Z pojęciem lasera spotykamy się bardzo często, ale chyba nie wszyscy wiedzą, co to słowo w rzeczywistości oznacza.
Jest to skrót, w którym wyjaśniona jest zasada działania: LASER - Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation, czyli wzmocnienie światła przez wymuszoną emisję promieniowania. Fenomen lasera nie jest związany ze sposobem działania czy skomplikowaną konstrukcją, lecz z rodzajem światła, jakie urządzenie to emituje. Jest to bardzo skupiona, równoległa wiązka światła monochromatycznego, a więc o jednej ściśle określonej barwie (długości fali) i bardzo dużej intensywności. Promieniowanie laserowe jest promieniowaniem optycznym, czyli falą elektromagnetyczną, która niesie ze sobą energię. W laserze wykorzystuje się efekty wzajemnego oddziaływania promieniowania elektromagnetycznego z materią, czyli z tzw. ośrodkiem aktywnym, którym może być ciecz, ciało stałe lub gaz. W wyniku tego oddziaływania zachodzą zjawiska prowadzące do wzmocnienia i generacji (wytwarzania) promieniowania. Laser musi zawierać materiał aktywny (ośrodek wzmacniający), źródło wzbudzenia (układ pompujący) i obszar umożliwiający wzmocnienie - rezonator.
Wygląd naszej skóry w dużej mierze zależy od higienicznego trybu życia, regularnych wizyt u kosmetyczki i odpowiedniego doboru kosmetyków. Unikanie nadmiernej mimiki (mrużenia oczu, marszczenia czoła, nosa) zapobiega powstawaniu przedwczesnych zmarszczek, a stosowanie naturalnych preparatów (np. aloesu, avocado, alg morskich, mleczka pszczelego czy na nowo odkrytego korzenia żeń- szeń) wpływa na opóźnienie procesu starzenia się skóry. Dobre efekty daje też stosowanie kremów z liposomami.
Na świecie już od ponad 25 lat stosuje się lasery zarówno w medycynie, jak i w kosmetyce. Od niedawna pojawiły się nowe możliwości, polegające na wykonywaniu zabiegów kosmetycznych za pomocą aparatów do biostymulacji komórek skóry i mięśni, np. laserów helowo-neonowych lub półprzewodnikowych. Leczenie laserem polega na pobudzeniu skóry twarzy za pomocą fali elektromagnetycznej. Można stosować naświetlanie punktowe lub powierzchniowe. Efektem leczniczego działania promieniowania laserowego jest poprawienie ukrwienia i dotlenienia skóry, wzrost liczby włókien kolagenowych i elastycznych, lepsze wchłanianie wilgoci, uregulowanie procesów barwnikotwórczych i rogowacenia. Dzięki tym zabiegom skóra staje się sprężysta, elastyczna (wygładzają się zmarszczki), jest lepiej nawilżona, znikają bądź bledną plamy i przebarwienia, zamykają się pory, ustępuje rogowacenie. Aby leczenie laserem dało pożądany efekt, należy wykonać 10 do 20 zabiegów w odstępach 2 - 3-dniowych. Potem co 6 - 8 tygodni wskazane są zabiegi podtrzymujące. Pełną kurację można wykonywać dwa razy w roku. Działanie lasera nie ma jednak nic wspólnego z cudem i ostateczny efekt zależy od wielu innych czynników, m.in. od stosowania odpowiednich kremów po zabiegach, zaniechania szkodliwych nawyków, a więc nadużywania alkoholu, palenia papierosów, braku ruchu na świeżym powietrzu, niedosypiania i nadmiernej mimiki. Zabiegom odmładzającym można poddać nie tylko skórę twarzy, ale także brzucha, ud lub piersi.
Nie wszystkie skutki oddziaływania promieni laserowych na skórę zostały dokładnie poznane. Wiadomo jednak, że:
* regulują procesy rogowacenia naskórka i wchłaniania przez niego wilgoci;
* ułatwiają drenaż limfatyczny;
* pobudzają produkcję kolagenu;
* normalizują funkcję komórek produkujących barwnik skóry melaninę);
* działają przeciwzapalnie;
* wyraźnie pobudzają wzrost włosów i paznokci.
Wśród najpopularniejszych typów laserów można wyróżnić następujące:
* rubinowy,
* aleksandrytowy,
* neodymowy,
* holmowy,
* erbowy,
* argonowy,
* CO2,
* helowo-neonowy,
* półprzewodnikowy.
Pierwszych siedem typów określane są mianem laserów "twardych", a moc ich promieniowania (w porównaniu ze źródłami konwencjonalnymi) jest duża bądź bardzo duża. Noszą też miano skalpeli laserowych. Zabiegi laserami twardymi wykonywane są przez lekarzy.
Lasery CO2 oraz neodymowy są urządzeniami tnącymi (skalpele). Można nim usuwać brodawki zwykłe, blizny, tatuaże, a także leczyć niektóre nowotwory skóry. Jego zalety polegają na zmniejszaniu krwawienia, przyspieszeniu gojenia się oraz wyjałowieniu tkanki.
Naświetlanie laserem argonowym stosuje się przy leczeniu plam i przebarwień, znamion naczyniowych, teleangiektazji (rozszerzonych naczynek krwionośnych) czy nowotworów naczyniowych. Zielone promieniowanie tego lasera jest bowiem najmocniej pochłaniane przez materiały i tkanki koloru czerwonego, a więc w organizmie przede wszystkim przez hemoglobinę. Można nim zatem usuwać zarówno pojedyncze rozszerzone naczyńka krwionośne, jak i duże znamiona naczyniowe twarzy.
Trzeba zaznaczyć, że u niektórych pacjentów istnieją przeciwwskazania stosowania promieniowania laserowego szczególnie przy leczeniu odkrytych obszarów skóry. Najistotniejszym z nich jest skłonność do bliznowacenia. Dlatego przed przystąpieniem do właściwego zabiegu, szczególnie przy użyciu laserów dużej mocy, stosuje się naświetlenia próbne na niewielkiej powierzchni ciała. Jeśli po takim zabiegu skóra dobrze się goi, blizna jest mało widoczna, to można sądzić, że ostateczny efekt całego zabiegu będzie pozytywny. Jeśli natomiast po próbnym naświetleniu długo utrzymuje się stan zapalny, a potem pozostaje widoczna blizna, z wykonania zabiegu tą metodą należy zrezygnować. Ponieważ sam przebieg zabiegu nie jest też całkowicie bezbolesny, na ogół nie stosuje się terapii laserowej u dzieci, które też mają większą niż dorośli skłonność do bliznowacenia. Oczywiście indywidualna reakcja na ból u poszczególnych pacjentów może być różna. Na ogół nie stosuje się znieczulenia, gdyż środki znieczulające powodują zwężenie drobnych naczyń krwionośnych, co utrudnia precyzyjne wykonanie zabiegu. Ból jednak nie jest tak dotkliwy, by pacjentowi trudno było go znieść. Stosowanie terapii laserowej wymaga też od pacjenta pewnej dozy wytrwałości, gdyż zabiegi należy zwykle powtarzać kilkakrotnie, a widoczną poprawę można zauważyć po około trzech miesiącach od rozpoczęcia kuracji.
Lasery holmowy i erbowy oferują całkowicie nowe możliwości terapeutyczne w dermatologii i estetycznej chirurgii. Lasery te nie tylko mogą być stosowane jako narzędzia tnące, ale powodują również ablację (momentalne odparowanie) tkanki. Unika się w ten sposób nekrozy tkanki. Jest idealnym narzędziem dla usuwania cienkich warstw skóry, praktycznie bez obrażeń. Laser erbowy można z powodzeniem stosować także do usuwania zmarszczek (skin resurfacing). Jest to laser znacznie bardziej przyjazny dla pacjenta, przyspieszając procesy gojenia z rewelacyjnymi efektami estetycznymi.
Lasery o małej mocy, zwane laserami "miękkimi" (bądź biostymulacyjnymi), helowo-neonowe i półprzewodnikowe, stosowane są w gabinetach kosmetycznych. Naświetlania laserem helowo-neonowym i półprzewodnikowym przyspieszają gojenie się ran i owrzodzeń oraz pobudzają produkcję kolagenu, który nadaje skórze sprężystość. Za pomocą laserów miękkich można likwidować zmarszczki, przebarwienia skóry, plamy barwnikowe, ostudę oraz blizny, a także leczyć trądzik pospolity i zaburzenia rogowacenia skóry. Ponadto lasery te mogą być używane w celu przyspieszenia gojenia się ran i owrzodzeń podudzi, a także w leczeniu różnego typu łysienia. Oprócz wymienionych chorób lasery miękkie mogą być stosowane przy leczeniu egzemy, uporczywego swędzenia, opryszczki, liszaja płaskiego, oparzeń i odleżyn. Zabiegi takimi laserami mogą być wykonywane przez odpowiednio przeszkolone i doświadczone pielęgniarki i kosmetyczki.
Należy podkreślić, iż przy posługiwaniu się laserem trzeba zwrócić szczególną uwagę na to, by w żadnym przypadku nie skierować promieniowania laserowego bezpośrednio na siatkówkę oka. Niezależnie bowiem od mocy lasera może to doprowadzić do uszkodzenia wzroku. Dlatego tak pacjent, jak i osoba wykonująca zabieg powinni w czasie pracy lasera nosić okulary ochronne dobrane do długości fali promieniowania lasera, a jednocześnie nie ograniczające zbytnio widoczności.