ZAGADNIENIA I LISTA LEKTUR

Z METODOLOGII BADAŃ LITERACKICH

Egzaminatorka: DR MARZENNA CYZMAN

I SPÓR O INTERPRETACJĘ DZIEŁA LITERACKIEGO

Hirsch E. D., Interpretacja obiektywna, przeł. P. Graff, „Pamiętnik Literacki” 1977, z. 3.

Interpretacja i nadinterpretacja / Umberto Eco oraz Richard Rorty, Jonathan Culler, Christine Brooke-Rose, red. Stefan Collini, przeł. T. Bieroń, Kraków 1996.

[koncepcje U. Eco, R. Rorty’ego, J. Cullera]

Rorty R., Teksty i grudki, [w:] tenże, Obiektywność, relatywizm i prawda, Warszawa 1999.

[obowiązuje ogólna orientacja w zakresie koncepcji R. Rorty’ego]

Nycz R., Teoria interpretacji: problem pluralizmu, [w:] tenże, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1995.

Sławiński J., Analiza, interpretacja i wartościowanie dzieła literackiego, w t. zbior.: Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa, pod red. H. Markiewicza
i J. Sławińskiego, Kraków 1976, przedr. [w:] tenże, Próby teoretycznoliterackie, Warszawa 1992 i wyd. nast.

Fish S., Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, pod red. A. Szahaja, Kraków 2008.

[omówienie - A.Szahaj, Zniewalająca moc kultury, [w:] S. Fish, Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, pod red. A. Szahaja, Kraków 2008; także w: A. Szahaj, Zniewalająca moc kultury, Toruń 2004. Stąd także: Granice anarchizmu interpretacyjnego; „Nie ma niczego poza interpretacją” – tako rzecze Stanley Fish.]

II ZAGADNIENIA SZCZEGÓŁOWE:

2. Przegląd wybranych kierunków metodologicznych literaturoznawstwa (w porządku: wybrany tekst źródłowy i/lub wybrane opracowanie).

Obowiązuje znajomość podstawowych tez formułowanych m.in.
w odniesieniu do dzieła literackiego, jego relacji względem rzeczywistości
i innych tekstów, autora oraz czytelnika, metod badania dzieła literackiego, a także jego funkcji w kulturze. Wiedza ta winna być wsparta umiejętnością krytycznego omówienia każdej ze wskazanych poniżej koncepcji.

1. PRZEŁOM ANTYPOZYTYWISTYCZNY W NAUCE O LITERATURZE:

W. Dilthey, Przeżycie i poezja, [w:] Teoria badań literackich za granicą, Antologia, wybór, wstęp i komentarze S. Skwarczyńskiej, t.II, cz.I, Kraków 1965–1986.

B. Skarga, Wstęp [do] U progu współczesności. Z dziejów doktryn antypozytywistycznych, red. B. Skarga Wrocław 1978.

2. KONCEPCJE M. BACHTINA:

M. Bachtin, Słowo w poezji i słowo w powieści, [w:] tenże, Problemy literatury i estetyki, przeł. W. Grajewski, Warszawa 1982, rozdz. 2.

M. Bachtin, Problem gatunków mowy, [w:] Estetyka twórczości słownej, przeł. D. Ulicka, Warszawa 1986, s. 348–357.

3. DZIEŁO LITERACKIE W UJĘCIU PSYCHOANALITYCZNYM:

Z. Freud, Pisarz a fantazjowanie, [w:] Teoria badań literackich za granicą, Antologia, wybór, wstęp i komentarze S. Skwarczyńskiej, t.II, cz.I, Kraków 1965–1986.

F. Crews , Czy literaturę można poddawać psychoanalizie?, [w:] Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego”, s. II, pod red. M. Głowińskiego i H. Markiewicza, Wrocław 1988.

4. FORMALIZM:

W. Szkłowski, Sztuka jako chwyt, przeł. R. Łużny, [w:] Teoria badań literackich za granicą. Antologia, wybór, wstęp i komentarze S. Skwarczyńskiej, t.II, cz.III.
R. Jakobson, Co to jest poezja?, [w:] tegoż, W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism, t.2, Warszawa 1989.

K. Rosner, Formaliści rosyjscy jako twórcy koncepcji języków funkcjonalnych, [w:] tejże, Semiotyka strukturalna w badaniach nad literaturą, Kraków 1981.

5. STRUKTURALISTYCZNA KONCEPCJA DZIEŁA LITERACKIEGO:

R. Barthes, Wstęp do analizy strukturalnej opowiadań, przeł. W. Błońska, Pamiętnik Literacki 1986, z. 4, s. 327–359.
R. Jakobson, Poetyka w świetle językoznawstwa, [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t.II, Kraków 1976.
J. T. Hawkes, Strukturalizm i semiotyka, oprac. M. Głowiński, Warszawa 1988.

D. Lewiński, Strukturalistyczna wyobraźnia metateoretyczna. O procesach paradygmatyzacji w polskiej nauce o literaturze po 1958 roku, Kraków 2004.

6. SEMIOTYKA:

J. Łotman, Problem znaczenia w tekście artystycznym, [w:] tegoż, Struktura tekstu artystycznego, przeł. A. Tanalska, Warszawa 1984 (rozdz. 2, s. 50–73).

M. R. Mayenowa, Semiotyka sztuki w szkole radzieckiej, [w:] tejże, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Wrocław 1979.

K. Rosner, Prace literaturoznawcze J. Łotmana, [w:] tejże, Semiotyka strukturalna
w badaniach nad literaturą, Kraków 1981.

7. HERMENEUTYKA:

H. G. Gadamer, Tekst i interpretacja, [w:] tegoż, Język i rozumienie, wybór i przekład P. Dehnel, B. Sierocka, Warszawa 2003 lub: P. Ricoeur, O interpretacji, [w:] Teorie literatury XX wieku. Antologia, red A. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków 2006.

K. Rosner, Hermeneutyka, [hasło w:] Słownik literatury polskiej XX wieku.

8. DEKONSTRUKCJONIZM:

J. Derrida, Przed prawem, przeł. J. Gutorow, [w:] Teorie literatury XX wieku. Antologia, pod red A. Burzyńskiej, M. P. Markowskiego, Kraków 2006. (lub inny dowolnie wybrany tekst J. Derridy)

R. Nycz, Dekonstrukcjonizm w teorii literatury, [w:] tenże, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa 1995.

A. Burzyńska, Dekonstrukcja i interpretacja, Kraków 2003.

10. WOBEC NOWOCZESNYCH ZJAWISK W NOWOCZESNYM DYSKURSIE HUMANISTYCZNYM

- obowiązuje znajomość dwóch samodzielnie opracowanych kierunków/tendencji, z poniższej listy:

gender, postkolonializm, poetyka kulturowa, neopragmatyzm R. Rorty’ego, koncepcje S. Fisha, konstruktywizm w badaniach literackich