Tomasz Borowiec

SM1011

152996

Porównanie sytuacji demograficznej Polski i Norwegii

1. Ocena struktury wieku i płci

Piramida wieku i płci dla Norwegii

W 2008 roku liczba ludności w Norwegii kształtowała się na poziomie 4 737 171 osób, co dawało jej 116. miejsce na świecie. 77% mieszkało w miastach. Zaludnienie wyniosło przeciętnie 15 osób/km². Większość ludzi skupiona jest na wybrzeżach i południu kraju w regionie Oslofjord, w którym znajduje się największe miasto i zarazem stolica – Oslo (co ciekawe, jest to najdroższe miasto świata). W tej aglomeracji mieszka około 862 000 osób, czyli prawie jedna piąta mieszkańców kraju. W innych miejscach osadnictwo jest o wiele mniej rozpowszechnione ze względu na surowe warunki klimatyczne za kołem podbiegunowym i górzyste ukształtowanie terenu.

Na podstawie wyżej umieszczonej piramidy wieku i płci możemy stwierdzić, że populacja Norwegii jest populacja zastojową z tendencją do regresu w przyszłości, o czym świadczy zwężająca się podstawa piramidy. Na uwagę zasługuje też duża liczba starszych ludzi. Powoli, aczkolwiek wyraźnie da się zauważyć, że liczba młodych ludzi jest coraz mniejsza, w związku z czym następuje powolny proces starzenia się społeczeństwa.

W 2010 roku wskaźnik obciążenia demograficznego wynosi w tym kraju 22.7, co jest wynikiem powyżej średniej na świecie, chociaż i tak spadł w porównaniu z rokiem 2002, kiedy ten sam współczynnik wynosił powyżej 25. Informuje to o tym, że ludzie w wieku produkcyjnym są bardzo obciążeni przez resztę społeczeństwa.

Widoczna także jest dominacja liczby mężczyzn nad liczbą kobiet utrzymująca się do około 60 – tego roku życia.

W całej populacji liczba mężczyzn i kobiet jest prawie taka sama. W danym roku kobiet było 2 390 840, a mężczyzn 2 377 372, co daje współczynnik feminizacji 1,006. Statystycznie rzecz ujmując, na jednego Norwega przypadało 1,006 Norweżki.

Mediana wieku wynosi:

Dla całego społeczeństwa: 39,4 lat
Dla kobiet: 40,2 lat
Dla mężczyzn: 38,5 lat

Struktura wiekowa społeczeństwa zdaje się to potwierdzać. 18,5% Norwegów ma 14 i mniej lat, 66,2% to ludzie w wieku 15 – 64, a odsetek ludzi powyżej 65 – tego roku życia to 15,2%.

Piramida wieku i płci dla Polski

W 2009 roku liczba ludności Polski wyniosła 38 173 000 osób, co było 34. wynikiem na świecie. 61% mieszkało w miastach. Warto zwrócić uwagę na to, ze chociaż Norwegia obszarowo jest trochę większa, ma kilka razy mniejsza populację. Gęstość zaludnienia 118,2 osób/km² daje wyobrażenie, dlaczego tak jest. Największym miastem i stolicą jest Warszawa położona w środkowo – wschodniej części kraju – na Mazowszu. Zamieszkuje ją 1 711 466 Polaków. Liczba jej mieszkańców, pomimo ujemnego przyrostu naturalnego stale rośnie dzięki migracjom ludzi z innych części kraju, którzy przybywają
w poszukiwaniu pracy i lepszych warunków życia.

Powyższa piramida ludności Polski stworzona na podstawie ostatniego spisu powszechnego z 2002 roku ma kształt dzwonu. Jest to populacja zastojowa, jednak z szerszą niż w przypadku Norwegii podstawą. Można także zaobserwować występowanie pokolenia wyżu powojennego oraz jego echa. Wyraźnie widać, że zwiększał się będzie odsetek osób w wieku poprodukcyjnym, oraz, że zbliża się fala niżu demograficznego. Jeżeli te tendencje utrzymają się, populacja będzie się starzeć.

Wskaźnik obciążenia demograficznego w naszym kraju wynosi w tej chwili 18,8, co tak jak w przypadku Norwegii jest wysokim wynikiem. Do około 40 roku życia liczba mężczyzn w Polsce przekracza liczbę kobiet. Potem, za sprawą mniejszej dbałości o zdrowie, chorób zawodowych i nałogów ta proporcja zmienia się, co szczególnie jasno widoczne jest w przypadku osób powyżej 60 – tego roku życia, gdzie kobiet jest o wiele więcej.

W 2008 roku liczba mężczyzn wynosiła 18 414 926, podczas gdy liczba kobiet 19 720 950, co daje współczynnik feminizacji równy 1,07 (107 kobiet na 100 mężczyzn). Liczba ta jest różna, w zależności od województw. Najbardziej sfeminizowane jest łódzkie, gdzie ten współczynnik wynosi 1,1, a najmniej podkarpackie (1,05). Warto zauważyć, że pośród ludności wiejskiej liczba kobiet i mężczyzn jest już prawie równa, a w niektórych miejscach kobiet jest mniej.

Polacy są trochę młodsi od Norwegów, mediana wieku to:
Dla całej populacji: 37,9 lat
Dla kobiet: 40,2 lat
Dla mężczyzn: 38,5 lat.

1. Zmiany w liczbie ludności na przestrzeni lat

Na przestrzeni kilkudziesięciu lat liczba ludności Norwegii wykazywała stałą tendencję wzrostową, zmiana wielkości tak niewielkiej populacji o prawie 1,5 miliona jest bardzo znacząca. W ostatnich latach dynamiczny przyrost umożliwiła także fala imigracji, szczególnie z Polski i Pakistanu. Współczynnik wzrostu populacji wynosi obecnie 0.341%.

Liczba ludności Polaków także wzrosła znacząco, chociaż w ostatnich latach można zaobserwować powolny spadek liczby Polaków. Demografowie przewidują, że liczba mieszkańców naszego kraju nie przekroczy 40 milionów. Warto zauważyć, że spadek przyrostu ludności zaczął się w okolicach transformacji ustrojowej. Współczynnik wzrostu populacji wynosi w tej chwili -0.047%.

1. Przyrost naturalny i migracje

Współczynnik urodzeń w Norwegii wynosi 11,46 urodzin/1000 mieszkańców, przyrost naturalny to 2,06‰. Współczynnik płodności to ok. 1.78 dziecka na kobietę, co nie zapewnia pełnej zastępowalności pokoleń. W tym aspekcie sytuacja w Norwegii, tak jak w większości Krajów Wysoko Rozwiniętych jest niezbyt dobra. Chętnie rozmnażają się tylko imigranci, szczególnie Pakistańczycy.

Oczekiwana długość życia to 79 lat dla całej populacji, niecałe 77 lat dla mężczyzn oraz ponad 82 lata dla kobiet. Osoba która ma w tej chwili 50 lat statystycznie przeżyje jeszcze 30,2 lat.

Wskaźnik migracji netto wynosi 1.71 imigranta/1000 osób. Największą grupą są tam Polacy, którzy w ostatnich latach bardzo chętnie wybierali ten kraj. Następni są wcześniej już wspominani Pakistańczycy, Szwedzi oraz Irakijczycy.

Dobrze widać to na poniższym wykresie norweskiego Urzędu Statystycznego:

W Polsce współczynnik urodzeń wynosi 9,94 urodzin/1000 mieszkańców, współczynnik płodności 1,28 dziecka na kobietę. Sytuacja w tym aspekcie jest jeszcze gorsza niż w Norwegii. Sytuacje pogarsza jeszcze odpływ ludności związany z migracjami (współczynnik migracji -0.47).

Oczekiwana długość życia to 75 lat dla całej populacji, niecałe 72 lat dla mężczyzn oraz ponad 79 lat dla kobiet.

Po wejściu do Unii i otwarciu nowych rynków pracy dla polskich pracowników obserwuje się masowe wyjazdy do takich krajów jak Wielka Brytania, Irlandia, czy Francja.
W naszym kraju ujemne saldo definitywnych migracji zagranicznych wynosi obecnie ponad 15 tysięcy. Optymistycznie nastraja tylko fakt, że Polacy powoli zaczynają wracać.

1. Małżeństwa i rozwody

Przeciętny Norweg zmienia stan cywilny w wieku 37 lat, jego partnerka jest 5 lat młodsza. Obecnie rocznie w Norwegii zawierane jest 25 tysięcy związków małżeńskich. Średnio ponad 10 tys. małżeństw rozpada się. W 2008 roku 33 302 z 60 497 dzieci urodziło się poza małżeństwem.

W Polsce w 2008 r. powstało 257 tys. nowych związków małżeńskich – o ponad 8 tys. więcej niż rok wcześniej. Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat zdecydowanie zwiększył się wiek nowożeńców. Na początku lat 90. ponad połowa mężczyzn zawierających małżeństwo była w wieku poniżej 25 lat, w 2007 roku – już tylko 1/4; wśród kobiet udział ten zmniejszył się z 73% do 46%. Rozwiodło się 39833 par.

1. Zgony

Umieralność noworodków w Norwegii kształtuje się na poziomie 3,67/1000 żywych. Różne są te współczynniki dla noworodków żeńskich (3,29/1000) i noworodków męskich (4,03/1000), co jest jednym z najlepszych wyników na całym świecie.

Współczynnik zgonów dla populacji wynosi 9,29/1000 osób, w 2008 roku zmarło 41 712 Norwegów (20 322 mężczyzn i 21 390 kobiet). Na AIDS rocznie umiera mniej niż 300 osób.

W Polsce umieralność noworodków jest dużo większa i kształtuje się na poziomie 6,8 zgonów na 1000 urodzeń żywych (7,52/1000 dla noworodków męskich oraz 6,03 dla noworodków żeńskich).

Współczynnik zgonów dla populacji to 10,05/1000 osób. Szacuje się, że zagrożenie AIDS jest mniejsze niż w Norwegii.