Grupy rówieśników

Charakterystyka grupy rówieśniczej według Charlesa H. Cooley`a

1) jest to grupa dzieci, którą charakteryzuje jako grupę pierwotną w tym znaczeniu, że:

a) jako grupa jest ona bezpośrednim objawem przyrodzonych dążności tworzących ją osobników,

b) stanowi dla każdego z nich pierwotne środowisko, w którym przyczyniają się do czynnego społecznego współżycia,

c) podobną jest do tych genetycznie pierwotnych, dziejowo najwcześniejszych grup-hord, z których rozwinęły się wszelkie późniejsze i bardziej złożone społeczeństwa.(F. Znaniecki, 2001, s. 83)

Czynniki podobieństwa w grupie rówieśników

1) dzieci i młodzież w pewnych okresach wieku są pod pewnymi względami wszędzie i zawsze do siebie podobne w każdym razie znacznie podobniejsze, niż dorośli członkowie różnych społeczeństw:

a) pole zainteresowań jest ciaśniejsze niż u ludzi dorosłych: są to bowiem zainteresowania kulturalnie pierwotniejsze, mniej rozwinięte i mniej zróżnicowane.

b) różne pochodzenie grup dzieci, o ile kulturalne wpływy starszych usuną się na dalszy plan, w podobnych warunkach zachowywać się będą w sposób o wiele bardziej jednostajny, niż różne pochodzenie grupy dorosłych.

2) drugi czynnik podobieństwa samorzutnie tworzonych grup dzieci, to względna prostota ich ustroju, związana z mała liczebnością oraz ubóstwem tradycji, a zwłaszcza trwałych, odziedziczonych po poprzednikach, instytucji społecznych; instytucje jakie znajdujemy w grupach dzieci, są wynikiem naśladowania instytucji ludzi dojrzałych i mają często charakter fikcyjny.

3) trzecia charakterystyczną właściwością grup dzieci i młodzieży jest przywiązana do ich wieku żądza nowych doświadczeń; poszukiwanie nowości we wszystkich nowych kierunkach, w jakich idą ich zainteresowania.(F. Znaniecki, 2001, s. 84)

Czynności do, których grypa stanowi niezbędne przygotowanie

1) wyszkolenie w przodowaniu innym, ale i w dobrowolnym podporządkowaniu się przodownikowi nie narzuconemu z góry, lecz obranemu na zasadzie uznanej jego wyższości.

2) jednostka uczy się ustanawiać samorzutne reguły postępowania dla siebie i innych oraz poddawać się regułą wspólnie z innymi ustanowionymi.

3) w grupie uprzytamnia sobie, że pewne postępki są społecznie pożądane, inne niepożądane.

4) uczy się rywalizacji, która gardzi zwycięstwem niezasłużonym i przyjmująca tylko równe szanse.( F. Znaniecki, 2001, s. 85)

Porównanie dwóch odmiennych zbiorowości społeczności dziecięcej i młodzieżowej - grupy pierwotnej i grupy celowej:

Grupa pierwotna:
· członkostwo jest spontaniczne, nacechowane poczuciem aprobującego uczestnictwa
· dominują więzi osobowe i powszechna identyfikacja wzajemna (znajomość) osobista
· powyższe określa niewielkie rozmiary grupy pierwotnej
· członkowie mają poczucie przynależności oraz odrębności wobec otoczenia
· grupa ustala świat wartości i wzorców o różnorodnych implikacjach dla członków i organizacji grupy
· istnieje umowny system kontroli i doraźnie określone sankcje
· grupę cechuje zmienność i okazjonalność celów, labilność struktury i wewnętrznej hierarchii
· przywództwo wynika z cech osobowych i aprobaty grupy
Grupa celowa:
· członkowie pochodzą z rekrutacji formalnej
· dominacja więzi rzeczowych i stosunków organizacyjnych
· możliwe wielkie rozmiary grupy o rozgałęzionej strukturze organizacyjnej i terenowej
· struktura wewnętrzna sformalizowana z układem hierarchicznym
· istnienie własnych celów i interesów dominujących nad interesami indywidualnymi
· posiadanie formalnych wzorów zachowań egzekwowanych formalnymi sankcjami
· tendencje do centralizacji decyzji, koordynacji działalności i uniformizmu organizacyjnego
· wyspecjalizowane kierownictwo i wyalienowani przywódcy. (T. Pilch, I. Lepalczyk, 1995, s. 335-336)

Konsekwencje przynależności do grupy rówieśniczej

1) tworzenie się band chłopców po wsiach i ulicach, które mogą przekształcać się w bandy młodych złoczyńców,

2) u dziewcząt bunt może przybierać często formę utajone rozwiązłości seksualnej, prowadzącej do prostytucji.(F. Znaniecki, 2001, s. 92)

BIBLIOGRAFIA

F. Znaniecki, Socjologia wychowania. T. Wychowujące społeczeństwo. Warszawa 2001, s. 72-93.

T. Pilch, I. Lepalczyk, „Pedagogika społeczna. Człowiek w zmieniającym się świecie”. Warszawa 1995.

---