Defibrylacja automatyczna AED
-Analiza rytmu serca
-Przygotowanie do wyładowania energii
-Prawie 100% wiarygodność rozpoznania rytmu podlegającego defibrylacji
AED -jak to działa ?
Posiada wbudowany system analizujący rytm serca
Sygnał elektryczny z mięśnia sercowego odbierany jest przez 2 duże samoprzylepne elektrody
AED przeprowadza analizę rytmu serca
Wstrząs dostarczany przez elektrody umieszczone na klatce piersiowej pacjenta
Instrukcje głosowe doradzają wykonanie lub zaniechanie defibrylacji
Bezpieczeństwo przeprowadzenia defibrylacji
Zastosowanie się do poleceń głosowych.
Podczas analizy rytmu: odsunąć się, nie dotykać chorego
To polecenie obowiązuje wszystkich uczestniczących w zdarzeniu
Kontynuacja resuscytacji
Po wykonaniu defibrylacji postępowanie zgodnie z algorytmem AED ( instrukcje głosowe)
Powrót krążenia
Jeżeli u chorego powróciła spontaniczna czynność serca ....
Ułożenie w pozycji bezpiecznej
Kontrola czynności życiowych ( oznak krążenia)
Automatyczna defibrylacja u dzieci
Wiek > 8 lat : tak jak u dorosłych
Wiek 1 – 8 lat : użyj elektrod pediatrycznych (jeżeli dostępne)
Automatyczne Defibrylatory Zewnętrzne mogą być stosowane u dzieci od 1-8 r.ż., które nie mają oznak krążenia
Automatyczna defibrylacja u dzieci
-Zalecane jest użycie AED u dzieci powyżej pierwszego roku życia.
-Pomiędzy 1 a 8 rokiem życia zalecane jest stosowanie urządzeń obniżających dostarczaną energię.
-Stosuje się pojedynczą dawkę energii defibrylacji 4 J/kg.
Definicja nagłej śmierci sercowej
Śmierć spowodowana nieoczekiwaną , nagłą zapaścią krążenia w ciągu 1 godz. od pojawienia się objawów
Zespół nagłej śmierci sercowej
Zapadalność
-400,000 - 500,000/rocznie w USA
-zaledwie 2% - 15% dociera do szpitala
-50 % chorych wychodzi ze szpitala
Wysoki odsetek nawrotów
Kardiomiopatia przerostowa
-Nagły zgon sercowy jest najpowszechniejszą przyczyna śmierci wśród osób z kardiomiopatią przerostową
-Kardiomiopatia przerostowa jest powszechną przyczyna śmierci u młodych ludzi < 35r.ż. (atletów)
Zatrzymanie krążenia w mechanizmie migotania komór:
Choroba wieńcowa, Kardiomiopatia , Zespół wydłużonego QS , zespół WPW
Rozpoznanie stanu zagrażającego
Wywiad, badanie przedmiotowe, badania laboratoryjne
Objawy poprzedzające wystąpienie nagłego zatrzymania krążenia, w 80%:
- tachypnoe
- tachycardia
- spadek ciśnienia tętniczego
- zaburzenia świadomości
Defibrylacja : Jedyna skuteczna metoda przerwania częstoskurczu komorowego b/tętna lub migotania komór w następstwie impulsu prądu stałego na mięsień sercowy
Czynniki wpływające na skuteczność defibrylacji
-Impedancja transtorakalna
-Energia wyładowania
-Ustawienie elektrod
-Fale mono i dwu-fazowe
-Kształt fal dwufazowych?
-Szybkie podjęcie defibrylacji
-Bezpieczne przeprowadzenie
AED -jak to działa ?
-Posiada wbudowany system analizujący rytm serca
-Sygnał elektryczny z mięśnia sercowego odbierany jest przez 2 duże samoprzylepne elektrody
-AED przeprowadza analizę rytmu serca
-Wstrząs dostarczany przez elektrody umieszczone na klatce piersiowej pacjenta
-Instrukcje głosowe doradzają wykonanie lub zaniechanie defibrylacji
CECHY IDEALNEGO AED
-Łatwy w użyciu
-Mały
-Lekki
-Niedrogi
-Samotestujący
-Posiada pamięć i możliwość rejestrowania danych
Defibrylatory automatyczne
-KORZYŚCI :
-Łatwy w obsłudze- nie wymaga interpretacji EKG
-Przydatny do defibrylacji przez „pierwszą osobę”
-Zastosowanie w programach powszechnej dostępności do defibrylatora (PAD)
AED i defibrylacja
-Zalecane jest użycie AED u dzieci powyżej pierwszego roku życia.
-Pomiędzy 1 a 8 rokiem życia zalecane jest stosowanie urządzeń obniżających dostarczaną energię.
-Stosuję się jedną dawkę energii defibrylacji 4 J/kg.
Algorytm AED
OCEŃ POSZKODOWANEGO
rozpocznij BLS
jeśli defibrylator niedostępny
włącz defibrylator automatyczny
przymocuj elektrody, postępuj
zgodnie z instrukcjami
ANALIZA RYTMU
DEFIBRYLACJA DEFIBRYLACJA
WSKAZANA NIE WSKAZANA
PO 1 WYŁADOWANIU JEŻELI BRAK KRĄŻENIA
CPR PRZEZ 2 MINUTY CPR PRZEZ 2 MINUTY
ERC
-Pojedyncze wyładowania
-RKO 30:2 bezpośrednio po defibrylacji
-Pętle trwające 2 minuty
-Energia 150-200J dla 1. defibrylacji
-Energia 150-360J dla kolejnych
-360J dla defibrylatorów jednofazowych
Elektroterapia
Zastosowanie :
-Zaburzenia rytmu serca prowadzące do zatrzymania krążenia VF/VT
-Zaburzenia rytmu serca prowadzące do niewydolności hemodynamicznej AV
-Zaburzenia przewodnictwa, bloki serca
-Warunki szpitalne
-Warunki pozaszpitalne
WARUNKIEM SKUTECZNEGO WYKORZYSTANIA DEFIBRYLATORÓW AED JEST - URUCHOMIENIE SYSTEMU RATUNKOWEGO
Postępowanie w stanach zagrożenia życia w pediatrii
Czynniki wspierające :
wiedza i doświadczenie
umiejętności praktyczne
współpraca z zespołem specjalistów
dostępność sprzętu przydatnego u dzieci
standardy i algorytmy
dokumentacja
Stres mobilizuje
Postępowanie z dziećmi w stanach zagrożenia życia
Problemy :
Brak wiedzy i doświadczenia
Kłopoty organizacyjne, brak jasnych zasad współpracy między specjalistami
Osamotnienie – brak wsparcia merytorycznego ze strony starszych lekarzy, konsultantów
Brak doświadczonego zespołu pielęgniarskiego i odpowiedniego sprzętu
Brak wytycznych i standardów postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u dzieci
Trudności techniczne w zakresie wykonywanych procedur u dzieci
Różnorodność przypadków klinicznych, możliwość gwałtownego pogorszenia stanu zdrowia dziecka
Schorzenia OUN
Zapalenie opon m-rdz
Drgawki
Dysfunkcja zastawki
Zespół Reye’a
Przepuklina opon.rdz.
Krwawienie do OUN
Układ krążenia
Wstrząs : hipowolemiczny, septyczny
Wrodzone wady serca
Arytmia
Układ oddechowy
Ciało obce
Krup
Zapalenie płuc
Astma
Bezdech
Krztusiec
Zapalenie nagłośni
Zakażenia
Bakteryjne
Wirusowe
Grzybicze
Dziecko w stanie zagrożenia życia
najczęstsze rozpoznania
Urazy
Uraz głowy
Utonięcie
Zatrucie
Wypadki komunikacyjne
Dziecko maltretowane
Rany postrzałowe
Oparzenia
Pokąsania
Uraz rdzenia kręgowego
Schorzenia chirurgiczne:
„ ostry brzuch”
Różne
Zespół nagłego zgonu niemowlęcia
Kwasica cukrzycowa
Krwotok
Anafilaksja
Wrodzone zaburzenia metabolizmu
inne
Stany nagłe u dzieci zagrażające życiu
Zespół zaburzeń oddychania
Zaburzenia sercowo-naczyniowe
Zespoły wstrząsu
Obrażenia ciała w następstwie urazów
Zaburzenia spowodowane czynnikami środowiskowymi
Stany nagłe przebiegające z utratą przytomności
Postępowanie z dzieckiem w stanie zagrożenia życia w SOR
Ocena wstępna i stabilizacja funkcji życiowych:
zapewnienie drożności dróg oddechowych,
tlenoterapia, skuteczna wentylacja,
resuscytacja płynowa ( 20 ml/kg),
wyrównanie zaburzeń krążenia, leki wazoaktywne (dopamina, doputamina)
Badanie wtórne , monitorowanie czynności układu oddechowego i krążenia
Diagnostyka wstępna
Podjęcie decyzji o dalszym leczeniu/ przeniesienie dziecka do oddziału docelowego
Leczenie przyczynowe i objawowe
Postępowanie z dzieckiem w stanie zagrożenia życia
Leczenie wspomagające :
Terapia płynami i transfuzje
Leczenie p/drgawkowe
Wspomagana wentylacja
Konsultacja specjalisty
Zabezpieczenie przed utratą ciepła
Postępowanie p/bólowe
Wyrównywanie zaburzeń elektrolitowych i metabolicznych
Antybiotykoterapia w określonych stanach
Zapewnienie spokoju i komfortu (obecność rodziców)
Ograniczenie „traumatycznych” procedur diagnostycznych i badań laboratoryjnych
Dziecko w stanie zagrożenia życia -obraz kliniczny
Senność z małym zainteresowaniem badaniem : słaby płacz lub jego brak podczas rękoczynów związanych z badaniem lub z zabiegami
Nadmierna pobudliwość : brak możliwości uspokojenia dziecka nawet w obecności rodziców
Osłabienie odruchu ssania, niedożywienie
Gorączka lub hipotermia
Upośledzenie krążenia obwodowego
Dziecko w stanie zagrożenia życia -obraz kliniczny
Bóle głowy i światłowstręt ( u starszych dzieci)
Uporczywe wymioty
Napady drgawkowe związane z gorączką
Zmiana w stanie psychicznym
Zespół zaburzeń oddechowych
Ślinienie się lub świst krtaniowy
Sinica warg i kończyn
Wybroczyny krwawe lub plamica z towarzyszącą gorączką
Odrębności anatomiczno-fizjologiczne u dzieci
Układ oddechowy
Układ krążenia
Ośrodkowy układ nerwowy
Układ moczowy
Układ pokarmowy
Układ kostno-stawowy
Termoregulacja
Specjalne problemy - niedrożność dróg oddechowych
Upośledzenie stanu przytomności
Krew, wymioty, ciało obce
Uraz
Infekcja, zapalenie
Laryngospasm
Bronchospazm
Specjalne problemy- niedrożność dróg oddechowych
Częściowa :
Szmer oddechowy zazwyczaj głośny
stridor słyszalny w fazie wdechowej – poziom krtani lub wyżej
szmer słyszalny w fazie wydechowej- poziom dolnych dróg oddechowych
Całkowita :
Paradoksalne ruchy klatki piersiowej
Zaangażowanie dodatkowych mięśni oddechowych
Nieobecność szmerów oddechowych
Specjalne problemy- niedrożność dróg oddechowych
Pamiętaj:
Normalne oddychanie powinno być spokojne, ciche
Oddychanie przy całkowicie niedrożnych drogach będzie prawie niesłyszalne
Oddychanie przy częściowo niedrożnych drogach będzie głośne
Główne przyczyny stridoru :
Laryngotracheobronchitis /krup wirusowy
Zapalenie nagłośni
Bakteryjne zapalenie tchawicy
Aspiracja ciała obcego
Specjalne problemy-zapewnienie dostępu do żył
Możliwości kaniulacji żył obwodowych
Dostęp do żył centralnych
Dostęp chirurgiczny(wenesekcja i wenepunkcja)
Specjalne drogi dostępu :
Żyła pępowinowa u noworodków
Dostęp doszpikowy
Sprzęt wykorzystywany przy kaniulacji żył
Powikłania
Zespół zaburzeń oddechowych
Objawy:
Sinica lub bladość
Przyspieszenie oddechu
Duszność, wysiłek oddechowy
Przyspieszenie a.s.
Pozycja ciała
Niepokój, pobudzenie
Objawy ciężkiej niewydolności oddechowej :
-> narastające zaburzenia świadomości lub brak reakcji na bodźce -> zwolnienie częstości oddychania, zmniejszenie wysiłku oddechowego -> zwolnienie akcji serca
Ostra Niewydolność Oddechowa postępowanie wstępne w SOR
A. Podaż tlenu
Efektywna tlenoterapia
Monitorowanie stanu dziecka : pulsoksymetria, EKG
B. Drożność dróg oddechowych
Sposoby bezprzyrządowe i bezprzyrządowe
C. Dostęp dożylny
D. Zapewnienie spokoju, odpowiednia pozycja ciała
E. Zapewnienie efektywnej wentylacji
F. Wskazania do intubacji dotchawiczej
G. Ograniczenie do minimum niezbędnych rękoczynów i badań
Napad astmy oskrzelowej
Ciężki atak :
Duszność uniemożliwiająca mówienie
Duszność uniemożliwiająca jedzenie
Częstość oddechu > 40/min
Tętno > 140/min
Objawy bezpośrednio zagrażające życiu
Sinica, cisza w klatce piersiowej lub słabe ruchy oddechowe
Zmęczenie lub wyczerpanie
Pobudzenie lub obniżenie poziomu świadomości
Napad astmy oskrzelowej-Postępowanie w ciężkim ataku w oddziale ratunkowym
Wysokie stężenie tlenu
Leki I rzutu : wziewne Beta 2 -mimetyki (Salbutamol 2.5-5 mg przez nebulizator)
Kortykosteroidy : wziewnie i dożylnie
Prednizolon 1-2 mg/kg po., Metylprednizolon 2 mg/kg iv. Hydrocortizon iv. 100 mg co 6 godz.iv.
Leki antycholinergiczne :Ipratropium / atrovent 0.125-0.25 mg przez nebulizator
Metyloksantyny : Aminofilina iv.5 mg/kg w ciągu 20 min., następnie wlew 1 mg/kg/godz.
Jeżeli stan pacjenta nie poprawi się w ciągu 15 min. utrzymaj podawanie tlenu i sterydów,
Podawaj leki w nebulizacji co 30 min (beta-agoniści), dodaj ipratropium
Napad astmy oskrzelowej
Leki II rzutu
Siarczan magnezu
Teofilina
Ketamina
Heliox – mieszanina 60-70% helu/tlenu
Rozważ potrzebę znieczulenia i intubacji
Powikłania :
Barotrauma
Hipotonia: zjawisko auto-PEEP, odma opłucnowa
Główne przyczyny stridoru u dzieci
Definicja :
świst krtaniowy ( stridor) szmer o niskim tonie, słyszalny podczas fazy oddechowej; faza oddychania, w której jest najlepiej słyszalny – ważnym czynnikiem różnicującym
Ostre zapalenie nagłośni
Krup wirusowy
Bakteryjne zapalenie tchawicy
Zapalenie nagłośni- stan bezpośredniego zagrożenia życia
Występowanie między 2-7 r.ż.
Szybki, niekiedy piorunujący przebieg
Wysoka gorączka >39 st.C
Bóle gardła, duszność, wysiłek oddechowy
Wzmożona produkcja śliny
Niemożność połykania i mówienia
Charakterystyczna postawa jaka przyjmują dzieci
Charakterystyczny obraz nagłośni w obrazie radiologicznym
Zapalenie nagłośni- postępowanie w oddziale ratunkowym
A. Stan nagły : dzieci z ciężkimi objawami nie powinny być rutynowo diagnozowane lecz oceniane w warunkach sali resuscytacyjno-zabiegowej przez zespół specjalistów : pediatrę, larygologa, anestezjologa
B. Laryngoskopia
C. Badanie radiologiczne
D. Badania laboratoryjne ( bakteriologiczne)
Zapalenie nagłośni- postępowanie w oddziale ratunkowym
Leczenie : Intubacja + nawilżanie, przez kilka dni/Sedacja/Dożylna antybiotykoterapia
Hipowolemia
Uzupełnianie płynów
Kliniczne objawy hipowolemii -> podaj iv.
0,9% NaCl 20 ml/kg -> nadal objawy hipowolemii -> podaj iv.koloid 20 ml/kg -> nadal objawy hipowolemii -> podaj iv.
Preparaty krwiopochodne
Anafilaksja
Definicja :
Gwałtowna odpowiedź na reakcję immunologiczną I typu między antygenem a swoistym przeciwciałem opłaszczonym na powierzchni komórki. Wcześniej doszło do ekspozycji na antygen
W reakcji biorą głównie udział przeciwciała klasy IgE, które uwalniają mediatory z komórek tucznych i bazofilów, zapoczątkowujące kaskadę wtórnych reakcji ->reakcja anafilaktyczna
Czynniki wywołujące :
Białko obcogatunkowe, penicylina,pokarmy, jady owadów,proste z wiązki chemiczne,testy diagnostyczne
Reakcje anafilaktoidalne
Mają zbliżony przebieg kliniczny do reakcji anafilaktycznych , lecz nie są związane z reakcją immunologiczną a z bezpośrednim oddziaływaniem na komórkę lub tkankę substancji prowokującej
Przyczyny : osocze ludzkie, produkty krwi, substancje uwalniające histaminę
Reakcje anafilaktyczne i anafilaktoidalne są klinicznie nie do odróżnienia
Wstrząs anafilaktyczny
Objawy zapowiadające dotyczą :
Skóry (nagłe zaczerwienienie, pokrzywka , świąd)
Górnych dróg oddechowych (obrzęk krtani,kaszel, chrypka
Dolnych dróg oddechowych (skurcz oskrzeli)
Układu krążenia ( hypotensja, tachykardia, zaburzenia rytmu wyciek z nosa
Układu pokarmowego (nudności , wymioty, bóle kolkowe)
Układu nerwowego (lęk, niepokój, poczucie zagrożenia)
Wstrząs anafilaktyczny
Objawy zasadnicze
hipotensja
zaburzenia wentylacji
zaburzenia świadomości
zaburzenia krzepnięcia krwi
niewydolność nerek
Zgon jako wynik niewydolności oddechowej i krążeniowej
Wstrząs anafilaktyczny - leczenie w oddziale ratunkowym
Szybka interwencja :
Leczenie należy podjąć natychmiast po stwierdzeniu nawet pozornie błahych objawów - kichanie , świąd , zaczerwienienie skóry
Przerwanie narażenia na antygen i monitorowanie parametrów życiowych
Podanie adrenaliny
Wstrząs anafilaktyczny leczenie
Zabezpieczenie drożności dróg oddechowych
Tlenoterapia
Adrenalina ( roztwór 1:1000) - podskórnie , domięśniowo, wziewnie.
I dawka - u dzieci 0.01 mg/kg podskórnie lub domięśniowo, wyjątkowo dożylnie 0.1 mg/kg roztworu 1: 10 000
Kolejne dawki można powtórzyć po paru minutach
Leczenie skurczu oskrzeli
Wyrównywanie hypotensji, środki presyjne ( krystaloidy, dopamina)
Blokery receptorów histaminy( cymetydyna, ranitydyna)
Adrenalina we wstrząsie anafilaktycznym
Działa b. szybko
Hamuje wyzwalanie mediatorów komórek docelowych
Uszczelnia naczynia włosowate
Działa przeciw-obrzękowo
Hamuje skurcz mięśni gładkich
Zapobiega spadkowi ciśnienia tętniczego
Odpowiedź na szczepienia
Reakcje przejściowe :
obrzęk, zaczerwienie w miejscu iniekcji
ustępują po leczeniu objawowym
ciężkie reakcje anafilaktyczne – są rzadkie,
wymagają natychmiastowego i agresywnego leczenia
Postępowanie z dzieckiem nieprzytomnym w oddziale ratunkowym
Etiologia:
Zatrucie
Infekcje
Uraz głowy
Drgawki
Niewydolność oddechowa
Wstrząs
Hipoglikemia
Cukrzycowa kwasica ketonowa
Zaburzenia metaboliczne
Zmiany wewnątrzczaszkowe
Wgłobienie
Postępowanie z dzieckiem nieprzytomnym w oddziale ratunkowym
Zapewnić drożność dróg oddechowych, zabezpieczyć kręgosłup szyjny w przypadku urazu
Zapewnić efektywną wentylację
Zapewnić wydolne krążenie
Sprawdzić poziom cukru we krwi
Podać nalokson 0.01-0.10 mg/kg, jeżeli są wskazania
Ocenić poziom śpiączki wg skali Glasgow
Monitorowanie funkcji życiowych
Badania laboratoryjne, płynu m-rdz.
Wskazana krótkotrwała hospitalizacja w celu ustalenia etiologii
Napady drgawek - różnicowanie
Drgawki gorączkowe
Zapewnij drożność dróg oddechowych
Podaj tlen
Diazepam iv. lub p.r
Sprawdź poziom cukru we krwi i temperaturę ciała
Ochładzaj dziecko : fizykalnie i farmakologicznie ( paracetamol 15 mg/kg p.r.> 3 mies)
Napady padaczkowe
Zabezpiecz drożność dróg oddechowych, nie próbuj rozewrzeć zębów w celu wprowadzenia szpatułki lub innego sprzętu
Diazepam iv. 0.25-0.4 mg/kg lub p.r.
Sprawdź poziom glikemii
W przypadku hipoglikemii glukoza iv.0,5 g/kg (2 ml roztworu 25%)
Sprawdź temperaturę ciała
Jeżeli drgawki nie ustępują - wlew iv. fenytoiny 18 mg/kg w ciągu 30 min.
Wezwij anestezjologa
Stan padaczkowy -postępowanie w oddziale ratunkowym
Zapewnienie prawidłowej dostawy tlenu
Opanowanie drgawek
Leczenie choroby podstawowej
Leki podawać najlepiej drogą dożylną
Jako lek I rzutu – podać środek szybko działający, następnie zastosować lek dłużej działający
Uzyskanie stężenia terapeutycznego ( dawki nasycające)
Stan padaczkowy
Leczenie p/drgawkowe
A. Leki szybko działające :
Klonazepam ( Rivotril ) 0,03 - 0,15 mg/kg iv, im ; można powtórzyć 4-6 x w ciągu doby
Diazepam (Valium, Relanium) 0,1 - 04 mg/kg, max. 10 mg jednorazowo, można powtórzyć
B. Leki długo działające po krótko działających :
Fenobarbital ( Luminal) 20 mg/kg iv, im
w ciągu 10-20 min. dożylnie
Fenytoina ( Epanutin) – dawka nasycająca 20 mg/kg iv, max. 100 mg; szybkość podawania 1-2 mg/kg/min
Stan padaczkowy
Leki p/drgawkowe stosowane doodbytniczo
Diazepam 0.2-0.5 mg/kg p.r.
Kwas walproinowy (Depakine,Vupral), stężenie 250 mg/5 ml, dawka : 20mg/kg zmieszany z wodą w stosunku 1: 1
Stany naglące - hipoglikemia
Najczęstsze zaburzenie metaboliczne u najmłodszych dzieci
Najniższe dopuszczalne wartości glikemii :
u noworodków >1.7 mmol/l (30 mg/dl)
u dzieci >2.8-3.0 mmol/l (50-54 mg/dl)
Hipoglikemia – leczenie w oddziale ratunkowym
Tlenoterapia, w razie śpiączki intubacja dotchawicza, oddech kontrolowany
Dostęp dożylny
Dowóz glukozy w ilości zapewniającej hemostazę
Monitorowanie stanu neurologicznego i poziomu glikemii
Wyrównywanie zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej i elektrolitowej
Hipoglikemia –diagnostyka w oddziale ratunkowym
Testy paskowe – dzieci „wysokiego ryzyka”
Stężenie glukozy we krwi
Badanie moczu pod kątem obecności ciał acetonowych
Badanie gazometryczne
Morfologia i jonogram
Ustalenie zapotrzebowania na dobę
Zespół dziecka maltretowanego
Rodzaje :
Zaniedbanie fizyczne i emocjonalne ( 60%)
Przemoc fizyczna ( 23%)
Przemoc seksualna ( 9%)
„Shaken Baby Syndrom”
Zespół Munchausena
Zespół dziecka maltretowanego – cechy różnicujące
Mechanizm urazu niejasny lub trudny do wytłumaczenia
Brak opieki medycznej lub zwłoka w wezwaniu pomocy lekarskiej
Obustronne symetryczne urazy, sińce w trudno dostępnych okolicach
Obrażenia często odpowiadają kształtowi przedmiotu ( typowe przedmioty)
Cechy niedożywienia, zaniedbanie higieniczne
Upadki z wysokości, porażenie prądem, podtopienie
Narażanie dziecka na niebezpieczeństwo fizyczne lub psychiczne
Ból u dzieci
Błędne podejście do problemu bólu u dzieci
Ból u dzieci wieloskładnikowy =cierpienie psychiczne + fizyczne
Ocena bólu trudna u dzieci młodszych < 3 r.ż,
U dzieci starszych > 3r.ż. – użyteczna skala analogowa
U dzieci szkolnych – skala numeryczna
Kontrolowanie bólu u dzieci w oddziale ratunkowym
Wybór techniki i drogi znieczulenia:
Znieczulenie miejscowe :
krem EMLA ,nasiękowe, blokady nerwów obwodowych, znieczulenie regionalne
Sedacja droga doustną, parenteralną, p.r.
Znieczulenie wziewne
Ketamina
NSAD i opioidy
Unikanie niepotrzebnego stresu, ograniczenie wkłuć do niezbędnego minimum, dobór odpowiedniego sprzętu, obecność odpowiedzialnych rodziców przy bolesnych czynnościach
Analgezja u dzieci
Niewielki ból
Paracetamol 10-15 mg/kg 3-4 x dz. p.o.
Średni ból
Ibuprofen 5 mg/kg 4 x dz. p.o. ( o ile nie ma astmy)
Silny ból
6-12 mies. Morfina do 100 mikrog/kg iv
>12 mies. Morfina do 200 mikrogr/kg iv.
LEKI REANIMACYJNE
Adrenalina
Atropina
Amiodaron/Cordarone
Lignocaina
Magnesium sulfuricum
Dwuwęglany
TLEN zawsze w stanach zagrożenia życia
bez względu na przyczynę
Adrenalina:
Działanie : - alfa i beta agonista
Wskazania :
Wszystkie zaburzenia rytmu prowadzące do zatrzymania czynności serca
Bradykardia
Szczególne wskazania – anafilaksja
Dawkowanie :
1 mg iv. co 3-5 min.podczas resuscytacji
2-3 mg dotchawiczo w 10 ml NaCL
0.5 ml 1:1000 iv.w anafilaksji
Atropina:
Wskazania :
Asystolia
Objawowa bradykardia
REM
Dawkowanie:
Asystolia / REM (< 60 uderzeń /min)
3 mg i.v. jednorazowo
6 mg dotchawiczo
Bradycardia
0.5 mg i.v.,powtarzać o ile wskazane do max. 3 mg
Amiodarone
Wskazania:
Migotanie komór lub częstoskurcz komorowy bez tętna VF/VT
Inne tachyarytmie
Dawkowanie:
VF / VT bez tętna ( reanimacja)
300 mg w 20 ml 5%glukozy, bolus i.v.
Inne sytuacje (Stabilny częstoskurcz)
150 mg w 20 ml 5% glukozy przez 10 min.
300 mg w 100 ml 5% glukozy przez 1 h
Lidocaina
Wskazania:
Migotanie komór/ częstoskurcz komorowy VF/VT,
jako alternatywa dla amiodaronu
Dawkowanie :
migotanie lub częstoskurcz VF / VT bez tętna
100 mg i.v.bolus
następne dawki po 50 mg, max do 200 mg
Hemodynamicznie stabilny częstoskurcz VT
50 mg i.v.
Następne dawki po 50 mg, max 200 mg
Redukcja dawki u starszych bądź w niewydolności wątroby
Magnesium
Działanie :
hamuje czynność OUN i myocardium
fizjologiczny bloker kanału wapniowego
Wskazania :
Migotanie komór oporne na defibrylację
(możliwa hypomagnezemia)
Częstoskurcz komorowy
(możliwa hypomagnezemia)
Torsades de pointes
Dawkowanie:
Migotanie komór
5–10 ml 20% i.v. przez 1-2 min.
można powtórzyć po 15-20 min.
Inne wskazania
10 ml 20 % (10 mmol) w 100 ml 0.9% NaCl i.v. przez 30 min.
Wodorowęglan sodowy
Wskazania :
Ciężka kwasica metaboliczna (pH < 7.1)
Hyperkaliemia ( wzrost K )
Szczególne wskazania : zatrucie trójcyklicznymi lekami antydepresyjnymi
Działanie :
alkalizujące (wzrost pH)
Ale uwaga niekorzystne następstwa !
hamuje uwalnianie tlenu w tkankach
powoduje hypernatremię
upośledza kurczliwość mięśnia sercowego
Dawkowanie :
50 mmol (50 ml 8.4%roztworu) i.v.
Adrenalina po 2. defibrylacji
1 mg co 3- 5min
Amiodaron po 3. defibrylacji
300 mg iv + /ew.150 mg iv/ + wlew 900 mg/24h
Lek-defibrylacja-RKO-ocena rytmu
1 mg adrenaliny iv natychmiast po uzyskaniu dostępu dożylnego
Kolejna dawka co 3-5 min, aż do powrotu spontanicznego krążenia.
Taca reanimacyjna
Leki ratujące życie powinny znajdować się na jednej tacy, wyraźnie oznakowane.
(regularne sprawdzanie terminu ważności
i zawartość tacy )
UWAGA:
Nie wyrzucaj ampułek po lekach podanych w trakcie akcji ratunkowej dopóki nie odnotujesz tego w dokumentacji ( dla celów sądowo-lekarskich)
Oznakuj odpowiednio strzykawki z przygotowanymi roztworami leków do wstrzyknięć
Pacjent pediatryczny
Noworodek: od urodzenia do 1 miesiąca życia
Niemowlę: od 1 miesiąca życia do 1 roku życia
Dziecko: od 1 roku życia do okresu pokwitania
Nie jest ważne ścisłe określenie wieku dziecka, jeśli ratownik uważa że poszkodowany jest dzieckiem, należy użyć algorytmów dla pacjentów pediatrycznych.
ścisłe określenie wieku dziecka ma mniejsze znaczenie,
jeśli osoba ratująca uważa, że ofiara jest dzieckiem, należy użyć algorytmów pediatrycznych.
Stany nagłe u dzieci zagrażające życiu
Zespół zaburzeń oddychania
Zaburzenia sercowo-naczyniowe
Zespoły wstrząsu
Obrażenia ciała w następstwie urazów
Zaburzenia spowodowane czynnikami środowiskowymi
Stany nagłe przebiegające z utratą przytomności
Odrębności anatomiczno-fizjologiczne u dzieci
Układ oddechowy
krążenia
układ nerwowy
moczowy
pokarmowy
kostno-stawowy
Termoregulacja
Różnice anatomiczne
PROPORCJE CIAŁA
Duża głowa, niezbyt dobrze chroniona
Krótka szyja
Duży tułów
Długie kończyny
Wyższy współczynnik powierzchni do masy ciała
Różnice anatomiczno-fizjologiczne/ Układ oddychania i krążenia:
Po przyjściu na świat w układzie krążenia zachodzą istotne zmiany
Przerwanie łożyskowego przepływu krwi -> stymulacja pierwszego oddechu
pierwszy krzyk powoduje gwałtowne
rozprężanie płuc, które rozpoczynają samodzielną wymianę gazową konieczną
dla dalszego samodzielnego życia.
UKŁAD ODDECHOWY
Wąskie i długie nozdrza
Duży, cofnięty ku tyłowi język – łatwo może dojść do niedrożności dróg oddechowych
Długa nagłośnia
Najwęższe miejsce – okolica podgłośniowa
Mała średnica tchawicy, ściany cienkie i miękkie
Duża ilość tkanki łącznej w obrębie krtani i tchawicy – łatwość infekcji
Oddychanie
Głównie nosem
Przepona - główny miesień oddechowy, mały udział mięśni międzyżebrowych,
Mała rezerwa oddechowa
Duże zużycie tlenu w stosunku do ciężaru ciała
Dwufazowa odpowiedź na niedotlenienie
Konsekwencje
Łatwo dochodzi do niedotlenienia
Niedrożność przewodów nosowych –> niewydolność oddechowa
Niewielki obrzęk w obrębie krtani/ tchawicy –> znaczne utrudnienie przepływu powietrza
Łatwość infekcji i stanów zapalnych
Szybkie wyczerpywanie energetyczne spowodowane wysiłkiem oddechowym
Wiek | Liczba oddechów na minutę | Częstość akcji serca na minutę | Ciśnienie skurczowe |
---|---|---|---|
<1 roku |
30 – 40 | 110 - 160 | 70 – 90 |
2-5 lat | 25 – 30 | 95 - 140 | 80 – 100 |
5-12 lat |
20 – 25 | 80 - 120 | 90 – 110 |
>12 lat |
15 – 20 | 60 - 100 | 100 – 120 |
Postępowanie z dzieckiem w stanie zagrożenia życia
Ocena wstępna
oparta o proste objawy kliniczne (podstawowe funkcje życiowe)
Stabilizacja
Zapewnienie drożności dróg oddechowych,
Tlenoterapia, resuscytacja, podtrzymywanie skutecznej wentylacji i krążenia, doraźne opanowanie krwawienia,
Zmniejszenie bólu, zaopatrzenie obrażeń, ochrona przed utratą ciepła
Najpoważniejsze zagrożenie we wszystkich stanach - deficyt tlenu
CEL: PRZYWRÓCENIE I UTRZYMANIE DOSTAWY TLENU DO TKANEK
DOSTAWA TLENU> ZUŻYCIE
ograniczenie zużycia tlenu: kontrola ciepłoty ciała, zmniejszenie pracy oddechowej
Przyczyny nagłego zatrzymania krążenia u dzieci
Najczęściej z powodów oddechowych
W małym odsetku przypadków , u dzieci z wrodzonymi wadami serca może dojść do nagłego zatrzymania krążenia
Nagła śmierć łóżeczkowa – etiologia
Objawy ciężkiej niewydolności oddechowej
-> narastające zaburzenia świadomości lub brak reakcji na bodźce
-> zwolnienie częstości oddychania, zmniejszenie wysiłku oddechowego
-> zwolnienie akcji serca-> zatrzymanie krążenia
Noworodki
-Wcześniaka należy po porodzie okryć folią bez uprzedniego osuszania i umieścić pod promiennikiem ciepła.
-Jeżeli noworodek nie oddycha lub „nie łapie powietrza” – natychmiast rozpocząć resuscytację.
Uciski mostka należy rozpocząć, jeżeli nie stwierdzamy czynności serca lub występuje bradykardia < 60 /min pomimo adekwatnej wentylacji tlenem przez 30 sek.
Zalecana technika 2 kciuków ( konieczne 2 osoby)
Głębokość ucisków = 1/3 wymiaru przednio-tylnego klatki piersiowej
Przyrządowe udrażnianie dróg oddechowych
Efektywna wentylacja
Oddech – efekt oceniamy poprzez obserwacje uniesienia klatki piersiowej
Objętość oddechu 6-7 ml/kg c.c
Wdech ok. 1.5 s.
Proporcja ucisków do oddechu
Dla laików 30 : 2
Dla osób kwalifikowanych 15 : 2
Rozpocząć od wdechów
Jednakowa częstość ucisków mostka u dorosłych i u dzieci = 100/min (z wyjątkiem noworodków i młodszych niemowląt)
WSTRZĄS PATOFIZJOLOGIA
ZESPÓŁ OBJAWÓW KLINICZNYCH WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATECZNEJ PERFUZJI NARZĄDOWEJ I
UTLENOWANIA TKANEK.
WSTRZĄS ROZWIJA SIĘ W NASTĘPSTWIE
NIEDOSTATECZNEJ PODAŻY
TLENU W STOSUNKU DO JEGO ZAPOTRZEBOWANIA
PATOMECHANIZM :
HIPOWOLEMICZNY
SERCOWOPOCHODNY
NEUROGENNY
SEPTYCZNY
WSTRZĄS
definicja :
zespół objawów klinicznych, będących następstwem zaburzeń perfuzji tkankowej, w wyniku czego dochodzi do dysproporcji pomiędzy zapotrzebowaniem organizmu na tlen a możliwościami jego dostarczenia do tkanek
ZGONY W WYNIKU URAZÓW
I FAZA OSTRA
W ciągu kilku sekund lub minut; śmierć nie do uniknięcia (>30%) : uszkodzenia dużych pni naczyniowych, serca, rozległe uszkodzenia Ośrodkowego Układu Nerwowego
II FAZA WCZESNA
najczęściej w ciągu minut lub godzin po urazie (>50%),
diagnostyka i leczenie POWINNY mieć miejsce w ciągu pierwszych 60 minut po urazie „ZŁOTA GODZINA”
III FAZA PÓŹNA
w ciągu dni/tygodni po urazie, dotyczy > 10% zgonów, spowodowanych MOF lub powikłaniami zakrzepowo-zatorowymi
Obrażenia klatki piersiowej zagrażające życiu
Odma opłucnowa ciśnieniowa
Tamponada serca
Masywne krwawienie do jamy opłucnowej
Wiotka klatka piersiowa
Pękniecie aorty
Perforacja przełyku
Uszkodzenie dróg oddechowych
Wyrzut endogennych katecholamin
Objawy :
Tachykardia
Wzrost ciśnienia rozkurczowego , obniżenie amplitudy tętna
Kliniczne objawy wstrząsu
Tachycardia
Hipotensja
Skurcz naczyń obwodowych
Zimna, spocona, blada skóra
Hiperwentylacja
Niepokój lub apatia
Spadek diurezy
Zasady leczenia wstrząsu pourazowego
Tamowanie krwawienia
Dostęp dożylny obwodowy
Resuscytacja płynowa
Uzupełnianie niedoboru HB, przetaczanie krwi
Zwalczanie kwasicy metabolicznej
Zaopatrzenie obrażeń ciała
Leczenie p/bólowe
Zapobieganie utracie ciepła
Zapewnienie spokoju
Monitorowanie czynności życiowych
Objętość krwi w grupach wiekowych
Wcześniak – 95 ml/kg
Noworodek 90 ml/kg
Niemowlę 80 ml/kg
Dziecko pow. 1 r.ż. 75ml/kg
Dorosły 70 ml/kg
Trudności w ocenie utraty krwi
Ludzie starsi
Leki
Stymulator serca
Ciąża
Hipotermia
Sportowcy
Cechy kliniczne poprawy wolemii
*zwolnienie akcji serca
*poprawa napięcia tętna
*poprawa przepływu obwodowego
*poprawa reaktywności na bodźce
*wzrost diurezy
Wytyczne postępowania we wstrząsie
Oceń ABC
Zabezpiecz właściwie drogi oddechowe
Podaj 100% tlen
przeprowadź wstępną ocenę
Podłącz monitor
Właściwa pozycja ciała
Kontrola bólu
Określ etiologię wstrząsu
Monitorowanie chorego po urazie
Czynność serca, ciśnienie krwi
Częstość oddechów
Czas powrotu kapilarnego
Diureza godzinowa
Saturacja krwi tetniczej
Kapnometria
Glasgow Coma Scale
EKG
Temperatura ciała ( powierzchowna i głęboka)
Stany nagłe w gabinecie stomatologicznym
Podstawy prawne
Niezależnie od miejsca, w którym przeprowadzane są zabiegi stomatologiczne w znieczuleniu, obowiązują te same kryteria postępowania i zabezpieczenia
Nadrzędna sprawa – bezpieczeństwo pacjenta
Taca reanimacyjna
LEKI REANIMACYJNE
Adrenalina
Atropina
Amiodaron/Cordarone
Lignocaina
Magnesium sulfuricum
Dwuwęglany – b. ostrożnie
TLEN zawsze w stanach zagrożenia życia
bez względu na przyczynę
Wykaz leków stosowanych w stanach nagłych
Leki p/histaminowe:
Quamatel/cymetydyna iv.0.2
Ranigast /ranitydyna
Leki p/zapalne, p/uczuleniowe
Hydrocortizon
Dexaven
Fenicort
Fenistil
Leki rozszerzające oskrzela
Berotec
Salbutamol
Aminophyllina
Leki rozszerzające naczynia wieńcowe
Nitrogliceryna – spray, tabl
Aspiryna p.o.
Leki p/drgawkowe, anksjolityki
Diazepam
Magnesium sulfuricum
Inne:
Furosemid
Glukagon
20% glukoza
Omdlenie i utrata przytomności
Krótkotrwała samoistnie przemijająca utrata przytomności spowodowana nagłym spadkiem
przepływu mózgowego
Omdlenie zwykłe
Odruch wazowagalny
hipotensja
długotrwałe zmęczenie
emocja
upał
ból
leki
Prodromy :
głębokie westchnienia,
czkawka,
bladość skóry,
pocenie,
ślinotok
nudności, wymioty
niepokój
Omdlenie zwykłe , objawy
Całkowita lub częściowa utrata świadomości,
obniżenie RR
zwolnienie tętna
spłycenie, zwolnienie oddechu
trwa krótko
samoistnie odwracalna, zachowane odruchy
Krótkotrwała utrata świadomości poch. sercowego
Przyczyny - zaburzenia przewodnictwa i rytmu serca, napadowy częstoskurcz, wady serca ( zwężenie ujścia tętnicy głównej), nadciśniene płucne, niewydolność m. sercowego.
Postępowanie w omdleniu
Zmiana pozycji pacjenta/obniżenie głowy i tułowia
Zabezpieczenie drożności dróg oddechowych
Ewentualnie tlenoterapia
Nagłe stany kardiologiczne
Komorowe zaburzenia rytmu
Czynniki sercowe :
Choroba niedokrwienna serca
Niewydolność serca o różnej etiologii
Kardiomiopatie
Zapalenie mięśnia sercowego
Wady serca
Choroba wieńcowa
Zawał m. sercowego :
Charakterystyczne bóle zamostkowe, ból nie ustępujący w spoczynku, zażyciu NTG, duszność, bladość, zlewne poty, zaburzenia rytmu serca, hipotensja, niewydolność krążenia.
Ostry zespół wieńcowy- natychmiast leczyc:
“MONA”
Morfina
Tlen (oxygen)
Nitrogliceryna (podjęzykowo - tabletka lub aerozol)
Aspiryna 300 mg doustnie (pogryzione)
Nagłe stany kardiologiczne
Czynniki poza-sercowe :
Choroby układowe
Zaburzenia metaboliczne i elektrolitowe
Stosowane leki i używki
Choroby układu nerwowego
Choroby jamy brzusznej
Zabiegi diagnostyczno-terapeutyczne
Zaburzenia przytomności wg. Prof.Prusińskiego
-Piorunujące- uraz głowy, rażenie prądem,zatrucia, NZK,krwotok śródczaszkowy
-Przemijające - omdlenie,zespół zatoki szyjnej,zaburzenia czynności serca, napad padaczkowy, wstrząśnienie mózgu
-Długotrwałe
Udar mózgu
Udar niedokrwienny (80%)
Udar krwotoczny
( krwotok podpajęczynówkowy)
Objawy : ból głowy, zaburzenia świadomości, zaburzenia widzenia zaburzenia neurologiczne , osłabienie mięśni,niedowłady , porażenia zaburzenia mowy , zaburzenia czucia, drgawki
Drgawki padaczkowe
Wynik nadmiernego/ chaotycznego wyładowania neuronów mózgu
Uogólnione napady (grand mal):
utrata świadomości z drgawkami, często poprzedzona objawami zwiastującymi
Napady małe (typu absence)
Po napadzie dezorientacja i senność ponapadowa
Wytyczne postępowania u pacjenta z napadem drgawek
Fotel w pozycji leżącej
Podczas napadu ochrona głowy przed urazami
Delikatne zwrócenie głowy do boku
Nie wkładać nic do ust
Nie krępować chorego
Wezwać pomoc
Po napadzie –ułożyć chorego w pozycji bezpiecznej
Kontrola podstawowych funkcji życiowych
Tlen do oddychania przez maskę
Hipoglikemia
Łagodna – uczucie głodu, drżenie , drętwienie warg, parestezje, poty, łzawienie , ślinotok, lęk, niepokój, parcie na mocz, upośledzenie koncentracji.
Zabiegi u osób z cukrzycą powinny być wykonywane w pierwszej kolejności, najlepiej w godzinach rannych
Należy unikać preparatów zawierających wysokie stężenia adrenaliny
Wstrząs
Zespół ciężkich zaburzeń czynności organizmu wywołanych ostrym niedotlenieniem tkankowym, najczęściej w następstwie zaburzeń perfuzji
Krwotoczny - zmniejszenie objętości krwi krążącej
Kardiogenny -upośledzenie pracy serca jako pompy
Anafilaktyczny - zaburzenia napięcia ścian drobnych naczyń krwionośnych ,
Septyczny - następstwo uszkodzenia śródbłonka naczyniowego z ucieczką płynów do przestrzeni pozanaczyniowej. Niewydolność wielonarządowa.
Neuropochodny - efekt uszkodzenia OUN , zaleganie krwi w układzie tętniczym. Względna hypowolemia.
Anafilaksja
Kliniczna odpowiedź na reakcję immunologiczną I typu między antygenem a swoistym przeciwciałem opłaszczonym na powierzchni komórki.
W reakcji biorą głównie udział przeciwciała klasy IgE , które uwalniają mediatory
Wstrząs anafilaktyczny
Zaburzenia świadomości
- pobudzenie
- utrata świadomości
Przyczyny wstrząsu anafilaktycznego - czynniki wywołujące
Białko obcogatunkowe,pokarmy, proste związki chemiczne,testy diagnostyczne, użądlenia owadów
Wstrząs anafilaktyczny:
Zapowiedź
zaczerwienienie skóry
pokrzywka
obrzęk śluzówek
wzrost temeratury ciała
złe samopoczucie
drapanie w gardle
Objawy zasadnicze
hipotensja
zaburzenia wentylacji
zaburzenia świadomości
zaburzenia krzepnięcia krwi
niewydolność nerek
Mediatory reakcji anafilaktycznej
Histamina -obkurcza m.gładkie , obrzęk bł. śluzowej oskrzeli , wymioty, pokrzywka, rozszerzenie naczyń
Leukotrieny – obkurczenie m.gładkich oskrzelików,rozszerzenie naczyń krwion.
Prostaglandyny - nasilają skurcz m. gładkich oskrzelików, zwiększają przepuszczalność naczyń krw.
Wstrząs anafilaktyczny - leczenie!!!!!!!!!!
Wprowadź kaniulę do żyły obwodowej
Podaj dożylnie : adrenalinę - 1:1 000 0.5-1.0 ml. rozcieńczoną w 10-20 ml NaCl
Wlew kroplowy adrenaliny - roztwór 1 mg. / 250 ml. roztworu z szybkością 1-4 ug/ min.
Sprawdzenie drożności dróg oddechowych , kończyny ku górze
Tlenoterapia
Adrenalina-- podskórnie , domięśniowo, wziewnie.
I dawka - u dorosłych 0,5 mg. u dzieci 0,3 mg. Wyjątkowo dożylnie 0,3-0,5 mg. w dawkach podzielonych po 0,1 mg.
Kolejne dawki po paru minutach (5-10)
Równocześnie z adrenaliną podaj domięśniowo lek p/histaminowy blokujący receptor H 1 - 100 mg antazoliny ( Phenazolinum)
Tlenoterapia bierna (jak najwyższe stężenie
Leki antyhistaminowe iv.
H2 bloker - Cimetidina 200 mg.
H1 , H2 blokery Fenistil - amp. a 4 mg. / 4 ml.
Tavegyl - 2 mg.
Adrenalina we wstrząsie anafilaktycznym
Działa b. szybko
Hamuje wyzwalanie mediatorów komórek docelowych
Uszczelnia naczynia włosowate
Działa p. obrzękowo
Hamuje skurcz m. gładkich
Zapobiega spadkowi ciśnienia tętniczego
Reakcje anafilaktoidalne - przyczyny
-Bezpośrednie uwalnianie mediatorów przez - leki, pokarmy, czynniki fizyczne-wysiłek , zimno.
-Agregacja kompleksów immunologicznych
-Przetoczenie przeciwciał cytotoksycznych
-Kontrasty radiologiczne
Środki miejscowo- znieczulające reakcje alergiczne
Dotyczą głównie grupy estrowej-prokaina
Rzadkie w grupie amidowej -lignokaina
Przyczyną większości reakcji uczuleniowych : środki dodawane do roztworu leków, np. pochodne parabenu, metylohydroksybenzoesan ( substancja dodawana do fiolek wielokrotnego użytku)
Środki miejscowo- znieczulające postępowanie ratunkowe
Tlenoterapia
Diazepam doż . 5 -15 mg. ( drgawki)
Oddech wspomagany lub zastępczy
Dostęp dożylny, podtrzymanie krążenia
Interakcje leków w praktyce stomatologicznej
A+B+C= 19%; A+B+C+D+E+F=80%
Choroby nerek
Choroby wątroby
Starszy wiek
Cukrzyca
W Y W I A D !!!
Mechanizmy Interakcji
Farmaceutyczne (poza ustrojem)
Farmakokinetyczne (najczęstsze)
Farmakodynamiczne
Przykłady interakcji leków
-Preparaty naparstnicy i leki antyarytmiczne
-Azotany w połączeniu z lekami obniżającymi ciśnienie krwi
-Leki stosowane w chorobie wrzodowej (np. ranitydyna) – upośledzenie metabolizmu wątroby
-Leki antydepresyjne i katecholaminy
-U pacjentów zażywających leki antydepresyjne ( z grupy inhibitorów MAO, trójpieścieniowe) należy unikać preparatów zawierających wysokie stężenia adrenaliny (działanie kardiotoksyczne)
-Nitraty - skracają czas trwania znieczulenia
-Statyny - nie stosować Erytromycyny (rhabdomioliza!)
Leki przeciwzakrzepowe i przeciwpłytkowe
Acenokumarol; Heparyna-Zabieg tylko w szpitalu!!! Nie zapisuj aspiryny!
Aspiryna, klopidogrel, tiklopydyna- odstawić 1 tydzień przed zabiegiem!
Antagoniści kanałów wapniowych, jak diltiazem i amlodipyna powodują hiperplazję dziąsła, która ustępuje po odstawieniu leków!!!
Leki przeciwbólowe i ich interakcje
NSAID
1. Leki przeciwzakrzepowe-
krwotok
2. Doustne leki
przeciwcukrzycowe-
hipoglikemia
3. Sterydy-uszkodzenie żołądka
ZATRUCIE ŚRODKAMI MIEJSCOWO ZNIECZULAJACYMI
I okres - objawy nieswoiste/prodromalne
Niepokój, zaburzenia wzroku i słuchu, drętwienie języka, drżenia, metaliczny smak w ustach
II uogólnione drgawki
Utrata świadomości, depresja krążenia, zatrzymanie oddechu
Postępowanie
Kontrolna aspiracja przed każdym podaniem leku
Unikanie szybkiego podania dużej dawki
Udrożnienie dróg oddechowych
Wentylacja tlenem
Dostęp dożylny: płyny HAES, krystaloidy
Efedryna iv.5-25 mg
Atropina, adrenalina w razie potrzeby
Leczenie p/drgawkowe: diazepam, tiopental iv.
Różnicowanie przedawkowania leków
Zatrucie lekami miejscowo znieczulającymi
- podanie donaczyniowe
- przedawkowanie
Objawy :
zaburzenia świadomości, drgawki, tachykardia
Reakcja naczynio-ruchowa (adrenalina)
Objawy :
Tachykardia, spadek ciśnienia, pobudzenie
Reakcja odruchowa:
Bradykardia, objawy prodromalne, zaburzenia krótkotrwałe
Reakcja alergiczna :
Tachykardia, objawy skórne, bronchospazm
RESUSCYTACJA!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Przyczyny zatrzymania krążenia Zaburzenia ze strony serca
Pierwotne
niedokrwienie
zawał serca
choroba nadciśnieniowa
wady zastawkowe
leki
zaburzenia elektrolitowe
Wtórne
asfiksja
niedotlenienie
utrata krwi
wstrząs septyczny
PRZYCZYNY SERCOWE NZK
Zawał mięśnia sercowego
Zmiany w sercu na tle nadciśnienia tętniczego
Wady serca
Skutek działania leków i toksyn
Niedotlenienie
Zaburzenia elektrolitowe
Efekt wychłodzenia organizmu
Porażenie prądem
Zatrucie tlenkiem węgla
NIEDROŻNOŚĆ DRÓG ODDECHOWYCH :
Krew
Wymiociny
Ciało obce
Uraz twarzy lub gardła
Choroby ośrodkowego układu nerwowego
Infekcje i obrzęk w obrębie gardła, krtani, tchawicy
Wydzielina w drzewie oskrzelowym
U małych dzieci najczęstszą przyczyną zatrzymania krążenia są zaburzenia oddechowe
Zatrzymanie oddechu ->Niedotlenienie ->Asystolia
Przyczyny zatrzymania krążenia - Zaburzenia funkcji układu oddechowego
Zmniejszony napęd oddechowy
-> depresja CUN
Ograniczony wysiłek oddechowy
-> defekt neurologiczny
-> osłabienie mięśni
-> zmiany restrykcyjne w obrębie klatki piersiowej
Upośledzenie czynności płuc:
odma opłucnowa, zmiany patologiczne tkanki płucnej
ROZPOZNANIE STANU ZAGRAŻAJĄCEGO
Wywiad, badanie przedmiotowe, badania laboratoryjne
Objawy poprzedzające wystąpienie nagłego zatrzymania krążenia, w 80%:
- tachypnoe
- tachycardia
- spadek ciśnienia tętniczego
- zaburzenia świadomości
Sekwencja zjawisk w NZK
Zanik tętna na dużych naczyniach
Utrata przytomności
Zanik oddechu
Utrata napięcia mięśniowego i odruchów
Zmiana zabarwienia skóry i błon śluzowych
Rozszerzenie źrenic ( 30-60 sek.)
Odwrócenie procesu umierania
Algorytm ABC
Podstawowe czynności resuscytacyjne ( BLS)
Zaawansowane czynności resuscytacyjne (ALS)
Czynności intensywnej terapii
RESUSCYTACJA
Zapewnienie drożności dróg oddechowych
Wdmuchiwanie powietrza do dróg oddechowych pacjenta
Uciskanie klatki piersiowej aby spowodować obieg krwi w organizmie
ułożenie chorego w pozycji bezpiecznej
Resuscytacja – czynności ratunkowe mające na celu przywrócenie podstawowych czynności życiow
RKO = CPR resuscytacja krążeniowo-oddechowa
ERC = Europejska Rada d.s.Resuscytacji
AHA = Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne
IlCOR = Wspólny Komitet Wykonawczy d.s.opracowania wytycznych resuscytacji
BLS = Basic Life Support - podstawowe czynności resuscytacyjne
ALS = Advanced Life Support – zaawansowane czynności resuscytacyjne
Najpoważniejsze zagrożenie we wszystkich stanach - deficyt tlenu
CEL: PRZYWRÓCENIE I UTRZYMANIE DOSTAWY TLENU DO TKANEK
ograniczenie zużycia tlenu: kontrola ciepłoty ciała, zmniejszenie wysiłku oddechowego, bólu
Dokonaj oceny sytuacji
Co się wydarzyło ?
Jak do tego doszło ?
Czy zagrożenie istnieje nadal ?
Czy jest z tobą ktoś kto może ci pomóc ?
Czy powinieneś wezwać pogotowie ratunkowe ?
Jednakowa częstość ucisków mostka u dorosłych i u dzieci = 100/min(z wyjątkiem noworodków)
Zalecana objętość wdmuchiwanego powietrza: Dorośli i dzieci: około 6-7ml/kg / Za wyjątkiem noworodków i małych niemowląt
30:2 : Wystarczający przepływ wieńcowy dopiero przy 7-8 uciśnięciu
Algorytm ABC
AIRWAY drożność
BREATHING oddychanie
CIRCULATION krążenie
Uciski klatki piersiowej
W przypadku dorosłych natychmiast po potwierdzeniu NZK rozpoczyna się uciskanie klatki piersiowej 30 razy,
Głębokość – 1/3 wymiaru strzałkowego klatki piersiowej
Stosunek ucisk : relaksacja = 1 : 1
Częstość ucisku – 100/min.
Najczęstsze błędy popełniane podczas sztucznej wentylacji
niewłaściwe udrożnienie dróg oddechowych lub nie trzymanie drożności dróg oddechowych w trakcie całego cyklu wentylacji
zbyt mała lub nadmierna objętość powietrza wdmuchiwanego
zbyt szybkie wdmuchiwanie powietrza
wypełnienie żołądka powietrzem (niebezpieczeństwo aspiracji treści pokarmowej)
niewłaściwa częstość wentylacji
INTERWENCJA ZESPOŁU REANIMACYJNEGO
Upośledzenie drożności dróg oddechowych
Oddychanie
- zatrzymanie oddechu
- f < 5 lub f > 36
Krążenie
- cardiac arrest
- a.s < 40 lub a.s > 140
- ciśnienie skurcz.< 90
Objawy neurologiczne - nagły spadek GCS
Defibrylacja jest jedyną skuteczna metodą przywracania rzutu serca u chorego z migotaniem komór
Potencjalnie odwracalne przyczyny zatrzymania krążenia
4 H ( ang )
Hipowolemia
Hipoksja
Hiper/hipokalemia,
Hypotermia,
4 T (ang)
T/ odma prężna
Tamponada serca
T/zakrzepica, ostry zespół wieńcowy
T/ zatrucie-toksyny
REGUŁA “FIRST - DO NOT HARM”
postępowanie alternatywne do intubacji : maska krtaniowa, Combitube
przyrządowe sprawdzanie położenia rurki intubacyjnej : kontrola saturacji, kapnometria
Leczenie za pomocą hipotermii po zatrzymaniu krążenia Chory nieprzytomny po powrocie samoistnego krążenia powinien być ochładzany do 32-34 st. C przez 12-14 h, jeżeli rytm, który doprowadził do zatrzymania krążenia był - VF
DNR –kiedy nie podejmować resuscytacji
Stany jednoznacznie oznaczające śmierć
Terminalna faza choroby
Upływ czasu
Pacjenci, u których nie podjęto czynności resuscytacyjnych > 15 minut od zatrzymania krążenia
Pacjenci, którzy przebywali pod wodą ponad 3 godz.
Własna świadoma decyzja pacjenta ( problemy prawne)
Zagrożenia środowiskowe
Zagrożenia biologiczne:
Nowo pojawiające się choroby zakaźne
Brak skutecznie realizowanej strategii szczepień ochronnych
Zagrożenia chemiczne
Nowe substancje w przemyśle spożywczym, chemicznym
Narażenie dzieci na dym tytoniowy
Zagrożenia fizyczne
Wypadki drogowe, domowe, szkolne
Podtopienia
Samobójstwa
Zagrożenia behawioralne:
Palenie tytoniu, alkohol,
Narkomania
Brak ruchu, sportu, rekreacji
Zagrożenia społeczno-ekonomiczne
Zagrożenia genetyczne
Niekorzystne skutki zdrowotne
Zbyt wysoka umieralność niemowląt i dzieci
Częste występowanie wcześniactwa i noworodków z niską masa urodzeniową
Urazy i inwalidztwo powypadkowe
Rozpowszechnienie próchnicy i chorób przyzębia
Występowanie wrodzonych wad rozwojowych
Pogorszenie stanu zdrowia psychicznego, wzrost liczby samobójstw, depresji, agresji i zaburzeń zachowania
Urazy sportowe
Sporty o wysokim ryzyku urazów głowy i kręgosłupa szyjnego:
Piłka nożna
Jazda na rolkach
gimnastyka
Hokej na lodzie
Boks
Jazda na rowerze
Nurkowanie
koszykówka
Jazda na motocyklu
Spadochroniarstwo
Rugby
Łyżwiarstwo
Jazda na deskorolce
Urazy sportowe powodują poważne następstwa:
Stłuczenie mózgu, krwawienie śródczaszkowe, rozlane uszkodzenie aksonów, zespoły powstrząśnieniowe
Pogryzienie przez ludzi i zwierzęta
W badaniu fizykalnym : objawy zakażenia
Rumień, obrzęk, wydzielina, powiększenie węzłów chłonnych, ból przy ruchach biernych
Pogryzienie/ Powikłania:
Zakażenia
Postępowanie z raną:
Odpowiednie przemycie rany,
Rany na rękach zostawić otwarte
Rany zamknąć do 8 h
Kontrola po 48 H !
Ran kłutych nie zamykać (KOT)
Postępowanie z raną kąsaną
Uwarunkowania : rodzaj zwierzęcia, umiejscowienie rany, czynniki związane z pacjentem
Nie wolno zamykać rany zakażonej
Antybiotykoterapia – jeżeli są cechy zakażenia, profilaktyka w ranach kąsanych, zadanych przez kota i człowieka (min.3 dni)
Ludzka ślina zawiera komórki bakterii z > 40 gatunków ( gronk.złoc., paciorkowce, Eikenella Corrodens)
Zasady profilaktyki p/tężcowej
Małe prawdopodobieństwo zakażenia
rany czyste, dobrze ukrwione, powierzchowne
A.Osoby nie szczepione, lub szczepione wcześniej niż 5 lat przed urazem
Anatoksyna p/tężcowa zalecana
B. Osoby szczepione w ciągu ostatnich 5 lat
Profilaktyka zbędna
Zasady profilaktyki p/tężcowej
Duże prawdopodobieństwo zagrożenia tężcem:
>6 h od zranienia, tkanki zanieczyszczone, martwicze, rany postrzałowe, kłute, miażdżone, oparzenia
A. Osoby nie szczepione, lub niepełne szczepienie
Anatoksyna p/tężcowa + surowica p/tężcowa
B. Osoby szczepione wcześniej niż 5 lat przed urazem
Anatoksyna p/tężcowa zalecana
Osoby szczepione w ciągu ostatnich 5 latach
Profilaktyka zbędna
Zalecenia poszpitalne :
Informacja o objawach zakażenia
Informacja o zmianach opatrunku
Termin wizyty kontrolnej
Termin zdjęcia szwów
Ukąszenia
Błonkówki : pszczoły, szerszenie i osy, mrówki
Jady błonkówek – własności toksyczne
Reakcje po użądleniu :miejscowe, toksyczne , uogólnione (1%)
70% reakcji uogólnionych u dzieci : pokrzywka, świąd, obrzęk naczynioruchowy, skurcz oskrzeli, obrzęk krtani, wstrząs
Opóźniona reakcja ( „choroba posurowicza”) 10-14 dni po pierwotnym użądleniu
Utonięcie i podtopienie
-Podtopienie – stan zanurzenia ofiary w wodzie, wymagający pomocy w miejscu zdarzenia i kwalifikowanego transportu do placówki medycznej w celu obserwacji
-Utonięcie – zgon spowodowany uduszeniem w wyniku zanurzenia w cieczy/w wodzie w ciągu 24 h od zdarzenia,
-(ofiara podtopienia może być uznana za zmarłą w miejscu zdarzenia, resuscytowana podczas transportu i w SOR bez efektu hemodynamicznego)
CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE TONIĘCIU
Hipotermia
Stan wyczerpania
Uraz – zwłaszcza odcinka szyjnego kręgosłupa
Utrata przytomności z rozmaitych powodów:
atak padaczki, hipoglikemia, zator powietrzny
Leki/alkohol
Przypadkowe lub umyślne zanurzenie pod
wodą (dzieci)
PATOFIZJOLOGIA TONIĘCIA
PRZEBIEG :
-Zanurzenie głowy pod wodą ->próby utrzymania jej nad powierzchnią->
-Połykanie dużej ilości wody
-Wykonanie wdechu pod wodą -> aspiracja niewielkiej ilości wody
-Laryngospasm i niedotlenienie
-Utrata przytomności ->otwarcie dróg oddechowych ->zalewanie płuc, uszkodzenie płuc, niedotlenienie
-Zatrzymanie pracy serca ->uszkodzenie mózgu i innych narządów
Podstawową konsekwencją podtopienia jest hipoksemia Największe zmiany w płucach:
upośledzenie krążenia płucnego, nadciśnienie, wzrost przepuszczalności bariery pęcherzykowo-włośniczkowej, zaburzenia wentylacji/perfuzji, uszkodzenie surfaktantu
hipotermia „ Zespół zanurzeniowy”/nagły zgon wskutek kontaktu z lodowatą wodą
PATOMECHANIZM HIPOKSJI
ASPIRACJA WODY SŁODKIEJ
Wymycie surfaktantu i denaturacja
Zmniejszenie podatności płuc
Niedodma
Zwiększony wysiłek oddechowy
Przeciek śródpłucny z prawa-na lewo
ASPIRACJA WODY SŁONEJ
Większa hyperosmolarność w stosunku do osocza
Znaczny obrzęk płuc
WYTYCZNE ALS
Dostęp do sprzętu AED
Bezzwłoczna intubacja gdy są wskazania, stabilizacja osiowa szyjnego odcinka kręgosłupa
Wentylacja 100% tlenem
Ocena obrażeń współistniejących
Ocena EKG
Defibrylacja gdy VT/VF
Transport do szpitala, monitorowanie , RKOM
Zapobieganie hipotermii/ogrzewanie
Dalsze leczenie - oddział ratunkowy, OIT
SZYBKI TRANSPORT DO SZPITALA !
Wskazany gdy :
wysokie uszkodzenie rdzenia kręgowego upośledzające oddychanie
zaburzenia wentylacji
upośledzenie przytomności
Oznaki i objawy: zmieniony stan świadomości, brak tętna, deficyt funkcji ruchowej lub czuciowej, obrażenia głowy lub szyi, odkrztuszanie lub wymioty
Badanie przedmiotowe
Szczegółowe badanie fizykalne:
Głowa, szyja, twarz
Klatka piersiowa
Jama brzuszna
Kończyny
Ocena parametrów życiowych :
Ciśnienie tętnicze krwi, tętno, oddech, zabarwienie i temperatura powłok ciała, ocena źrenic
KLASYFIKACJA PACJENTÓW PODTOPIONYCH
1.Osoby bez objawów zachłyśnięcia
2. Ofiary z klinicznymi objawami aspiracji wody
3. Ofiary z zaburzeniami oddychania
4. Ofiary, u których nastąpiło zatrzymanie czynności serca
Ad.1
Ofiary powinny być przyjęte do szpitala celem obserwacji
Nawet przytomni mogą być w stanie hipotermii
Kontrola gazometrii /niespodziewana kwasica metaboliczna
Kontrola radiologiczna płuc
Ad.2
Kliniczne objawy aspiracji- wskazania do przyjęcia do oddziału IT
Tlenoterapia bierna w ilości niezbędnej do utrzymania PaO2>8 kPa
Rozważenie intubacji i włączenia terapii respiratorem
U pacjentów szybko wracających do zdrowia – na ogół oddychanie związane jest z bólem zamostkowym i kaszlem
Pomiar temperatury centralnej, ciągłe monitorowanie czynności neurologicznych
Jeżeli temp.>30 st.C - nie przyspiesza się osiągnięcia normotermii
Infuzje dożylne płynów/krystaloidów
Problematyczne stosowanie sterydów
Poprawa radiologiczna płuc po 24 h leczenia
Ad.3
Objawy : sinica, upośledzenie krążenia obwodowego, tachykardia, niskie ciśnienie krwi tętnicze , zimna skóra, zaburzenia oddychania, upośledzenie przytomności, zmniejszona diureza. Zanieczyszczenia w noso-gardzieli, krtani wymagające odessania
Postępowanie w oddziale ratunkowym
-Natychmiastowa intubacja, respiratoro-terapia
-Wentylacja 100 % tlenem
-Zgłębnik do żołądka
Dalsze leczenie w oddziale IT : adekwatna oksygenacja, /PaO2> 8 kPa, FiO2< 0.5 , PEEP.
-Podaż płynów dożylnych przez naczynia centralne, monitorowanie OCŻ, leki inotropowe
-zwalczanie hipotermii i kwasicy metabolicznej,
Ad.4
Podjęcie czynności BLS na miejscu zdarzenia
-Intubacja, wentylacja 100% tlenem
-Uciski klatki piersiowej
-Podjęcie czynności przez serce – ocena rytmu, wskazania do defibrylacji (uwaga ->hipotermia)
-Kontynuowanie resuscytacji aż do wzrostu temperatury > 31 st.C.
-Ogrzewanie organizmu różnymi sposobami : ogrzewanie wdychanych gazów i płynów i.v., podaż ciepłych płynów dożołądkowo, dializa otrzewnowa, krążenie pozaustrojowe
-Protekcja mózgu
Oparzenia
-II przyczyna zgonu u dzieci powyżej 4 r.ż.
Urazy spowodowane energią elektryczną
Obrażenia spowodowane prądem elektrycznym:
Oparzenia
Migotanie komór, różnorodne zaburzenia rytmu serca
Ostra niewydolność nerek
Objawy neurologiczne
Kliniczne efekty porażeń prądem
Oparzenia
Zaburzenia rytmu serca prąd do 380V
Asystolia i bezdech prąd ponad 500V
Złamania
Uszkodzenie CUN, zaburzenia psychiczne
Utrata przytomności, śpiączka
Uszkodzenie wzroku i słuchu
Rażenie piorunem
Wyzwolenie prądu o b. wysokim woltażu do 100 mln V o krótkim czasie trwania( 0.1-1 milisekundy)
30% - obrażenia śmiertelne, 70% ofiar można uratować
Następstwa :
Zatrzymanie oddychania
Zaburzenia rytmu/ zatrzymanie krążenia
Oparzenia dendrytyczne
Złamania , urazy mięśni, przemijające niedowłady
Uraz mózgu
Drgawki, utrata przytomności, niepamięć wsteczna
Pęknięcie błony bębenkowej, urazy oczu
Zatrucia
DROGI ZATRUCIA :
PRZEWÓD POKARMOWY
DROGI ODDECHOWE ( TLENEK WĘGLA)
POWŁOKI CIAŁA (SKÓRA, ŚLUZÓWKI)
WSTRZYKNIECIA DOŻYLNE, PODSKÓRNE, DOMIĘŚNIOWE
SKUTKI ZATRUCIA :
- MIEJSCOWE
- SYSTEMOWE
LEKI POWSZECHNIE UŻYWANE, POTENCJALNIE NIEBEZPIECZNE
TEOFILINA – SKŁADNIK LEKÓW P/ASTMATYCZNYCH
LEKI P/DEPRESYJNE
NAPARSTNICA I INNE LEKI NASERCOWE
KODEINA – LEK P/KASZLOWY, SKŁADNIK ŚRODKÓW PRZECIWBÓLOWYCH
LEKI P/HISTAMINOWE – UŻYWANE W LECZENIU ALERGII
KAMFORA – SKŁADNIK MAŚCI ROZGRZEWAJACYCH
TOKSYDROMY
ZATRUCIE ATROPINĄ : fizostygmina
Zespół cholinolityczny : szerokie źrenice, suche błony śluzowe, tachykardia, pobudzenie psychoruch
ZATRUCIE BENZODIAZEPINAMI : flumazenil
Śpiączka, depresja oddechu, próby samobójcze
ZATRUCIE LEKAMI ANTYDEPRESYJNYMI : salicylan fizostygminy
ZATRUCIE OPIOIDAMI : naloxon
ZATRUCIE PARACETAMOLEM : N-acetylocysteina
ZATRUCIE ZWIĄZKAMI FOSFOROORGANICZNYMI : Atropina
ZATRUCIE TLENKIEM WĘGLA : 100% TLEN
ZATRUCIE METANOLEM/GLIKOLEM ETYLENOWYM : Etanol
Zatrucie środkami opioidowymi
Objawy :
Zaczerwienie twarzy
Zawroty głowy
Wzmożone pragnienie i nudności
Zaburzenia świadomości o różnym stopniu nasilenia (zespół majaczeniowy – LSD)
Źrenice wąskie, nie reagujące na światło;
Szerokie -w zatruciu petydyną, amfetaminą, skopolaminą
Senność aż do śpiączki
Bradykardia, spadek RR
Zaburzenia oddychania -> bezdech
Obniżenie temp ciała; w zatruciu kokaina i amfetaminą – wzrost ciepłoty ciała
Powikłania zatrucia opioidami
Obrzęk płuc, zapalenie płuc (zachłystowe)
Bronchospasm,
Zespół rabdomiolizy z mioglobinurią i ostrą niewydolnością nerek
Zaburzenia rytmu, niedotlenienie i zawał m. sercowego w zatruciu kokainą
Tętniak rozwarstwiający aorty
Krwawienie podpajęczynówkowe
Objawy neurologiczne