Jodek potasu (KI) – środki ostrożności i ostrzeżenia

16.3.2011

UWAGA: Możliwy błąd w źródle z USA nt. dawki jodku potasu

Jarek Kefirek cytuje polskie źródło z dawkami w mikrogramach (μg) — tj. 1000 RAZY MNIEJSZYMI OD PODANYCH w USA!!!

Jodek potasu (KI) – środki ostrożności i ostrzeżenia

12.3.2011, tłumaczenie i wytłuszczenia Ola Gordon i Piotr Bein

Jest długa lista ostrych reakcji, łącznie z nad- i niedo-czynnością tarczycy oraz wolem. Całość tutaj

Dorośli w wieku ponad 40 lat nie powinni stosować jodku potasu (KI), chyba że ochrona zdrowia zaleca to, jeśli spodziewane jest bardzo duże skażenie radioaktywnym jodem. W tym wieku dorośli mają najniższą szansę zachorowania na raka tarczycy czy uszkodzenie jej po skażeniu. U nich jest największa szansa występowania reakcji alergicznych na KI.

Niniejsza broszura z Center for Disease Control and Prevention (CDC) (Ośrodek Kontroli Chorób i Zapobiegania w USA) daje podstawowe informacje o KI. Wyjaśnia, co należy przemyśleć przed spożyciem KI.

Jak często należy stosować KI?

Pojedyncza dawka KI chroni tarczycę przez 24 godz. Zalecana jednorazowa dawka jest zwykle taka, jaka jest niezbędna do ochrony tarczycy. W niektórych przypadkach radioaktywny jod może występować w środowisku dłużej niż 24 godz. Jeśli tak się stanie, lokalne zarządzanie kryzysowe lub służba zdrowia mogą zalecić stosowanie jednej dawki KI co 24 godziny przez kilka dni. Należy to zrobić jedynie na podstawie opinii władz w sytuacjach kryzysowych, publicznej służby zdrowia lub lekarza. Należy unikać powtarzania podania KI kobietom w ciąży i karmiącym piersią oraz niemowlętom i noworodkom. Te osoby należałoby ewakuować do czasu, kiedy poziom radioaktywnego jodu w środowisku spadnie.

Co to jest KI?

Jodek potasu (KI) jest solą stabilną (nie radioaktywnego) jodu. Stabilny jod jest ważnym pierwiastkiem chemicznym potrzebnym organizmowi do wytwarzania hormonów tarczycy. Większość stabilnego jodu w naszym organizmie pochodzi z pożywienia. KI to stabilny jod w postaci leku.

Co robi KI?

Po wypadku radiologicznym lub jądrowym, jod radioaktywny może być uwalniany w powietrze, a następnie wdychany do płuc. Radioaktywny jod może również skazić lokalne dostawy żywności [i wodę] i przedostać się do organizmu poprzez żywność lub napoje. Kiedy materiały radioaktywne przedostają się do organizmu poprzez oddychanie, jedzenie, czy picie, mówimy, że nastąpiło  napromieniowanie lub skażenie wewnętrzne. W przypadku skażenia wewnętrznego jodem radioaktywnym, tarczyca szybko wchłania tę substancję. Radioaktywny jod wchłaniany przez tarczycę może ją uszkodzić. Ponieważ nie-radioaktywny KI blokuje przedostanie się radioaktywnego jodu do tarczycy, to może pomóc w ochronie tego gruczołu przed uszkodzeniem.

Czego nie robi KI?

Wiedza o tym co może zrobić KI jest ważna. KI nie może zapobiec przedostawaniu się jodu radioaktywnego do organizmu. KI może chronić tylko tarczycę przed jodem radioaktywnym, ale nie inne części organizmu. KI nie może odwrócić skutków zdrowotnych związanych z jodem radioaktywnym, gdy wystąpiło już uszkodzenie tarczycy. KI nie może chronić organizmu przed pierwiastkami promieniotwórczymi innymi niż radioaktywny jod – jeśli radioaktywny jod nie jest obecny w opadach promieniotwórczych, stosowanie KI nie działa ochronnie.

Jak działa KI?

Gruczoł tarczycy nie rozróżnia jodu stabilnego od radioaktywnego i absorbuje oba. KI działa poprzez blokowanie wejścia radioaktywnego jodu do tarczycy. Kiedy dana osoba bierze KI, stabilny jod (lekarstwo) tarczyca absorbuje go. Ponieważ KI zawiera dość stabilnego jodu, tarczyca staje się “pełna” i nie może wchłonąć więcej jodu – ani stabilnego, ani radioaktywnego w ciągu najbliższych 24 godz.

Sól jodowana zawiera wystarczająco dużo jodu, by zachować większość ludzi przy zdrowiu w normalnych warunkach. Ale sól kuchenna nie zawiera wystarczającej ilości jodu do zablokowania przedostawaniu się jodu radioaktywnego do tarczycy. Nie należy stosować soli kuchennej jako substytutu KI.

Jak dobrze działa KI?

Ważna jest wiedza, że KI nie może dać człowiekowi 100% ochrony przed jodem radioaktywnym. Jak dobrze KI blokuje radioaktywny jod zależy od:

a) czasu, jaki upłynął między skażeniem radioaktywnym jodem i zastosowaniu KI (im wcześniej weźmie się KI, tym lepiej),

b) jak szybko KI jest wchłaniany do krwi

c) całkowitej ilości radioaktywnego jodu, na który jest się narażonym.

Kto powinien stosować KI?

Gruczoły tarczycy płodu i noworodka są najbardziej narażone na uszkodzenia jodem radioaktywnym. Małe dzieci i osoby o niskim poziomie jodu w tarczycy narażone są również na ryzyko uszkodzenia gruczołu tarczycowego.

Niemowlętom, także karmionym piersią, trzeba dać zalecaną dawkę KI dla niemowląt. Ilość KI, która dostanie się do mleka matki nie wystarcza, aby chronić niemowlę karmione piersią przed narażeniem na działanie radioaktywnego jodu. Odpowiednia dawka KI podana karmionemu dziecku będzie chronić je przed jodem radioaktywnym, który wdycha i pije z mlekiem matki.

Dzieci: wszystkie dzieci skażone wewnętrznie (lub mogące być skażone wewnętrznie) radioaktywnym jodem otrzymują KI, chyba że mają alergię na jod. Dzieci w wieku od noworodka do 18 roku życia są najbardziej narażone na potencjalnie szkodliwy wpływ jodu radioaktywnego.

Młodzi dorośli: w wieku 18 do 40 lat wewnętrznie skażeni (lub mogący być skażeni wewnętrznie) radioaktywnym jodem przyjmują zalecaną dawkę KI. Młodzi dorośli są mniej wrażliwi na działanie radioaktywnego jodu niż dzieci.

Kobiety ciężarne: ponieważ do łożyska przenikają wszystkie formy jodu, kobiety w ciąży powinny  chronić rosnący płód stosując KI. Ale kobiety w ciąży powinny przyjąć tylko jedną dawkę KI po skażeniu wewnętrznym (lub prawdopodobnym skażeniu wewnętrznym) radioaktywnym jodem.

Kobiety karmiące:  powinny przyjąć tylko jedną dawkę KI, jeżeli zostały skażone wewnętrznie (lub mogą być skażone wewnętrznie) radioaktywnym jodem. Radioaktywny jod szybko dostaje się do mleka matki, więc zaleca się, by kobiety wewnętrznie skażone (lub mogące być skażone wewnętrznie) jodem radioaktywnym przestały karmić piersią i stosowały formuły lub inną dostępną żywność. Jeśli mleko jest jedynym pożywieniem dla niemowlęcia, karmienie powinno być kontynuowane.

Dorośli: powyżej 40 roku życia nie powinni przyjmować KI, chyba że ochrona zdrowia publicznego lub urzędnicy zarządzający w sytuacjach kryzysowych powiedzą, że wystąpiło skażenie bardzo dużą dawką jodu radioaktywnego. Mają oni najniższe ryzyko wystąpienia raka tarczycy lub uszkodzenia gruczołu tarczycowego po skażeniu promieniotwórczym jodem. Mają też większe szanse na uczulenie na KI.

Kiedy powinno się przyjąć KI?

Wtedy, gdy zostanie ogłoszone skażenie nuklearne i konieczność przyjmowania KI.

Jaka jest dawka KI?

Są tabletki o mocy 130 miligramów (mg) i 65 mg oraz płyn KI. Można je podzielić na zalecane dawki. Każdy mililitr (ml) KI w płynie zawiera 65 mg KI. Dawki na 24 godziny:

Dorośli:                                    130 mg lub 2 ml

Karmiące:                                130 mg lub 2 ml

Dzieci 3-18 lat:                        65 mg lub 1 ml

Dzieci o wadze ponad 68 kg: 130 mg lub 2 ml

Dzieci 1 miesiąc – 3 lata:         32 mg lub 1 ml

Niemowlęta do wieku 1 miesiąca:       16 mg lub 1 ml

Jak często stosować KI?

Pojedyńcza dawka chroni przez 24 godz. i wystarcza do ochrony tarczycy. Jeśli skażenie otoczenia jodem radioaktywnym trwa dłużej, wtedy władze mogą zalecić jedną dawki co 24 godz. Zrób to tylko po zaleceniu przez władze lub swego lekarza. Unikaj przedawkowania w ilości lub częstotliwości brania KI przez ciężarne, karmiące i noworodki. Osoby te mogą wymagać ewakuacji aż do czasu spadku poziomu radioaktywnego jodu w środowisku.

Przekroczenie zalecanej dawki lub branie jej częściej, nie daje dodatkowej ochrony, a może doprowadzić do ciężkiej choroby lub śmierci.

KI może zaszkodzić osobom z następującymi dolegliwościami:

- uczulenie na jod (uczulenie na owoce morza nie świadczy o uczuleniu na jod)

- pewne choroby skóry: opryszczkowate zapalenie skóry, pokrzywka naczyniowa.

Osoby z chorobą tarczycy mogą brać KI pod ścisłą kontrolą przez lekarza, zwłaszcza jeśli ze względu na skażenie potrzeba aplikować KI przez ponad parę dni.

W każdym niepewnym przypadku, pytaj swego lekarza.

Jakie są skutki uboczne KI?

Korzyści z zażycia KI po ogłoszeniu skażenia środowiska jodem radioaktywnym przewyższają ryzko skutków ubocznych od KI. Dptyczy to wszystkich grup woekowych. Niektóre możliwe ogólne skutki uboczne KI: rozstrój żołądka, reakcje alergiczne (możliwe poważne), wysypki i zapalenie gruczołów ślinowych.

Brane zgodnie z zaleceniami, KI rzadko powoduje szkody na zdrowiu związane z tarczycą. Na ogół masz większe zagrożenie komplikacją z tarczycą, jeśli:

- weźmiesz większą dawkę KI niż zalecana,

- weźmiesz dawkę przez kilka dni,

- masz instniejącą chorobę tarczycy.

Noworodkom w wieku poniżej 1 miesiąca, które dostaną więcej niż jedną dawkę KI, grozi niedoczynność tarczycy. Nieleczona, może ona doprowadzić do uszkodzenia mózgu. Niemowlęta otrzymujące KI powinien nadzorować lekarz. Nie podawaj noworodkom więcej niż jednej dawki.

Gdzie dostać KI?

KI można nabyć bez recepty [w USA]. Spytaj aptekarza, jak brać KI prawidłowo. […]

Inne źródła informacji [patrz oryginał amerykański]