Sovereign Wealth Funds

Aleksandra Kotas gr. 2

Finanse i rachunkowość III

Spis treści:

1. Wstęp………………………………………………………………………….…..s.3

2. Definicja i cechy Sovereign Wealth Funds……………………………………...s.3

3. Finansowanie Sovereign Wealth Funds..…………………………………….....s.4

4. Typy funduszy państwowych...……………………………………………..…...s.5

   1. Fundusze stabilizacyjne………………………………………………….…..s.5

   2. Fundusze emerytalne………………………………………………………...s.5

   3. Fundusze oszczędnościowe dla przyszłych pokoleń……..………………...s.6

   4. Fundusze zarządzające rezerwami dewizowymi………………….……….s.6

   5. Fundusze rozwojowe………………………………………………………...s.6

5. Cele ekonomiczno – polityczne państwowych funduszy majątkowych…..….s.6

6. Rozwój funduszy majątkowy………………………………………………...…s.7

7. Sovereign Wealth Funds a Polska………………………………………………s.9

8. Wybrane największe na świecie państwowe fundusze majątkowe………...…s.9

9. Podsumowanie……………………………………………………………......….s.10

11. Literatura………………………………………………………………………...s.11

1. Wstęp

W swoim referacie mam zamiar przybliżyć tematykę Sovereign Wealth Fund, które są inaczej nazywane państwowymi funduszami majątkowymi możemy je spotkać również pod nazwą państwowych funduszy inwestycyjnych bądź funduszy narodowych. Pierwszy taki fundusz powstał już w 1953 roku w Londynie przez Kuwait Inwestment Board. Mimo tego, że fundusze te są znane od ponad pół wieku były mało popularne jednakże obecnie jest to jeden z najszybciej rozwijających się segmentów rynku zarządzania zagranicznymi aktywami finansowymi. W swojej dalszej pracy przybliżę sposób działania państwowych funduszy majątkowych.

2. Definicja i cechy Sovereign Wealth Funds

Najbardziej trafną definicję państwowego funduszu majątkowego wykreował Christopher Balding:

„Państwowy fundusz majątkowy jest pulą kapitału kontrolowaną przez państwo lub podmiot zależny od państwa, który inwestuje w aktywa w celu uzyskania zysku przekraczającego stopę zwrotu wolną od ryzyka.”¹

Definicja ta jasno prezentuje główny cel, którym jest uzyskanie efektywnej stopy zwrotu inwestycji w skali rynku globalnego. Fundusz ten jest zakładany w celu prowadzenia przez państwo inwestycji w zagraniczne aktywa finansowe. Mogą one działać w formie podmiotów inwestycyjnych bądź spółek kapitałowych.

Kluczową rolę odgrywa również to, że działalność państwowych funduszy majątkowych nie zakłóca funkcjonowania rynków finansowych. Jednakże duże zaniepokojenie budzi brak przejrzystości funkcjonowania niektórych państwowych funduszy majątkowych może to uniemożliwić analizę wewnętrzną tych funduszy oraz ich celów jakie ma zamiar realizować. Tylko kilka fundusz istniejących na świecie dostarcza dokładnych informacji na temat swojej struktury czy strategii działania. Pozostałe udzielają tylko elementarnych wiadomości na temat swojej działalności. Brak dostatecznej wiedzy prowadzi do powstania niepokoju na rynku, który może się przełożyć na zakłócenia w jego funkcjonowaniu. W roku 2008 rozpoczęto prace na wykreowaniem wspólnych zasad funkcjonowania dla państwowych funduszy majątkowych zajęła się tym Międzynarodowa Grupa Robocza Państwowych Funduszy Materialnych. Współpraca ta zakończyła się publikacją „Ogólnie Przyjęte Zasady i Praktyki” jak sama nazwa mówi są to pewne procedury i reguły obowiązujące fundusze majątkowe. ²

Fundusze te są rządowymi podmiotami, do ich portfeli trafiają takie instrumenty jak:

• akcje,

• obligacje,

• nieruchomości,

• lokaty finansowe

• i inne instrumenty finansowe.

Cechy państwowych funduszy majątkowych:

• są własnością państwową,

• inwestowanie w zagraniczne aktywa,

• charakter inwestycyjny mają średnioterminowy i długoterminowy

• finansowane są przychodami z zasobów naturalnych, procesów prywatyzacji, nadwyżkami budżetowymi lub rezerwami walutowymi.³

3.Finansowanie Sovereign Wealth Funds

Kupno zagranicznych aktywów jest zazwyczaj finansowane z :

• trwałych nadwyżek w bilansie płatniczym,

• zysku w transakcjach walutowych,

• wpływów z prywatyzacji,

• nadwyżek fiskalnych,

• wpływów z eksportów surowców.

Według innego podziału fundusze majątkowe dzielą się na dwie grupy w zależności od sposobu finansowania zagranicznych inwestycji:

• surowcowe, fundusze te powstawały w takich regionach gdzie były i są złoża surowców, do najważniejszych należą wpływy z eksportu surowców takich jak gaz ziemny (USA – Alabama) i ropa naftowa (Zjednoczone Emiraty Arabskie – Abu Zabi, USA – Alaska, Kanada – Alberta) oraz minerałów (USA - Wyoming), podlegają one opodatkowaniu prze dane państwo bądź pozostają pod jego kontrolą,

• niesurowcowe, państwowe przedsiębiorstwa dokonują swoich transakcji za pomocą nadwyżek budżetowych bądź rezerw walutowych.⁴

4. Typy funduszy państwowych

• fundusze stabilizacyjne,

• fundusze oszczędnościowe dla przyszłych pokoleń,

• podmioty inwestujące rezerwy walutowe,

• fundusze rozwojowe,

• fundusze emerytalne.

4.1 Fundusze stabilizacyjne

Ich głównym celem jest działanie, którego wynikiem jest jak najmniejsza zależność między budżetem państwa a cena surowców nieodnawialnych, głównie ropy naftowej. Do funduszu stabilizacyjnego jest odprowadzana nadwyżka powiązana z wydobyciem surowców i eksportem tych surowców. Fundusz ten może być uruchomiony w momencie dużych spadków cen surowców bądź wyczerpania się ich.

4.2. Fundusze emerytalne

Mają one na celu zapewnić środki na wypłacenie przyszłych świadczeń swoim obywatelom. Są one finansowane w odrębny sposób w porównaniu do publicznych funduszy emerytalnych.

4.3 Fundusze oszczędnościowe dla przyszłych pokoleń

Głównym powodem dla, którego są tworzone jest problem starzejących się społeczeństw oraz wyczerpujących się nieodnawialnych zasobów surowców. Starają się one tworzyć mechanizm obrony dla przyszłych pokoleń by móc je wesprzeć finansowo, ma to zapobiec efektowi choroby holenderskiej, który jest znany krajom, których gospodarka jest napędzana tylko wydobyciem surowców. Gospodarki krajów dotkniętych tą chorobą mają problemy w momencie w gdy złoża surowców się wyczerpują a za tym idzie spowolnienie rozwoju gospodarki bądź załamanie gospodarki.

4.4. Fundusze zarządzające rezerwami walutowymi

Mają one za zadanie zwiększenie stopy zwrotu rezerw, zajmują się inwestowaniem tych rezerw walutowych.

4.5 Fundusze rozwojowe

Fundusze rozwojowe stawiają sobie za zadanie wzmacnianie rozwoju regionalnego, poprzez finansowanie projektów socjoekonomicznych oraz inwestycje w sektorach wschodzących.

5. Cele ekonomiczno – polityczne państwowych funduszy majątkowych

Głównym celem Sovereign Wealth Funds jest uzyskanie efektywnej stopy zysku z zainwestowanego kapitału, nie ogranicza to jednak ich potencjału do realizowania innych celów mających znaczenie dla danego kraju, mogą to być jedne z podanych dodatkowych celów:

• stabilizacja budżetu państwa, ograniczenie wydatków budżetowych,

• postawienie na uniezależnienie się od handlu surowcami nieodnawialnymi,

• umiejętne zarządzanie rezerwami dewizowymi,

• poprawa rozwoju gospodarczego,

• wsparcie finansowe ważnych przedsięwzięć ekonomiczno – społecznych,

• a także inne cele ekonomiczno – polityczne.⁵

6. Rozwój funduszy majątkowych

Wykres 1. Liczba funduszy majątkowych od lat 50-tych

Źródło: Rafał Ostaszewski, Państwowe fundusze majątkowe

Tabela ta ukazuje nam strukturę wzrostu ilości Sovereign Wealth Funds na przestrzeni lat od 1950 roku do 2000 roku, można zaobserwować, że pierwszy diametralny wzrost liczby tych fundusz nastąpił w roku 1980 i ten trend wzrostowy utrzymuje się do 2000 roku, gdyż wtedy to miał miejsce drastyczny wzrost cen surowców głównie ropy naftowej na międzynarodowych rynkach. Wzrost cen ropy naftowej, która jest głównym składnikiem paliw wprowadził duży niepokój na światowych rynkach. Drugim ważnym czynnikiem mogącym mieć wpływ na przyrost liczby państwowych funduszy był wzrost rezerw walutowych w krajach Azji.⁶

Wykres 2. Jakie fundusze są najpopularniejsze?

Źródło: Rafał Ostaszewski, Państwowe fundusze majątkowe

Ten wykres ukazuje nam, który z funduszy cieszy się największą popularnością. Najwięcej jest funduszy emerytalnych jest to związane z niskim przyrostem naturalnym oraz ze starzeniem się społeczeństw państw rozwiniętych a także państw rozwijających się. Drugim w kolejności jest fundusz inwestycyjny, który swoją działalnością na rzecz państwa stara się poprawić jego sytuację finansową.

Wykres 3. Aktywa zarządzane przez państwowe fundusze majątkowe według regionów

Źródło: Rafał Ostaszewski, Państwowe fundusze majątkowe

Ten diagram kołowy ukazuje nam strukturę zainwestowanych pieniędzy w aktywa finansowe na podstawie regionów. Wynika z tego, że najwięcej inwestują kraje Bliskiego wschodu oraz Azji, na trzecim miejscu plasuje się Europa z 17%. Najmniej jednak inwestuje zarówno Ameryka Północna jak i Południowa.

7. Sovereign Wealth Funds a Polska

Polska jest krajem, który nie posiada złóż ropy naftowej czy gazu ziemnego. Polska może jedynie inwestować w zagraniczne instrumenty finansowe na przykład zysk z bilansu płatniczego bądź zysk na transakcjach walutowych. Polska opinia publiczna miała ostatnio możliwość dowiedzieć się o nieudanej inwestycji SWF w naszym kraju w związku z negocjacjami rządu z Qatar Investment Authority w sprawie zakupu Stoczni Gdynia i Szczecin. Transakcja ta nie została sfinalizowana w przewidzianym terminie, a przyczyny tego niepowodzenia nie są publicznie znane.

8. Wybrane największe na świecie państwowe fundusze majątkowe

• Abu Dhabi Investment Authority (Zjednoczone Emiraty Arabskie – Abu Zabi)

• Investment Corporation of Dubai (Zjednoczone Emiraty Arabskie – Dubaj)

• Saudi Arabian Monetary Agency Foreign Holdings (Arabia Saudyjska)

• Kuwait Investment Authority (Kuwejt)

• Qatar Investment Authority (Katar)

• Libyan Investment Authority (Libia)

• China Investment Corporation (Chiny)

• Government of Singapore Investment Corporation (Singapur)

• Temasek Holdings (Singapur)

• Korea Investment Corporation (Korea Południowa)

• Government Pension Fund – Global (Norwegia)⁷

9. Podsumowanie

Obecnie państwowe fundusze majątkowe są na rynku ponad 50 lat i ciągle się rozwijają. W dobie kryzysu finansowego na świecie fundusze państwowe będą odgrywały ważna rolę w pozyskiwaniu dodatkowych źródeł pozyskiwania pieniędzy, są one w stanie uratować instytucje finansowe. Ciągle podnosi się potencjał tych specyficznych funduszy. Inwestują one na międzynarodowych rynkach w czasach kryzysu wtedy gdy wszyscy inwestorzy opuszczają rynek.

10. Literatura

1. Ostaszewski R., Państwowe fundusze majątkowe – artykuł w: „Pieniądz, giełda, gospodarka”, Poznań 2009, s 3.

2. Wiśniewski P., Sovereign Wealth Funds – państwowe fundusze majątkowe, Infos, Nr 19(66),

3. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie państwowych funduszy majątkowych (2009/C 294 E/09)

Inne:

1. http://www.sovereignwealthfundsnews.com/ranking.php

---

1. C. Balding, A Portfolio Analysis of Sovereign Wealth Fund, Social Science Research Network, 2008, http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1141531 [2.06.2009], s.10.↩

2. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie państwowych funduszy majątkowych

   (2009/C 294 E/09)↩

3. Rafał Ostaszewski, Państwowe fundusze majątkowe – artykuł w: „Pieniądz, giełda, gospodarka”, Poznań 2009, s 2.↩

4. Piotr Wiśniewski, Sovereign Wealth Funds – państwowe fundusze majątkowe, Infos, Nr 19(66), s.2↩

5. Tamże s.3↩

6. Rafał Ostaszewski, Państwowe fundusze majątkowe – artykuł w: „Pieniądz, giełda, gospodarka”, Poznań 2009, s 3.↩

7. http://www.sovereignwealthfundsnews.com/ranking.php↩