Przepisy rozdziału XVI określają, to co często rozumie się pod pojęciem prawa karnego międzynarodowego ( za komentarzem Marii Szewczyk).
Podział przestępstw w rozdziale XVI Kodeksu karnego na przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne, został zaczerpnięty z artykułu VI Statutu Międzynarodowego Trybunału Wojskowego. ( tzw. Trybunału Norymberskiego).

Przestępstwa wojenne – polega na pogwałceniu praw i zwyczajów wojennych,
Pogwałcenie obejmuje, ale nie jest do tego tylko ograniczone:

• morderstwa,

• złe obchodzenie się lub deportacje na roboty przymusowe albo w innym celu ludności cywilnej na okupowanym obszarze,

• mordowanie lub złe obchodzenie się z jeńcami lub osobami na morzu,

• zabijanie zakładników,

• rabunek własności publicznej lub prywatnej,

• bezmyślne niszczenie osiedli, miast lub wsi albo spustoszenia nieusprawiedliwione koniecznością wojenną.

W 1968r. uchwalono konwencję o niestosowaniu przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości. Weszła ona w życie w 1971r. Polska była inicjatorem tej konwencji w 1965r. oraz pierwszym państwem, który konwencję tę ratyfikował. Zasada niestosowania przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości znajduje również s wyraz w art. 43 Konstytucji oraz w art. 105 paragraf 1 KK.

Normy prawa międzynarodowego, które dotyczą wyżej wymienionych przestępstw mają zastosowanie bezpośrednie, tzn, że stwarzają dla jednostki obowiązki i uprawnienia niezależnie od tego, jak reguluje to prawo wewnętrzne jej państwa. Oznacza to, że jednostka może zostać pociągnięta do odpowiedzialności karnej bezpośrednio na podstawie prawa międzynarodowego.

Sądy krajowe raczej nie stosują jednak bezpośrednio norm prawa karnego międzynarodowego, toteż konieczne jest uregulowanie kwestii odpowiedzialności za te przestępstwa w prawie wewnętrznym.

Przestępstwa wojenne stanowią trzecią grupę przestępstw zawartych w rozdziale XVI KK – zawarte są w art. 120 – 126.

Cechą charakterystyczną tych przestępstw jest tzw. podwójne bezprawie, tzn. przestępstwa te naruszają prawo międzynarodowe dotyczące konfliktów zbrojnych (ius in bello), które zawarte jest głównie w

• Konwencji Haskich z 1907r.

• Traktatu Wersalskiego z 1919r.

• Protokołu Londyńskiego z 1936r.

• Konwencji Genewskich z 1929 i 1945r.

• Oraz zwyczajowego prawa międzynarodowego,

Które reguluje m.in. kwestie dopuszczalnych metod walki i rodzaju broni, traktowanie jeńców wojennych i ludności cywilnej, uprawnienia władz okupacyjnych.

W celu egzekwowania odpowiedzialności za naruszanie Rada Bezpieczeństwa ONZ powołała w 1993r. Międzynarodowy Trybunał Karny dla osądzenia sprawców naruszeń prawa humanitarnego w b. Jugosławii. W 1994r. Międzynarodowy Trybunał Karny dla Rwandy Z kolei w 1998r., w Rzymie powołano Międzynarodowy Trybunał Karny z siedzibą w Hadze do sądzenia zbrodni ludobójstwa i zbrodni wojennych.

ZNAMIONA OKREŚLAJACE TYP CZYNU PRZESTĘPCZEGO

Art. 124.

PRZEDMIOT OCHRONY
Ustalony przez przepisy prawa międzynarodowego porządek prawny.
Drugim przedmiotem ochrony jest zdrowie i wolność człowieka.

PODMIOT CZYNU ZABRONIONEGO
Przestępstwo z art. 124 jest przestępstwem powszechnym, które może popełnić każdy człowiek.

STRONA PRZEDMIOTOWA
Czynność sprawcza polega na:
a) zmuszaniu osób wymienionych w art. 123 § 1 tj. osób, które składając broń lub nie dysponując środkami obrony poddały się, rannych, chorych, rozbitków, personelu medycznego lub osób duchownych, jeńców wojennych, ludności cywilnej obszaru okupowanego, zajętego lub na którym toczą się działania zbrojne, albo innych osób korzystających w czasie działań zbrojnych z ochrony międzynarodowej, do służby w nieprzyjacielskich siłach zbrojnych,
b) stosowaniu kar cielesnych,
c) przesiedlaniu tych osób,
d) pozbawieniu ich wolności,
e) pozbawianiu ich prawa do niezawisłego i bezstronnego sądu albo ograniczaniu ich prawa do obrony w postępowaniu karnym.

STRONA PODMIOTOWA
Zbrodnia może być popełniona z zamiarem bezpośrednim.

Art. 125

PRZEDMIOT OCHRONY
Ustalony przez przepisy prawa międzynarodowego porządek prawny.
Drugim przedmiotem ochrony jest mienie, stanowiące dobro kultury.

Dobrem kultury - w myśl Konwencji Haskiej z 1954r.- jest mienie ruchome lub nieruchome przedstawiające wielką wartość dla dziedzictwa kulturowego narodu (lub ludzkości), w tym zabytkowe budowle, muzea i zawarte w nich zbiory, rękopisy, numizmaty itp. (z komentarza prof. Marka).

PODMIOT CZYNU ZABRONIONEGO
Przestępstwo z art. 125 jest przestępstwem powszechnym, które może popełnić każdy człowiek.

STRONA PRZEDMIOTOWA
Czynność sprawcza przestępstwa z art. 125 k.k. polega na:
a) niszczeniu
b) uszkodzeniu
c) zabieraniu przedmiotu stanowiącego dobro kultury.

STRONA PODMIOTOWA
Przestępstwo może być popełnione tylko umyślnie tak z zamiarem bezpośrednim, jak i ewentualnym.

Art. 126

PRZEDMIOT OCHRONY
Przedmiotem ochrony przestępstwa jest ustalony przez prawo międzynarodowe porządek prawny.

Konwencja genewska I przewiduje wypełnianie określonych zadań humanitarnych przez organizację Czerwonego Krzyża , jako bezstronną organizację humanitarną, która ma świadczyć usługi stronom uczestniczącym w konflikcie. Ze względu na te zadania znak Czerwonego Krzyża jest gwarantem działania w misji humanitarnej, zgodnej z ustalonym przez prawo międzynarodowe porządkiem prawnym. Odpowiednikiem znaku Czerwonego Krzyża w krajach muzułmańskich jest znak Czerwonego Półksiężyca.

PODMIOT CZYNU ZABRONIONEGO
Przestępstwo z art. 126 jest przestępstwem powszechnym, które może popełnić każdy człowiek.

STRONA PRZEDMIOTOWA
Przestępstwo określone w § 1 i 2 polega na:
a) używaniu znaku Czerwonego Krzyża, Czerwonego Półksiężyca, znaku ochronnego dla dóbr kultury lub innego znaku chronionego przez prawo międzynarodowe albo
b) posługiwaniu się flagą państwową lub odznaką wojskową nieprzyjaciela, państwa neutralnego albo organizacji lub komisji międzynarodowej, niezgodnie z prawem międzynarodowym.

STRONA PODMIOTOWA
Przestępstwo z to jest przestępstwem umyślnym i może być popełnione zarówno z zamiarem bezpośrednim, jak i ewentualnym.

Art. 126 a

Przepis art. 126a został dodany do kodeksu karnego nowelizacją z dnia 20 maja 2010 r.

PRZEDMIOT OCHRONY

PODMIOT CZYNU ZABRONIONEGO
Przestępstwo jest przestępstwem powszechnym, które może popełnić każdy człowiek.

STRONA PRZEDMIOTOWA
Przestępstwo polega na:
a) publicznym nawoływaniu
b) lub publicznym pochwalaniu
czynów określonych w art. 118 – 125, czyli przestępstw przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstw wojennych.

STRONA PODMIOTOWA
Przestępstwo z to jest przestępstwem umyślnym i wyłącznie z zamiarem bezpośrednim.

Według Magdaleny Budyn-Kulig przepis art. 126a stanowi lex specialis w stosunku do art. 255 dotyczącego publicznego nawoływania do popełnienia przestępstwa,.

Art. 126b

Przepis art. 126ab został dodany do kodeksu karnego nowelizacją z dnia 20 maja 2010 r.

PRZEDMIOT OCHRONY
Przedmiotem ochrony przestępstwa jest ustalony przez prawo międzynarodowe porządek prawny.
Drugim przedmiotem ochrony jest życie, zdrowie i wolność człowieka.

PODMIOT CZYNU ZABRONIONEGO
Jest to przestępstwo indywidualne.

STRONA PRZEDMIOTOWA
Przestępstwo polega na zaniechaniu.

STRONA PODMIOTOWA
Przestępstwo z § 1 może być popełnione umyślnie, w obu postaciach zamiaru, zaś w § 2 ustawodawca przewidział typ nieumyślny.