Pieniadz jako towar:
-pełni role powszechnego ekwiwalentu
-jako towar, powszechnie akceptowany, za pomocą którego określa się wartość wszystkich towarów i usług oraz płatności za dostarczone dobra i usługi.
Prawo Koprenika-Greshmana:
Prawo mówi, że pieniądz lepszy wypiera pieniądz gorszy. Pieniądz lepszy to pieniądz którego wartość rynkowa jest wyższa od wartości nadanej mu przez władze monetarne. Pieniądzem lepszym może być złoto, a gorszym-srebrny.
Funkcje pieniądza:
miernik wartości:
-wartość jest wyrażana w cenie
Cena-to wartość towaru wyrażana w pieniądzu.
-pieniądz w tej funkcji sprowadza wszystkie towary do jednego mianownika
-to podst. element mechanizmu rynkowego
środek płatniczy:
-zapłata za nabyty towar następuje później np. kredyt
-umożliwia dostęp do dóbr droższych szerszemu gronie odbiorców, co prowadzi do wzrostu popytu
środek tezauryzacji(gromadzenia i przechowywania):
-pieniądz jest gromadzony i przechowuje wart. w czasie
-najlepiej tą funkcje pełni pieniądz kruszcowy np. złoto, srebro
-środki przechowywania wart. to obligacje, akcje, papiery wartościowe
środek cyrkulacji(wymiany):
-pieniądz pośredniczy w wymianie towarów
-towary są z rynku wycofane
-pieniądz musi mieć stabilna wart. i zróżnicowany nominał.
rynek- to miejsce spotykania sie kupujących i sprzedajacych. Historycznie byłto plac targowy, a obenie transakcje odbywają sie na odległość. Ekonomicznie w znaczeniu ogólnym to całość procesów wymiennych pomiędzy konsumentem a producentem.
Czynniki produkcji-to środki rzeczowe i osobowe mające zastosowanie w produkcji.
Podzial na ziemie, kapitał, pracę.
Ziemia-to zasoby naturalne-minerały, woda klimat
kapitał-to wszystko to co człowiek wytworzył i będzie to wykorzystywane do dalszej produkcji (półfabrykaty)Dzieli się na rzeczowe i osobowe.
praca-to świadome, celowe postępowanie człowieka. Najbardziej kreatywny czynnik
rodzaje podmiotów gospodarczych: gosp. domowe, gosp. rolne, przedsiębiorstwo wytwarzające towary lub świadczące usługi, instytucje finansowe, administracja państwowa i władze lokalne
rynke doskonale konkurencyjny:duża liczba przesiębiorst, każde dostarcza jakąś cześć podaży na rynek, nie maja wpływu na cene, wrecz muszą się do niej dostosowywać
mechanizm rynkowy-mechanizm niewidzialnej ręki-dostosowanie decyzji konsumentó i producentów do sytuacji panującej na rynku.
potrzeba to odczuwanie braku czegoś
podaż to ilość towaru sprzedanego w danym czasie i po danej cenie
popyt to ilośc dobra które chcemy kupic w danym czasie i po danej cenie
popyt realny to ile ludzie sa w ftanie faktycznie kupic
popyt potencjalny to chęc nabycia danego dobra, jednak ze wzgl. na jego cenę lub dochody konsumenta jest to niemożliwe

prawo popytu-jesli cena wzrasta to popyt majeleje, a jesli cena maleje to popyt rosnie przy ceteris Paribus
prawo podaży-jesli cena rośnie to podaż też rośnie i jesli cena maleje to podaz też malejeprzy ceteris paribus

inflacja-ogólny wzrost wszystkich cen
deflacja-ogolny spadek wszystkich cen

elatycznosc cenowa popytu(i tego nie jestem pewna )-reakcja wielkosci popytu na zmiany ceny danego dobra przy nie zmienionych cenach innych dobr i danej wyskokosci dochodów
Równowaga rynkowa-podaż równa się popytowi przy ceteris Paribus
cena równowagi-cena przy której podaż=popytowi.
przedsiebiorstwo- podmiot gospodarczy, instytucja systemu gospodareczego w którym zorganizowane zostaly zasoby produkcyjne w celu otrzymania nadwyzki ponad poniesione koszty
rachunek bankowy-służy do przechowywania śródków pieniężnych
zysk przedsiębiorstwa to nadwyzka przychodów płynacych ze sprzedanej produkcji ponad koszty wytworzenia
spolki osobowe- jawna przekształcająca sie w spółke cywilna
partnerska- dla określonej grupy zawodowej np lekarzy adwokaci
komandytowa- cichy wspólnik nie odpowiadający za spółke
kapitalowa- z.oo
spółka akcyjna- zarzad rada nadzorcza duzy kapitał

koszty stałe-to wszystkie wydatki zwiazane z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa i nie zalezą od wytwarzanej produkcji
koszty zmienne- koszty zuzytych surowców, materiałów, maszyn i urzadzen oraz koszty bezpośredniej robocizny
Ekonomia: nauka zajmująca się badaniem zachowania podmiotów gospodarczych w dziedzinie wykorzystania ograniczonych środków, które mogą być w rozmaity sposób zastosowane w sferze produkcji, podziału, wymiany i konsumpcji.
Mikroekonomia - bada określone decyzje alokacyjne podejmowane przez poszczególne podmioty gospodarcze na określonych rynkach.
Makroekonomia - bada ona problemy alokacji na poziomie całej gospodarki narodowej. Interesują ją takie zagadnienia jak np. wzrost gospodarczy, cykliczność rozwoju, alokacja, bezrobocie
ekonomia pozytywna- opisuje gospodarke mowi o gospodarce jaka jest aktualnie
ekonomi normatywna-podaje teorie gospodarcze mowiac jak gospodarka powinna wygladac jaka powinna być
PKB(Produkt krajowy brutto) - WLICZAMY WARTOŚCI WYTWOŻONYCH DÓBR I USŁUG W DANYM KRAJU W SKALI JEDNEGO ROKU.

- każdy kto wykonuje legalną prace przyczynia się do PKB

- zagraniczne firmy znajdujące się w PL wliczają się do PKB

-PKB ma ograniczenia terytorialne

PKB= I+G+C+Ex

I-wydatki na krajowe dobra inwestycyjne

G-wydatki rządowe

C- produkty i usługi wytwarzane w kraju

Ex- Import - Eksport

E>I jest dodatni bilans handlowy kraju

I<E jest ujemny bilans handlowy kraju

PNB - Produkt narodowy brutto)

PNB=I+G+C+Ex+Dz

Dz- dochody obywateli danego kraju za granicą

Wzrost gospodarczy - pokazuje poziom życia w danym kraju.

Wzrost gosp= wzrost PKB/ PKB * 100%

PKB per capita- PKB na głowę jednego człowieka

Dochód narodowy (Produkt Narodowy Netto (PNN)) w cenach czynników wytwórczych, to miara produkcji wytworzonej w danym czasie za pomocą czynników produkcji należących do obywateli danego kraju (niezależnie od miejsca ich użycia), wyrażona w cenach tych czynników, uwzględniająca inwestycje netto. Dochód narodowy liczony jest jako różnica Produktu Narodowego Brutto i amortyzacji.

Wzrost gospodarczy polega na rozszerzaniu i ulepszaniu materialnych i osobowych czynników produkcji.

Rozwój gospodarczy:

jest procesem zmierzającym do ogólnego wzrostu zamożności społeczeństwa i jakościowej poprawy jego warunków życia.
Rozwój gospodarczy w aspekcie rzeczowym wyraża się np. w szybszym wzroście przemysłu przetwórczego niż wydobywczego oraz w jeszcze szybszym wzroście sfery usług konsumpcyjnych w porównaniu ze wzrostem całej sfery produkcji materialnej.
Rozwój gospodarczy w aspekcie własności wyraża się w powstawaniu własności państwowej i komunalnej, w rosnącym udziale wielkich korporacji w ogólnym zasobie kapitału, np. w powstawaniu coraz większej liczby międzynarodowych korporacji.
Rozwój gospodarczy w aspekcie instytucjonalnym wiąże się z rosnącą rolą instytucji państwowych, budżetu państwa oraz systemu bankowego i rynku kapitałowego w funkcjonowaniu gospodarki narodowej.

bilans płatniczy-zestawienie wszystkich miedzynarodowych transakcji ekonomicznych i finansowych w ciagu roku miedzy danym krajem a reszta świata
bilans handlowy- zestawienie wpływów i wydatków dewizowych z tytułu eksportu i importu dóbr i usług
elastycznośc cenowa popytu-popyt zalezy od ceny
elastycznosc cenowa podaży-mierzy wrazliwosc producenta na dane ceny i jego dostosowanie do sytuacji gosp.
elastycznosc mieszana-zaleznosc miedzy cena danego dobra a wielkoscia popytu drugiego dobra . Określa sie czy dobra sa wobec sebie komplementrne , substytucyjne
Dochód - jest to po prostu uzyskiwanie z różnych źródeł i w określonym czasie dóbr czy usług (dochód w naturze) lub środków finansowych (dochód pieniężny).
przychodem jest łączna wartość sprzedaży dóbr, towarów i usług netto (bez podatku VAT) w okresie rozliczeniowym (dzień, miesiąc lub rok obrachunkowy).

bezrobocie-zjawisko spol. polegające na tyz , że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia. rodzaje bezrobocia : tradycyjne, kwalifikacyjne, technologiczne, cykliczne, sezonowe.
stopa bezrobocia:
stopa bezrobocia= zasób bezrobocia/zasób siły* 100%
polityka monetarna-reguralne działanie państwa po to aby zapewnic stabilność cen.

NIEZALEŻNOŚĆ BANKU CENTRALNEGO:

Bank centralny jest instytucją, której podstawowym zadaniem jest zapewnienie stabilności pieniądza. Warunkiem realizacji tej funkcji jest całkowita niezależność banku centralnego. Niezależność banku centralnego nie jest celem samym w sobie. Jest jedynie narzędziem służącym temu, aby kraj dysponował silną i stabilną walutą. Jak pokazują doświadczenia historyczne, im mocniejsza jest pozycja banku centralnego, tym niższa jest inflacja.

Obszary niezależności:

Niezależność instytucjonalna, oznacza umiejscowienie Banku Centralnego w systemie gospodarczym wraz z określeniem stosunków oraz zasad współżycia tej instytucji z organami władzy państwowej.

Niezależność funkcjonalna. Czynnikami determinującymi ten rodzaj suwerenności są prawne ujęcia misji i zadań Banku Centralnego, niezależność w aspekcie formułowania celów oraz doboru instrumentów służących realizacji tych celów, suwerenność w kwestii prowadzenia polityki kursowej. Ten rodzaj niezależności informuje o uprawnieniach i zdolnościach Banku Centralnego w kwestii realizacji powierzonych mu funkcji.

Niezależność personalna, która informuje o sposobie powoływania, odwoływania władz statutowych Banku Centralnego oraz zapewnienie ciągłości i nienaruszalności ich kadencji. O tego rodzaju niezależności świadczy również formalna i rzeczywista niezależność osób uczestniczących w pracach organów Banku Centralnego.

Niezależność finansowa, która informuje o zasadach tworzenia i podziału funduszy, zapewnia samodzielność finansową Banku Centralnego, eliminuje w ten sposób możliwość wywarcia presji na jego decyzje. Bardzo istotnym aspektem niezależności finansowej jest wprowadzenie zakazu finansowania deficytu budżetowego (tzw. monetyzacji długu) oraz zakaz finansowania strat Banku Centralnego ze środków budżetowych.

Funkcje banku centralnego:

-Funkcja banku emisyjnego

-Funkcja banku banków

-Funkcja centralnego banku państwa

Paradoksy to mam z materiałów od P.Mirtregi