1. Jak wiek wpływa na mechanizm przemian substancji szkodliwych w organizmie?
Niedojrzałość enzymatyczna dla małych dzieci, spadek aktywności enzymów dla ludzi w podeszłym wieku.
Wiek ( inny skład mikroflory jelitowej u niemowląt, niedostatecznie rozwinięte bariery biologicznej)
2. Co to jest LD50 ?
LD50- ang. Lethal dose), dawka wyrażana w mg na kilogram masy ciała, która powoduje śmierć 50% badanej populacji zwierząt, po jednorazowym podaniu
Na jej postawie klasyfikuje się związki pod względem toksyczności.
3. Na jakiej postawie klasyfikuje się związki pod względem toksyczności?
Badania toksyczności substancji
Program badań toksykologicznych:
określenie toksyczności:
ostrej- określenie LD (ang. Lethal dose), czyli dawki śmiertelnej
LD50- dawka wyrażana w mg na kilogram masy ciała, która powoduje śmierć 50% badanej populacji zwierząt, po jednorazowym podaniu
Na jej postawie klasyfikuje się związki pod względem toksyczności.
Program badań toksykologicznych.
Określanie toksyczności
podostrej-
Zwierzętom podaje się badaną substancje w trzech różnych dawkach:
nieefektywną
pośrednią
efektywną, ale nie wywołującą zgonu
Prowadzi się obserwacje wyglądu i zachowania zwierząt, wykonując pomiar masy ciała i wzrostu, badania krwi, moczu, biochemiczne, EKG, EEG, obserwuje się kliniczne stany układu oddechowego, narządów wewnętrznych, zaburzeń neurologicznych. Po 14 i 28 dniach wybiera się z każdej grupy partię zwierząt, które uśmierca się i bada ich narządy wewnętrzne. Pozostałe bada się po 90 dniach.
Określenie toksyczności:
- przewlekłej:
Substancje podaje się w trzech dawkach:
najmniejszą działająca
największą niedziałającą
pośrednią
Schemat badań podobny jak przy badaniu toksyczności podostrej, rozciągnięty w czasie ( do 2 lat)
Badania te są też podstawa do określenia w kancerogenności, mutagenności, terateogenności i embriotoksyczności substancji.
4. Wg czego klasyfikuje się toksyczność:
Substancje pod względem toksyczności klasyfikuje się w zależności od LD50
5. Co to jest ADI
Acceptable Daily In Take, czyli dopuszczalne dzienne pobranie (DDP) jest to ilość substancji wyrażana w mg na kg masy
ciała, która może być przyjmowana przez człowieka codziennie przez całe życie, nie wywołująca w zdrowiu i psychice
żadnych szkód.
6. Jakie działanie mają alkaloidy?
(zasady organiczne zawierające azot w pierścieniu heterocyklicznych ) W postaci soli rozpuszczają się w soku komórkowym, hydrolizują i przenikają do krwi, a z nią do tkanek. Szczególne powinowactwo wykazują do tkanki nerwowej, działając głownie na ośrodkowy lub autonomiczny układ nerwowy.
7. Gdzie występują inhibitory trypsyny?
Są to polipeptydy, w których dużą część aminokwasów stanowią aminokwasy siarkowe. Tworzą one nieaktywne kompleksy z enzymami proteolitycznymi przy udziale wiązań –S-S-
. Występują w fasoli, bobie, grochu oraz w ziemniakach, kukurydzy, pszenicy i życie ale najwięcej występuje w soi)
Ponieważ wszystkie poznane dotychczas inhibitory powodują inaktywację trypsyny dlatego stosuje się często termin:”sojowe inhibitory trypsyny” (STBI- ang. Soybean trypsyn inhibitor).
8. Co powoduje kwas szczawiowy?
Występuje w wielu roślinach, także użytkowych jak: szpinak. Rabarbar, szczaw, buraki, ryż, herbata, kakao. Znaczenie Antyodżywcze i toksyczne ma wolny kwas szczawiowy oraz rozpuszczalne szczawiany. Jony szczawianowe tworzą, bowiem nierozpuszczalną sól z jonami wapnia znajdującymi się w produktach spożywczych, we krwi i innych płynach ustrojowych. Powodują zaburzenia biodostępności wapnia z pożywienia, a w ustroju obniżenie poziomu wapnia. Gwałtowne obniżenie poziomu wapnia w płynach ustrojowych prowadzi do zaburzeń OUN (drgawki) i serca, spadku i nieregularności tętna, spadku ciśnienia krwi.
Długotrwała obecność w diecie produktów zawierających kwas szczawiowy, przy jednoczesnym niedostatecznym spożyciu wapnia może być przyczyną osteoporozy.
Szczawian wapnia wydalany przez nerki może zatykać i uszkadzać kanaliki nerkowe ( nefrotoksyczność), co objawia się bolesnością przy oddawaniu moczu, białkomoczem i krwiomoczem, ponadto kwas szczawiowy ma działanie żrące i spożycie większych ilości może spowodować podrażnienia błon śluzowych przewodu pokarmowego i wystąpieniem wymiotów czy biegunek
Za dawkę niebezpieczną dla człowieka uważa się 1-5 g kwasu a śmiertelną 5-15 g.
Europejczycy przyjmują z pożywieniem średnio 70-80 mg kwasu szczawiowego dziennie, wegetarianie 400-600 mg
9. Gdzie występuje ?
Muchomor czerwony Muskaryna- alkaloid o działaniu neurotoksycznym.
10. Jak działają aminy w organizmie?
W organizmach roślinnych i zwierzęcych, zwierzęcych wyniku dekarboksylacji aminokwasów powstają aminy biogenne
Aminy mają duży wpływ na jakość żywności. Lotne uczestniczą w tworzeniu zapachu produktu- w pewnych pożądanego ( musztarda, piwo, herbata), w innych informującego o zepsuciu produktów.
Produktów żywności produkowanej z zastosowaniem procesów mikrobiologicznych (sery żółte, sery pleśniowe, wino czerwone, kiszonki) lub w produktach szczególnie podatnych na procesy bakteryjnego rozkładu ( ryby, mięso, wędliny)aminy biogenne mogą gromadzić się w ilościach toksycznych.
Do szczególnie niebezpiecznych należą: tyramina, histamina i trimetyloamina
Szkodliwość amin
Aminy ulegają w organizmie deaminacji pod wpływem oksydaz diaminowej ( DAO) i oksydaz monoaminowej ( MAO). Osoby z wadliwym systemem tej detoksykacji lub przyjmujące leki działające jako inhibitory DAO lub MAO (np. leki przeciwdepresyjne, mogą ulec zatruciu).
W przypadku tyramina objawia się ono wzrostem ciśnienia krwi, któremu towarzyszy silny ból głowy, czasami wymioty i pocenie się (migrena). W stanach ostrych następuje krwawienie wewnątrzczaszkowe i ostre niewydolności serca, co może być przyczyna śmierci.
11. Co jest pośrednikiem miedzy alergenem a przeciwciałem?
Antygen ???
12. Co to jest histamina?
Występuje w różnych produktach, szczególnie w:
Serach podpuszczkowych 0-260 mg/ kg
Kiełbasa typu salami 0,7- 184 mg/ kg
Koncentracie pomidorowym 63-290 mg/ kg
Szpinaku do 400 mg/ kg
Największe ilości histaminy stwierdzono w rybach i przetworach rybnych. Mięso niektórych gatunków ryb jest szczególnie bogate w wolną histydynę, która w przypadku niewłaściwego przechowywania pod działaniem enzymów bakteryjnych ulega dekarboksylacji z wytworzeniem histaminy.
Max poziomy zanieczyszczenia histaminą produktów rybołówstwa, w rybach i przetworach z rodzaju Scombridae
W 9 pobranych próbkach- wartość średnia 10mg/ 100g
W 2 próbkach- wartość 20mg/ 100g
Żadna
13. Co to jest ksenobiotyk?
( gr. Xenos) – substancja obca) związek chemiczny występujący w organizmie, który ani go nie produkuje ani też w normalnych warunkach nie przyjmuje z pożywieniem. Inaczej mówiąc, jest to substancja chemiczna niebędąca naturalnym składnikiem żywego organizmu. Inne nazwy to: substancja obca bądź egzogenna, materiał antropogenny (o ile powstaje w wyniku działalności człowieka).
Definicja ta obejmuje substancje obce dla organizmu docelowego. Określa się nią większość trucizn i leków. Ważną grupę ksenobiotyków stanowią związki chemiczne otrzymane przez człowieka, o strukturze chemicznej niewystępującej w przyrodzie, do których organizmy nie przystosowały się na drodze wcześniejszej ewolucji
14. Co to są poliole?
Poliole- wielowodorotlenowe alkohole, otrzymywane przez uwodornienie odpowiednich cukrów, wykazujące pewną zbliżoną do sacharozy wartością energetyczną. Są jednak znacznie wolniej metabolizowane i nie podwyższają poziomu cukru we krwi, ani poziomu insuliny.
Ich słodycz jest w stosunku do sacharozy niewiele większa, ale stosowane w mieszaninach z innymi cukrami lub na skutek oddziaływania z innymi składnikami ich efekt słodzący może znacznie wzrosnąć dzięki synergizmowi.
Substancje te nie ulegają metabolizmowi w jamie ustnej, dzięki czemu nie są próchnicogenne.
Dzięki higroskopijności zwiększają objętość produktów, utrzymują ich wilgotność.
Poliole
Sorbitol 1
Mannitol 0,5- 0,6
Izomalt 0,5- 0,6
Maltitol 0,4- 0,5
Laktitol 0,6- 0,9
Ksylitol 0,3- 0,5
Stosowane są do produkcji cukierków, pieczywa cukierniczego, gum do żucia, przetworów owocowych, deserów, żywności dietetycznej o pasty do zębów oraz niektórych leków.
15. Co to jest aspartam?
Syntetyczny środek słodzący. Odkryty w 1965 r. biały proszek, średnio dobrze rozpuszczalny w wodzie. Stabilny w zakresie 3-5. Podczas ogrzewania powyżej 105 C traci swój słodki smak. Także podczas przechowywania może ulegać rozkładowi z wydzieleniem fenyloaminy ( niebezpieczna dla osób chorych na fenyloketonurię).
ADI do 40 mg/kg m.c.
Stosowany w ok. 500 produktach nie wymagających obróbki termicznej. Dostępny jako słodzik pod nazwą handlową „Nutra sweet”, „Equal”, „Canderel”.
16. W jakich produktach stosuje się kwas benzoesowy?
Kwas benzoesowy i jego sole
Naturalnie występuje w owocach borówki i żurawiny i niektórych przyprawach ( cynamon, goździki). Hamuje dobrze rozwój drożdży, niektórych bakterii (szczególnie kwasu masłowego) a słabo hamuje rozwój bakterii kwasu mlekowego i pleśni. Optimum działania pH 2,5-4,0. Działa w bardzo niewielkich stężeniach zależnie od pH (0,02-0,038 w pH 2,3-2,4; 06-0,1% w pH 3,5-4,0). W ustroju człowieka jest szybko wchłaniany i metabolizowany w wątrobie do kwasu hipurowego, który szybko wydalany jest z moczem. W badaniach toksyczności podostrej na zwierzętach dopiero stężenie 8% spowodowało powiększenie wątroby i śledziony.
ADI do5 mg/kg m.c.
Znaczna wyczuwalność sensoryczna
17. Przed czym zabezpieczają azotany i azotyny?
Azotany i azotyny
Azotany hamują rozwój bakterii (Clostridium botulinum, blokują grupy aminowe dehydrogenazy hamującej bakterie) skuteczność ich działania rośnie ze spadkiem pH. Azotany działają po zredukowaniu do azotynów przez bakterie denitryfikujące. Reakcja zachodzi optymalnie w pH 5,5-6,4, przy nieobecności 02 i wymaga odpowiednio długiego czasu.
Stosowane są w przetwórstwie mięsa ( mieszanka peklująca) gdzie spełniają także rolę kształtowania pożądanych cech sensorycznych oraz w przemyśle serowarskim.
ADI 0,2 mg NaNO2/kg
ADI 5 mg/ NaNO3/kg
)
organiczny związek chemiczny, pochodna anizolu, stosowany głównie jako konserwant i przeciwutleniacz w produktach spożywczych, a także w maściach i produktach kosmetycznych w stężeniu 0,002%[5].
W temperaturze pokojowej związek ten w formie czystej tworzy białe kryształy. W handlu dostępny jest albo w formie żółtego proszku lub wosku. Związek ten posiada lekki, słabo wyczuwalny, ale dość charakterystyczny zapach. Nie rozpuszcza się w wodzie.
Wykazuje działanie kancerogenne, ulega przekształceniu w pochodne chinonowe[6]. Może wywierać toksyczny wpływ na nerki, wywoływać wysypkę, pokrzywkę, rzadko duszność. W wysokim stężeniu wywołuje nowotwory u zwierząt laboratoryjnych. Jednak z innych badań wynika, że może hamować działanie innych związków rakotwórczych. W wielu krajach jest niedozwolony w produktach dla dzieci.
19. Methemoglobinemia
Spowodowana obecnością azotynów (NO2-)
Zatruci ostre => utlenianie żelaza hemowego Fe2+ do Fe3+ i powstawanie methemoglobiny, która traci zdolność odwracalnego wiązania tlenu i dostarczania go do tkanek. Methemoglobinemia (niedotlenienie organizmu, osłabienie, ciemna czekoladowa krew, przy stężeniu MetHb większym niż 75% - śmierć w skutek niedotlenienia i uduszenia. Przy zatruciu ostrym – dużo witaminy C podawać!
20. Z czego się przedostaje do żywności glin?
Glin
Do organizmu człowieka glin dociera drogą pokarmową lub z wdychanym powietrzem. Pobrany drogą pokarmową wchłania się w ilości 0,1- 10%. Obecność cytrynianów ( soki cytrusowe) małe stężenie wapnia i magnezu w pitej wodzie zwiększa jego absorpcję, a obecność fosforanów- zmniejsza.
Zawodowe narażenie na wdychanie związków glinu powoduje bronchopneumopatię (przewlekły nieswoisty zespół oddechowy, miąższowe zwłóknienia płuc- pylica aluminiowa oraz odma opłucnowa)
Wydalany jest głównie z kałem ( w postaci fosforanów), z moczem, a także z mlekiem kobiet.
Część ulega jednak kumulacji w kościach, mózgu i wątrobie.
Działanie toksyczne glinu
Kumulacja w kościach- zaburza proces mineralizacji kości, czego skutkiem może być osteomalacja i osteodystrofia.
Kumulacja w mózgu- encefalopatia ( choroba Alzheimera?)
Anemia mikrocytowa
Hamowanie aktywności niektórych enzymów
Schorzenia dróg oddechowych
Źródła glinu:
Produkty spożywcze ( zioła, przyprawy, liście herbaty)
Naczynia kuchenne i stołowe
Substancje dodatkowe, środki spulchniające i przeciwzbrylające
Leki, szczepionki ( encefalopatia podializacyjna)
21. Jak WWA działają na organizm?
Badania na zwierzętach wykazały:
Selektywne uszkodzenie niektórych narządów i układów ( nabłonka, szpiku kostnego, jąder, tkanki układu chłonnego i oddechowego)
Działanie mutagenne
Działanie rakotwórcze (nowotwory w miejscu podania i innych narządach)
Działanie embriotoksyczne i teratogenne
22. Co jest prekursorem nitrozoamin?
Azotyny są prekursorami nitrozoamin. Dla N-nitrozoamin W pewnych warunkach prekursorami mogą być I-rzędowe aminy i IV rzędowe zasady aminowe: substancje zawierające grupę amidową lub azot w pierścieniu heterocyklicznym
23. Jak powstają nitrozoaminy?
Powstają w wyniku nitrozowania związków chemicznych zawierających II i III-rzędowe grupy aminowe. W pewnych warunkach prekursorami mogą być I-rzędowe aminy i IV rzędowe zasady aminowe: substancje zawierające grupę amidową lub azot w pierścieniu heterocyklicznym
CZYNNIKIEM NITROZUJĄCYCYM => są rożne pochodne kwasu azotowego III których źródłem są azotany i azotyny.
CZYNNIKI NITROZOWANYM są aminokwasy, białka, peptydy, aminy, a także niektóre zanieczyszczenia ksenobiotyczne żywności (antybiotyki, pestycydy, alkaloidy tytoniu)
Nitrozoaminy w żywności:
Produkty białkowe, których mogą występować prekursory aminowe. Zalicza się tu ryby, mięso i produkty mięsne, mleko i produkty mleczne
Ryby => W rybach powstają podczas wędzenia. Dlatego lepsze grillowanie, gdy ryby są dobrze przyprawione, bo przyprawy mają dużo związków fenolowych.
W wyrobach mięsnych dostarczają ich procesy peklowania
Wśród mlek największa zawartość oznaczono w mleku w proszku
A wśród serów najwięcej jest w serach podpuszczkowych
Zawarte są również w słodzie, powstają w nim podczas jego suszenia. Ale piwo ma dużo polifenoli więc zaleca się grillowanie w obecności piwa.
Inne źródła:
Dym papierosowy => największe zagrożenie dla biernych palaczy
Leki i kosmetyki.
NAJBARDZIEJ SZKODLIWE N- NITROZOAMINY:
NDMA: nitrozodimetyloamina: wędzone ryby, surowe ryby, piwo, mleko w proszku
NDEA – nitrozodietyloamina
24. Co jest źródłem azotanów?
Są to zielona sałata i rośliny korzeniowe, takie jak szpinak i marchew, dostarczają one ponad 85 procent azotanów przyjmowanych z pożywieniem (w organizmie azotany mogą być przekształcane do azotynów). Chociaż większość wchłanianych azotanów jest szybko wydalana z organizmu, cześć z nich trafia do ślinianek i jest wydzielana ze śliną. Dalej mogą być zredukowane do azotynów przez znajdujące się w jamie ustnej bakterie i trafić do żołądka w czasie przełykania.
Azotany mogą trafiać do organizmu także wraz z wodą. Większość państw ustaliła górne limity obecności azotanów w wodzie pitnej, tak, aby zapobiec zbyt dużemu ich pobraniu; stąd poziom zawartości azotanów w różnych rejonach może się bardzo różnić. Obecność azotynów w wodzie oraz w warzywach może być skutkiem stosowania nawozów azotowych.
Pożywienie, do którego azotyny zostały celowo dodane to: bekon, kiełbasa poddana fermentacji, hot dogi, salami, peklowana wołowina, szynka i inne produkty takie jak wędzone lub zakonserwowane mięso, ryby i drób. Peklowane mięso dostarcza do naszego organizmu tylko niewielką część azotynów, jakie pobieramy w ogóle z żywnością. Większa ilość azotynów produkowana jest w naszym organizmie niż wprowadzana z pożywieniem.
25. Katalizatory reakcji nitrozowania:
Katalizatory reakcji nitrozowania:
Mikroorganizmy => enterokoki i pleśnie
PH => optimum 3-4
Temp. => szybkość reakcji zwiększa się w miarę podnoszenia temp., szczególnie powyżej 100oC
Jony halogenkowe (J > Br > Cl). Ich działanie zależy od pH. Przy pH 4,5-5 działają hamująco.
Formaldehyd np. w dymie wędzarniczym
Tiocyjaniany
Związki karbonylowe, kwas solny i detergenty
26. Co wywołują nitrozoaminy?
działanie nitrozoamin:
bardzo szybko się wchłaniają z przewodu pokarmowego
ich metabolizm zachodzi głównie w wątrobie, a także w nerkach, płucach i przewodzie pokarmowym. Metabolity ulegają sprzężeniu z kwasem glukuronowym lub siarkowym i są wydalane z moczem.
Zbadano, że związki te są zdolne do pokonywania bariery łożyskowej, a z krwi przenikają także do mleka samic, a w przypadku ptaków do jaj.
Toksyczność => W badaniach na zwierzętach stwierdzono działanie kancerogenne. Najbardziej aktywne związki wywoływały uszkodzenia w miejscu kontaktu ze:
Skóry
Płuc (układ oddechowy, z dymem papierosowym)
Narządów wewnętrznych ( żołądek, wątroba ) – dostają się z układu pokarmowego. Głównie wątroba narażona na działanie metabolitów
27. DDT co powoduje?
DDT( dichlorodifenylotrichloroetan)
Znany pod nazwa handlową Azotox, Ditox, tritox
Toksyczność pestycydów chloroorganicznych:
Przenikają wszystkie bariery biologiczne
Działanie neurotoksyczne- niektóre, m.in. DDT są inhibitorami enzymów cyklu oddechowego i przemiany węglowodanowo- fosforanowej. Efektem tego może być niedotlenienie tkanki mózgowej
Działanie mutagenne i rakotwórcze (m.in. DDT ilindan), inne z tej grupy są embriotoksyczne i teratogenne
Działanie endokrynne
Działanie immunosupresyjne
28. Estry kwasu fosforowego.
Pestycyd organiczny
29. Co to są dioksyny?
Potoczna nazwa grupy organicznych związków chemicznych będących pochodnymi oksantrenu. Składają się one z dwóch pierścieni benzenowych połączonych przez dwa atomy tlenu oraz od jednego do ośmiu atomów chloru przyłączonych do pierścieni benzenowych
Z 75-u dioksyn, 7 jest bardzo toksycznych. Najbardziej niebezpieczny jest 2,3,7,8- tetrachlorodibenzenodioksyna (TCDD) a z dibenzenofuranów 2,3,7,8- tetradibenzofuran (TCDF)
30. Kwas szczawiowy.
Jest substancją antyodżywczą, gdyż utrudnia przyswajanie wapnia z pożywienia
31. Benzoesan sodu.
Benzoesan sodu jest szeroko stosowany jako środek do konserwacji żywności o symbolu według nomenklatury Unii EuropejskiejE211. Ze względu na właściwości bakteriostatyczne i fungistatyczne przy pH < 3,6 jest efektywny do konserwacji produktów spożywczych wykazujących odczyn kwaśny. Pełni również rolę solubilizatora np. w połączeniu z kofeiną w preparacie Coffeini et Natrii benzoas.
32. Toksyczność kadmu.
Charakterystyczne cechy szkodliwych metali ciężkich
Zdolność do kumulowania się w organizmie
Powinowactwo do grup –SH białek ustrojowych
Antagonizm w stosunku do biopierwiastków, który może polegać na:
Konkurencyjności w stosunku do białek transportujących je przez błony komórkowe
Konkurencji o miejsca aktywne w enzymach matalozależnych
Współzawodnictwie w udziale różnego typu reakcji
Działanie toksyczne kadmu:
Zatrucie ostre:
Przy inhalacyjnym narażeniu ( zawodowym)- gorączka, ból gardła, trudności w oddychaniu, kaszel, zapalenie spojówek, obrzęk, zwłóknienie płuc
Drogą pokarmową- wymioty, biegunka, bóle brzucha, uszkodzenie wątroby
Toksyczność przewlekła
Uszkodzenie nerek typu kanalikowego
Schorzenia kości i osteomalacja, osteoporoza, choroba „itai itai”
Choroba nadciśnieniowa
Anemia
Skutki odległa:
Działanie teratogenne ( brak kości czaszki, wodogłowie, rozszczep warg i podniebienia
Wczesny okres ciąży, uszkodzenie łożyska, śmierć płodu
Późny okres ciąży, obniżenie spermatogenezy i ruchliwości plemników
U osób narażonych inhalacyjnie większa częstotliwość występowania raka płuc
PTWI- 0,007 mg/kg m.c.
33. Tworzeniu się nitrozoamin w żywności może zapobiegać dodatek:
Związków przeciwutleniających tj. witamina C (Kwas askorbinowy i askorbiniany – inhibitory reakcji nitrozowania).
34. Przy leczeniu zatruć pestycydami fosfoorganicznymi stosuje się:
Atropinę
35. Aminy biogenne powstają w wyniku:
W organizmach roślinnych i zwierzęcych, zwierzęcych wyniku dekarboksylacji aminokwasów powstają aminy biogenne
36. Źródłem glinu w żywności mogą być:
Źródła glinu:
Produkty spożywcze ( zioła, przyprawy, liście herbaty)
Naczynia kuchenne i stołowe
Substancje dodatkowe, środki spulchniające i przeciwzbrylające
Leki, szczepionki ( encefalopatia podializacyjna)
37. Metalotioneina (MT)
Metalotioneina (MT)
Wspólna nazwa niskocząsteczkowych białek cytoplazmatycznych bogatych w cysteinę. W warunkach fizjologicznych odgrywają one istotną rolę w utrzymaniu homeostazy (stałego poziomu) cynku i miedzi.
MT jest białkiem indukowanym. Syntezę metalotioneiny w wątrobie indukuje Cd, Zn, Cu, Co, w nerkach- Cd, Hg, Bi, Au. Może też wytwarzać się pod wpływem stresu.
Metalotioneina wiążąc metale spełnia funkcję magazynującą i regulatora ich poziomu w ustroju. W przypadku krótkotrwałej ekspozycji pełni funkcję ochronną gdyż „:unieruchamia” szkodliwe metale, ale nie ułatwia ich wydalania z ustroju.
38. Muskaryna
Muskaryna- alkaloid o działaniu neurotoksycznym.
Oddziaływuje na poziom acetylocholiny w mózgu i działa na receptory muskarynowe.
Obniża ciśnienie krwi, zwiększa wydzielanie potu, śluzu i śliny, zwęża źrenice, zwalnia czynność serca, kurczy mięśnie gładkie (objawy dychawicy, u ciężarnych wywołuje poronienie). Hamuje skurcze serca i pobudliwość ośrodka oddechowego. Oddechowego razie przedawkowania- śmierć następuje wskutek zatrzymania oddychania i akcji serca.
39. Suplementacja interwencyjna (fortyfikacja interwencyjna)
zorientowana bezpośrednio na zapobieganie i zwalczanie określonych niedoborów
składnik dodaje się bez względu na to czy występuje w danym produkcie czy też nie
konsumowana przeciętna ilość danego produktu powinna zawierać 30-100% zalecanego dziennego spożycia danego składnika pokarmowego
przykłady: jodowanie soli kuchennej, dodawanie wit.A do przetworów zbożowych lub cukru, fluorkowanie wody
40. Główne źródła azotanów V w diecie:
Są to zielona sałata i rośliny korzeniowe, takie jak szpinak i marchew, dostarczają one ponad 85 procent azotanów przyjmowanych z pożywieniem (w organizmie azotany mogą być przekształcane do azotynów). Chociaż większość wchłanianych azotanów jest szybko wydalana z organizmu, cześć z nich trafia do ślinianek i jest wydzielana ze śliną. Dalej mogą być zredukowane do azotynów przez znajdujące się w jamie ustnej bakterie i trafić do żołądka w czasie przełykania.
Azotany mogą trafiać do organizmu także wraz z wodą. Większość państw ustaliła górne limity obecności azotanów w wodzie pitnej, tak, aby zapobiec zbyt dużemu ich pobraniu; stąd poziom zawartości azotanów w różnych rejonach może się bardzo różnić. Obecność azotynów w wodzie oraz w warzywach może być skutkiem stosowania nawozów azotowych.
Pożywienie, do którego azotyny zostały celowo dodane to: bekon, kiełbasa poddana fermentacji, hot dogi, salami, peklowana wołowina, szynka i inne produkty takie jak wędzone lub zakonserwowane mięso, ryby i drób. Peklowane mięso dostarcza do naszego organizmu tylko niewielką część azotynów, jakie pobieramy w ogóle z żywnością. Większa ilość azotynów produkowana jest w naszym organizmie niż wprowadzana z pożywieniem.
41. Antagonizm szkodliwych metali ciężkich z biopierwiastkami ma charakter
Antagonizm w stosunku do biopierwiastków, który może polegać na:
Konkurencyjności w stosunku do białek transportujących je przez błony komórkowe
Konkurencji o miejsca aktywne w enzymach matalozależnych
Współzawodnictwie w udziale różnego typu reakcji
42. BHA (butylohydroksyanizol) jest przeciwutleniaczem z efektem:
organiczny związek chemiczny, pochodna anizolu, stosowany głównie jako konserwant i przeciwutleniacz w produktach spożywczych, a także w maściach i produktach kosmetycznych w stężeniu 0,002%[5].
W temperaturze pokojowej związek ten w formie czystej tworzy białe kryształy. W handlu dostępny jest albo w formie żółtego proszku lub wosku. Związek ten posiada lekki, słabo wyczuwalny, ale dość charakterystyczny zapach. Nie rozpuszcza się w wodzie.
Wykazuje działanie kancerogenne, ulega przekształceniu w pochodne chinonowe[6]. Może wywierać toksyczny wpływ na nerki, wywoływać wysypkę, pokrzywkę, rzadko duszność. W wysokim stężeniu wywołuje nowotwory u zwierząt laboratoryjnych. Jednak z innych badań wynika, że może hamować działanie innych związków rakotwórczych. W wielu krajach jest niedozwolony w produktach dla dzieci.
43. WWA
44. Inhibitory tryosyny
45. Histamina
46. Pb, Cd, Hg działanie na organizm, wspólne cechy.
Zdolność do kumulowania się w organizmie
Powinowactwo do grup –SH białek ustrojowych
Antagonizm w stosunku do biopierwiastków
47. Nizyna
Nizyna i natamycyna
Nizyna jest wytwarzana przez bakterie szczepu Streptococus lactis. Wykazują aktywność w stosunku do licznych bakterii powodujących psucie się żywności ( Clostridium, Bacillus, bakterii fermentacji masłowej). Hamuje rozwój przetrwalników i obniża ich ciepłooporność. Jest rozkładana przez enzym nizynazę zawarty w ślinie.
Natamycyna wytwarzana przez Streptococus natalensis. Antybiotyk przeciwgrzybiczny, nie wchłania się w przewodu pokarmowego.
48.
49. Żelazo, Miedź.
Biopierwiastki niezbędne w organizmie w ograniczonych ilościach.
Miedź
Bierze udział w procesach oksydacyjno- redukcyjnych, gdzie występuje jako koenzym. Reguluje metabolizm i transport żelaza w ustroju i jest aktywatorem wielu enzymów np. oksydazą cytochromowej
Oddziaływanie szkodliwe:
Działanie drażniące na skórę
Działanie drażniące oka (zapalenie spojówek)
Owrzodzenie i zmętnienie rogówki
Spadek poziomu hemoglobiny
Uszkodzenie wątroby i nerek
Źródła zanieczyszczeń:
Przemysł elektrotechniczny, gumowy, farbiarski, farmaceutyczny
Kopalnie i huty miedzi
Pestycydy
Naczynia i urządzenia stosowane w przetwórstwie
50.
51.
52. Inhibitory reakcji nitrozowania, siarczyn sodowy oznacza, że zwiększeniu ulega…
są to związki które wykazują działanie przeciwutleniające przez co usuwają czynnik nitrozujący, redukując go do tlenku azotu
53. BHT
Działanie i zastosowania podobne jak BHA. W organizmie metabolizowany jest inaczej, gdyż grupa fenolowa nie łączy się z
kwasem glukuronowym ani siarkowym.
ADI 0-0,5 mg/kg m.c.
jest to antyoksydant zapobiegający psuciu się wielu produktów żywnościowych oraz leczniczych[6]; jego toksyczny wpływ na nerki może być większy niż BHA.[potrzebne źródło]
Może wywoływać wysypkę, pokrzywkę, rzadko duszność. W wysokim stężeniu wywołuje nowotwory u zwierząt laboratoryjnych. Jednak z innych badań wynika, że może hamować działanie innych rakotwórczych związków. W wielu krajach jest niedozwolony w produktach dla dzieci.
54. Tyramina
Tyramina
Występuje w wielu środkach spożywczych, ale największe ilości stwierdzono w serach dojrzewających. Wytwarza się poprzez dekarboksylację tyrozyny, przebiegającą przy udziale szczególnie takich bakterii jak: pałeczki Lactobacillus i pałeczki z grupy coli. Badania serów krajowych wykazały w nich obecność tyramina w ilości 0-156 mg/ kg. Najwięcej stwierdzono w importowanych serach pleśniowych.
Histamina
Występuje w różnych produktach, szczególnie w:
Serach podpuszczkowych 0-260 mg/ kg
Kiełbasa typu salami 0,7- 184 mg/ kg
Koncentracie pomidorowym 63-290 mg/ kg
Szpinaku do 400 mg/ kg
55. Węglowodory chlorowane
Węglowodory chlorowane ( związki chloroograniczne)- pochodne alkanów, alkenów, cykloalkanów, benzenu, fenoli, bifenyli, trifenyli i in.
Ze względu na różną budowę mają odmienne właściwości fizykochemiczne i toksykologiczne.
Wspólne cechy węglowodorów chlorowanych:
Dobra rozpuszczalność w lipidach
Odkładanie się w tkankach organicznych bogatych w lipidy
Duża odporność na detoksykację
Duża trwałość w środowisku zewnętrznym
56. Ołów
Droga inhalacyjna- wydajność wchłaniania ok. 40% z przewodu pokarmowego ok. 10%, przy czym u dzieci do lat 8- nawet 50%. Żelazo, wapń i fosforany obniżają wchłanianie z diety.
Prawie cały wchłonięty ołów wiąże się z błonami erytrocytów, stąd przenika do innych tkanek. Najszybciej trafia do płuc, wątroby, serca i nerek, ale jest stąd także szybko wydalany. Najwolniej, ale na najdłuższy czas odkłada się w tkance kostnej. Połowiczny czas wydalania ołowiu z organizmu człowieka wynosi od 2 do 30 lat.
Działanie toksyczne ołowiu
Zatrucie ostre:
Kolka ołowicza (skurcze mięśni gładkich powodujące zaburzenia perystaltyki jelit), w przypadku dużych dawek- osłabienie, ból głowy, drżenie mięśniowe, halucynacje, drgawki, paraliż i śpiączka.
Zatrucie przewlekła:
Zaburzenia syntezy hemoglobiny (inhibicja enzymów biorących udział w biosyntezie hemu) i skracanie czasu przeżycia erytrocytów ( niedokrwistość)
Uszkodzenie OUN (encefalopatia ołowicza), u dzieci trwałe zmiany charakteryzujące się opóźnionym rozwojem (zwiększona pobudliwość, drażliwość, osłabiona zdolność uczenia się i koncentracji, niezborność ruchowa)
Neuropatia ołowicza przy wysokim i stosunkowo krótkim narażeniu
Podwyższenie ciśnienia krwi
Brak wystarczających dowodów rakotwórczego działania ołowiu u ludzi., ale uznany jest on za czynnik prawdopodobnie rakotwórczy.
Tymczasowo tolerowane pobranie tygodniowe (PTWI) 0,025mg/ kg m.c.
57. Produkty bogate w błonnik
Błonnik – włókno pokarmowe
skrobia oporna,
ligniny
polisacharydy nieskrobiowe ( celuloza i niecelulozowe)
niecelulozowe – rozpuszczalne w wodzie ( pektyny, gumy i żele roślinne, polisacharydy roślin morskich oraz nierozpuszczalne w wodzie (hemicelulozy)
Źródło błonnika – produkty pochodzenia roślinnego i warzywa suche, strączkowe, dieta bogata w nierafinowane produkty pochodzenia roślinnego, zbożowe, warzywa i owoce strączkowe.
Substancje towarzyszące błonnikowi: kwas fitynowy, krzemiany, sterole roślinne, białka, glikozydy, inne.
Błonnik – nie ulega trawieniu, wchłanianiu, jest przyswajalny, nie jest źródłem witaminy E, wywiera wpływ na czynniki przewodu pokarmowego, a pośrednio na przemianę materii całego organizmu.
-wpływa na strawność innych składników pokarmowych
-zwiększa wypełnienie jelit, pobudza ukrwienie i aktywność motoryczną,
-pobudza akcje żucia i wydzielania śliny
-buforuje i wiąże nadmiar HCL w żołądku
-może wiązać substancje w tym cholesterol i kwasy żółciowe
-zapobiega nadmiernemu odwodnieniu mas kałowych, zwiększa objętość stolca, skracając czas pasażu jelitowego!
-tworzy korzystne podłoże dla rozwoju pożądanej flory bakteryjnej
58. Celem stosowania dodatków do żywności jest:
Podstawową przyczyną stosowania dodatków do żywności jest:
Dążenie do zaspokojenia wymagań konsumenta dotyczących jakości, wartości użytkowej i atrakcyjności produktu
Zainteresowanie producenta usprawnieniem, procesu i obniżeniem kosztów wytwarzania oraz wprowadzeniem na rynek.
Substancje dodatkowe stosowane są w celu:
Przedłużenia trwałości produktu, tj. ograniczenia lub zapobiegania niekorzystnym zmianom powodowanym przez mikroorganizmy, utlenianie składników żywności, reakcje enzymatyczne i nieenzymatyczne, w tym organoleptyczne.
Zapewnienia bezpieczeństwa poprzez zahamowanie rozwoju niektórych mikroorganizmów chorobotwórczych
Podniesienia atrakcyjności konsumenckiej o dyspozycyjności produktów
Utrzymanie stałej, powtarzanej jakości produktów ( standaryzacja)
Ochrony składników kształtujących wartość odżywczą produktów
Zwiększenie efektywności produkcji- ograniczenie ubytków, podniesienie wydajności, częściowa substytucja
Otrzymania nowych produktów, szczególnie dietetycznych
59. Sacharyna
Sacharyna (E 954) należy do grupy tzw. substancji intensywnie słodzących, są to związki, które wykazują dużą siłę słodzącą w porównaniu do sacharozy. Związek ten zsyntezowano pod koniec XIX w. i zwrócono uwagę na możliwość stosowania go zamiast cukru u osób chorujących na cukrzycę, od tej pory powstało kilka substancji o podobnych właściwościach, a obecnie trwające badania skupiają się szczególnie nad działaniami niepożądanymi tych związków.
Siła słodząca sacharyny jest ok. 500 razy większa niż sacharozy, jednak przy większych stężeniach może pozostawiać w ustach przykry gorzkawy, metaliczny posmak. Przy produkcji żywności stosuje się sól sodową sacharyny, najczęściej dodawana jest do napojów, słodyczy i żywności przeznaczonej dla chorych na cukrzycę.
Dopuszczalne dzienne spożycie (ADI)
Ustalona przez Światową Organizację Zdrowia, maksymalna ilość sacharyny, jaką człowiek może spożywać codziennie, przez całe życie, bez uszczerbku na zdrowiu (tzw. ADI - Acceptable Daily Intake) wynosi obecnie ok. 5 mg na kilogram masy ciała. Kilkakrotnie zmieniano dopuszczalne dawki, ze względu na podejrzenie działań niepożądanych.
Gdy masz za dużo...
Początkowe badania wykazywały bezwarunkową nieszkodliwość sacharyny, jednak po pewnym czasie pojawiło się podejrzenie, że spożycie sacharyny (podobnie jak cyklaminianów) może zwiększać ryzyko rozwoju raka, z tego powodu zredukowano ADI z 5 mg / kg / dzień do 2,5 mg / kg / dzień. Na szczęście podejrzenie te nie zostały potwierdzone i dawkę zwiększono.
Informacje dodatkowe
Bardzo często w przemyśle spożywczym, szczególnie przy produkcji napojów gazowanych stosowana jest mieszanina sacharyny i cyklaminianów (w stosunku 1:10), charakteryzuje się ona większą siłą słodzącą i nie pozostawia przykrego posmaku w ustach.
60.
61. Mechanizm działania przeciwutleniaczy:
Przeciwutleniacze to:
substancje, które dodane do produktów spożywczych w małych stężeniach zabezpieczają je przed niekorzystnymi zmianami spowodowanymi utlenianiem (jełczeniem, zmianą barwy) i przedłużają trwałość środków spożywczych
hamują utlenianie tłuszczów na skutek akceptacji wolnych rodników inicjujących proces utleniania i wprowadzenia atomu wodoru do wolnego rodnika,
62. Glikozydy cyjanogenne:
Glikozydy cyjanogenne – w wyniku hydrolizy enzymatycznej lub kwasowej wydzielają (kwas pruski) HCN – wchłaniany z przewodu pokarmowego przez płuca, błonę śluzową oraz nieuszkodzoną skórę. Część niezmetabolizowana cyjanowodowu wydychana jest z powietrzem, może być metabolizowany (częściowo) do cyjanohydryn, rodanków wydalanych z moczem i śliną.
Działanie toksyczne:
Cyjanowodór i jego sole (cyjanki) należą do najsilniejszych trucizn. Wykazuje silne powinowactwo do metali ciężkich, szczególnie do układu żelazowo- porfirynowego enzymów oddechowych (oksydazy cytochoromowej). Blokując je (częściowo odwracalnie) powodują niedotlenienie tkanek. Połączenie jonów cyjankowych z oksydazą cytochoromową jest nieodwracalne, szybka i odpowiednia terapia daje możliwości wyleczenia chorego
-na skutek powinowactwa do metali ciężkich, blokują niektóre enzymy (Fe w oksydazie cytochromowej)
-powodują niedotlenienie tkanek
-działają pobudzająca na ośrodkowy układ nerwowy
Objawy zatrucia:
-duszenie, drgawki, pieczenie jamy ustnej i przełyku, bóle okolic serca, obniżenie ciśnienia krwi, wymioty, bóle i zawroty głowy
-objawy zależą od dawki i wypełnienia żołądka, HCN+ glukoza => cyjanohydryna!
Dawka śmiertelna - LD = 1mg/1kg masy ciała
Jeżeli dawka jest większa, następuje śmierć błyskawiczna –ok. 30 sekund, jeżeli mniejsza to od 30-60 minut.
Występowanie:
-gorzkie migdały, czereśnie, brzoskwinie(amygdalina), rośliny z rodzin różowatych(nasiona i kora), wina, wódki gatunkowe, owoce konserwowe!
( 1 migdał zawiera 1mg HCN – dla dzieci dawka śmiertelna 5-10szt)
- czarny bez –(sambunigryna),
Spośród ok. 50 glikozydów cyjanogennych wytwarzanych przez rośliny najczęściej wymienia się:
amygdalinę
prunazynę
sambunigrynę
linamarynę
63. Czynniki wpływające na wynik działania substancji toksycznych
wiek
płeć
stan fizjologiczny
stan zdrowia
żywienie
środowisko
64. Gdzie stosujemy promieniowanie jonizujące
65. Wpływ antybiotyków na organizm człowieka:
ANTYBIOTYKI- związki pochodzenia naturalnego wytwarzane przez drobnoustroje oraz uzyskiwane na drodze chemicznej lub mikrobiologicznej modyfikacji związków naturalnych, wykazujące organizmów stosunku do komórek organizmów jedno- organizmów wielokomórkowych działanie cytostatyczne lub cytobójcze.
Związane jest ono organizmów działaniem na ich:
układy enzymatyczne
biosynteza białka lub kwasów nukleinowych
ściany komórek bakterii
Reakcje uboczne przy stosowaniu antybiotyków:
reakcja uczuleniowa, niezależna od dawki, wywołana głownie przez penicyliny i aminoglikozydy, mające niekiedy postać wstrząsu anafilaktycznego
bezpośrednie objawy toksyczne ( hepato-, nefro-, neurotoksyczne, uszkodzenie szpiku kostnego, tkanki kostnej organizmów zębowej)
dysbakterioza ( zaburzenia biocenozy przewodu pokarmowego, na skutek zahamowania wzrostu niektórych mikroorganizmów)
powstawanie organizmów narastanie oporności drobnoustrojów saprofitycznych organizmów chorobotwórczych na antybiotyki.
66. Sacharyna
67. Rolę czynnika nitrozującego
68. Inhibitory reakcji nitrozowania:
Inhibitory => są to związki które wykazują działanie przeciwutleniające przez co usuwają czynnik nitrozujący, redukując go do tlenku azotu:
Kwas askorbinowy i askorbiniany
Polifenowe (tanina) – związki fenolowe
Tokoferole
NasSO3
glutation
tanina
siarczyn sodu i jego pochodne
gallusan propylu
palimtynian askorbylu
69. Działanie toksyczne związków z gr DDT (dichlorodifenylotrichloroetan)
Toksyczność pestycydów chloroorganicznych:
Przenikają wszystkie bariery biologiczne
Działanie neurotoksyczne- niektóre, m.in. DDT są inhibitorami enzymów cyklu oddechowego i przemiany węglowodanowo- fosforanowej. Efektem tego może być niedotlenienie tkanki mózgowej
Działanie mutagenne i rakotwórcze (m.in. DDT ilindan), inne z tej grupy są embriotoksyczne i teratogenne
Działanie endokrynne
Działanie immunosupresyjne
70. BHA iBHT
71. Substancje antyodżywcze podział:
Substancje antyodżywcze są to substancje występujące w żywności, które ograniczają lub uniemożliwiają
wykorzystanie składników odżywczych bądź wywierają szkodliwy wpływ na organizm.
Mogą to być substancje :
- w sposób naturalny
znajdujące się w produktach spożywczych, zarówno roślinnych jak i zwierzęcych
- związki toksyczne dostające się do żywności z zanieczyszczonego
środowiska , pozostałości pestycydów, substancje z procesów technologicznych
- a także substancje celowo dodawane do żywności
Przykłądy:
inhibitory enzymów(sojowe inhibitory trypsyny SBT)
– antywitaminy( lipooksygenaza, askorbinaza, amidyna)
– kwas fitynowy
– kwas szczawiowy
– kwas erukowy
72. Wspólne cechy As, Pb, Cd, Hg:
Zdolność do kumulowania się w organizmie
Powinowactwo do grup –SH białek ustrojowych
Antagonizm w stosunku do biopierwiastków, który może polegać na:
Konkurencyjności w stosunku do białek transportujących je przez błony komórkowe
Konkurencji o miejsca aktywne w enzymach matalozależnych
Współzawodnictwie w udziale różnego typu reakcji
73. Kadm
Działanie toksyczne kadmu:
Zatrucie ostre:
Przy inhalacyjnym narażeniu ( zawodowym)- gorączka, ból gardła, trudności w oddychaniu, kaszel, zapalenie spojówek, obrzęk, zwłóknienie płuc
Drogą pokarmową- wymioty, biegunka, bóle brzucha, uszkodzenie wątroby
Toksyczność przewlekła
Uszkodzenie nerek typu kanalikowego
Schorzenia kości i osteomalacja, osteoporoza, choroba „itai itai”
Choroba nadciśnieniowa
Anemia
Skutki odległa:
Działanie teratogenne ( brak kości czaszki, wodogłowie, rozszczep warg i podniebienia
Wczesny okres ciąży, uszkodzenie łożyska, śmierć płodu
Późny okres ciąży, obniżenie spermatogenezy i ruchliwości plemników
U osób narażonych inhalacyjnie większa częstotliwość występowania raka płuc
PTWI- 0,007 mg/kg m.c.
74. Rtęć
Wchłanianie zależy od postaci i drogi pobrania, pary rtęci metalicznej pobrane inhalacyjnie- w 80%, rtęć metaliczna z przewodu pokarmowego- pokarmowego 0,01% dawki, związki nieorganiczne- ok. 10%, a metylortęć- ok. 95%
Rtęć elementarna oraz metylortęć, ze względu na lipofilność, bardzo łatwo pokonują bariery krew/ mózg i krew/ łożysko. Okres połowicznego wydalania rtęci zdeponowanej w mózgu wynosi kilka lat.
Hg2+ deponuje się w nerkach, gdzie wiąże się z matalotioneniną
Wydalanie następuje z moczem i kałem
Działanie toksyczne rtęci
Toksyczność ostra charakterystyczna jest dla związków nieorganicznych (HgCl2, sublimat): metaliczny posmak w ustach, nudności, wymioty, biegunka, ostra niewydolność nerek, a później krążenia.
Zatrucia przewlekłe metylortęcią:
Uszkodzenie OUN, także u płodu ( zaburzenia umysłowe, nadpobudliwość, bezsenność, obniżenie inteligencji)
Zaburzenia równowagi
Zaburzenia mowy
Głuchota
Zapalenie dziąseł, rozchwianie i wypadanie zębów ( niebieskofioletowy rąbek na dziąsłach)
PTWI (nie obejmuje dzieci i kobiet w ciąży)- 0,004 mg/kg m.c.
75. Źródło skażeń glinu:
Źródła glinu:
Produkty spożywcze ( zioła, przyprawy, liście herbaty)
Naczynia kuchenne i stołowe
Substancje dodatkowe, środki spulchniające i przeciwzbrylające
Leki, szczepionki ( encefalopatia podializacyjna)
83. Jaka toksyna jest w jabłkach?
Patulina.
86. Dlaczego ołów powoduje niestrawność?
Powoduje skurcze mięśni gładkich, co powoduje zakłócenie perystaltyki jelit.
87. Choroba itai-itai. W wyniku działania kadmu (toksyczność przewlekła).
88. Endokrynne działanie dioksyn
Cząsteczka tych związków jest bardzo podobna do cząsteczki hormonów steroidowych, głównymi miejscami ich działania są
męski i żeński układ rozrodczy, tarczyca, endometrium macicy, gruczoł mlekowy oraz inne organy.
Efekty działanie dioksyn
Mężczyźni:
Obniżenie poziomu testosteronu
Nowotwory jąder
Zmniejszenie rozmiarów genitaliów
Zaburzenia spermatogenezy
Kobiety:
Zmiany hormonalne
Obniżenie płodności
Gruczolistość macicy
Dysfunkcje jajników
Efekty działania dioksyn
Trudności z zachodzeniem i utrzymaniem ciąży
Bezpłodność
Wady urodzeniowej (m.in. rozszczepienie kręgosłupa, niewykształceni mózgu)
Zmiany w stosunku płci ( mniej urodzeń chłopców)
Mniejsza zdolność uczenia się i koncentracji potomstwa ( zaburzenia funkcji tarczycy)
Inne skutki:
Chlorakne- zapaleniowo- alergiczne zmiany skóry, głównie na twarzy i rękach, nie reagują na antybiotyki, mogą utrzymywać
się do 10 lat i pozostawiają głębokie blizny.
Hirsutyzm- występowanie nadmiernego owłosienia, owłosienia typu męskiego, nadmierna pigmentacja, zaburzenia systemu
nerwowego
Immunosupresja (hamowanie procesu wytwarzania przeciwciał i komórek odpornościowych)
Zmiany metabolizmu tłuszczów
Cukrzyca ( zmniejszona tolerancja glukozy)
Działanie rakotwórcze
90. Na czym polega działanie goitryny?
Uniemożliwia wbudowywanie jodu w pierścień tyrozyny lub tyroniny i wytwarzanie ( L-tyroksyny i l-trójjodotyroniny) hormonów tarczycy
100. Co to jest biokarcynogen i prokarcynogen?
Działanie rakotwórcze może nie wykazywać substancja macierzysta- prokarcynogen, ale jej aktywny metabolit- biokarcynogen. Są tez związki same nie inicjujące zmian nowotworowych, ale zwiększające aktywność rakotwórcza innych substancji- kokarcynogeny.
102.Cechy wyróżniające acesulfan
Dobrze rozpuszcza się w wodzie
jest odporny na wysoką temperaturę i środowisko kwaśne.
Nie jest metabolizowany i wydalony jest głównie z moczem.
115. Działanie teratogenne, co powoduje?
Zaburzenie czynnościowe i strukturalne, powstaje w dowolnych etapach przed i po zapłodnieniu, w rozwoju embrionalnym i
płodowym (np. uszkodzenia męskich i żeńskich komórek rozrodczych, działanie poronne, embriotoksyczność)
120. Hepatotoksyczność - cecha niektórych substancji chemicznych (w tym i leków) polegająca na zdolności do zaburzania funkcjonowania lub uszkadzania komórek wątroby lub całego tego narządu. Substancje wykazujące się hepatotoksycznością to hepatotoksyny.