1. POJĘCIA
NORMALNA FLORA BAKTERYJNA - U ludzi obejmuje bakterie, grzyby, i pierwotniaki, które żyją w ciele nie powodując choroby. Są one w przewodzie pokarmowym, skórze, itp.
FLORA MIKROBIOTYCZNA - Chroni nas przed chorobą i utrudnia przedostanie się wirusów i bakterii w głąb naszego ciała.
EPIDEMIOLOGIA - Dział medycyny zajmujący się badaniem przyczyn powstania, rozwoju, rozprzestrzeniania się i leczeniem chorób zakaźnych oraz innych schorzeń niezakaźnych, masowo występujących w określonych populacjach ludzkich
CHOROBOTWÓRCZOŚĆ – zdolność drobnoustroju do spowodowania choroby lub uszkodzenia jego gospodarza
ZJADLIWOŚĆ – jest to nasilenie choroby spowodowane przez drobnoustrój
PATOGENNOŚĆ – zdolność mikroorganizmu do wywoływania choroby lub uszkodzenia gospodarza. Zarazki te maja wiele cech wirulencji, które pozwalaja im wejść i przystosować się do gospodarza.
MASKOWANIE – występuje gdy mikroorganizmy wytwarzają zewnętrzne elementy, które naśladują komórki gospodarza, co sprawia, że mikroorganizmy są niewidoczne dla układu immunologicznego gospodarza.
OZNAKI – są to widoczne skutki choroby, które mogą być obserwowane lub zmierzone.
OBJAWY – są to skutki choroby, które mogą być odczuwalne i doświadczane przez pacjenta.
ZESPOŁY – takie jak zespół nabytego niedoboru odporności [AIDS], obejmuje zbiór objawów
ENDEMIA - Choroba występująca przy stałej częstotliwości w regionie lub pośród pewnej populacji uważa się ją za endemię.
2.EPIDEMIOLOGIA
Jest nauka kiedy i gdzie choroba wystepuje w celu określenia jej przyczyny, źródła i dogi zakażenia.
Epidemiolodzy śledzą występowanie chorób za pomocą dwóch pojęć: zachorowalności i chorobowości.
Zachorowalność
- jest liczbą nowych zachorowań na choroby w danym okresie czasu
Rozpowszechnienie
- całkowita liczba przypadków wśród populacji w danym okresie czasu
Choroba zakaźna
- jest łatwo przekazywana od osoby do osoby
Chorobowość
- liczba osób cierpiących z powodu choroby
Śmiertelność
3.CHOROBA
ŁAŃCUCH INFEKCJI:
Czynniki sprzyjające
Zbiorniki nieożywione i ożywione [nosiciele]
Sposoby przedostawania się bakterii:
Dotyk
Kontakty płciowe
Spożywane jedzenie
Powietrze
Rany i uszkodzenia
Organizmy podatne na chorobę:
Osoby przyjmujące leki
Osoby starsze
Małe dzieci
JAK PRZERWAĆ ŁAŃCUCH INFEKCJI.?
Izolacja osóbzakazonych
Ostrożne postępowanie z żywnością
Mycie zwierząt domowych
CZYNNIKI CHOROBOTWÓRCZE
CZYNNIKI CHOROBOTWÓRCZE, ZE WZGLĘDU NA ICH WŁAŚCIWOŚCI, DZIELI SIĘ NA TRZY ZASADNICZE GRUPY:
Czynniki fizyczne ? mechaniczne, termiczne, energia elektryczna i słoneczna, ciśnienie atmosferyczne;
Czynniki chemiczne ? trucizny;
Czynniki biologiczne ? chorobotwórcze drobnoustroje (bakterie, wirusy, grzyby) i pasożyty
CZYNNIKI ZAKAŹNE:
Są przenoszone na ludzi z gleby, wody, żywności, zwierząt i innych źródeł poprzez:
Bezpośredni kontakt
Kontakt pośredni [transmisja pośrednia]
– występuje gdy patogeny SA przekazywane przez przedmioty
Zakażenia kropelkowe
– występuje gdy bakterie uwięzione w śluzie i ślinie są uwalniane zust lub nosa w wyniku mówienia, kaszlu lub kichania i przemieszczają się mniej niż 1m przed kontaktem z następnym gospodarzem.
Przekazanie bezpośrednie
Transmisja wektorowa
- wystepuje, gdy drobnoustrój jest przekazywany między organizmami poprzez ukąszenie .
Przekazanie „przenośne”
- obejmujące spożycie skażonej żywności lub wody lub wdychania powietrza zanieczyszczonego
Droga biologiczna
– to zakażone zwierzęta [od ich ugryzienia]
ETAPY CHOROBY ZAKAŹNEJ:
Okres inkubacji
- rozpoczyna się gdy drobnoustrój po raz pierwszy atakuje gospodarza i powoduje infekcję. W tym czasie mikroorganizm rośnie i rozmnaża się .
Etap prodromalny
- jest to krótki okres czasu, który poprzedza występowanie widocznych oznak choroby i wystapienia ciężkiej patologii. Charakteryzuje się łagodnymi objawami np.. zmęczenie
Choroby
- najpowazniejszy etap w którym objawy SA najbardziej widoczne. W tym czsie mikroorganizm może doprowadzic do uszkodzenia komórek i tkanek gospodarza.
Zdrowienia
- to etap, w którym odpowiedź immunologiczna utrzymuje infekcję pod kontrolą i zmniejsza liczbe drobnoustrojów.
Rekonwalescencje
- jest ostatnim etapem, w którym pacjent wyjdzie z choroby i „naprawi” szkody z nią związane.
KLASYFIKACJA PRZEBIEGU CHORÓB ZAKAŹNYCH:
Choroby zakaźne mogą być klasyfikowane na podstawie ich czasu trwania i ciężkości.
Ostre infekcje
- takie jak te spowodowane przeziębieniem rozwijają się szybko, ale trwaja tylko przez krótki czas
Przewlekłe choroby
- takie jak gruźlica i wirusowe zapalenie wątroby typu C. rozwijają się wolno, ale mają ciągłe lub nawracające objawy.
Utajnione infekcje
- takie jak opryszczka, pojawiaja się gdy mikroorganizm pozostaje nieaktywny przez długi czas zanim stanie się aktualny.
4.INFEKCJA
zakażenie;
wniknięcie drobnoustrojów chorobotwórczych do organizmu;
proces chorobowy wywołany w ten sposób
KROKI W PROCESIE INFEKCJI:
Istnieje kilka kroków w prcesie infekcji przez które patogeny wnikaja do ustroju i zaczynają mieć wpływ na prawidłowe funkcjonowanie gospodarza,
Wniknięcie do organizmu
„zagnieżdżenie się” w organizmie
- przyczepność jest procesem, którym drobnoustroje używaja fimbrie, kapsułki, kolce wirusa lub wici aby przytwierdzić się do komórek gospodarza.
Uniknięcie obrony organizmu
Spowodowanie choroby
SKUTKI ZAKAŻENIA
Objawy przedmiotowe [ widoczne ] i podmiotowe [ odczuwalne przez pacjenta ]
KLASYFIKACJA INFEKCJI:
Każdy rodzaj infekcji może być klasyfikowany w zależności od rodzaju mikroorganizmu oraz w którym układzie zakażenie zostało wywołane.
Posocznica – jest to uogólnione zakażenie we krwi
Bakteriemia – to obecność bakterii w krwi
Wiremia – to obecność wirusa w krwi
5.WROTA ZAKAŻENIA
Miejsce w którym drobnoustroje maja 1 kontakt z tkankami gospodarza . Większość patogenów ma jedyni preferowane wrota zakażenia, jednakże, niektóre bakterie mogą wykorzystywać więcej niż 1 drogę infekowania ich gospodarza
Większość patogenów jako preferowane wrota wniknięcia ma układ oddechowy. Gdy mikroby wnikaja do organizmu mogą zacząć wywoływanie zakażeń,
Naturalne otwory w skórze, takie jak mieszki włosowe i gruczoły potowe
Nienaturalne otwory w skórze spowodowane przez skaleczeni, zadrapania lub otarcia.
Błony śluzowe wyścielające układ oddechowy, przewód pokarmowy, układ moczowy, drogi rozrodcze, spojówki.
6. DROGI WYDALANIA PATOGENÓW
Czynniki zakaźne posiadają preferowane wrota zakażeni, maja tez preferowane drogi opuszczania organizmu zwane drogami wydalania.
Czynniki zakaźne mogą być wydzielane przez ślinę, łzy drogi oddechowe, komórki skóry, krew, wydzieliny narządów płciowych, mocz i kał.
Substancje te mogą być bardzo zaraźliwe i powinny być traktowane jako zagrożenie biologiczne.
7.ENDOTOKSYNY
Toksyny występujące w błonie zewnętrznej bakterii Gram-ujemnych. Są to kompleksy lipopolisacharydowe uwalniane po rozpadzie (lizie) komórki. Są stosunkowo trwałe chemicznie i odporne na ogrzewanie w temp. 60 °C przez kilka godzin. Na organizm człowieka działają toksycznie, są jednak mniej groźne od egzotoksyn.
WYWOŁUJĄ:
głębokie zaburzenia naczynioruchowe
gorączkę
zaburzenia metabolizmu cukrów, tłuszczów i białek
zaburzenia krzepnięcia krwi
podrażnienia skóry
obniżenie fagocytozy
8.EGZOTOKSYNY
Silne toksyny białkowe wydzielane do środowiska przez żywe komórki bakteryjne, wytwarzane głównie przez bakterie Gram-dodatnie m.in. laseczkę tężca i inne bakterie np. gronkowca złocistego oraz rzadziej bakterie Gram-ujemne, np. przecinkowiec cholery.
Wykazują wrażliwość na działanie wysokiej temperatury. Mogą powodować zatrucia przewodu pokarmowego lub działać na układ nerwowy. Ilości mikrogramowe mogą spowodować śmierć człowieka. Egzotoksyny są antygenami, mogą wywoływać odpowiedź immunologiczną organizmu. Związki te poddane działaniu formaldehydu zachowują swoją immunogenność, natomiast tracą zjadliwość – właściwość ta jest wykorzystywana w tworzeniu toksoidów (szczepionek z toksyn).
Drugi podstawowy rodzaj toksyn bakteryjnych, endotoksyny, jest znacznie mniej szkodliwy od egzotoksyn.
9.PATOGENY OPORNISTYCZNE
Zakażenia charakterystyczne dla osobników o obniżonej odporności (u człowieka głównie spowodowane przez AIDS), ale także wskutek immunosupresji (przy transplantacjach) oraz przy stosowaniu antybiotyków (niszczenie flory fizjologicznej). Czynnikiem tych zakażeń są głównie patogeny uznawane do niedawna za niechorobotwórcze. Do zakażeń oportunistycznych zalicza się: toksoplazmozę, pneumocystozę, uogólnione infekcje grzybicze, ciężko przebiegające infekcje wywołane CMV, HSV oraz wirusem ospy wietrznej.
Są to bakterie, które zazwyczaj nie wywołują choroby u zdrowego człowieka ale mogą powodowac choroby gdy:
Układ odpornościowy jest osłabiony
Znajdują się w tkankach gdzie normalnie nie występują
Drobnoustroje saprofityczne są przekształcane w chorobonośne formy przez szczepy zjadliwe
Przez wzrost ryzykownych zachowań [niski poziom higieny, seks bez zabezpieczenia, narkotyki]
ŹRÓDŁA PATOGENÓW:
Są żywe i nieożywione źródła czynników chorobotwórczych, dotyczy to również chorych lub ozdrowieńców, bezobjawowych nosicieli, zwierząt i źródeł środowiskowych [gleby, wody]
Ludzie mogą być bezobjawowymi nosicielami czyli nie wykazują objawów choroby, ale w organizmie bakterie te „żyją”.
Nieożywione źródła zakażenia obejmują gleby i wodę.
10. MIKROFLORA ORGANIZMU
LUDZIE SĄ W STAŁYM KONTAKCIE Z DROBNOUSTROJAMI.
Mikroflora rezydualna – są to normalne drobnoustroje, które normalnie znajdują się w ty miejscu.
Bakterie przejściowe – nie powinny być w danym miejscu
Czynniki chorobotwórcze – są to bakterie, które powodują choroby i uszkodzenia
Opornistyczne patogeny – są to drobnoustroje, które stały się zaraźliwe gdy człowiek ma osłabiony układ odpornościowy
FLORA BAKTERYJNA STAŁA [REZYDUALNA]
Składa się z wielu różnych bakterii, które na stałe przebywają na skórze, w jamie ustnej, przewodzie pokarmowym.
FLORA MMIKROBIOTYCZNA
Chroni nas od chorób spowodowanych patogenami poprzez:
Zapobieganie osiedlaniu się patogenów
Konkurowanie o substancje odżywcze
Produkcje substancji przeciwbakteryjnych
Stymulowanie układu odpornościowego
11.CHOROBY ODZWIERZĘCE
Choroby te to choroby [dżuma lub wścieklizna], które mogą przenosic się na człowieka poprzez bezpośredni kontakt ze zwierzęciem, jego odpadami lub stawonogi [owady]
12. WIRULENCJA
ISTNIEJĄ 3 PODSTAWOWE RODZAJE CZYNNIKÓW WIRULENCJI:
Elementy służące d uniknięcia systemu immunologicznego gospodarza
Enzymy zewnątrzkomórkowe
Toksyny uszkadzające tkanki
Nasilenie uszkodzenia jakie może powodować dany drobnoustrój określa się jako jej wirulencja.
13. UNIKANIE SYSTEMU OBRONNEGO
DROBNOUSTROJE MOGĄ UNIKAĆ ODPOWIEDZI IMMUNOLOGICZNEJ GOSPODARZA PRZEZ:
Substancje naśladujące komórki własne gospodarza
Obniżenie lub inaktywacje przeciwciał gospodarza
Wydzielając leukocidin [ nie wiem co to jest ] które niszczą krwinki białe
Wytwarzania otoczek
Niektóre bakterie mogą produkować lepka warstwe cukru zwanego glikokaliks [kapsułki], która otacza i zabezpiecza bakterie. Stosowane są przez niektóre bakterie w celu blokowania zamocowania białych krwinek zapobiegając w ten sposób zniszczenie przez makrofagi i inne komórki fagocytarne. Te mikroby dosłownie odwracają przeciwciała przeciw fagocytom uniemożliwiając ich powiązanie z drobnoustrojem.
14.ENZYMY
Wiele patogenów wydziela enzymy, które umożliwiają im rozpuszczenie strukturalnych związków chemicznych w organizmie, co pomaga w inwazji wgłąb tkanek, komórek gospodarza lub pozwala uniknąć „schwytania” przez układ odpornościowy.
Bakterie, które mogą wytwarzac są częściej bardziej zjadliwe niż bakterie, które ich nie posiadają.
HIALURONIDAZA
Jest enzymem trawiącym kwas hialuronowy, który jest „cementem”, spajającym komórki w tkankach.
KOLAGENAZA
Jest enzymem rozkładającym kolagen, który w organizmie jest głównym białkiem strukturalnym.
Jest enzymem krzepnięcia wytwarzanym przez Staphylicoccus aureus [gronkowca złocistego], który umożliwia bakterii formowanie skrzepów [postaci grudek], które chronią je przed fagocytozą.
STREPTOKINAZA
Jest enzymem wytwarzanym prze Streptococcus, który rozpuszcza zakrzepy.
HEMOLIZYNA
Jest enzymem, wytwarzanym przez Streptococci, straphyloccoci [gronkowce] i Clostridium, które powodują rozpad czerwonych krwinek
15.TOKSYNY
NEUROTOKSYNY
Zakłócają funkcjonowanie komórek nerwowych
Przykładowe bakterie :
Pałeczki tężca
Pałeczki jadu kiełbasianego
ENTEROTOKSYNY
Vibrio cholerae [ przecinkowiec cholery ] wytwarza toksynę, która zakłóca zdolności jelit do wchłaniania substancji odżywczych i może prowadzic do utraty do 1 l. cieczy na godzine.!
BOTULINA - ZATRUCIE JADEM KIEŁBASIANYM
Clostidium botulinum wytwarza toksynę o nazwie botuliną, która zakłóca impulsy nerwowe i powoduje wiotki porażenie [niemożność skurczu].
BOTOX - Jest dostępny w handlu w formie osłabionej toksyny jadu kiełbasianego, który jest używany w zabiegach kosmetycznych w celu poprawienia urody ciała.
CYTOTOKSYNA – BŁONICA
Corynebacterium diphteriaewytwarza cytotoksynę, która zabija komórki dróg oddechowych prowadząc do powstawania rzekomuch błon. Jeśli ulegną oderwaniu może to doprowadzic do zablokowania dróg oddechowych i doprowadzic do uduszenia lub zadławienia.
ZAKAŻENIA PRZYRANNE
Zespół zakażenia przyrannego skóry jet spowodowane przez Staphylococcus ureus, który wydziela toksynę powodującą złuszczenie, co powoduje, że skóra jest cienka i wrażliwa. Powoduje to naruszenie pierwszej lini obrony [skóry]
TOKSYNY HEMATOLOGICZNE
Obejmuja hemolysine i leukocydynę, które powodują rozpad komórek krwi, jak również kolagunazy i fibriolizyny. Które niszczą białka krwi.
Przykłady bakterii wytwarzających te toksyny:
Streaptococcus – angina
Staphylococcus – infekcja rany
Bacillus – infekcja rany
E. cola
16.SUPER ANTYGENY
Są substancjami hyperstymulującymi limfocyty i wywołującymi odpowiedź immunologiczna, która jest 2000x silniejsza niż normalnie.
Prowadzi to do szybkiego rozszerzenia naczyn i spadku ciśnienia krwi prowadzi to do szoku - zespół wstrząsu