ENDOSKOPIA 06.10.08
Endoskopia - wskazania:
- ch. Cronh'a
- przewlekłe biegunki
- krwawienie z przewodu pokarmowego
Endoskopia kapsułkowa - wskazania:
- ch. Cronh'a, ch. Trzewna
- przewlekłe krwawienie z przewodu pokarmowego
- nowotwory jelita cienkiego
- przewlekła anemia sideropeniczna
- uszkodzenia po NLPZ i rtg
Endoskopia kapsułkowa - przeciwwskazania bezwzględne:
- zwężenia przewodu pokarmowego
- zaburzenia połykania
- stymulator serca
- ciąża
Chromoendoskopia (barwienia):
- barwienie kontrastowe (indygokarmin - niebieski)
- brawienie absorpcyjne (płyn Lugola, błękit metylenu, błękit toluidyny)
- chromoendoskopia reaktywna (czerwień kongo, czerwień fenolowa)
- tatuaż - trwałe barwienie zmian po śródściennej injekcji barwnika (błękit Eransa, błekit metylenu, błękit toluidyny)
Endoskopia fluorescencyjna:
- 5-ALA; fluorescencyjne p/ciała monoklonalne
Endosonografia:
- USG + endoskopia
- guzy śródścienne
Kolonoskopia wirtualna - na zasadzie CT
Endoskopia zabiegowa:
- leczenie krwawień z przewodu pokarmowego
- leczenie patologii dróg żółciowych i trzustki
ECPW - endoskopowa cholangio-pankreatografia wstępująca
Kotrast dróg żółciowych
↓ gdy ujemny cień
Sfinkterotomia endoskopowa (przecięcie zwieracza)
↓ ↓
Usuwanie złogów rozbijanie kamieni
koszyczkiem Dormia/ cewnikiem
z balonem
Sfinkterotomia endoskopowa (SE)
Wskazania:
- kamica dróg żółciowych (po/przed cholecystektomią)
- ostre żółciopochodna zapalenie trzustki
- ostre zapalenie zaporowe dróg żółciowych
- nieoperacyjny rak brodawki Vatera
- przetoki trzustkowe
Powikłania:
- ozt
- ostre zapalenie dróg żółciowych
- krwawienie
- perforacja okołobrodawkowa
Przeciwwskazania:
- torbiel trzustki
- zaburzenia krzepnięcia
- brak możliwości drenażu dróg żółciowych
- inne - typowe dla endoskopii (cokolwiek to oznacza :P)
Endoskopowe protezowanie dróg żółciowych:
Wskazania:
- nowotwory łagodne zwężające drogi żółciowe i trzustki
- PSC
- kamica
- nieoperacyjny rak brodawki Vatera
- przetoki trzustkowe
Przeciwwskazania - jak w SE
Endoskopowe leczenie stanów przed- i nowotworowych przewodu pokarmowego:
- polipektomia
- protezowanie zwężeń
- dilatacja balonowa
- mukozektomia
- terapia fotodynamiczna
Polipektomia:
- pojedyncze/ mnogie
- uszypułowane, średnicy do 2 cm
- „kęsowa”
- powikłania: krwawienie, perforacja
Protezowanie:
- nieoperacyjne nowotwory przełyku, brodawki Vatera, dróg żółciowych, przewodów trzustkowych
Mukozektomia:
- endoskopowa resekcja błony śluzowej
- łagodne guzy żołądka średnicy do 2 cm
Terapia fotodynamiczna:
- fotouczulacz gromadzi się w tkankach nowotworowych tlen cząsteczkowy, laser
- przełyk Barreta, nowotwory przełyku zamykające światło
- przeciwwskazania: przetoki, nowotwór naciekający naczynia krwionośne
KRWAWIENIA I KRWOTOKI Z PRZEWODU POKARMOWEGO 13.10.08
(stany naglące!!)
Objawy kliniczne:
- zależą od miejsca, intensywności, czasu trwania krwawienia
- g. odcinek (do końca j.cienkiego) - wymioty fusowate (melanomesis), wymioty żywo-czerwoną krwią (hematemesis)
- d. odcinek - smoliste stolce (melena), stolce z krwią
Przyczyny krwawienia z g.odcinka p.p.
- wrzód trawienny żołądka, dwunastnicy (35%-50%)
- nadżerkowe zapalenie śluzówki żołądka (po NLPZ, cytostatykach, l. p/krzepliwych)
- żylaki przełyku (duża ilość świeżej krwi)
- zespół Mallory-Weissa (linijne pęknięcia błony śluzowej przełyku przy wpuście żołądka, u alkoholików)
- zmiana naczyniowa Dieulafoy
- rak żołądka
- zapalenie błony śluzowej, nadżerka, wrzód przełyku
- niezłośliwe guzy żołądka (polipy, naczyniaki)
- teleangiektazje, angiodysplazje
- połknięcie krwi (krwawienia z nosa, krwioplucie)
- krwawienie z dróg żółciowych
- choroby ogólnoustrojowe - skazy krwotocznie, chłoniaki, mocznica
Przyczyny krwawienia z d.odcinka p.p.
- żylaki odbytu
- nieswoiste zapalenie jelit, wrzodziejące zapalenie jelita grubego
- zapalenie jelita grubego, ch. Crohn'a
- rak jelita grubego
- zapalenie uchyłków okrężnicy
- polipy jelita grubego
- zakażenie Salmonella, Shigella
- amebiaza
- endometrioza
- choroby ogólnoustrojowe - jak przy g.odc. p.p.
Diagnostyka:
- wywiad (pytania celowane, czy długo krwawi, czy łatwo siniaki?)
- bakanie fizykalne
- badanie per rectum
- biochemia
> morfologia
> próby wątrobowe
- zgłębnikowanie żołądka
Endoskopia
g.odcinek p.p. d.odcinek p.p.
- ezofago-gastro-duodenoskopia - rektoskopia
= panendoskopia - sigmoidoskopia
- endoskopia kapsułkowa - kolonoskopia
- endoskopia dwugalonowa
Radiologia
g.odcinek p.p. d.odcinek p.p.
- skopia żołądka i dwunastnicy - wlew doodbytniczy z podwójnym kontrastem
- pasaż przewodu pokarmowego
Inne:
- angiografia - celiako-mezenterikografia (WTF??) górna/ dolna
- badania izotopowe 99Th
Leczenie:
1. Farmakoterapia
2. Leczenie endoskopowe
3. Terapia cewnikowa
4. Leczenie chirurgiczne
Skala intensywności krwawienia wg. Forresta (w obrazie gastroskopowym):
I krwawienie aktywna
Ia tętnicze, pulsujące
Ib broczenie, sączenie
II znamiona przebytego krwawienia
IIa widoczne nie krwawiące naczynie
IIb skrzep na zmianie
IIc barwna pigmentacja dna owrzodzenia
III owrzodzenie o czystym dnie pokryte włóknikiem
Leczenie farmakologiczne + endoskopowe dla Ia, Ib, IIa
Leczenie krwawień z g.odcinka p.p. (poza nowotworami, żylakami)
- uzupełnienie łożyska naczyniowego
- leki p/krwotoczne
- leki zmniejszające wydzielanie żołądkowe (H2-blokery, IPP)
- leki o miejscowym działaniu p/krwotocznym - gastrotrombina (doustnie)
Endoskopowe hamowanie krwawień:
1. Metoda injekcyjna
- wkłucie wokół naczynia
- r-r adrenaliny, alkohol etylowy absolutny, 3% NaCl, trombina, sklerotyzujące kleje tkankowe
2. Metody termiczne kontaktowe
- elektrokoagulacja 1-biegunowa
- elektrokoagulacja 2-biegunowa
- sonda cieplna
3. Metody termiczne nie kontaktowe
- laser neodymowy (?), argonowy
- koagulacja argonowa
4. Metody mechaniczne
- klipsy naczyniowe
- podwiązki gumowe (żylaki)
- „endoloop” (lasso)
5. Terapia cewnikowa - embolizacja krwawiącego naczynia
- ciężki stan chorego
- duże ryzyko
- przez t. Udową
- używa się własnych skrzepów pacjenta
Eradykacja H.pylori
PPI + antybiotyki
Leczenie chirurgiczne
Leczenie krwawień żylaków przełyku:
1. Leczenie krwotoku
- uzupełnianie płynów
- farmakoterapia (l. p/krwotoczne, l. zmniejszające przepływ trzewny - wazopresyna)
- sonda Sengstakena-Blakemore'a
- metody endoskopowe - mechaniczne, injekcyjne
- TIPS (przezszyjne wewnątrzwątrobowe zespolenie wrotno-systemowe)
- leczenie chirurgiczne
Profilaktyka
Pierwotna
- β-blokery,
- sklerotyzacja
Wtórna
- β-blokery,
- endoskopia
- TIPS
- leczenie chirurgiczne