Adrian Krzysztof Kamieniarz IVTF
Temat: Omów sposoby przeżywania miłości przez bohaterów literackich różnych epok. Zanalizuj w tym celu stosownie dobrane przykłady.
Bibliografia
I. Literatura podmiotu:
Miłosz Czesław, „Pieśń nad Pieśniami” w „Księgi Pięciu Megilot”, Wydawnictwo Literackie, Warszawa 1998, ISBN 83-08-02822-5
Prus Bolesław, „Lalka”, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków, 2006,
ISBN 83-7389-927-8
Sapkowski Andrzej, „Narrenturm”, „Boży bojownicy”, „Lux perpetua”, Wydawnictwo Super Nowa, Warszawa, 2006, ISBN 978-83-7054-199-6
Shakespeare William, „Romeo i Julia”, Wydawnictwo Kama, Kraków, 2000,
ISBN 83-86740-42-6
II. Literatura przedmiotu:
Droga Katarzyna, Powtórka z epok, „Cogito”, Dodatek specjalny, Wydawnictwo AGA-PRESS, ISSN 1231-160X, ISBN 83-85534-23-7
Dyoniziak Ryszard, „Postacie Miłości Przeobrażenia obyczajowe w europie Zachodniej i w Polsce”, Wydawnictwo Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków, 1991, ISBN 83-7052-038-3, s.90-95
Kamieńska Anna, „Twarze Księgi”, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa, 1990,
ISBN 83-211-1149-1, s.148-153
Komorowski Jarosław,” "Romeo i Julia" Williama Shakespeare'a”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1990, ISBN 83-0204-131-9
Nosowska Dorota, Słownik motywów literackich. Wydawnictwo Park, Bielsko-Biała, 2004, ISBN 83-7266-314-9, s. 290-297, Miłość.
Osmoła Józef, „Lalka Bolesława Prusa”, Wydawnictwo Biblioteka Wysyłkowa, Lublin, 2001, ISBN 83-86581-20-4
Pieńkosz Konstanty. Przewodnik po lekturach: Biblia, Stary Testament. Warszawa: Dom wydawniczy Jota, 1991, ISBN 83-7297-417-9
Polańczyk Danuta, „Romeo i Julia”, Wydawnictwo Biblioteka Wysyłkowa, Lublin, 2000,
ISBN 83-86581-80-8
Romankówna Mieczysława, „Lalka Bolesława Prusa”, Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa, 1960.
Świderkówna Anna, „ Rozmowy o Biblii”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2000, ISBN: 83-01-12161-0, s.269-279
Zajkowska Joanna, Powtórka z lektur, „Cogito”, Dodatek specjalny, Nr 30(12), 2001,
ISSN 1506-4085, s.12-15, 56-58
III. Materiały pomocnicze:
Karta cytatów w funkcji argumentacyjnej
Plan wypowiedzi
Adrian Krzysztof Kamieniarz IVTF
Temat: Omów sposoby przeżywania miłości przez bohaterów literackich różnych epok. Zanalizuj w tym celu stosownie dobrane przykłady.
Ramowy plan wypowiedzi:
WSTĘP
Czym jest miłość dla człowieka? Każdy przeżywa ją inaczej
Miłość jest tematem ponadczasowym i uniwersalnym. Sposób jej przeżywania różni się w zależności od kultury epoki i czasu w którym żyją bohaterowie.
ROZWINIĘCIE
Wyjątkowa fascynacja miłość w „Pieśni nad Pieśniami”
Potęga i piękno miłości w tragedii W.Szekspira „Romeo i Julia”
Pozytywista kochający jak romantyk czyli Wokulski z „Lalki”
Miłość współczesnego świata w Trylogii Husyckiej
ZAKOŃCZENIE
Motyw kochanków i miłości jest wszechobecny w różnych dziełach i na przestrzenie różnych epok.
Wraz ze zmianą czasów, zmieniają się również sposoby przeżywania miłości.
Miłość mimo cierpień i wyrzeczeń jest nadrzędną wartością.
Adrian Krzysztof Kamieniarz IVTF
Temat: Omów sposoby przeżywania miłości przez bohaterów literackich różnych epok. Zanalizuj w tym celu stosownie dobrane przykłady.
Karta cytatów:
„Plastrem miodu opływają wargi twoje, oblubienico moja! miód i mleko pod językiem twym, a wonność szat twoich, jak wonność Libanu.”
„Miły mój biały i rumiany, zacniejszy nad innych dziesięć tysięcy.”
„Wody wielkie nie zdołają ugasić miłości, nie zatopią jej rzeki. Jeśliby kto oddał za miłość całe bogactwo swego domu, pogardzą nim tylko.”
„Tyle minut w godzinie a każda jest dniem”
„Niech smutek będzie dla nas kiedyś miłym wspomnieniem”
„Jak cudowna jest miłość skoro cień miłości tyle bogactwa niesie i tyle radości”
„Czy nie lepiej żartować niż jęczeć z miłości”
„Lecz żaden smutek nie przeważy radości, którą niesie krótka chwila spędzona przy niej”
„Niechaj czterdzieści tysięcy Braci połączy serca – suma uczuć wciąż będzie mniejsza od mojej miłości”
„Czy miłość jest delikatna? Nie raczej brutalna i ostra kłuje jak oset”
„Bo miłość nie zna żadnych tam i granic”
„ Ale ja nie dbam o taki świat, który dwoje ludzi skazuje na tortury za to tylko, że się kochają.”
„Bywają wielkie zbrodnie na świecie, ale chyba największą jest zabić miłość.”
„– Czy myślisz – spytał Wokulski – że można... kochać kobietę w sposób idealny, nie pożądając jej?
– Naturalnie. Jest to jedna z masek, w którą lubi się przebierać instynkt utrwalenia gatunku.
– Instynkt – gatunek – instynkt utrwalenia czegoś i – utrwalenia gatunku!... – powtórzył Wokulski – Trzy wyrazy, a cztery głupstwa.
– Zrób szóste – odpowiedział doktor nie odejmują oka od szkła – ożeń się.
– Szóste?... – rzekł Wokulski podnosząc się na kanapie. – A gdzież piąte?
– Piąte już zrobiłeś: zakochałeś się.”
„– Głupia rzecz, miłość. Poznajesz, kochasz, cierpisz. Potem jesteś znudzony albo zdradzony.”
„Ile razy mężczyzna patrzy na kobietę, szatan zakłada mu różowe okulary.”
„Kobiety są niewolnicami tylko tych, którzy potrafią je mocno trzymać i dogadzać ich kaprysom.”
„ Miłość jest radością świata, słońcem życia, wesołą melodią w pustyni.”
„Na żal po kobiecie jedynym lekarstwem może być tylko druga kobieta”
„Primo: nigdy nie ufaj i nigdy nie wierz w intencje. Secundo: jeśliś sam wyrządził komuś przykrość lub krzywdę, nie gryź się tym. Byłeś zwyczajnie szybszy, zadziałałeś prewencyjnie”
„Taka już jest niewiasta, lubieżności pełna. I w chuci nienasycona. Jak świat światem, tak było i tak będzie in saecula saeculorum…(na wieki wieków)”
„– Co ty mówisz? Mam ją… Samsonie… Jestem lekarzem! Jestem chrześcijaninem… Bóg zabrania… Boskie prawo…
– Prawo, które każe cierpieć? Gdy można cierpienia skrócić? Nic nie wiesz o Bogu, chłopcze, nie znasz go wcale. A robisz z niego okrutnego fanatyka. Obrażasz go tym. To nie wypada.”
„Z trucizną (…) jest jak z kobietą. Po dwakroć jak z kobietą. Primo: nie można ufać, zdradzi i zawiedzie, gdy najbardziej jej potrzebujesz. Secundo: trzeba często wymieniać. Na nową i świeżą, bo zestarzała traci wszelki walor.”
„O miłości wiemy niewiele. Z miłością jest jak z gruszką. Gruszka jest słodka i ma kształt. Spróbujcie zdefiniować kształt gruszki”
Omów sposoby przeżywania miłości przez bohaterów literackich różnych epok. Zanalizuj w tym celu stosownie dobrane przykłady.
Miłość jest od niepamiętnych czasów jednom z najpiękniejszych,
a równocześnie najbardziej wymagających doświadczeń człowieka. Miłość nie jest ograniczona wiekiem, pochodzeniem, pozycją społeczną i religią. Miłość jest niczym obosieczny miecz - przynosi głębokie, piękne i pełne szczęście, lecz może również stać się powodem smutków, żalów, a nawet szaleństwa czy śmierci. Większość ludzi zostaje obdarzona tym uczuciem już w momencie narodzin i towarzyszy im przez całe życie. Potrafi ona łączyć ludzi i sprawiać, że stają się niejako połączeni magiczną więzią, lecz tylko wtedy jeśli zostaje odwzajemniona. Jeżeli miłość jest jednostronna, staje się powodem ludzkiego cierpienia i smutku. Jeżeli człowiek nie kocha i nie jest kochanym, jego życie nie posiada większego sensu, nie byłoby pełnym życiem człowieka, gdyż każdy człowiek jest powołany do miłości, która nadaje sens istnieniu każdego z nas z osobna.
Lecz czym jest miłość? Wiele osób opisuje ją jako uczucie, lecz uczucia są ulotne i bardzo szybko znikają. Niektórzy określają ją jako przywiązanie, inni jako chęć dobra. „O miłości wiemy niewiele. Z miłością jest jak z gruszką. Gruszka jest słodka i ma kształt. Spróbujcie zdefiniować kształt gruszki” pisał Andrzej Sapkowski. Nie potrafię powiedzieć jednoznacznie, czym ona jest, czasem jest krótka i namiętna, czasem długa i spokojna. Według mnie każdy człowiek odbiera miłość inaczej i z innym natężeniem. Każdy autor opisuje miłość na swój indywidualny i subiektywny sposób, a ona sama pojawia się w twórczości literackiej już od czasów najdawniejszych, przez wszystkie epoki. I choć spojrzenia na miłość różnią się od siebie, to niemal wszyscy twórcy poruszyli temat miłości i przedstawiali ją na różne sposoby. Jednego razu jako nieszczęśliwą, cierpiąca i niespełnioną, natomiast innym jako szczęśliwą, zmysłową i szaloną. Ukazuje się tu prawda popularnego powiedzenia iż „Miłość nie jedno ma imię”.
Już w „Księdze Ksiąg” znajdujemy poemat miłosny nazywany
„Pieśń nad Pieśniami”, utwór ten jest przesycony miłością kochanków. Bohaterowie są pasterzami, a ich miłość jest ukazywana na tle łąk, pól i wzgórz Palestyny.
Opowiadają o swojej miłości, mocno podkreślając urodę i nadzwyczajność kochanej osoby. „Wszystka jesteś piękna, przyjaciółka moja! A nie masz w tobie zmazy” – mówi o swojej ukochanej Oblubieniec. Poświęcają się sobie całkowicie i nie może się liczyć dla nich już nikt inny, jak tylko ukochana osoba. Porównują swoje ciała do najpiękniejszych i najcenniejszych rzeczy – lilii, mirry, cedru. Są sobą ogromnie zafascynowani, nie dostrzegają w sobie żadnej, nawet najmniejszej wady. „Sześćdziesiąt jest królewskich żon, a osiemdziesiąt nałożnic, a panien nie masz liczby. Jedna jest gołębica moja, doskonała moja, jedynaczka jest matki swej, wybrana rodzicielki swojej.” Widzimy tu, jak wielka więź jest między nimi, nic nie może ich rozdzielić. Ich miłość jest „[…]mocna jako śmierć” Wspominają, że płomień ich miłości nie zostanie wzruszony żadnymi wodami. Miłość to dar, którego nie sposób kupić, choćby oferować największe bogactwa. Oblubienica ofiaruje się Oblubieńcowi czyniąc mu najpiękniejszy zaszczyt, jakiego może doświadczyć człowiek. W warstwie alegorycznej poemat też bywa odczytywany jako związek Oblubieńca, czyli Boga z wspólnota ludzką, czyli Oblubienicą. Opowieść ta podkreśla miłość człowieka i Boga oraz ukazuje jej siłę i wyjątkowość tej miłości. Bóg oddaje się człowiekowi i oczekuje oddania od nas samych, domaga się wyłączności, ale podkreśla też wyjątkowość człowieka i jego niepowtarzalność.
Pieśń nad Pieśniami zatem to utwór ukazujący i moc miłości, i wzajemną fascynację kobiety i mężczyzny także w wymiarze fizycznym. Jednocześnie metaforycznie odczytanie przeżyć Oblubieńca i Oblubienicy ewidentnie nawiązuje do religijnych relacji Boga i człowieka.
Jedną z najpiękniejszych historii ukazujących jaką mocą dysponuje miłość, jest dramat Szekspira „Romeo i Julia”. Poznajemy ich jako dzieci rodów rywalizujących ze sobą o wpływy we Weronie. Monteki z których wywodzi się Romeo i Kapuleci których córką jest Julia są rodzinami pełnymi kontrastów i niezgody między sobą. Po jednej stronie ród Romea słynący z rozwagi i spokoju, po drugiej rodzina Juli która zasłynęła zapalczywością i brutalnością.
Szekspir pokazuje ich miłość „od pierwszego wejrzenia”, która swą mocą przyćmiła wcześniejsze opisy miłości i na stałe wpisała się w kulturę ludzkości jako symbol prawdziwej miłości. Kochankowie, niemal natychmiast zakochali się i to miłością romantyczną, która stała się ich najważniejszym celem. Mając świadomość braku akceptacji ze strony rodziców, sprzeciwiają się im wyznając sobie miłość i planując wspólne życie. Ich miłość była tajemnicą dla świata, znały ją tylko osoby które pomagały okryć ją przed rodzicami zakochanych, Ojciec Laurenty i Marta. Gdy Romeo zostaje wygnany z Werony, Julia rozdzierana dramatem posłuszeństwa wobec rodziców a wobec ślubu przed Bogiem, Ciągle starała się doprowadzić do spotkania z Romeem. Śledząc ich losy dostrzegamy jak pod wpływem tak silnej miłości dojrzewają emocjonalnie, jak praną swego szczęścia, jak konsekwętie do niego dążą. Dramat ukazuje jaką wielką potęgą jest miłość która pozwala zakochanym sprzeciwiać się swym rodzicom a nawet życiu w odosobnieniu. Ich miłość pokonuje wszelkie przeszkody, a ich największe wyznanie miłości, ich śmierć jednoczy walczące od lat rody. Nie potrafiąc żyć osobno, bez ukochanej osoby, wybierają śmierć która niosła nadzieje wieczności z małżonkiem.
Romeo i Julia są ponadczasowym symbolem mocy miłości, którzy już od pierwszego porywu serca, pragnęli szczęścia będąc połączeni na zawsze. Zachwyca w dramacie czystość tego uczucia i jego tragiczny koniec. Ich miłość silniejsza była niż wszelkie przeciwności losu. Jak powiedział Romeo „Bo miłość nie zna żadnych tam i granic”
Kolejnym doskonałym przykładem przeżywania miłości przez bohatera i wpływu miłości na życie bohatera, jest Wokulski. Nie da się ukryć że w powieści miłość motywuje większość zdarzeń, co doskonale widać na przykładzie losów Stacha. Świetnie widzimy że to miłość doprowadza do tragedii Wokulskiego. Prus ukazuje świat w którym do prawdziwej miłości są zdolni tylko mężczyźni. Miłość prowadzi do romantycznej białej sukni z welonem lub dramatycznym skoniem pod pociąg. Odkrywamy wiele poglądów na miłość oraz na małżeństwo będące ukoronowaniem jej.
Wokulski jest niepoprawnym romantykiem, jacy już nie żyją w jego czasach. Oczytany literaturą romantyczną, wierzy w miłość idealną, od pierwszego wejrzenia. Gdy tylko poznaje pannę Izabele przeznacza wszystkie swoje siły i energie na nią. Przelewając na nią swoją miłość nie dostrzega wszystkiego co w niej złe, idealizuje ją, widzi w niej sens swojego życia, w jego umyśle istnieje jako najwspanialsza kobieta na świecie. Potrafi usprawiedliwić jej każde działanie niesłużące miłości, gdyż jest urzeczywistnieniem marzeń. Uważa że jego uczucie jest niewinne jednak omdlewa na samą myśl o pocałunku. Lecz ta miłość jest pełna sprzeczności, podobnie jak Wokulski. Jest romantykiem w skórze pozytywisty, jego nieszablonowość sprawia że Łęcka interesuje się nim. Wokulski twierdzi że miłość może być niszcząca tylko jeśli nie jest ostatnią. Czasami Stach uświadamia sobie że Izabela jest zwyczajną panną na wydaniu, lecz uważa że zbyt wiele już jej poświęcił by się wycofać. Gdy zdobywa dowód zdrady Izabeli, próbuje popełnić samobójstwo jak przystoi bohaterom romantycznym, zostaje jednak uratowany. Małżeństwo dla Wokulskiego niekoniecznie oznacza Miłość. Uważa że ślub może być dobrym interesem, potrafi określić je jako narzędzie które prowadzi do wzbogacenia co ujawnia jego postawę pozytywisty.
Wokulski oddaje miłości wszystkie swoje siły, i dlatego traci szanse na swoje szczęście. Będąc zaślepiony ideałami romantyczności, nie potrafi jako pozytywista chłodno ocenić wszystkiego, co prowadzi do jego klęski.
Ostatnim przykładem jaki pragnę przywołać jest Reinmar von Bielau, bohater „Trylogi Husyckiej” napisanej przez Andrzeja Sapkowskiego. Jako że nie jest to część kanonu lektur pragnę szczegółowiej opisać przedstawioną przez autora wizje miłości. Akcja powieści zaczyna się od romansu Reinmara z żoną śląskiego rycerza Gelfrada von Stercza, a dokładniej opisem miłosnych igraszek. Poznajemy Reinmara jako młodocianego i uwielbiającego romansowanie chłopaka. Przez swoje romantyczne usposobienie nieustannie popada w kłopoty. Zakochany w Adeli von Stercza, musi ratować się ucieczką a następnie podróżuje po Śląsku, będąc ścigany przez Sterczów jak i Inkwizycje. Podczas ucieczki poznaje dziewczynę która pomaga mu a przedstawia się jako Nikkoletta, ukrywając swoje prawdziwe imię pod przykrywką bohaterki romansu. Interesuje się nią lecz ciągle wpiera sobie że jego ukochaną jest Adela i nie powinien myśleć o innych. Gdy dowiaduje się o miejscu pobytu Adeli rusza jej na ratunek, choć jego próba zostaje udaremniona, wyznając jej miłość, ona go odrzuca, a on zostaje zawiedziony. Później w wyniku różnych wypadków spędza czas z Nikkolettą z którą wkrótce trafiają na sabat czarownic, gdzie dając upust swoim uczuciom spędzają upojna noc. Lecz ranem Nikkoletta zostawia go samego. On w wyniku kolejnych wypadków musi kolejny raz uciekać, tym razem ucieka znacznie dalej, do Czech. Wracając pragnie zemsty na oprawcach Adeli i pragnie odnaleźć swoją ukochanej Nikkoletty. Rusza więc na aby ją odnaleźć, standardowo do tego dołączają problemy. Podczas podróży napotyka na Grefrada von Stercza, któremu przyrzeka zemstę na Adeli, mimo miłości do innej dalej potrafi poświęcić się dla swojej byłej miłości. Gdy zostaje przyprowadzony pod zarzutem zrobienia dziecka okazuje się że Nikkoletta nie jest tą która go nazywa. Okazuje się być Juttą de Apolda. Między czasie w nim zakochuje się Elencza. Lecz będąc zakochany w Juttcie traktuje ją jak przyjaciółkę. Potajemnie spotyka się z Jutta, podczas spotkań namiętnie uprawiają seks. Gdy Jutta kolejny raz zostaje porwana, Reinmar nie wiedząc czyja to do końca sprawka czuje się upokorzony. Jego miłość budzi w nim wielką chęć działania. Nie tylko on ją szuka a także ona próbuje odnaleźć jego. Gdy ją w końcu odnajduje Jutta umiera, Rainmar przeżywa to bardzo boleśnie, lecz nie popełnia samobójstwa jak w romantycznej miłości, lecz żyje dalej cierpiąc, a w końcu zostaje z Elenczą.
Losy Reinmara są przykładem współczesnej miłości, gdzie ludzie bardzo często zmieniają ukochane osoby, lecz potrafią także kochać wielką miłością romantyków, współcześnie miłość nie jest niewinna jak romantyczna, a jej nieodłączną częścią jest seks. Miłość kieruje życiem ludzi, choć potrafią często za namową innych osób, spojrzeć na sprawę trzeźwo, wykluczając bezsensowne działania. Współcześnie nie tylko mężczyźni działają w sprawach miłości lecz także kobiety.
Podsumowując miłość obecna jest w literaturze od niepamiętnych czasów, w kolejnych epokach jest przeżywana na różne sposoby. W pieśni nad pieśniami widać moc i przywiązanie kochanków oraz wzajemną fascynacje jaka występuje w epoce starożytności i średniowiecza. Romeo i Julia ukazują najczystszą i tragiczną miłość która stała się symbolem romantyzmu. Następnie w Lalce widzimy jak miłość wyniszcza bohatera i prowadzi go do klęski, ukazuje triumf rozumu nad uczuciami co było nurtem przewodnim pozytywizmu. Współcześnie miłość widzimy jako oddanie i namiętności gdzie nie unika się już spraw seksu, obiekty tych uczuć można zmieniać, nawet wielokrotnie.