Sekretariat
Kompetencje Sekretariatu, zadania, a także zasady organizacji uregulowane zostały w rozdziale XV Karty NZ. Na czele Sekretariatu stoi Sekretarz Generalny.
- Sekretariat pełni funkcję usługową w stosunku do innych organów ONZ,
- zajmuje się zabezpieczeniem ich pracy ,
- nadzoruje i realizuje uchwalone przez nie programy
- zajmuje się także administrowaniem operacji pokojowych przeprowadzanych pod auspicjami ONZ
- pośredniczy w rozwiązywaniu sporów międzynarodowych.
- zajmuje się przygotowywaniem opracowań na temat bieżącej sytuacji społeczno-ekonomicznej, publikacji m.in. na temat praw człowieka oraz kwestii rozwojowych, o jakie występują w rezolucjach państwa członkowskie.
- pracownicy Sekretariatu tłumaczą dokumenty na języki oficjalne ONZ
- organizują światowe konferencje.
Praca:
Pracownicy Sekretariatu są urzędnikami międzynarodowymi w służbie Narodów Zjednoczonych. Nie mogą otrzymywać i wykonywać jakichkolwiek instrukcji swoich rządów. Przy doborze pracowników Sekretariatu SG oprócz kryteriów merytorycznych kieruje się również kryterium zapewnienia szerokiej podstawy geograficznej (tzw. kwota).
kryteria: kwalifikacje i możliwie najszersza reprezentacja geograficzna; nie powinni przyjmować instrukcji od rządów ani innej władzy poza ONZ; kobiety zajmują już około 50 % stanowisk
Pracownikami Sekretariatu są również obywatele Polscy. Obecnie Polakiem piastującym najwyższe stanowisko w Sekretariacie ONZ jest Eugeniusz Wyzner, Zastępca SG i Zastępca Przewodniczącego Komisji Międzynarodowej Służby Cywilnej.
Rekrutacja do Sekretariatu obejmuje etaty profesjonalne (professionals) od P1 do P3, czyli przedstawicieli różnych dziedzin zawodowych, np. administracji, gospodarki, informatyki, prawa, spraw politycznych, informacji publicznej, tłumaczy, etc. W zależności od stanowiska, o które kandydat się ubiega, powinien on/ona mieć wyższe wykształcenie i nie przekraczać 32 roku życia, lub posiadać czteroletnie doświadczenie zawodowe i nie przekraczać 39 roku życia. Ponadto podstawowym wymogiem jest doskonała znajomość języka angielskiego lub francuskiego.
Na rok 2006 zatrudnionych na kontaktach było prawie 30 tys. Osób: w siedzibie Sekretariatu w NJ, w biurach w Genewie, Wiedniu i Nairobi ponad 10 tys., w regionalnych komisjach gospodarczych 2,5 tys. , zaś w licznych biurach, misjach i ośrodkach informacyjnych państwach członkowskich ponad 16 tys.
Hierarchia:
Sekretarz Generalny
Zastępca sekretarza Generalnego
Podsekretarze, asystenci oraz dyrektorzy
- posiadają pełnię przywilejów i immunitet sądowy w stosunku do czynności urzędowych, są zwolnieni z podatków od pensji i wynagrodzeń oraz cła przy wywozie mienia w związku z obejmowanym przez siebie stanowiskiem; korzystają z wydanych przez organizację przepustek, które są uznawane przez państwa jako ważne dokumenty podróży
„W Sekretariacie Generalnym ONZ w Nowym Jorku podstawowa pensja waha się od 36 tys. dolarów (102 tys. zł)- 8,5 tys. Zł miesięcznie rocznie na najniższym stanowisku bez stażu pracy do 97 tys. dolarów (275 tys. zł) rocznie na wysokim stanowisku z długim stażem pracy. Do tego dochodzi dodatek m.in. za pracę poza krajem, na wynajem mieszkania, na dzieci i niepracującego małżonka. W siedzibie ONZ w Genewie zarobki są trochę wyższe – od 67 tys. franków (184 tys. zł) rocznie do 166 tys. franków (4 56 tys. zł) rocznie. Urzędnicy dostaną o 1,3 tys. dolarów miesięcznie za pracę w niebezpiecznych warunkach, np. przy oddelegowaniu do pracy na terenie objętym wojną. Pracownicy ONZ mogą też liczyć na dodatek w wysokości pięciu proc. podstawowej pensji za płynną znajomość dwóch języków obcych. „ TVP INFO
Sekretariat podzielony jest na:
Biuro Sekretarza Generalnego
Biuro Nadzoru Wewnętrznego
Biuro Spraw Prawniczych
Departament do spraw Rozbrojenia
Departament Operacji Pokojowych
Biuro do spraw Koordynacji Pomocy Humanitarnej
Departament Spraw Ekonomicznych i Społecznych
Departament ZO i Służby Konferencyjnych
Departament Informacji Publicznej
Departament Zarządzania
Tereny pod wybudowanie siedziby w NJ zostały podarowane przez Johna, D. Rockefellera.
Sekretarz Generalny
Jest w równej części dyplomatą i adwokatem. Służy ludziom a zarazem nimi zarządza. Ma być symbolem ideałów NZ i obrońcą interesów mieszkańców całego globu, szczególnie ludzi biednych i niemogących się samemu Bronic. Powinien być niezależny, bezstronny i prawy.
Sekretarz Generalny określany mianem najwyższego funkcjonariusza administracyjnego ONZ, stoi na czele sekretariatu. Powoływany jest przez Zgromadzenie Ogólne ONZ na wniosek Rady Bezpieczeństwa na 5 lat. Zgodnie z praktyką stanowisko sekretarza podlega rotacji geograficznej Działa na podstawie przepisów zawartych w rozdziale XV Karty NZ, określających jego obowiązki i kompetencje. Odpowiedzialny jest jedynie przed ONZ. Przyjmuje się, że pochodzi on z kraju nie będącego mocarstwem. Jego rola, choć przewidziana jako administracyjna, okazała się bardzo znacząca politycznie.
- Najważniejszym uprawnieniem Sekretarza Generalnego jest możliwość zwrócenia uwagi Radzie Bezpieczeństwa na każdą sprawę, która może stanowić zagrożenie dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.
- nadzoruje prowadzenie operacji pokojowych przez ONZ
- koordynuje funkcjonowanie całego systemu NZ
- Sekretarz Generalny uczestniczy we wszystkich posiedzeniach Zgromadzenia Ogólnego ONZ, Rady Bezpieczeństwa, Rady Gospodarczej i Społecznej (ECOSOC) oraz Rady Powierniczej.
- Sekretarz Generalny składa Zgromadzeniu Ogólnemu roczne sprawozdanie z działalności ONZ.
- Oprócz obowiązków o charakterze administracyjnym Sekretarz Generalny spełnia również funkcje o charakterze politycznym, m. in. poprzez świadczenie stronom konfliktu tzw. dobrych usług oraz organizowanie konsultacji.
- Mianuje personel Sekretariatu
Podsumowując:
- Koordynuje i inspiruje on bowiem działania ONZ,
- tworzy strategię,
- pośredniczy w sporach międzynarodowych,
- nadzoruje przestrzeganie praw człowieka i pomoc humanitarną,
- konsultuje się z liderami państw i ich rządami
Każdy z Sekretarzy definiował swoją rolę, biorąc pod uwagę kontekst czasu, w jakim sprawował swój mandat. Wykonywanie funkcji administracyjnych i politycznych w ramach Karty i uchwał nie budziło zastrzeżeń to jednak próby wykazania niezależności i uczynienia z Sekretarza organu działającego niezależnie od woli państw członkowskich spotykało się ze sprzeciwem.
Trygve Halvdan Lie (Norwegia)
Wybrany za zgodą USA I ZSRR
Krzepki i porywczy; nie brakowało mu ideałów; był raczej przekonującym politykiem niż przebiegłym dyplomatą
Szukał pokoju politykiem za sceną ale brał też aktywny udział na scenie
Uważał, że sekretarz ma prawo do interwencji i własnych wniosków na Radzie. Tak też się przyjęło.
Opowiadał się za uczestnictwem ZSRR w NZ i chciał włączenia się w te struktury komunistycznych Chin.
Gdy wybuchła wojna koreańska zabiegał o zaangażowanie się NZ przeciw komunistycznej Korei narażając się w ten sposób ZSRR
ZSRR nie chciało zgodzić się, żeby wybrać go na drugą kadencję. Stany Zjednoczone upierały się jednak przy nim
ZO przedłużyło jego kadencję o 3 lata; ZSRR twierdziło że jest to nielegalne i gdy pojawiły się pogłoski że Lie współpracuje z komunistami z USA zrezygnował ze swojej funkcji.
Dag Hammarskjold (Szwecja)
Wybrany na sekretarza jednogłośnie przez ZO z rekomendacji RB. Ponownie wybrany w 1958 r.
Starał się ograniczyć ingerencję państw członkowskich w administrację Sekretariatu
Starał się być budzącym zaufanie konsultantem w komunikacji między stronami konfliktu gdy nawiązanie rozmów było szczególnie trudne; udało mu się choćby zwolnić 15 amerykańskich lotników, którzy zostali zestrzeleni nad Chinami w 1955r.
Jego dyplomacja sprawdziła się w 1956 r. w kryzysie na Bliskim Wschodzie między Egiptem a Izraelem
Zabiegał o pomoc dla państw Afryki które wychodziły z kolonializmu
ZSRR i państwa jego strefy krytykowały misję pokojową NZ w Kongu która miała na celu przywrócenie pokoju
Zginął w wypadku lotniczym w 1961 r. nad Zambią. W tym samym roku otrzymał pokojową nagrodę Nobla
Uważał że ZO i RB nie są w stanie podjąć skutecznego działania na rzecz utrzymania pokoju i powinien sam je podjąć jako Sekretarz nie czekając na szczegółowe polecenia tych organów. W związku z tym ZSRR odmówił uznawania go jako Sekretarza Generalnego i pojawiały się propozycje utworzeniu organu kolektywnego – trójki.
Jego dziennik przedstawił go jako osobę bardzo religijną zaabsorbowaną duchowymi problemami w pogodzeniu abstrakcyjnych ideałów z ludzką słabością
U Thant (Birma)
W 1961 r. zastąpił Daga Hammarskjölda, w 1966r. został wybrany na drugą kadencję
Starał się zaprowadzać pokój na Bliskim Wschodzie
W 1968r. udało się mu zakończyć walki w Wietnamie doprowadzając do przerwania bombardowania przez USA oraz do rozpoczęcia pokojowych rozmów w Paryżu; nie wiele one jednak dały
Zrezygnował z ubiegania się o trzecią kadencję na znak protestu przeciwko działaniom USA w Wietnamie.
Boutros Boutros-Ghali (Egipt)
Przez krytyków oceniany był jako konserwatywny i bez charyzmy. Jego wybór był rozumiany jako gest w stosunku do państw Trzeciego Świata. Uważano, że będzie raczej „tymczasowym dozorcą”- miał 69 lat; sądzono że brakuje mu silnego głosu do podejmowania działań w ramach NZ.
Krytycy musieli jednak później uznać jego ogromne doświadczenie i umiejętności w rozwiązywaniu problemów Bliskiego Wschodu.
Wykorzystywał swoje stanowisko do wzywania wszystkich państw do wypełnienia Karty Narodów Zjednoczonych o pokoju i bezpieczeństwie międzynarodowym, wsparciu ekonomicznym i ochronie praw człowieka. Wkładał wiele energii w reformowanie ONZ
Usprawniał działanie sekretariatu i dążył do wzmocnienia pozycji NZ
Był osobą skromną, nie narzucającą się jednak ostro protestował przeciwko wysłaniu wojsk do Bośni i Somali sprzeczając się z USA, rządami krajów Zachodnich i nawet z dowódcami sił zbrojnych NZ
Krytykował RB za zobowiązanie Sekretariatu do realizowania programów bez zapewnienia odpowiednich środków finansowych. Samodzielne inicjatywy i wizje działać przedstawionego w jego Programie dla Pokoju i Programie dla Rozwoju doprowadziły o zablokowanie jego kandydatury na drugą kadencję przez USA
Program reform strukturalnych i proceduralnych z Boutrosa uczyniły osobę kontrowersyjną. Ostro protestował przeciwko działaniom w Bośni i Somali angażując się w spory z USA, państwami Zachodu i nawet dowódcami sił militarnych NZ
Był nadzorcą 70 tys. działów NZ zachowujących pokój na cały świcie.
Kofi A. Annan (Ghana)
Jako pierwszy Sekretarz Generalny został wybrany spośród personelu organizacji. Jego wybór został przywitany ze szczerą radością. Podziwiany był za niezachwianą prawość, chłodny osąd w najtrudniejszych wydarzeniach oraz zdolność uczenia się na każdej sytuacji w jakiej się znajdował.
Pierwszą inicjatywą Kofi Annana na stanowisku Sekretarza Generalnego było stworzenie planu reformy: Odnowienie Organizacji Narodów Zjednoczonych
Kofi Annan podjął także wiele działań mających na celu podniesienie statusu kobiet zatrudnionych w Sekretariacie ONZ oraz zacieśnienie współpracy pomiędzy organizacjami społeczno-obywatelskimi, sektorem prywatnym i innymi instytucjami pozarządowymi
Starał się reformować ONZ
M.in. opowiadał się za wyposażeniem sekretarza w większe uprawnienia warunkujące możliwość skutecznego i efektywnego działania w stosunku do personelu.
Opracował Raport Milenijny
Odebrał Pokojową Nagrodę Nobla
Ban Ki-moon (Korea Płd)
Zwolennicy doceniają jego umiejętności administracyjne i mediacyjne. Krytycy określają go zbyt mdłym na współczesne niestabilne czasy.
Trafił do ONZ przez pomyłkę która okazała się dla niego błogosławieństwem jak sam mówi.
W 2001 r. popełnił przez przypadek błąd nie usuwając z notatek pochwały w sprawie Traktatu o Pociskach Anty- Balistycznych kiedy to USA ogłosiły właśnie realizację tego projektu. W wyniku tego prezydent Korei musiał publicznie przepraszać. Ban spodziewał się końca swojej kariery poprzez oddelegowanie na daleką placówkę dyplomatyczną. Wtedy jednak jego przyjaciel Han Seung Soo, który zasiadał w Zgromadzeniu Ogólnym zaproponował mu funkcje dyrektora swojego biura. W ten sposób Ben Ki-moon trafił do ONZ
Polacy w ONZ
Eugeniusz Wyzner
- Zastępca Sekretarza Generalnego ONZ
- Zastępca Przewodniczącego Komisji Międzynarodowej Służby Cywilnej
Wcześniej był:
- stałym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej w ONZ.
- wiceprzewodniczącym Międzynarodowej Komisji Służby Cywilnej; komisja zajmuje się zasadami zatrudniania i pracy personelu w NJ i licznych placówek regionalnych oraz ustala skalę płac i innych świadczeń, jakie otrzymują pracownicy tej międzynarodowej organizacji
- w latach 1982-1992, Eugeniusz Wyzner był zastępcą sekretarza generalnego ds. konferencji i zadań specjalnych, a później zastępcą sekretarza generalnego ds. informacji publicznej.
Komitety Zgromadzenia Ogólnego ONZ:
Stałe:
Komitet Doradczy ds. Administracyjnych i Budżetowych (ACABQ): Andrzej Abraszewski - 2004-2006;
Subsydiarne i Ad Hoc
Komitet Ad Hoc ds. Oceanu Indyjskiego;
Komitet ds. Informacji;
Komitet ds. Pokojowego Wykorzystania Przestrzeni Kosmicznej (COPUOS);
Konferencja Rozbrojeniowa;
Specjalny Komitet ds. Operacji Pokojowych;
Komitet Naukowy NZ ds. Efektów Promieniowania Atomowego (UNSCEAR);
Ciała Eksperckie:
Komisja Międzynarodowej Służby Cywilnej (ICSC): Eugeniusz Wyzner - 2003-2006;
Komisja Prawa Międzynarodowego (ILC): Zdzisław Galicki - 2002-2006;
Komisja NZ Międzynarodowego Prawa Handlowego (UNICITRAL) - 2004-2007;
Program NZ ds. Siedzib Ludzkich (UN-HABITAT) - 2003-2006;
Rada Gospodarcza i Społeczna NZ (ECOSOC) i jej organa pomocnicze:
Rada Gospodarcza i Społeczna NZ (ECOSOC): 1948-1953; 1957-1962; 1972-1974; 1977-1979; 1981-1989; 1992-2000; 2004-2006;
Komisja ds. Ludności i Rozwoju - 1988-1995; 2002-2005;
Komisja Gospodarcza ds. Europy (UNECE);
Komitet Ekspertów ds. Transportu Niebezpiecznych Dóbr i ds. Globalnie Zharmonizowanego Systemu Klasyfikacji i Oznaczania Chemikaliów;
Podkomitet Ekspertów ds. Transportu Niebezpiecznych Dóbr;
Podkomitet Ekspertów ds. Globalnie Zharmonizowanego Systemu Klasyfikacji i Oznaczania Chemikaliów;
Komitet Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych: Andrzej Rzepliński - 2005-2007;
Inne organy
Program NZ ds. Rozwoju (UNDP)/ Fundusz NZ ds. Ludności (UNFPA) - Rada Wykonawcza - 2004-2006;
Komitet Wykonawczy Programu Urzędu Wysokiego Komisarza NZ ds. Uchodźców (UNHCR);
Konferencja NZ ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD) - Rada Handlu i Rozwoju;
Światowa Rada Żywności - Rada Wykonawcza (WFP) - 2003-2005;
Międzynarodowa Rada Dna Morskiego (ISA) - 2002-2004;
Rada Administracyjna oraz Rada Operacji Pocztowych Światowego Związku Pocztowego (UPU) - 1999-2004;
Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny (ITU) - 2002-2006;
Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO) - 2004-2005;
Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO);
Organizacja NZ ds. Rozwoju Przemysłowego (UNIDO);
Bank Światowy;
Międzynarodowe Stowarzyszenie ds. Rozwoju (IDA);
Międzynarodowa Korporacja Finansowa (IFC);
Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF);
Międzynarodowa Grupa Konsultacyjna ds. Nawadniania Żywności (ICGFI);
Międzynarodowy Związek ds. Ochrony Nowych Gatunków Roślin (UPOV);
Światowa Organizacja Turystyczna (WTO)