwłaszcza uczestniczenia w życiu rodzinnym. Zabawka powinna zapewnić różnorodną zabawę pod względem tematycz­nym i czynnościowym, zarówno dziecku rozwijającemu się prawi­dłowo, jak i dziecku wymagającemu specjalnej troski, dziecku zdrowemu i choremu, przebywającemu w domu rodzinnym, jak i w innych ośrodkach. Następnym warunkiem spełniania przez zabawkę swej roli jest dostosowanie jej rodzaju do miejsca, w którym będzie wykorzysty­wana. Zabawki należy kupować o wzrastającym poziomie trudności i dawać je dziecku stopniowo, gdyż stawianie przed nim zadania zbyt łatwego nudzi je, a zbyt trudnego — znie­chęca.

Zabawa to nie tylko forma spędzania czasu przez dziecko, to bardzo ważny etap w rozwoju każdego malucha, etap, bez którego dziecko nie może, sie obejść. Zabawa uczy dziecko poruszać się po świecie dorosłych, zrozumieć ten świat. Pomaga mu rozwijać swoje umiejętności i zdolności. Oczekiwania dziecka zmieniają się na każdym etapie jego rozwoju, dlatego więc za każdym razem, potrzebuje ono adekwatnych bodźców i różnych, nowych sposobności zabawy.

Prawidłowo dobrana zabawka pozwala dziecku rozwijać te zdolności, które na danym etapie jego rozwoju są najważniejsze - zaczynając od odkrywania własnego ciała, postrzegania tego co je otacza, rozróżniania głosów innych niż głos mamy, aż do naśladowania czynności dorosłych i pierwszych zabaw ćwiczących umysł. Zabawki takie jak klocki potrafią rozwinąć u dziecka zdolności manualne. Zdolności mentalne rozwinąć mogą bardzo dobrze zabawki interaktywne.

W przypadku najmłodszych dzieci dobra zabawka powinna wspomagać rozwój ruchowy a wiec motorykę, manipulację i korzystnie wpływać na emocje. Docenić trzeba tzw. „przytulanki”. Uczą one dziecko wyrażać emocje i uczucia, zarówno pozytywne jak i negatywne, są cenną pomocą w odkrywaniu świata, dają poczucie bezpieczeństwa. Odgrywają one ogromną rolę w życiu każdego dziecka, największą zaś w życiu dzieci opuszczonych przez kogoś z najbliższych, dzieci czasowo odseparowanych od rodziców, przebywających w szpi­talach czy sanatoriach. Kupując te zabawki trzeba zwracać uwagę, żeby nadawały się do przytulenia i były miłe w dotyku.

Ważną rolę poznawczą i uła­twiającą rozwój koordynacji wzrokowo-ruchowej odgrywają zabawy manipulacyjne. Polegają one na wkładaniu mniejszych przedmiotów w większe, zamykaniu i otwie­raniu, nawlekaniu, szeregowaniu, piętrzeniu. Zabawki manipulacyjne, poza wyrabianiem sprawności palców i dłoni oraz koordynacji ruchów, pomagają dziecku poznać różne cechy podawanych przedmiotów, jak ich wielkość, ciężar, kształt, rodzaj powierzchni itp.

Największą rolę w rozwoju i wychowaniu małego dziecka odgry­wają zabawki pozwalające mu naśladować życie w domu rodzin­nym, a więc lalki, misie i ich gospodarstwo. Mają one niebagatel­ny wpływ na rozwój uczuciowy dziecka i jego zachowanie społecz­ne. Zabawki te (np. lalki) muszą jednak dobrze siedzieć, mieć ruchome kończyny, nadawać się do przebierania, mycia, czesania, karmienia, usypia­nia, wożenia w wózku. Ważne jest, aby niektóre z nich wykony­wały również bardziej skomplikowane czynności, tj. mówienie, picie przez smoczek z butelki, chodzenie itp. Zabawki te muszą być dostosowane do wieku dziecka i jak najbardziej przypominające rzeczywiste przedmioty. Dzieci niecierpliwią się również, gdy przypadkowe kupowanie zabawek różnorodnych rozmiarów jest mało przydatne, malec nie może właściwie się nimi posługiwać, gdyż nie pasują do zabawek, które już mają.

W zabawach tematycznych ważną rolę wychowawczą odgrywa naśladowanie pracy ludzi różnych zawodów, bardzo lubiane przez dzieci obu płci, np. zabawa w lekarza, architekta domu dla lalek, pielęgniarki, fryzjera, sprzedawcy, policjanta lub opiekunki dla dzieci. Istotne jest, aby w zabawach tematycznych dziecko mogło kom­pletować całość z poszczególnych elementów. Do zabaw tematycznych należą również pojazdy przeznaczone do różnorodnego poruszania się na lądzie, w wodzie i w powietrzu. Ich rola jest tym większa, im więcej mało skomplikowanych czynności można nimi wykonywać. Żadnego znaczenia rozwojowego nie mają pojazdy, w których rola użytkownika polega na włączenia baterii czy nakręcenia kluczykiem. Czynność ta jest bierna, gdyż dziecko przygląda się tylko wykonywanym przez zabawkę ruchom.

ROLA ZABAWEK W ROZWOJU DZIECKA :
- rozbudzają aktywność intelektualną i zainteresowania,
- pobudzają rozwój mowy, motorykę, manipulację,
- kształtują rozwój emocjonalny,
- rozwijają wyobraźnię i poczucie estetyki,
- wyrabiają samodzielność i wytrwałość w przezwyciężaniu trudności,
- rozwijają koordynację wzrokowo - ruchową
- kształtuje umiejętności i sprawności, pobudza aktywność poznawczą, twórczą, ruchową, wspomagając społeczny i emocjonalny rozwój dziecka.