RODZAJE PRAC MIĘŚNIOWYCH
Praca statyczna - Występuje gdy na zewnątrz nie można zaobserwować żadnego ruchu, a mimo tego mięśnie pozostają w stałym napięciu np. siedzenie, stanie, trzymanie jakiegoś przedmiotu. Może powodować duże obciążenie dla organizmu człowieka. Wskutek długotrwałego napięcia mięśni wzrasta ciśnienie krwi, skurcze mięśni powodują zacieśnienie naczyń włosowatych, a tym samym wpływają na wzrost oporu stawianego przepływowi krwi. W rezultacie tkanka mięśniowa otrzymuje coraz mniej tlenu, a przez to jej zdolność do pracy maleje. Następstwem niedoboru tlenu jest poczucie dyskomfortu i osłabienia mięśniu, co w dłuższym okresie czasu prowadzi do zmęczenia. Praca ta rozwinięta jest w czasie a nie w przestrzeni.
L = F x t
Praca dynamiczna - wysiłek przebiega w warunkach ruchu, w związku z przemieszczaniem ciała ludzkiego lub jego części w przestrzeni. Praca dynamiczna jest podstawowym czynnikiem, który powoduje podwyższenie poziomu przemiany materii.
Całkowity wydatek energetyczny organizmu składa się z dwóch części. Pierwsza z nich to wydatek związany z czynnościami poza pracą zawodową- wykonywanymi w ciągu doby(przez całe życie). Druga wartość określa wydatek energetyczny związany z pracą zawodową, wzrasta ona wraz ze wzrostem wysiłku fizycznego.
W czasie wykonywania pracy dynamicznej często następuje spadek wydajności energetycznej, którego regeneracja nie jest możliwa w czasie stosowanych przerw w pracy.
Np. podnoszenie jakiegoś przedmiotu, przesuwanie szafy.
L = F x s
Skutki pracy dynamicznej
Wysiłek fizyczny dynamiczny może zaburzyć normalne funkcjonowanie organizmu człowieka między innymi poprzez:
* wywołanie hamowania wydzielania soków trawiennych( w przypadku ciężkich i długotrwałych wysiłków)
* zmniejszenie ilości wody ustrojowej(poprzez pocenie się)
* zmniejszenie objętości krwi bieżącej, zarazem zwiększenie prędkości jej przepływu
* zwiększenie stężenia potasu i noradrenaliny we krwi
* zwiększenie aktywności układu współczulnego i rdzenia nadnerczy
* powodowanie pojawienia się tzw. białkomoczu wysiłkowego(około pół godziny po zakończeniu wysiłku).
Skurcz mięśnia – zmiana długości lub napięcia mięśnia, wywierająca siłę mechaniczną na miejsca przyczepu mięśnia lub wokół narządu otoczonego przez mięsień okrężny (np. mięsień okrężny ust). Poruszanie się organizmu możliwe jest dzięki synchronizowanemu skurczowi różnych grup mięśniowych.
skurcz izometryczny- zmienia się napięcie, a długość pozostaje niezmieniona (np. podnoszenie zbyt ciężkiego obiektu) – praca statyczna
skurcz izotoniczny- dochodzi do zmiany długości mięśnia, ale napięcie pozostaje niezmienione – praca dynamiczna
skurcz auksotoniczny- zmienia się zarówno długość jak i napięcie (większość skurczów w organizmie)
Intensywność wysiłku – ilość energii jaką musimy włożyć do tego, aby wykonać wysiłek fizyczny.
Wysiłek:
* krótkotrwały – do 30 minut
* długotrwały – powyżej 30 minut
Praca zależna jest od układu kostno – stawowego, układu nerwowego, układu krążenia, oddechowego i hormonalnego.
* Układ krążenia – tętno i ciśnienie tętnicze.
W pracy dynamicznej wzrasta ciśnienie skurczowe, a rozkurczowe jest takie samo.
W pracy statycznej wzrasta ciśnienie skurczowe i rozkurczowe – bardziej szkodliwa dla organizmu.
* Układ oddechowy – W czasie jednego wdechu pobieramy 0,5 l powietrza. W czasie wysiłku oddech może wzrosną 3- lub 4- krotnie.
* W czasie pracy oddajemy około 0,5 l moczu, normalnie ok. 2l.
Dług tlenowy – różnica między dostarczaniem tlenu, a zapotrzebowaniem na tlen w organizmie. Miarą jest kwas mlekowy wytwarzający się w wyniku wysiłku, powoduje ból – jest to kwas toksyczny. Większość kwasu jest przenoszona do wątroby, co uśmierza ból, w wątrobie przekształca się w glukozę.