Referat o Układzie Słonecznym

Hubert Szulc kl. II G

Fizyka

Sfera niebieska

Pierwszym wrażeniem, jakiego doznajemy patrząc na gwiaździste niebo, jest to, że gwiazdy i inne ciała niebieskie zdają się być przytwierdzone do wewnętrznej powierzchni nakrywającej nas półkuli nieba. Wrażenie to jest usprawiedliwione tym, że wobec wielkich odległości, odmiennych dla różnych ciał niebieskich, a tylko daje obraz różnic kierunków, w których widzimy ciała niebieskie.

Ruch dzienny sfery niebieskiej.

Na Ziemi w danym punkcie część sfery niebieskiej jest ograniczona widnokręgiem, to znaczy linią, wzdłuż której niebo pozornie styka się z Ziemią. Wiemy, że w ciągu doby położenia wszystkich ciał niebieskich ulegają zmianom. Codziennie rano Słońce wynurza się rano spod widnokręgu, podnosi się na niebie, a po dojściu w południe do najwyższego położenia obniża się i przed wieczorem znika pod widnokręgiem. To samo możemy powiedzieć o innych ciałach niebieskich, jak np. o Księżycu, planetach i gwiazdach. Ruch tych wszystkich ciał odbywa się w jednym kierunku , a mianowicie z lewa na prawo dla obserwatora na północnej półkuli Ziemi zwróconego twarzą ku południowi. Charakter ruchu jest taki, jak gdyby cała sfera niebieska obracała się ruchem jednostajnym dokoła osi, zajmującej niezmienne położenie w przestrzeni, i jak gdyby przy tym ruchu sfera niebieska unosiła znajdujące się na jej powierzchni ciała niebieskie. W ruchu tym gwiazdy zakreślają małe koła, zwane równoleżnikami niebieskimi, w płaszczyznach prostopadłych do osi obrotu sfery.

Roczny ruch Słońca.

Drugim zjawiskiem astronomicznym odnoszącym się do Słońca- oprócz ruchu dziennego- jego ruch roczny na tle gwiazd. Charakteryzuje się on widzialnością poszczególnych gwiazd i ich ugrupowań czyli gwiazdozbiorów w ciągu roku. Zauważmy, że

gwiazdozbiory położone w pobliżu równika niebieskiego i dostrzegane o zmierzchu na zachodniej stronie nieba zbliżają się ku Słońcu, znikają następnie w jego promieniach, by zjawić się potem o świcie nad wschodnią częścią horyzontu. Oznacza to, że Słońce systematycznie przesuwa się na tle gwiazd z zachodu na wschód okrążając całe niebo w ciągu roku. Z tego powodu ten ruch Słońca na sferze niebieskiej z zachodu na wschód otrzymał nazwę rucu rocznego. Jest on odbiciem ruchu Ziemi dokoła Słońca.

Merkury.

Merkury obiega Słońce w ciągu niespełna 88 dn, w średniej odległości zaledwie 57,91 mln km. Ponieważ jest to planeta położona bardzo blisko Słońca, trudno ją obserwować z powierzchni Ziemi. Jest także bardzo jasną planetą, która nie ustępuje swym blaskiem gwiazdom. Merkury to planeta położona najbliżej Słońca z całego Układu Słonecznego. Innymi wyróżnikami są: znaczna ekscentryczność orbity, duże nachylenie płaszczyzny orbity do płaszczyzny ekliptyki, a także niemal dokładne pokrywanie się płaszczyzny orbity Merkurego z płaszczyzną równika słonecznego, przy czym ta ostatnia cecha płaszczyzny orbity wydaje się nieprzypadkowa. Średnica Merkurego wynosi 4878 (0,38 średnicy Ziemi), a masa 3,3 × 10²³ kg (0,055 masy Ziemi). Jeden obieg dookoła Słońca (rok merkuriański) trwa 87,969 doby ziemskiej, podczas gdy okres ruchu wirowego jest równy 58,646 dnia, przy czym okazało się, że prędkość kątowa rotacji równa się prędkości kątowej orbitalnej akurat w czasie przechodzenia Merkurego przez peryhelium orbity. Nie jest to zbieg okoliczności lecz uzasadnione teoretycznie następstwo periodycznych zmian w oddziaływaniu grawitacyjnym Słońca na Merkurego (tzw. Zjawisko rezonansu).

Doba merkuriańska jest dwukrotnie dłuższa od roku merkuriańskiego. Na Merkurym przez rok -88 dni ziemskich- trwa dzień, a przez następny rok – noc, po czym następuje znów nowy dzień i nowy rok itd.

Na Merkurym nie ma pór roku w naszym rozumieniu, ponieważ oś obrotu tej planety jest prawdopodobnie niemal prostopadła do płaszczyzny orbity. Dzień na tej planecie jest długi, dziwaczny i upalny: temperatura w punkcie podsłonecznym waha się od 650 do 770 K. Nocą temperatura spada do 100 K. Chociaż Merkury nie ma Księżyca, to jednak noce merkuriańskie nie są „upiornie” ciemne. Niebo rozjaśniają w nocy dwie najbliższe planety: Wenus i Ziemia wraz z Księżycem.

Sądzono przez pewien czas, że Merkury ma resztkową atmosferę. Okazało się, że jednak, iż otoczka gazowa tej planety jest zbyt rozrzedzona (jej ciśnienie przy powierzchni planety osiąga zaledwie 2×10 ^-12hPa), aby można ją uważać za właściwą atmosferę. Wiadomo, że atmosfera składa się głównie z helu, gdyż znajduje się bowiem w zasięgu intensywnego wiatru słonecznego. Jest również złożona z gazów szlachetnych: neonu, argonu i ksenonu, a także CO₂ ! Występuje promieniowanie alfa pochodzące od wiatru słonecznego.

Powierzchnia Merkurego jest bardzo podobna do powierzchni naszego „satelity”. Na jego powierzchni znajduje się dużo kraterów (największy z nich ma średnicę ok. 1300 km. Występują wulkany, doliny, góry. Merkury posiada pole magnetyczne dzięki obecności dużego, ferromagnetycznego jądra. Ponad jądrem rozpościera się płaszcz, kilkusetkilometrowej grubości warstwa złożona głównie ze związków krzemu. Na płaszczu spoczywa przypuszczalnie cienka skorupa zawierająca znaczną domieszkę związków żelaza, o czym świadczy, np. czerwonawa barwa planety. Również wewnętrznie Merkury jest podobny do Księżyca.

Obraz Merkurego.

Wenus.

Okres obiegu Wenus wokół Słońca wynosi prawie 225 dni, a okres synodyczny względem Ziemi wynosi 584 dni. Jest to trzeci- po Słońcu i Księżycu najjaśniejszy obiekt na niebie Ziemi. Okazało się, że Wenus jest pod pewnym względami podobna do Ziemi; średnica Wenus wynosi 12 104 km, co stanowi 0,95 średnicy Ziemi, a masa 4,868 × 10²⁴ kg, co wynosi blisko 0,82 masy Ziemi. Na tym jednak kończy się podobieństwo tych dwóch planet. Średnia odległość Wenus od Słońca wynosi nieco ponad 108 mln km, tj. 0,723 jednostki astronomicznej (j.a.), a okres obiegu ( rok wenusjański) jest równy 224^d16^h48^m. Orbita Wenus stanowi niemal dokładny okrąg (jest najbardziej zbliżona do koła spośród orbit wszystkich planet Układu Słonecznego), tzn. jej mimośród jest najmniejszy i wynosi 0,00679. Rosjanin- Michał Łomonosow odkrył atmosferę tej planety. Przekonano się później, że ta atmosfera nie pozwala dostrzec żadnych szczegółów przez co na ponad dwa stulecia nie można było nawet ustalić jaki jest okres obrotu Wenus wokół własnej osi. Teraz posiadamy pewną wiedzę – wynosi on 243 dni, przy czym okazało się, że ruch wirowy jest przeciwny do ruchu orbitalnego, a oś rotacji nachylona jest prostopadle do płaszczyzny orbity pod kątem 264°, czyli tylko różniącym się o 6° od Ziemi (270°), dlatego na Wenus nie ma pór roku.

Planeta Wenus w naturalnych kolorach.

Wenusjańska doba wynosi 117 dni ziemskich. Jest krótsza od roku wenusjańskiego (225 dni), podczas którego upływają niecałe dwie doby (2×117=234) . Dokładnie w ciągu 13 lat wenusjańskich upływa 25 dób słonecznych wenusjańskich, przy czym 13 lat wenusjańskich to 8 lat ziemskich. Na powierzchni Wenus zazwyczaj panuje półmrok z powodu istnienia grubej, ciągłej warstwy chmur. Okres obrotu Wenus liczy względem Ziemi 146 dni.

Atmosfera Wenus składa się około z 97% dwutlenku węgla, pozostałe gazy to azot ( 2% ), mniej niż 0,1% tlenu, nieznaczne ilości chlorowodoru, fluorowodoru, dwutlenku siarki, 0,1% wody. Obserwacje teleskopowe z Ziemi wykazują, że w warstwie chmur na Wenus zachodzą również wyładowania atmosferyczne. Niewątpliwie jest to istota zbliżona do błyskawic na Ziemi. Tylko, że skala tych zjawisk jest większa, gdyż obserwuje się błyskawice trwające niekiedy kilka minut. Wyładowania te są bardzo intensywne- ich częstość dochodzi do 30 na sekundę. Ponieważ Wenus ma bardzo znikome pole magnetyczne, wiatr słoneczny wnika w głąb atmosfery i powoduje powstanie wąskiej warstwy jonosfery o zmiennej wysokości ( w zależności od aktywności Słońca), mniej więcej od 250 do 1500 km. Górna atmosfera porusza się z szybkością 1000 m/s. Powłoka chmur w atmosferze Wenus jest gęsta i składa się z trzech części. Na Wenus padają deszcze składające się z czystego, gorącego kwasu siarkowego. Powierzchnia Wenus składa się z dużej liczby łańcuchów górskich oraz kraterów, formacji pierścieniowych, wulkanów i równin. Na fotografiach z dnia 22 października 1976 roku zrobionych przez radziecką sondę Wienierę 9, widać jest rzucające cień ( !! ) zaokrąglone kamienie, co świadczy o nadal toczących się na Wenus procesach geologicznych. Grunt planety składa się ze skał bazaltowych, bogatych w metale, a ubogie w krzemiany, co wydaje się wskazywać na możliwość istnienia na Wenus niewygasłej aktywności wulkanicznej. W budowie wewnętrznej planeta Wenus jest przypuszczalnie zbliżona do budowy Ziemi, z tym jednak, że jądro żelazo-niklowe jest mniejsze (jego średnica ma wynosić około 6200 km) i nie zawiera raczej jądra wewnętrznego. Jądro okrywa płaszcz o grubości około 2900 km; powyżej niego rozpościera się kora o zmiennej grubości.

Wenus na tle tarczy Słońca.

Ziemia i Księżyc.

Średnica równikowa Ziemi wynosi 12 756 km, a średnica Księżyca wynosi 3476 km. W centrum naszej planety znajduje się tzw. Jądro wewnętrzne, przypuszczalnie stałe o promieniu 1270 km. Zanurzone jest ono w jądrze zewnętrznym, płynnym, o grubości 2200km. Jądro okrywa płaszcz złożony z dwóch warstw – dolnej o grubości 1900km i górnej o grubości 1000km. Najbardziej zewnętrzna warstwa – kora (skorupa ziemi)- ma grubość około 40km. Budowa zewnętrzna Księżyca charakteryzuje się również układem koncentrycznych warstw. Jednak- w odróżnieniu od Ziemi- kora globu księżycowego ma większą grubość-od 70 do 150km, przy czym jest ona cieńsza na zwróconej ku Ziemi półkuli, grubsza na odwrotnej. Następna warstwa to płaszcz o grubości około 500 km. Głębiej znajduje się przypuszczalnie tzw. Warstwa plastyczna (warstwa częściowo stopiona) o grubości około 400km, która zawiera właściwe jądro Srebrnego Globu o promieniu około 700km, skupiające zaledwie 10% masy. Jego środek nie pokrywa się z geometrycznym środkiem Księżyca- jest dość znacznie przesunięty w kierunku Ziemi, co jest oczywiście skutkiem oddziaływania grawitacyjnego naszej planety. Powierzchnia globu księżycowego jest pokryta warstwą regolitu o grubości 6-9km; średnia gęstość Księżyca wynosi 3340 kg/m³ wobec średniej gęstości Ziemi równej 5520 kg/m³. Na księżycu brak atmosfery.

Mars

Ziemia dokonuje pełnego obiegu wokół Słońca w ciągu 365,2564 dnia, Mars w ciągu prawie 687 naszych dni, lub też w ciągu 668 dni marsjańskich, ponieważ doba na Marsie (gwiazdowa) wynosi 24^h37^m33^s, 7.Nachylenie osi Marsa do płaszczyzny jego orbity wynosi 66°, podczas gdy dla naszego globu równa się 66°,5-zmiana pór roku jest więc podobna do zmian na Ziemi, z tą tylko różnicą, że one na Marsie trwają dwukrotnie dłuższej. Średnica równikowa jest prawie dwukrotnie mniejsza od średnicy równikowej Ziemi i liczy 6794,4km. Masa Marsa stanowi niespełna 0,11 masy Ziemi.

Mars oddalony jest od Ziemi o niespełna 55 700 000km. Mars jest nazywany czerwoną planetą, gdyż jego powierzchnię pokrywa czerwony limonit (Fe₂O₃×3H₂O). Na Marsie znajduje się też największy znany w Układzie Słonecznym krater pochodzenia wulkanicznego noszący nazwę Olympus Mons. Krater ten znajduje się na rozległym płaskowyżu Tharsis. Średnica podstawy tego wulkanu wynosi 600km, wysokość 26km!! Sam otwór ma średnicę 20km. Tarcza wulkanu kończy się dwukilometrowym urwiskiem, najprawdopodobniej pochodzenia erozyjnego. Atmosfera Marsa składa się głównie z dwutlenku węgla (95%). Pozostałe składniki to azot (2,5 %), argon (ok. 1,5%), tlen (zaledwie ok. 0,3%), para wodna (0,01%-0,1%). W ilościach śladowych występują krypton, ksenon, tlenek węgla, tlenek azotu, tlen atomowy i ozon. Jest ona rozrzedzona, dzięki czemu badacze kilka wieków temu mogli dokładnie Się przyjrzeć jej powierzchni. W atmosferze Marsa tworzą się również chmury w wyniku kondensacji dwutlenku węgla oraz pary wodnej. Obłoki powstające z pary wodnej składają się najprawdopodobniej z kryształków lodu. Podobnie jak na Ziemi, na Marsie tworzą się fronty atmosferyczne. Ciśnienie na powierzchni Czerwonej Planety wynosi około 6hPa. W południe latem, w okolicach przyrównikowych temperatura podnosi się niekiedy aż do 300 K, ale przed świtem spada do około 170 K. Na Marsie między dzienną, a nocna półkulą wieją bardzo silne huragany. Dosyć typowe są burze piaskowe (pyłowe), podczas których wiatr może osiągać prędkość do 300 km/h przy temperaturze około 220 K.

Mars posiada dwa Księżyce- Phobos i Deimos. Większy Phobos ma rozmiary 27×21×18km, Deimos- 15×12×11km. Mimo niewielkich rozmiarów oba satelity są zryte kraterami i to o wcale pokaźnych średnicach. Średnia gęstość Marsa wynosi 3930 kg/m³ . Jądro Marsa o promieniu 1700km to przypuszczalnie metaliczne żelazo oraz siarczki żelaza. Okrywa jądro płaszcz z krzemianów żelaza i magnezu. Grubość płaszcza wynosi około 1665km; powyżej niego znajduje się kora o grubości około 33km.

Jowisz.

Jowisz obiega Słońce w okresie 11 lat, 10 miesięcy i 10 dni, w średniej odległości 5,203 j.a. (778340 000km), ma orbitę niemal kołową (jej mimośród wynosi zaledwie 0,0481), a jego równik jest prawie równoległy (nachylenie tylko 3°07’) do płaszczyzny tej orbity. Nie ma więc praktycznie na Jowiszu pór roku. Do tego jest to największa średnica (142 796km czyli 11 średnic Ziemi) i najmasywniejsza (318 mas Ziemi, czyli 0,00095 masy Słońca) spośród planet. Środek układu Słońce – Jowisz wypada już 80 000km na zewnątrz powierzchni Słońca, tak iż wskutek przyciągania Jowisza musi ono wykonywać pewne ruchy, od dawna zauważone przez astronomów. Jowisza obiega aż szesnaście, a może nawet siedemnaście znanych księżyców. Okres obrotu wokół własnej osi wynosi na równiku 9^h50^m30^s . Rok jowiszowy liczy 10477 dni jowiszowych. Ruch wirowy na równiku wynosi aż 12 km/s, rezultatem czego jest dość znaczne spłaszczenie planety, równe 0,0648, podczas gdy dla Ziemi wynosi ono zaledwie 0,00335. Planet Jowisz jest całkowicie zbudowana z gazów. Także posiada atmosferę, która jest niezwykle burzliwa- wytwarza wyładowania atmosferyczne, tworzy pasaty, które osiągają prędkość do 100m/s. Składa się ona z 82% wodoru, 17% helu, blisko 1% amoniaku (który jako łatwo skraplający tworzy obłoki), a także śladowych ilości metanu i innych związków. Duża ilość wodoru, helu to charakterystyczne cechy budowy gwiazd. Lecz Jowisz również posiada jądro, którego temperatura wynosi 30 000 K, gęstość- co najmniej 10 000 kg/m³ , ciśnienie blisko 100 mld hPa. Jest to jądro żelazo-krzemianowe o średnicy około 10 000km. Po analizie tych danych nasuwa się pytanie. Czy Jowisza powinniśmy zaliczać do planet, czy do gwiazd ?

Księżyce Jowisza ( od najmniejszego do największego):

Nazwa Wielka półoś

- 1979 J 3 – 127 000km

- Adrasthea – 129 000km

- V (Amalthea) – 181 000km

- 1979 J 2 – 223 000km

- I Io – 421 600km

- II Europa – 670 900km

- III Ganimedes – 1 070 000km

- IV Callisto – 1 882 000km

- XIII Leda – 11 110 000km

- VI Himalia – 11 470 000km

- X Lysithea – 11 710 000km

- VII Elara – 11 740 000km

- 1975 J 1 – 12 000 000km

- XII Ananke – 21 211 000km

- XI Carme – 22 565 000km

- VIII Pasiphae – 23 562 000km

- IX Sinope 23 967 000km

Saturn

Jego średni promień wynosi 57 800km, nie wiele ustępuje średniemu promieniowi Jowisza i jest ponad dziewięć razy większy od promienia Ziemi. Średnia gęstość jest również zbliżona do Jowisza-703 kg/m³ . Posiada także tak jak Jowisz wielkie pierścienie składające się z dużej ilości drobnych odłamków skalnych pokrytych lodem, bądź samych brył lodowych. Saturn obiega Słońce w średniej odległości 9,54 j.a. (tj.1 427 000 000km.), w czasie 29 lat i 117 dni, co oznacza, że jeden rok na Saturnie trwa prawie 30 lat ziemskich. Okres obrotu Saturna wokół osi wynosi na równiku 10^h14^m i rośnie, podobnie jak na Jowiszu do 10^h38^m w wysokich szerokościach planeto graficznych.

Atmosfera Saturna zawiera głównie wodór i hel, a także domieszki amoniaku, metanu, etanu i acetylenu. Temperatura waha się od 86 do 92 K. Środek Saturna zajmuje jądro glinokrzemianowe i ma rozmiary 27400km z domieszką żelaza i masą równą około 14 mas Ziemi. Temperatura jądra miałaby wynosić kilkadziesiąt tysięcy kelwinów. Prawdopodobnie spoczywa na nim warstwa płynnego wodoru metalicznego o grubości około 21 000km, zaś zewnętrzna warstwa o grubości blisko 25 000km, składa się z głównie ciekłego molekularnego wodoru. Tak więc budowa wewnętrzna, jak i budowa zewnętrzna Saturna jest podobna do Jowisza. Saturn posiada tak jak Jowisz 17 księżyców, z których największy zwie się Phoebe ( wielka półoś-12 950 000km), lecz są o wiele mniejsze od tych Jowisza.

Uran

Kierunek ruchu wirowego jest wsteczny. Nachylenie osi obrotu planety do płaszczyzny jej orbity decyduje o rozkładzie stref klimatycznych. Położenie osi rotacji w przestrzeni pozostaje nie zmienione, co pociąga za sobą zjawisko pór roku. Powierzchnię planety można podzielić na pięć stref: tropikalną, dwie umiarkowane, zwrotnikową i polarną (podbiegunową). Uran jest otoczony grubą warstwą atmosfery. Gęstość Uranu zbliżona jest do gęstości Jowisza-1350 kg/m³. Uran posiada kamienne jądro o średnicy 16 000km. Otacza je warstwa tzw. Gorącego lodu o grubości około 8000km, a powyżej rozciąga się warstwa wodoru molekularnego o grubości niemal 10 000km. Ciśnienie w środku planety określa się na miliardy hektopaskali, a temperaturę - 4000K. Natomiast ciśnienie na powierzchni gorącego lodu ocenia się na jakieś 100 mln hPa, a temperaturę- 1500K. Planeta ma własne pole magnetyczne, a więc magnetosferę. Uran obiega Słońce w ciągu 84 lat i 7,5 dnia.. Średnica Urana wynosi 51 800km. Uran posiada pięć księżyców i dziewięć pierścieni.

Saturn jest oddalony od Ziemi o 2,5 mld kilometrów. Atmosfera składa się z metanu (stąd zielonkawa barwa planety), z przede wszystkim wodoru oraz helu. Najwyżej w warstwie chmur znajduje się mgła metanowa, niżej- warstwa obłoków z kryształków amoniaku,a pod nią- gęste obłoki kwaśnego siarczku amonu.

Neptun

Neptun jest planetą, której nie można zobaczyć gołym okiem. Obiega Słońce w średniej odległości 30,0707 j.a. (czyli 4 498 600 000km), po robicie bardzo zbliżonej do kołowej ( o ekscentryczności wynoszącej zaledwie 0,00787, co stawia Neptuna na drugim miejscu po Wenus, miejscu pod względem małości mimośrodu orbity). Okres obiegu wokół Słońca jest równy 164 lata i 280,3 dnia. Wynika stąd, że od chwili odkrycia Neptun nie wykonał jeszcze żadnego pełnego obiegu wokół Słońca. Stanie się to dopiero w 2011 roku i dopiero wtedy będzie można obliczyć ostateczną orbitę tej planety. Sądzi się, że Neptun wykonuje jeden obrót dookoła własnej osi w ciągu 15^h48^m. Oś obrotu jest nachylona do płaszczyzny orbity pod kątem 61°, czyli pory roku mają podobny przebieg jak na Ziemi, z tą jednak różnicą, że jedna pora roku trwa tam 41 lat (ziemskich). Neptun otrzymuje od Słońca znikome ilości energii, tak że jego powierzchnia może zostać nagrzana zaledwie do temperatury 75 K. Średnica Neptuna, wynosząca prawie 49 500km jest czterokrotnie większa od średnicy Ziemi, zaś masa 17,25 razy większa od masy naszej planety – stąd wniosek, że średnia gęstość planety jest równa 1650 kg/m³. Dosyć szybki ruch wirowy, a ściślej duża prędkość liniowa punktu na równiku planety, a także mała średnia gęstość stawiają Neptuna w rzędzie planet-olbrzymów. Wnętrze Neptuna, podobnie jak Urana zawiera przypuszczalnie jądro kamienne o średnicy blisko 16 000km otoczone warstwą gorącego lodu o grubości około 8000km; powyżej rozpościera się ponad 8000km warstwa wodoru cząsteczkowego. Neptun ma gęstą, rozległą atmosferę złożoną głównie z wodoru, helu i metanu i amoniaku. Zachmurzenie na planecie jest znaczne, chociaż obłoki prawdopodobnie nie układają się w regularne pasma i znajdują się dość głęboko w atmosferze. Przypuszcza się, że chmury składają się z kropelek metanu. Jowisz, Saturn, Uran, Neptun mają podobne gęstości, tą samą kątową prędkość, rotację i skład atmosfery, owe cztery planety wchodzą do rodziny planet olbrzymich. Neptun ma dwa księżyce: Trytona, który został odkryty przez Williama Lassella, w tym samym roku co macierzysta planeta oraz Nereidę (odkryty 100 lat później w 1949 przez Gerharda P. Kuipera). Tryton obiega Neptuna w odległości zaledwie 353 400km od środka planety, w czasie 5 dni i 21 godzin. Rozmiary Trytona wynoszą około 5000km – należy więc do największych satelitów Układu Słonecznego. Średnia gęstość Trytona wynosi około 2100 kg/m³.Występuje na nim atmosfera metanowa. Nereida jest natomiast niewielkim globem o średnicy 400km i średniej gęstości blisko 1100 kg/m³. Z powodu dużej ekscentryczności orbity odległość Nereidy od Neptuna waha się w granicach od 1 400 000km, aż do 9 700 000km.

Gaz i pył międzyplanetarny

Poza magnetosfera znajduje się materia międzyplanetarna złożona z gazu i pyłu. O niej najwięcej informacji dostarczają sondy kosmiczne wyrzucane w kierunku Księżyca i planet. W materii międzyplanetarnej wyróżniamy stałe cząstki pyłowe, gaz, jądra atomowe, elektrony, promieniowanie i pola magnetyczne. Wszystkie te rodzaje materii międzyplanetarnej w najbliższym otoczeniu Ziemi badane są za pomocą aparatury umieszczanej na rakietach, sztucznych satelitach Ziemi i sondach kosmicznych. Do gazu międzyplanetarnego możemy zaliczyć naelektryzowane cząstki pędzone wiatrem słonecznym, którego prędkość w pobliżu Ziemi wynosi przeciętnie

350km/s, zmniejszając się w okresie słabej aktywności Słońca poniżej 200 km/s. Plazma wiatru słonecznego niesie za sobą pole magnetyczne, którego natężenie wynosi 2-7γ(1 γ=10^-5 Oe).

Planetoidy

Planetoidy są to drobne ciała niebieskie, które ze względu na swą wielkość są zbyt małe by przy zastosowaniu największych teleskopów dostrzec ich wyraźną tarczę. W latach 1847-1891 odkryto blisko 320 planetoid. Pierwsza planetoida została odkryta 1 stycznia 1801 r. przez włoskiego astronoma Palerma G. Pazzi’ego, która otrzymała nazwę Ceres. W kolejnym roku odkryto Pallas’a, w 1804 Juno, w 1807r.- Weste.

Orbity planetoid leżą przeważnie między Marsem, a Jowiszem. Są one tak małe, że tylko czterem pierwszym udało się zmierzyć średnicę i dokonać pomiarów. Cerres ma średnicę równą 767km, Pallas - 489km, Juno – 193km, Westa – 386km. Ocenia się, że większość planetoid ma średnicę od 15 do 40km. Te najsłabsze mają średnicę od 1 do 2km, a niektóre zaledwie kilkaset metrów. Masy planetoid są oczywiście niewielkie, a ich gęstość jest przypuszczalnie podobna do ziemskiej.

Podsumowanie

Układ Słoneczny jest bardzo tajemniczy, a to co o nim wiemy to jedynie mała cząsteczka tego co nam chce przekazać. Dlatego nie kończmy nigdy nad nim badań, próbujmy odkryć tajemnice wszystkich planet, ponieważ może one powiedzą nam o naszych zagrożeniach.

Spis treści.

• Sfera niebieska

• Ruch dzienny sfery niebieskiej

• Ruch roczny Słońca

• Merkury

• Wenus

• Ziemia i Księżyc

• Mars

• Jowisz

• Saturn

• Uran

• Neptun

• Gaz i pył międzyplanetarny

• Planetoidy

• Podsumowanie

Piśmiennictwo:

• „Świat Planet” – T. Zbigniew Dworak i Konrad Rudnicki

• „Astronomia ogólna” – Eugeniusz Rybka

• Internet – „Wikipedia” - zdjęcia