Budowa tokarki:

1. Łoże-element wiążący wszystkie zespoły

2. Wrzecienniki tokarki - wrzeciennikiem nazywa się zespół konstrukcyjny obrabiarki, w którym jest ułożyskowane wrzeciono. Zwykłe we wrzecienniku są umieszczone również przekładnie do zmiany prędkości obrotowej wrzeciona oraz niezbędne mechanizmy sterujące. W zależności od rodzaju obrabiarki rozróżnia się wrzecienniki: tokarek, wiertarek, frezarek, szlifierek itp.

Wrzeciono - wrzecionem nazywa się część obrabiarki w postaci wału, na którym osadza się uchwyt do zamocowania przedmiotu obrabianego np.: w tokarce lub narzędzia np.: we frezarce. Wrzeciono to podstawowa część robocza w obrabiarkach o ruchu roboczym obrotowym. Przednia część zwana końcówką jest przystosowana do zakładania uchwytów i narzędzi

1. Konik- jest to zespół tokarki (lub szlifierki) służący do podpierania obrabianych przedmiotów w postaci wałków ustawianych jednym końcem we wrzecionie. W wysuwanej tulei konika jest osadzony kieł, na którym wspiera się obrabiany przedmiot. Konik, osadzony na prowadnicach wewnętrznych łoża tokarki, może być wzdłuż nich przesuwany i ustalany w dowolnym miejscu łoża za pomocą rękojeści.

2. Suport narzędziowy- zespół konstrukcyjny tokarki wykonujący zwykle prostoliniowe ruchy posuwowe w jednym lub dwóch kierunkach. Na suporcie mocuje się narzędzie skrawające, przeważnie noże. Podstawowymi częściami suportu są przesuwające się po prowadnicach sanie. Zależnie od kierunku przesuwu względem części obrabiarki wykonującej ruch główny wyróżnia się sanie wzdłużne i poprzeczne.

3. Skrzynkę suportową- mocuje się na saniach wzdłużnych suportu. Jest ona wyposażona w zespół mechanizmów, które umożliwiają przenoszenie napędu od śruby pociągowej lub wałka pociągowego na sanie wzdłużne lub poprzeczne suportu.

4. Gitara z kolami zmianowymi

5. Osłona

6. Suport poprzeczny –Sanie wzdłużne ślizgają się po łożu maszyny za pomocą prowadnicy pryzmatycznej i płaskiej z wymuszonym prowadzeniem. Dzięki zamontowaniu prowadnicy pryzmatycznej od strony walca, uzyskuje się nadzwyczaj precyzyjne i stabilne prowadzenie wymuszone. Sanie poprzeczne ślizgają się w prowadnicy o przekroju w kształcie jaskółczego ogona. Na saniach poprzecznych umieszczone są sterowanie i narzędzie tokarskie.

7. Śruba pociągowa- element urządzenia do ustawienia narzędzia względem obrabianego materiału lub materiału względem narzędzia. Jako klasyczne zastosowanie można uznać napęd suportu obrabiarek do metalu w dwóch lub trzech płaszczyznach. Śruba pociągowa najczęściej napędzana jest od napędu głównego obrabiarki przez przekładnię, rzadziej oddzielnym silnikiem. Zaletą napędu głównego (przez przekładnię) jest pełna synchronizacja ruchów narzędzia i obrabianego materiału, co w efekcie daje dużą dokładność obróbki.

8. Wałek pociągowy- element wykonawczy łączący skrzynkę posuwową ze skrzynką suportową służący do przenoszenia momentu obrotowego na mechanizmy suportu przy toczeniu wzdłużnym i poprzecznym. Tokarka posiadająca tylko wałek pociągowy zaliczana jest do tokarek produkcyjnych.

9. Wałek sterujący wl. I wyl. Wrzeciona

10. Silnik napędowy

11. Skrzynka napędowa

12. Pomieszczenie-wyposarzenie elektyrczne

13. Uchwyt samosterujący

14. Kły- tokarskie dzieli się na zwykłe i obrotowe. Służą one do mocowania długich wałków. Zamocowanie wałka w kłach wymaga jeszcze dalszych przyrządów, do których zalicza się tarczę zabierakową i zabierak. Aby zapobiec uginaniu się wałka pod jego własnym ciężarem, długie wałki obrabiane w kłach podpiera się w połowie długości podtrzymką stałą przymocowana do łoża tokarki lub podtrzymką ruchomą umocowaną na suporcie

15. Urządzenie chłodzące

16. Dźwignia zmiany i wl obrotów wrzeciona

17. Wanna

18. Skrzynka posuwowa

Budowa frezarki:

1. Korpus- rodzaj obudowy maszyny albo urządzenia. Pełni funkcję szkieletu, aby zapewnić odpowiednią wytrzymałość oraz zawiera punkty zaczepienia i podparcia elementów konstrukcyjny

2. Wspornik

3. Sanie krzyżowe - frezarki - mają stół krzyżowy usytuowany na łożu obrabiarki; sanie wzdłużne stołu mogą się przesuwać po prowadnicach łoża, a sanie poprzeczne po prowadnicach wykonanych na górnej powierzchni sani wzdłużnych.

4. Stół frezarski może przemieszczać się w następujących kierunkach:

- poziomo wzdłuż frezarki (posuw wzdłużny),

- poziomo w poprzek obrabiarki (posuw poprzeczny),

- pionowo (nastawianie głębokości skrawania).

stół wyposażony w obrotnicę - przedmiot obrabiany może wówczas przemieszczać się pod kątem w stosunku do osi wrzeciona. Frezarki wspornikowe pionowe budowane są jako:

- zwykłe (mające pionowo usytuowane wrzeciono),

- uniwersalne, umożliwiające nastawianie wrzeciona pod kątem, w stosunku do płaszczyzn stołu. Przedmiot obrabiany, zamocowany na stole frezarki pionowej, może przemieszczać się w następujących kierunkach: poziomo - poprzecznie, poziomo - wzdłużnie, pionowo.

1. Skrzynka posuwów skrzynka przekładniowa obrabiarek skrawających służąca do przekazania napędu z wrzeciona obrabiarki na śrubę lub wałek pociągowy oraz do szybkiej zmiany prędkości obrotowej, a tym samym zmiany szybkości ruchu posuwowego suportu. W skrzynce posuwów obrabiarek skrawających najczęściej stosuje się przekładnie Nortona.

Skrzynka prędkości służy do otrzymania różnych prędkości obrotowych (standardowo ilość 14 biegów) W skrzynkach tych regulacja odbywa się w stopień skokowy. Według ciągu geometrycznego o ilorazie γ1,25 – 1,4.

1. Drzwiczki za którymi znajduje się silnik elektryczny

2. Wrzeciono- patrz tokarka

3. Belka wspornikowa

4. Podtrzymka środkowa

5. Podtrzymka skrajna

6. Listwa