Przedmiot:

Przedmiot:

Polityka

Polityka

przestrzenna z elementami

przestrzenna z elementami

ekologii

ekologii

Przedmiot realizowany na

Przedmiot realizowany na

kierunku studiow:

kierunku studiow:

regionalna

regionalna

polityka gospodarcza

polityka gospodarcza

Uniwersytet

Uniwersytet

humanistyczno-przyrorodniczy

humanistyczno-przyrorodniczy

Im

Im

.

.

Jana Kochanowskiego w Kielcach

Jana Kochanowskiego w Kielcach

Wydziai Zarzadzania i Administracji

Wydziai Zarzadzania i Administracji

Imtytut

Imtytut

Ekonomii

Ekonomii

Program realizowany jest na

Program realizowany jest na

II roku

II roku

studiow

studiow

stacjonarnych

stacjonarnych

Liczba godzin.

Liczba godzin.

Na

Na

studiach stacjonarnych

studiach stacjonarnych

ogolem

ogolem

30 godzin,

30 godzin,

w tym 30

w tym 30

godzin wykladow

godzin wykladow

Forma zaliczenia (przewidziana planem

Forma zaliczenia (przewidziana planem

studiow): zaliczenia

studiow): zaliczenia

Prowadzacy: Prof

Prowadzacy: Prof

.

.

,

,

dr hab.

dr hab.

Ljubov Shevchuk

Ljubov Shevchuk

Strategia Rozwoju

Strategia Rozwoju

przestrzennego

przestrzennego

Polski

Polski

4 godz.

4 godz.

1.Z

1.Z

arys rozwoju

arys rozwoju

przestrzennego

przestrzennego

i

i

ochron

ochron

y

y

środowiska Polski w okresie

środowiska Polski w okresie

transformacji systemowej

transformacji systemowej

Planowanie przestrzenne w

Planowanie przestrzenne w

Polsce podlegało szeregowi

Polsce podlegało szeregowi

ewolucyjnych przemian.

ewolucyjnych przemian.

I okres.

I okres.

Po I wojnie

Po I wojnie

światowej - początki

światowej - początki

współczesnej urbanistyki

współczesnej urbanistyki

polskiej.

polskiej.

Podstawy rozwoju współczesnej

urbanistyki polskiej po I wojnie

światowej:

- silnie odczuwana potrzeba rozwoju
miast;
- potrzeby mieszkaniowe, związane z
powro tem do kraju emigrantów
osiadłych w wielu krajach
europejskich i pozaeuropejskich;
- w latach dwudziestych dla wielu
miast opracowa-no ogólne i
szczegółowe plany zabudowy;
- 1928 r. - praktyka planowania
znalazła prawne uregulowanie w
prawie budowla nym (osobny rozdział
poświęcony był planom
urbanistycznym).

Wybitnym osiągnięciem planistycznym

lat trzydziestych

było studium wykonane przez

Jana Chmielewskiego i

Szymona Syrkusa (1934),

znane pod nazwą

„Warszawa funkcjo nalna" (ryc. 2.1).

„

„

Warszawa funkcjonalna" zyskało

Warszawa funkcjonalna" zyskało

wysoką ocenę.

wysoką ocenę.

Była to propozycja

dekoncentracji wielkiego miasta

przez rozmieszczenie różnych jego

funkcji na powiększonym, lecz

spoistym pod względeir

funkcjonalno-przestrzsnnyni obszarze;

który dziś zwykło się nazywać

regionem mieiskim

.

Wykraczanie planowania

Wykraczanie planowania

przestrzennego poza

przestrzennego poza

granice administracyjne

granice administracyjne

pojedynczych miast było

pojedynczych miast było

pierwszym krokiem

pierwszym krokiem

w kierunku planowania

w kierunku planowania

regionalnego.

regionalnego.

Kierunek ten rozwinął

Kierunek ten rozwinął

się ponadto pod

się ponadto pod

wpływem społecznego

wpływem społecznego

ruchu zwanego

ruchu zwanego

regionalizmem oraz

regionalizmem oraz

interwencjonizmu

interwencjonizmu

państwowego.

państwowego.

Interwencjonizm państwowej –

Interwencjonizm państwowej –

Program inwestycyjny (1936-

Program inwestycyjny (1936-

1940), opracowany z myślą o

1940), opracowany z myślą o

podniesieniu

podniesieniu

zdolności obronnej państwa.

zdolności obronnej państwa.

Program przewidywał skupienie

Program przewidywał skupienie

znacznego potencjału

znacznego potencjału

przemysłowego

przemysłowego

w centralnych regionach Polski.

w centralnych regionach Polski.

Obszar ten otrzymał

Obszar ten otrzymał

nazw

nazw

ę

Centralnego Okręgu

Centralnego Okręgu

Przemysłowego.

Przemysłowego.

Fundamentalnym

problemem

międzywojennego

dwudziestolecia

było scalenie ziem trzech

zaborów.

Jednym z instrumentów

scalania

było budownictwo kolejowe.

II okres. Po II wojnie światowej
planowanie przestrzenne zyskało
nowe impulsy rozrwoju.

Podstawy rozwoju współczesnej
urbanistyki polskiej po II wojnie
światowej:
- odbudowa zniszczeń wojennych.

-dekret z 2 kwietnia 1946 r.

-o planowym zagospodarowaniu

-przestrzennym kraju.

Planowanie na szczeblu krajowym
podporządkowane było Głównemu
Urzędowi Planowania Przestrzennego.

Rozwijał on dwa nurty działalności: studia
podstawowe oraz koncepcję przestrzennego
zagospodarowania kraju.

Pierwszy nurt obejmował studia nad zasobami
surowców mineralnych, glebami, lesistością,
rolnictwem, lokalizacją
przemysłu, ludnością i osadnictwem.

Wstępna
koncepcja
przestrzennego
zagospodarowan
ia kraju,
sformułowana
w 1947 r.,
wywodziła się z
przemyśleń
okresu
międzywojenneg
o. Jej osnową
był tzw. układ
kierunkowy (ryc.
2.2).

Tworzyły

Tworzyły

go główne kierunki

go główne kierunki

ruchu tranzytowego oraz ruchu

ruchu tranzytowego oraz ruchu

wewnątrzkrąjowego pomiędzy

wewnątrzkrąjowego pomiędzy

aglomeracjami miejsko-

aglomeracjami miejsko-

przemysłowymi.

przemysłowymi.

Wzdłuż tych pasm przewidywano

Wzdłuż tych pasm przewidywano

rozwój intensywnych

rozwój intensywnych

form

form

gospodarki i użytkowania

gospodarki i użytkowania

terenów.

terenów.

Dla największych miast i aglomeracji

Dla największych miast i aglomeracji

opracowywano modele rozwojowe

opracowywano modele rozwojowe

(układy kierunkowe), wykorzystując

(układy kierunkowe), wykorzystując

idee leżące u podstaw studium

idee leżące u podstaw studium

„Warszawa funkcjonalna".

„Warszawa funkcjonalna".

Prowadzono także prace nad

Prowadzono także prace nad

inwentaryzacją zagospodarowania i

inwentaryzacją zagospodarowania i

koncepcjami rozwoju ziem

koncepcjami rozwoju ziem

zachodnich i północnych. Ich zakres

zachodnich i północnych. Ich zakres

ilustruje Atlas Ziem Odzyskanych.

ilustruje Atlas Ziem Odzyskanych.

III okres.

III okres.

W pierwszej połowie lat

W pierwszej połowie lat

pięćdziesiątych planowanie przestrzenne

pięćdziesiątych planowanie przestrzenne

na szczeblu miejscowym zostało włączone

na szczeblu miejscowym zostało włączone

do resortu budownictwa.

do resortu budownictwa.

Planowanie na szczeblu krajowym

Planowanie na szczeblu krajowym

zastąpiono tzw. terenowymi przekrojami

zastąpiono tzw. terenowymi przekrojami

planów gospodarczych, zaś planowanie

planów gospodarczych, zaś planowanie

regionalne ograniczono do obszarów, na

regionalne ograniczono do obszarów, na

których skoncentrowano wiele inwestycji

których skoncentrowano wiele inwestycji

wymagających terenowej koordynacji.

wymagających terenowej koordynacji.

Opracowano m.in. plan regionalny dla

Opracowano m.in. plan regionalny dla

Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.

Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.

Ustawa o planowaniu

Ustawa o planowaniu

przestrzennym z 31 stycznia

przestrzennym z 31 stycznia

1961 r.

1961 r.

W stosunku do dekretu z

W stosunku do dekretu z

1946 r., ustawa ta wyraźniej

1946 r., ustawa ta wyraźniej

określała

określała

relacje między planowaniem

relacje między planowaniem

przestrzennym i

przestrzennym i

planowaniem społezno-

planowaniem społezno-

gospodarczym.

gospodarczym.

Zachowany został podział planowania
przestrzennego na krajowe, regionalne
i miejscowe.

Na podstawie ustawy, zaczęto
opracowywać w sposób systematyczny
plany zagospoda rowania miast i regionów.

Zdobyto przy tym doświadczenia
metodyczne, uogólnione w postaci
analizy progowej i metody optymalizacji
warszawskiej.

IV okres. Na początku lat

siedemdziesiątych:

1.

Opracowano projekt

perspektywicznego

planu przestrzennego

zagospodarowania

Polski na lata 1971-1990.

2.

Reforma podziału administra

cyjnego kraju

w 1975 r.

3.

Do systemu planowania

przestrzennego

dołączono planowanie na

szczeblu

makroregionalnym. Jego

zadaniem jest

wspomaganie i rozwijanie
planowania krajowego.

Reforma gospodarcza i nowa

regulacja prawna

działania rad narodowych

i administracji terenowej

wymagały nowego określenia

zadań i usytuowania

planowania przestrzennego

w ogólnym

systemie planowania.

V okres.

V okres.

Nowa

Nowa

ustawa

ustawa

o planowaniu

o planowaniu

przestrzennym

przestrzennym

z dnia

z dnia

1

1

9 lipca 1984

9 lipca 1984

r.

r.

Ustawa z 1984 r. nie jest

Ustawa z 1984 r. nie jest

ostatnim aktem w

ostatnim aktem w

ewolucji planowania

ewolucji planowania

przestrzennego.

przestrzennego.

Gospodarka rynkowa - dalsze

Gospodarka rynkowa - dalsze

zmiany.

zmiany.

Zarysowuje się już nowa

Zarysowuje się już nowa

rola planu krajowego.

rola planu krajowego.

Strategia Rozwoju

Strategia Rozwoju

Kraju 2007-2015

Kraju 2007-2015

(

(

SRK

SRK

)

)

29 listopada

29 listopada

2006

2006

r. Rada

r. Rada

Ministrów przyjęła

Ministrów przyjęła

Strategię Rozwoju Kraju

Strategię Rozwoju Kraju

na lata 2007-2015

na lata 2007-2015

Jest to pierwszy tego

Jest to pierwszy tego

typu dokument przyjęty

typu dokument przyjęty

przez Radę Ministrów.

przez Radę Ministrów.

Oznacza rozpoczęcie

Oznacza rozpoczęcie

nowego etapu w zakresie

nowego etapu w zakresie

programowania rozwoju

programowania rozwoju

społeczno-gospodarczego

społeczno-gospodarczego

kraju.

kraju.

CZYM JEST SRK

CZYM JEST SRK

Strategia Rozwoju Kraju

Strategia Rozwoju Kraju

2007-2015 (SRK) jest

2007-2015 (SRK) jest

podstawowym dokumentem

podstawowym dokumentem

strategicznym określającym

strategicznym określającym

cele i priorytety polityki

cele i priorytety polityki

rozwoju w perspektywie

rozwoju w perspektywie

najbliższych lat oraz

najbliższych lat oraz

warunki, które powinny ten

warunki, które powinny ten

rozwój zapewnić.

rozwój zapewnić.

Strategia Rozwoju Kraju

Strategia Rozwoju Kraju

jest nadrzędnym,

jest nadrzędnym,

wieloletnim dokumentem

wieloletnim dokumentem

strategicznym rozwoju

strategicznym rozwoju

społeczno-gospodarczego

społeczno-gospodarczego

kraju, stanowiącym punkt

kraju, stanowiącym punkt

odniesienia zarówno dla

odniesienia zarówno dla

innych strategii i

innych strategii i

programów rządowych, jak

programów rządowych, jak

i  opracowywanych przez

i  opracowywanych przez

jednostki samorządu

jednostki samorządu

terytorialnego.

terytorialnego.

Strategia Rozwoju

Strategia Rozwoju

Kraju nie jest

Kraju nie jest

dokumentem

dokumentem

wymaganym przez

wymaganym przez

Komisję Europejską.

Komisję Europejską.

Zostanie jednak

Zostanie jednak

informacyjnie

informacyjnie

przekazana Komisji.

przekazana Komisji.

KIEDY SRK BĘDZIE

KIEDY SRK BĘDZIE

REALIZOWANA

REALIZOWANA

Horyzont czasowy Strategii

Horyzont czasowy Strategii

wykracza poza okres nowej

wykracza poza okres nowej

perspektywy finansowej UE

perspektywy finansowej UE

obejmując dodatkowo dwa

obejmując dodatkowo dwa

lata, w trakcie których będą

lata, w trakcie których będą

kontynuowane przedsięwzięcia

kontynuowane przedsięwzięcia

finansowane ze środków

finansowane ze środków

unijnych przyznanych Polsce

unijnych przyznanych Polsce

w budżecie na lata 2007-2013

w budżecie na lata 2007-2013

DLACZEGO ROZPOCZĘTO PRACE NAD

DLACZEGO ROZPOCZĘTO PRACE NAD

SRK

SRK

Mimo pozytywnych zmian ostatnich 17

Mimo pozytywnych zmian ostatnich 17

lat, Polska nadal pozostaje w grupie

lat, Polska nadal pozostaje w grupie

najuboższych państw UE.

najuboższych państw UE.

Świadczą o tym podstawowe

Świadczą o tym podstawowe

wskaźniki makroekonomiczne:

wskaźniki makroekonomiczne:

PKB per capita stanowiący połowę

PKB per capita stanowiący połowę

średniej UE-25 (wg Eurostat 49,8%

średniej UE-25 (wg Eurostat 49,8%

w 2005 r.); najniższy poziom

w 2005 r.); najniższy poziom

zatrudnienia (wg Eurostat 52,6% w

zatrudnienia (wg Eurostat 52,6% w

2005 r., średni poziom dla UE-25 -

2005 r., średni poziom dla UE-25 -

63,8%), najwyższe bezrobocie (wg

63,8%), najwyższe bezrobocie (wg

Eurostat 17,6% w 2005 r. , średni

Eurostat 17,6% w 2005 r. , średni

poziom dla UE-25 - 8,8%).

poziom dla UE-25 - 8,8%).

Dla porównania średni

Dla porównania średni

poziom PKB na mieszkańca

poziom PKB na mieszkańca

liczony wg parytetu siły

liczony wg parytetu siły

nabywczej wynosił wg

nabywczej wynosił wg

Eurostat 23 500 EUR, a w

Eurostat 23 500 EUR, a w

Polsce 11 700 EUR.

Polsce 11 700 EUR.

Zmniejszenie istniejącego

Zmniejszenie istniejącego

dystansu rozwojowego Polski

dystansu rozwojowego Polski

wobec Unii możliwe jest przy

wobec Unii możliwe jest przy

zapewnieniu takiego tempa

zapewnieniu takiego tempa

wzrostu PKB w Polsce, które

wzrostu PKB w Polsce, które

będzie znacznie wyprzedzać tempo

będzie znacznie wyprzedzać tempo

wzrostu w innych krajach UE.

wzrostu w innych krajach UE.

Potrzebna jest więc nowoczesna

Potrzebna jest więc nowoczesna

polityka rozwoju stanowiąca

polityka rozwoju stanowiąca

podstawowy warunek

podstawowy warunek

strategicznego programowania

strategicznego programowania

rozwoju społeczno-

rozwoju społeczno-

gospodarczego kraju.

gospodarczego kraju.

Jednocześnie stanowiąca ramy

Jednocześnie stanowiąca ramy

dla racjonalnego wykorzystania

dla racjonalnego wykorzystania

przeznaczonych dla Polski

przeznaczonych dla Polski

środków z Unii Europejskiej, a

środków z Unii Europejskiej, a

tym samym szans wynikających

tym samym szans wynikających

z członkostwa Polski w Unii.

z członkostwa Polski w Unii.

SRK jest właśnie wyrazem

SRK jest właśnie wyrazem

takiej nowoczesnej polityki

takiej nowoczesnej polityki

rozwojowej odpowiadającej

rozwojowej odpowiadającej

na proces globalizacji i

na proces globalizacji i

wyzwania stawiane w

wyzwania stawiane w

Europie przez odnowioną

Europie przez odnowioną

Strategię Lizbońską,

Strategię Lizbońską,

pozwalającej na

pozwalającej na

zmniejszanie dystansu

zmniejszanie dystansu

rozwojowego do bogatszych

rozwojowego do bogatszych

państw Unii Europejskiej.

państw Unii Europejskiej.

Polityka ta powinna

Polityka ta powinna

wykorzystywać te cechy

wykorzystywać te cechy

polskiej gospodarki i

polskiej gospodarki i

polskiego społeczeństwa,

polskiego społeczeństwa,

które mogą stanowić źródło

które mogą stanowić źródło

przewagi komparatywnej

przewagi komparatywnej

naszego kraju, a więc

naszego kraju, a więc

przede wszystkim

przede wszystkim

relatywnie młode i coraz

relatywnie młode i coraz

lepiej wykształcone kadry,

lepiej wykształcone kadry,

wysoką przedsiębiorczość

wysoką przedsiębiorczość

polskiego społeczeństwa, a

polskiego społeczeństwa, a

także duży rynek

także duży rynek

wewnętrzny.

wewnętrzny.

Polityka ta musi też

Polityka ta musi też

przeciwdziałać

przeciwdziałać

pogłębianiu się

pogłębianiu się

dysproporcji w poziomie

dysproporcji w poziomie

rozwoju poszczególnych

rozwoju poszczególnych

województw, tak by

województw, tak by

uniknąć marginalizacji

uniknąć marginalizacji

najsłabiej rozwijających

najsłabiej rozwijających

się regionów.

się regionów.

JAKA JEST ROLA I CELE

JAKA JEST ROLA I CELE

SRK

SRK

Istotną rolą SRK jest

Istotną rolą SRK jest

koordynowanie reform

koordynowanie reform

instytucjonalno-regulacyjnych

instytucjonalno-regulacyjnych

z działaniami finansowanymi

z działaniami finansowanymi

ze środków UE, tak aby

ze środków UE, tak aby

poprzez efekt synergii te dwa

poprzez efekt synergii te dwa

obszary przynosiły możliwie

obszary przynosiły możliwie

największy efekt

największy efekt

prorozwojowy.

prorozwojowy.

Głównym celem strategii

Głównym celem strategii

jest podniesienie poziomu i

jest podniesienie poziomu i

jakości życia mieszkańców

jakości życia mieszkańców

Polski: poszczególnych

Polski: poszczególnych

obywateli i rodzin.

obywateli i rodzin.

Przez podniesienie poziomu życia rozumiemy

Przez podniesienie poziomu życia rozumiemy

wzrost dochodów w sektorze gospodarstw

wzrost dochodów w sektorze gospodarstw

domowych, ułatwienie dostępu do edukacji i

domowych, ułatwienie dostępu do edukacji i

szkolenia, co prowadzi do podwyższenia

szkolenia, co prowadzi do podwyższenia

poziomu wykształcenia społeczeństwa i

poziomu wykształcenia społeczeństwa i

podnoszenia kwalifikacji obywateli, wzrost

podnoszenia kwalifikacji obywateli, wzrost

zatrudnienia i wydajności pracy, skutkujące

zatrudnienia i wydajności pracy, skutkujące

zarówno obniżeniem bezrobocia, jak i

zarówno obniżeniem bezrobocia, jak i

zwiększeniem poziomu aktywności zawodowej

zwiększeniem poziomu aktywności zawodowej

oraz poprawę zdrowotności mieszkańców Polski.

oraz poprawę zdrowotności mieszkańców Polski.

Dokument składa się z:

Dokument składa się z:

-

-

części głównej obejmującej

części głównej obejmującej

wprowadzenie, uwarunkowania

wprowadzenie, uwarunkowania

i przesłanki rozwoju kraju, wizję

i przesłanki rozwoju kraju, wizję

Polski do 2015 r., cel główny i

Polski do 2015 r., cel główny i

priorytety strategii wraz z

priorytety strategii wraz z

wskaźnikami docelowymi,

wskaźnikami docelowymi,

uwarunkowania realizacji

uwarunkowania realizacji

strategii, źródła finansowania

strategii, źródła finansowania

działań, system realizacji;

działań, system realizacji;

-

-

załączników dostarczających

załączników dostarczających

uzupełniające informacje

uzupełniające informacje

związane ze Strategią Rozwoju

związane ze Strategią Rozwoju

Kraju, jak zakres powiązania

Kraju, jak zakres powiązania

SRK z innymi strategiami i

SRK z innymi strategiami i

programami, rozszerzoną

programami, rozszerzoną

diagnozę sytuacji społeczno-

diagnozę sytuacji społeczno-

gospodarczej i przestrzennej

gospodarczej i przestrzennej

kraju, zasady prowadzenia

kraju, zasady prowadzenia

polityki regionalnej państwa

polityki regionalnej państwa

oraz charakterystykę

oraz charakterystykę

poszczególnych województw.

poszczególnych województw.

Priorytetami strategicznymi

Priorytetami strategicznymi

są:

są:

1.

1.

Wzrost konkurencyjności i

Wzrost konkurencyjności i

innowacyjności gospodarki.

innowacyjności gospodarki.

2. Poprawa stanu

2. Poprawa stanu

infrastruktury technicznej i

infrastruktury technicznej i

społecznej.

społecznej.

3. Wzrost zatrudnienia i

3. Wzrost zatrudnienia i

podniesienie jego jakości.

podniesienie jego jakości.

4. Budowa zintegrowanej

4. Budowa zintegrowanej

wspólnoty społecznej i jej

wspólnoty społecznej i jej

bezpieczeństwa.

bezpieczeństwa.

5. Rozwój obszarów

5. Rozwój obszarów

wiejskich.

wiejskich.

6. Rozwój regionalny i

6. Rozwój regionalny i

podniesienie spójności

podniesienie spójności

terytorialnej.

terytorialnej.

Strategia przewiduje, że w

Strategia przewiduje, że w

latach 2006-2010

latach 2006-2010

gospodarka rozwijać się

gospodarka rozwijać się

będzie w tempie 5,1%,a w

będzie w tempie 5,1%,a w

latach 2011-2015 w tempie

latach 2011-2015 w tempie

5,2%. Pozwoli to na

5,2%. Pozwoli to na

obniżenie stopy bezrobocia

obniżenie stopy bezrobocia

z 17,6% w 2005 r. do 9,0% w

z 17,6% w 2005 r. do 9,0% w

2015 roku. Umożliwi

2015 roku. Umożliwi

jednocześnie osiągnięcie w

jednocześnie osiągnięcie w

2015 r. PKB na mieszkańca

2015 r. PKB na mieszkańca

na poziomie 2/3

na poziomie 2/3

prognozowanej na rok 2015

prognozowanej na rok 2015

średniej UE-25.

średniej UE-25.

JAK REALIZACJA SRK

JAK REALIZACJA SRK

BĘDZIE FINANSOWANA

BĘDZIE FINANSOWANA

Realizacja Strategii Rozwoju

Realizacja Strategii Rozwoju

Kraju finansowana będzie

Kraju finansowana będzie

zarówno ze środków krajowych,

zarówno ze środków krajowych,

jak i zagranicznych. Środki

jak i zagranicznych. Środki

krajowe pochodzić będą ze

krajowe pochodzić będą ze

źródeł publicznych i

źródeł publicznych i

prywatnych.

prywatnych.

N

N

ajistotniejszym źródłem

ajistotniejszym źródłem

finansowania SRK będzie

finansowania SRK będzie

budżet państwa, budżety

budżet państwa, budżety

jednostek samorządu

jednostek samorządu

terytorialnego oraz innych

terytorialnego oraz innych

podmiotów sektora finansów

podmiotów sektora finansów

publicznych.

publicznych.

Zakłada się, że stopa inwestycji

Zakłada się, że stopa inwestycji

w kraju wzrośnie z 18,8% PKB

w kraju wzrośnie z 18,8% PKB

w roku 2005 do 25% w roku

w roku 2005 do 25% w roku

2015.

2015.