Standardowe opakowanie aluminiowe – koło 2, semestr 2.
Znajomość podziału konserw zależnie od:
rodzaju surowca użytego do produkcji
konserwa mięsna – konserwa w której skład wchodzą głównie surowce mięsne z dodatkiem surowców tłuszczowych i/lub podrobowych ze zwierząt rzeźnych albo łownych, przyprawy, substancje dodatkowe dozwolone i ewentualnie surowce uzupełniające
konserwa podrobowa – w skład wchodzą podroby, surowce mięsne i tłuszczowe ze zwierząt rzeźnych, surowce uzupełniające, przyprawy i substancje dodatkowe dozwolone
konserwa blokowa – zawartość stanowi całość o kształcie zastosowanego opakowania
konserwa tłuszczowa – w skład wchodzą głównie zwierzęce tkankowe surowce tłuszczowe oraz ewentualnie surowce mięsne, surowce uzupełniające i substancje dodatkowe dozwolone
konserwa typu ‘pasztet’ – w skład wchodzi wątroba oraz inne surowce podrobowe, mięsne i tłuszczowe ze zwierząt rzeźnych lub łownych, surowce uzupełniające, przyprawy i ewentualnie substancje dodatkowe dozwolone
konserwa typu ‘mięso lub podroby w sosie’ – zawartość stanowi mięso lub podroby o zachowanej strukturze tkankowej oraz sos
rodzaju zastosowanego opakowania:
puszki metalowe
folia wielowarstwowa
puszki metalowe z wieczkami z tworzyw sztucznych
słoje szklane
rodzaju obróbki termicznej:
konserwa pasteryzowana KP – obróbka cieplna w temp. do 100°C, wymagane przechowywanie chłodnicze
konserwa sterylizowana KS – obróbka cieplna powyżej 100°C, nie zawsze wymagane przechowywanie chłodnicze
konserwa trwała w temperaturze otoczenia KT
Tak mówi Olszewski, według jakichśtam notatek są te dwie pierwsze i:
tyndalizowane – obróbka cieplna w temp. do 100°C 3-krotnie w odstępach 24 godzin, nie zawsze wymagane przechowywanie chłodnicze
konserwy SSP (o trwałości półkowej) – obróbka cieplna do 100°C oraz odpowiednio dobrane właściwości aw, pH, Eh, konserwanty
Zespołowa punktowa ocena jakości konserw
Oceniamy najpierw indywidualnie w skali 5-cio stopniowej (5 – bez zastrzeżeń, 4 – lekkie odchylenia, 3 – znaczne odchylenia jakościowych cech drugorzędowych, 2- znaczne odchylenia cech pierwszorzędowych, 1 – smak i zapach obcy, świadczący o nieświeżości lub zepsuciu) cechy jakościowe:
Ocena zewnętrzna (średnia ocen cząstkowych)
Opakowanie
Zapach
Powierzchnia bloku
Barwa
Kształt
Konsystencja
Galareta
Ocena na przekroju (średnia ocen cząstkowych)
Zapach
Barwa mięsa i tłuszczu
Stopień rozdrobnienia i rozmieszczenia mięsa i tłuszczu
Układ składników
Wygląd na przekroju
Stopień związania plastrów
Składniki niedozwolone
Ocena doustna (średnia ocen cząstkowych)
Soczystość
Kruchość
Nasolenie
smakowitość
Potem uśredniamy, mnożymy razy współczynnik ważkości
Ocena zewnętrzna (współczynnik ważkości 0,2)
Ocena przekroju (współczynnik ważkości 0,2)
Ocena doustna (współczynnik ważkości 0,6)
Sumujemy iloczyny i przekształcamy wynik na ocenę jakości:
Bardzo dobra 4,5-5,0
Dobra 4,0-4,49
Dostateczna 2,51-3,99
Zła 1,51-2,50
Dyskwalifikująca 1,0-1,5
Metoda stopniowania (6-stopniowa)
Pożądana klasa jakości:
6 – idealny, typowy
5 – typowy z niewielkimi odchyleniami
Tolerowana:
4 – słabo zauważalne odchylenia i małe defekty
3 – zauważalne odchylenia do zauważalnych defektów
Niepożądana:
2 – silne do bardzo silnych defektów
1 – całkowicie zmieniony
Bierzemy pod uwagę ilość oceniających, wyznaczamy sumę punktów, następnie średnią ocen, mnożymy przez współczynnik ważkości, dodajemy oceny cząstkowe i otrzymujemy ocenę ogólną:
Wygląd zewnętrzny i na przekroju (ws. ważkości 0,2)
Barwa na przekroju (0,1)
Zapach (0,2)
Konsystencja i struktura (0,1)
Słoność (0,1)
Soczystość (0,1)
Smakowitość (0,2)
Znajomość poszczególnych etapów produkcji konserw sterylizowanych:
Dobór surowca
|
Mycie i czyszczenie surowca
|
Obróbka termiczna części surowców (podroby)
|
Rozdrabnianie (wilk, kuter, krajalnice)
|
Pakowanie do puszek
|
Zamykanie
|
Sterylizacja (120-121oC)
|
Chłodzenie (tak długo jak sterylizacja)
|
Czyszczenie
|
Etykietowanie
Pasteryzowanych:
Przygotowanie surowca
|
Mielonka Szynka
| |
Rozdrabnianie(wilk) Peklowanie
| |
Mieszanie+przypr. Ubijanie
|
Nadziewanie do puszek
Zamykanie i odpowietrzanie
|
Pasteryzacja
|
Chłodzenie
|
Czyszczenie
|
Znakowanie
|
Magazynowanie
Znajomość urządzeń mających zastosowanie w poszczególnych etapach produkcji konserw:
Nastrzykiwarki, masownice, wilk, kuter, mieszarka, nadziewarka, zamykarka, kotły do obróbki termicznej, zbiorniki do schładzania
Dokładna znajomość schematu procesu produkcji wybranej przez siebie konserwy – patrz punkt 4
Umiejętność wskazania zagrożeń mogących wystąpić na różnych etapach produkcji wybranej konserwy – każdy chyba coś wymyśli? Chemiczne to wszelkie substancje niedozwolone jak antybiotyki z mięsa, konserwanty – np. za dużo ich albo zanieczyszczone, pozostałości środków myjących i dezynfekcyjnych, mechaniczne – opakowania, części maszyn, sztuczne gałki oczne pracowników, ubrania, pierścionki, kolczyki, biologiczne – za dużo drobnoustrojów, zanieczyszczanie brudną ręką pracownika, złe parametry sterylizacji albo pasteryzacji itp.
Warunki produkcji konserw zapewniające uzyskanie bezpiecznych produktów – czyli znajomość aspektów odgrywających kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa zdrowotnego konserw.
Może o to chodzi? Czynniki wpływające na stan mikrobiologiczny konserw:
stan mikrobiologiczny użytego do produkcji surowca podstawowe i surowców pomocniczych
niedostateczna obróbka termiczna (czas, temperatura)
błędy podczas wychładzania konserw
zanieczyszczenie treści konserw po obróbce termicznej (mikronieszczelności)
nieprawidłowe warunki magazynowania konserw
albo o inne GMP, GHP, HACCP i ISO
Przygotowanie próbek konserw do badań bakteriologicznych.
Protokół pobierania próbek powinien zawierać:
nazwę konserwy zgodne z normą przedmiotową lub obowiązującymi prawami
datę i miejsce pobierania próbek
oświadczenie o pobraniu i przygotowaniu do przesłania próbek
liczbę opakowań jednostkowych
dane o partii konserw z której pobrano próbki (wielkość partii, nazwa producenta lub dostawcy, data produkcji, miejsce i warunki składowania)
to trzeba jeszcze dopisać z Prosta ale mam go w Olsztynie
Przygotowanie konserw do badania szczelności (z uwzględnieniem różnych rodzajów opakowań). Badanie szczelności konserw (z uwzględnieniem różnych rodzajów opakowań).
Konserwa szczelna – przedmiot, w którym na podstawie oględzin nie stwierdzono objawów nieszczelności oraz z którego w warunkach określonych metodą badania nie wydostaje się zawartość lub pęcherzyki gazu.
Rodzaj badania:
Na podstawie oględzin
Wycieku
Wydobywania się gazu
Zasada oznaczania:
Przetrzymywanie konserw po wyjściowym upłynnieniu treści w urządzeniu próżniowym, w środowisku o obniżonym ciśnieniu lub zanurzeniu w gorącej wodzie
Sprawdzenie, czy wystąpił wyciek zawartości konserwy lub czy wydostają się pęcherzyki gazu
Przygotowanie opakowań
Wstępne oględziny opakowań – sprawdzenie, czy opakowania nie są uszkodzone (wgniecenie, korozja metalu, nacięcie folii, pęknięcie szkła)
Usunięcie etykiety z opakowań, w których nie wykryto wad
Umycie w wodzie z detergentem, oczyszczenie miejsca złączy puszek
Umieszczenie konserwy w wodzie o temp. 70°C na 5 minut lub w suszarce o temp. 70°C na 10 minut w celu upłynnienia galarety i tłuszczu znajdujących się przy ściankach konserw
Opakowanie dokładnie osuszyć i przetrzeć watą nasączoną alkoholem etylowym
Pobocznicę puszki oraz miejsca zetknięcia wieczka ze szkłem owinąć paskiem bibuły i zacisnąć gumką recepturką
Wykonanie badania:
Puszki ustawić na bibule w eksykatorze próżniowym lub aparacie próżniowym i wypompować powietrze do ciśnienia 135 hPa
Przetrzymywać puszki przez 2-3 minuty
Napełnić aparat próżniowy powietrzem
Wyjąć puszki i dokładnie obejrzeć całe opakowanie, zwracając szczególną uwagę na miejsca złączy – zawilgocenie bibuły, tłuste plamy świadczą o wycieku zawartości konserwy
Sprawdzić ślad wycieku na bibule wyściełającej aparat
Miejsca złączy przetrzeć bibułą w celu sprawdzenia występowania nieznacznych wycieków, cofających się przy napełnianiu aparatu powietrzem
Przygotowanie konserw do badania termostatowego (z uwzględnieniem różnych rodzajów opakowań). Badanie trwałości konserw - badanie termostatowe (warunki badania w zależności rodzaju konserw, interpretacja wynikow).
zasada metody
inkubacja konserw mięsnych w cieplarce w temperaturze lub w czasie przewidywanym dla danego typu konserwy i ocena występowania wad
pobieranie próbek
pobieranie próbki z każdej partii jednorodnej produkcji nie później niż 3 dni od zakończenia procesu produkcyjnego, próbki spełniają wymagania norm przedmiotowych (…)
konserwy sterylizowane
masa brutto x≤1kg – 7 dób (168h) ±
masa brutto x>1kg- 10(240h) dób 37°C±
jeżeli konserwy eksportowane do krajów tropikalnych 5 dób (120h) ±
konserwy pasteryzowane
3doby ±
Przygotowanie
opakowania pozbawić etykiet, dokładnie usunąć zanieczyszczenia i umyć w ciepłej wodzie z mydłem, a następnie wysuszyć
temperatura wody nie powinna przekraczać ,a okres zanurzenia konserw nie powinien przekraczać 3 minut
każdą konserwę przeznaczoną do badań trwale oznaczyć literą T
interpretacja wyników (wynik dodatni badania termostatowego)
bombaż
nie zestalenie się, gdy norma przedmiotowa przewiduje zestalenie się treści konserwy po jej schłodzeniu
wyciek
brak chociaż jednej puszki z termostatowanych próbek
KONSERWY STERYLIZOWANE – jeżeli chociaż jedna próbka uzyskała wynik „+” to przeprowadzić powtórne badanie termostatowe jeżeli w powtórzonym badaniu chociaż jedna próbka uzyskała „+” – partia konserw zostaje uznana za niezgodną z wymaganiami dotyczącymi trwałości
KONSERWY PASTERYZOWANE – w razie uzyskanego dodatniego wyniku próby termostatowej należy przeprowadzić badania migobiologiczne
Badanie skuteczności obróbki cieplnej.
Test koagulacyjny (Corettiego)
Oparty na podstawie koagulacji albumin pod wpływem obróbki cieplnej
Zmieszać 1g treści konserwy i 5 ml wody destylowanej
Mieszaninę należy intensywnie wytrząsać po czym 2x przesączyć
Na sączku pozostaną stałe elementy skoagulowane
Woda z sokiem mięsnym przesączy się
Uzyskany przesącz należy umieścić w łaźni wodnej (15 min 65°C)
Zmętnienie zawiesiny będzie świadczyło o wykonaniu obróbki termicznej konserwy w czasie krótszym niż 15 minut lub w temperaturze niższej niż 65°C
Test fosfatazowy
Opiera się na wykazaniu aktywności fosfatazy kwaśnej, enzym ten jest inaktywowany w temp. ok. 100°C
Wymieszanie treści konserwy z wodą destylowaną (1:1)
Do mieszaniny dodawać odczynnik, z którego fosfataza kwaśna uwalnia fenol nadając fioletowe zabarwienie roztworu
Im wyższa aktywność fosfatazy kwaśnej, tym więcej odszczepionego fenolu i tym intensywniejsze zabarwienie
Rodzaje bombażu i jego przyczyny.
Wykrywanie bombażu
bombaż – trwałe wydęcie wieczka, denka, lub płaszcza puszki, przy słojach szklanych – wieczka; bombaż bez względu na przyczynę dyskwalifikuje konserwę
stwierdzenie bombażu wykonuje się przy puszkach przez jednoczesne naciśnięcie wieka i denka (przy słojach wieczka); jeżeli nie wraca do normalnego kształtu to dowód na bombaż konserw
konserwy przemrożone należy poddać powolnemu ogrzewaniu w temp – jeżeli po 24h ogrzewania wypuklenie nie zostanie wciągnięte należy je nacisnąć; w przypadku ponownego uwypuklenia po wciśnięciu konserwy należy uznać za zbombażowane
bombaż bez względu na przyczynę dyskwalifikuje konserwe
Rodzaje bombażu:
bombaż techniczny – zniekształcenie puszki spowodowane wadliwą techniką puszkowania, zazwyczaj przeładowaniem puszki podczas napełniania
bombaż fizyczny – zniekształcenie puszki spowodowane czynnikami fizycznimi np. rozszczelnieniem się zawartości nie schłodzonych jeszcze konserw po zakończonym procesie termicznym
bombaż chemiczny – zniekształcenie puszki spowodowane wytworzeniem się gazów wywołanych wzajemnym oddziaływaniem na siebie zawartości opakowania i metalu z którego jest wykonane opakowanie
bombaż biologiczny – zniekształcenie puszki spowodowane wytworzeniem się gazów powstałych wskutek rozwijania się żywych drobnoustrojów wewnątrz konserwy
Wykrywanie obecności powietrza
puszkę ująć ręką za płaszcz w okolicy denka i cała powierzchnią opukować za pomocą twardego przedmiotu np. ołówka
głuchy odgłos w czasie opukiwania jest dowodem obecności powietrza
Przyczyny różnego umieszczenia bakterii w konserwach
wzrost bakterii z próbek pobranych z centrum termicznego konserw dowodzi jej niedosterylizowania
wzrost bakterii z powierzchni treści z okolić kołnierza dowodzi mikronieszczelności
Co może znacząco wpływać na obniżenie liczby tzw. konserw bombażowych?
do napełniania treścią należy używać wyłącznie opakowań nieuszkodzonych
przed rozpoczęciem pracy zamykarka powinna być właściwie wyregulowana
opakowania po zamknięciu powinny być dobrze obmyte i należy się z nimi obchodzić w delikatny sposób
woda używana do chłodzenia powinna być jałowa lub dodatkowo chlorowana
konserwy nie wolno dotykać rękami tak długo, dopóki nie wyschnie woda pod kołnierzem lub na całym obwodzie puszki
po sterylizacji puszki powinny być natychmiast suszone w sposób który usuwa wodę spod podwójnej nakładki, bez jej zanieczyszczenie bateriami.
Znajomość wymagań mikrobiologicznych dla poszczególnych rodzajów konserw, umiejętność interpretacji tych wymagań i planowania badań mikrobiologicznych (w tym dokładna znajomość podłóż bakteriologicznych potrzebnych do wykonania poszczególnych oznaczeń). Znajomość oznaczania poszczególnych drobnoustrojów w konserwach w zależności od wymagań.
Konserwy sterylizowane i konserwy trwałe w temperaturze otoczenia:
Próba szczelności – wynik ujemny
Próba termostatowa – wynik ujemny
Pałeczki z grupy coli – nieobecne w 1g (n=5, c=0, m=0)
Beztlenowe laseczki przetrwalnikujące (nieobecne w 1g; n=5, c=0, m=0)
Bakterie tlenowe mezofilne (n=5, c=2, m=0 (0,1g), M=0 (0,01g)
Próbka:
Oznaczanie drobnoustrojów tlenowych: 3 kolejne rozcieńczenia na podłoże bulionowe 30°C/72h
Oznaczanie pałeczek z grupy coli: po1g do podłoża z siarczanem sodu i laurylu 30°C/24-48h lub 37°C podłoże z żółcią i zielenią brylantową 30°C/24-48h lub 37°C
Obecność beztlenowych laseczek przetrwalnikujących: 1 probówka 80°C 10 min, druga bez niczego podłoże Wrzoska 37°C/48h, z każdej probówki na 2 płytki podłoże Wilson Blaira, podłoże Willis-Hobbsa (czarne kolonie lub zaczernienie całej pożywki) 37°C/48 h
Konserwy pasteryzowane:
Próba szczelności – ujemna
Konserwy termostatowane:
Próba termostatowa – wynik ujemny
Beztlenowe laseczki przetrwalnikujące w 1g – nieobecne
Konserwy nietermostatowane
drobnoustroje tlenowe mezofilne w 1g (n=5 c=1 m=1x104 M=2x104)
pałeczki z grupy coli w nieobecne (n=5, c=0, m=0)
beztlenowe laseczki przetrwalnikujące – nieobecne (n=5, c=0, m=0)
Ogólna liczba drobnoustrojów tlenowych w 1g:
Próbka 20g + 120 ml wody do rozcieńczeń – 1 min do stomachera 10-1 i 3 kolejne rozcieńczenia
Z każdego rozcieńczenia do 2 płytek Pietriego podłoże PCA 30°C/72 h
Resztę badań tak samo się robi (coli i przetrwalnikujące)
Cechy charakterystyczne kolonii bakterii na konkretnych podłożach różnicujących.
Substancje dodatkowe dozwolone do stosowania w żywności – znajomość podziału na grupy i umiejętność podania przykładów konkretnych substancji mających zastosowanie w produkcji konserw.
substancje dodatkowe dozwolone
barwniki
barwniki organiczne naturalne
identyczne z naturalnymi
organiczne syntetyczne
nieorganiczne
substancje słodzące
dozwolone substancje dodatkowe inne niż barwniki i substancje słodzące
przeciwutleniacze
kwasy
regulatory kwasowości
stabilizatory
emulgatory, zagęstniki
substancje żelujące
substancje wzmagające smak i zapach
substancje wiążące
utrzymujące wilgotność
spulchniające
stosowane na powierzchni
przeciwzbrylające
modyfikowane
wypełniające
nośniki
gazy do pakowania
gazy nośne
pianotwrcze
przeciwpianotwórcze
sekwestranty
konserwujące
Znaczenie tzw. końcowego dojrzewania poprodukcyjnego konserw dla ich jakości.
Wychładzanie konserw:
Cel – m. in. chroni konserwy przed obniżeniem właściwości towarowych i wartości odżywczej
Podstawowe założenia prawidłowego wychładzania konserw po obróbce cieplnej:
Możliwość szybkiego schłodzenia do temp. Rzędu 30°C (nie niższych niż 25°C)
Powolne schładzanie do poziomu temperatur pomieszczenia
W magazynach w konserwach zachodzi proces tzw. końcowego dojrzewania poprodukcyjnego konserw:
W konserwach zachodzą biochemiczne procesy autolizy uwarunkowane są tym, że enzymy pochodzenia tkankowego są bardziej oporne na działanie wysokich temperatur niż enzymy drobnoustrojowe
Kształtuje to ostatecznie profil smakowo-zapachowy a przez to warunkuje ich pożądalność organoleptyczną
Program badań konserw – co obejmują badania pełne:
badanie oraganoleptyczne i fizyczne – przeprowadza się w odniesieniu do każdej partii produkcyjnej lub okresowo po uwzględnieniu i odbiorze
bad. trwałości metodą termostatową – przeprowadza się w odniesieniu do każdej partii jednorodnej
bad. chemiczne – oznaczenie zawartości wody, tłuszczu, soli kuchennej, azotanów i azotynów, fosforu, białka, skrobi, metali ciężkich – przeprowadza się okresowo w ramach kontroli właścicielskiej bądź na żądanie kontrolo zewnętrznej lub wg wymagań odbiorcy
badania mikrobiologiczne – przeprowadza się okresowo, na żądanie organów kontroli urzędowej lub dla potrzeb kontroli wewnętrznej
Badanie organoleptyczne opakowań
sprawdzenie wyglądu opakowań transportowych
sprawdzenie opakowania konserw
sprawdzenie znakowania opakowania jednostkowego
sprawdzenie stopnia wypełnienie treścią
sprawdzenie wyglądu powierzchnie wewnętrznej opakowania jednostkowego
Badanie fizyczne konserw
wykrywanie puszek szeleszczących
wykrywanie bombażu
wykrywanie obecności powietrza w puszkach
sprawdzenie szczelności
sprawdzenie masy netto
oznaczenie zanieczyszczeń mechanicznych
oznaczenie części stałych, płynnych i wytopionych
oznaczenie zawartości galarety i wytopionego tłuszczu
Wykrywanie puszek szeleszczących
kciuk i palec wskazujący kładzie się na wieczko i denko, jeżeli pod naciskiem i przy lekkim zwalnianiu palców wieczko i denko wgniotło się i uwypukla, wydając charakterystyczny odgłos, świadczy to o szeleszczeniu pusze
Badanie organoleptycznie zawartości konserwy
przygotowanie konserw do badań
konserwy powinny mieć jednakową w całej masie (18-, 58-)
po sprawdzeniu prawidłowości znakowania opakowania jednostkowego należy z konserw usunąć etykietę, dokładnie oczyścić z zanieczyszczeń, wytrzeć do sucha oraz zawrócić szczególną uwagę na miejsca połączeń i zamknąć
otwarcie konserw należy wykonywać w sposób wykluczający zanieczyszczenie zawartości lub dostanie się do wenątrz kawałków blachy, szkła lub innych zanieczyszczeń
Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego bloku konserw
określenie kształtu – blok konserwy powinien mieć kształ uzytej puszki, z wyjątkiem konserw w zalewie lub sosie o konsystencji płynnej lub półpłynnej
określenie barwy – jakość, intensywność, jednolitość
określenie konsystencji – wykonać naciskając palcem zewnętrzną powierzchnię bloku konserwy, konsystencje bloku konserw mięsnych określić wg następujących kryteriów:
ścisła – jednoelastyczna
dość ścisła – blok konserwy tworzy jednolitą całość
zwięzła – nie rozpada się, kawałki powiązane masą wiążącą (galaretka, zalewa)
określenie stopnia związania – czy plastry konserwy podczas krojenia nie rozpadają się
Czym jest partia konserw: jednolita, produkcyjna, wysyłkowa.
Partia konserw jednorodna - konserwy jednego rodzaju w jednorodnym opakowaniu jednostkowym pochodzące z jednego kotła gotowania i jednej daty produkcji
Partia konserw produkcyjna - konserwy jednego rodzaju w jednakowym opakowaniu jednostkowym, wyprodukowana przez jeden zakład produkcyjny w ciągu jednej doby produkcji
Partia konserw dostawcza/wysyłkowa - konserwy jednego rodzaju w jednakowym opakowaniu jednostkowym wyprodukowane przez jeden zakład produkcyjny, przedstawiono jednorazowo do obrotu
Jakie ważne informacje powinny znajdować się na opakowaniu konserwy?
nazwa konserwy
nazwa i adres producenta
nazwa i adres podmiotu gospodarczego paczkującego (?)
wykaz surowców i substancji dodatkowych dozwolonych, użytych w produkcji przetworów mięsnych, wymienionych w kolejności malejącej
termin przydatności do spożycia
waga netto
warunki przechowywania
Znajomość procesów rozkładczych (jełczenia) tłuszczów, wskaźników jełczenia i podstawowych metod służących określaniu świeżości tłuszczów zwierzęcych jadalnych (oznaczanie LK, L.Lea i wykrywanie obecności aldehydu epihydrynowego).