TEORIA
1) DEFINICJA informatyki—dyscyplina naukowa, która wytworzyła pojęcia, metody i techniki budowania złożonych systemów gromadzenia , przetwarzania i przekazywania informacji i wiedzy w postaci symbolicznej. Pomaga opisywać i interpretować złożone systemy i procesy za pomocą wytworzonych przez siebie pojęć, a także tworzyć podstawy właściwego użytkowania komputerów i innych narzędzi informatycznych.
2) SYSTEMY informatyczne
-System informatyczny—system informacyjny, w którym proces przetwarzania danych jest realizowany komputero.
--System informacyjny-wyodrębniony czasowo i przestrzennie układ przetwarzania informacji będący zbiorem celowo ze sobą powiązanych elementów. Tymi elementami są źródła danych, metody gromadzenia i przetwarzania, kanały przepływu informacji, środki materialne i ludzie realizujący to przetwarzanie oraz miejsce przeznaczenia informacji.
3) ELEMENTY składowe systemu informatycznego
El.(główne zadanie)-automatyczne uzyskanie informacji niezbędnych dla użytkownika w procesie jego działania.
Wyjście-stanowi informację wynikową, adekwatną do potrzeb i zadań użytkownika systemu informatycznego (wiarygodność, forma i częstotliwość)
Metoda-element sytemu, który obejmuje sekwencję czynności składających się na proces przetwarzania danych.
Wejście-dane wejściowe pozyskiwane w procesie przetwarzania, lecz nie będące przedmiotem tego procesu.
Wyposażenie-obejmuje środki biorące udział w procesie przetwarzania, lecz nie będące przedmiotem przetwarzania (sprzęt informatyczny wraz z oprogramowaniem, urządzenia pomocnicze oraz materiały eksploatacyjne)
LUDZIE-kadry biorące udział w proc. przetwarza danych
Otoczenie-związane z warunkami wpływającymi na przebieg przetwarzania danych z warunkami w jakich działa system komputerowy, warunkami związanymi z systemami nadrzędnymi (system komunikac. i S.zarządza
4) PODSTAWOWE struktury systemu informatycznego-
Struktura funkcjonalna-określa cel i funkcje systemu, problemy do rozwiązania tj. podsystemy.
Struktura informacyjna-przestawia procesy informacyjne (zbieranie, przechowywanie i przekazywanie informacji), zbiory przechowywania oraz procedury przekształcania tych zbiorów.
Struktura techniczna-określa środki techniczne umożliwiające realizację założonych funkcji.
Struktura przestrzenna-definiuje punkty gromadzenia, przetwarzania i przechowywania informacji.
5) Co to jest bit.
Najmniejsza jednostka informacji równej ilości informacji zawartej w komunikacie o występowaniu jednej z dwóch możliwości (teoria informacji).
Najmniejsza jednostka pojemności pamięci równej pojemności układu mogącego przyjmować dwie wartości umowne oznakowane 0 i 1 . Bit (binarny digit) -alfabet dwusymbolowy (binarny): reprezentacja liter, cyfr, znaków specjalnych, liczb. 8bitów =1B(byte) , 1kB=1024B, 1mB=1024kB. Postać spakowana-w 1B dwie cyfry dziesiętne kodowane dwójkowo. Postać rozpakowana-w 1B jedna liczba dziesiętna.
6) Podział komputerów ze względu na postać danych.
Komputer-system cyfrowy przetwarzający dane wg. algorytmu umieszczonego w pamięci.
Dane-reprezentacja określonej informacji nadającej się do przesłania, przechowania, wykonywania na niej działań logicznych i matematycznych.
PODZIAŁ: Komputery analogowe-pracują w oparciu o sygnał ciągły, np. napięcie na wejściu.
Komputery cyfrowe-sygnał dyskretny (długi czas realizac
Komputery hybrydowe-synteza elementów maszyn analogowych i cyfrowych.
7)Wyjaśnić następujące oznaczenia—
PC - komputer osobisty. 486DX-typ mikroprocesora (zawiera koprocesor), DX-podwójne przetwarzanie mikroprocesora, MHz-czas działania zegara (milion herców -cyklów na sekundę), 4 MB RAM- pojemność pamięci operacyjnej RAM ; pamięć z dostępem swobodnym; jest to pamięć odczytu i zapisu) wynosi 4MB, HDD- pojemność napędu dysku twardego, 15 ms-15 milisekund; średni czas dostępu do informacji na dysku. FDD- napęd dysków miękkich (elastycznych). Dysk o wymiarze 3,5' posiada pojemność 1,44 MB. SVGA COLOR—typ karty graficznej 1024*7686 posiadającej 256 kolorów, umożliwiający odtwarzanie bardzo drobnego barwnego obrazu (karta graficzna charakteryzuje się rozdzielczością, czyli liczbą punktów- pikseli-, które można wyświetli na cel xy
8) Typy sieci komputerowych:
Sieć komputerowa-zbiór sygnałów komputerowych rozmieszczonych na pewnym obszarze, połączonych siecią transmisji danych w celu umożliwienia użytkownikom sieci wspólnego korzystania z zasobów sieci.
Układ topologiczny sieci—fizyczny i geometryczny układ kabli współpracujących w sieci. Podstawowe układy topologiczne sieci: gwiazda, pierścień, magistrala, drzewo, pierścień w układzie gwiazdy, fizyczna gwiazda- logiczna magistrala, fizyczna gwiazda- logiczny pierścień
Typy sieci komputerowych:
Lokalna sieć komputerowa-umożliwia połączenie od kilku do kilkudziesięciu komputerów rozmieszczonych na obszarze od kilku kilometrów (np. w obrębie przedsiębiorstwa, budynek lub zespół budynków)
Rozległa sieć komputerowa- komputery oddalone od siebie o setki kilometrów. Złożona sieć komputerowa—jest to zbiór sieci lokalnych sprzężonych między sobą bezpośrednio lub za pośrednictwem sieci rozległej.
Regionalna sieć komputerowa-Jest to sieć łącząca ze sobą komputery lub sieć komputerów w dużych konglomeracjach. Umożliwia szybką transformację danych (duża ilość szybkich łączy), sprawia wrażenie pracy w sieci lokalnej. Globalna sieć komputerowa—jest to typ sieci złożonej, obejmującej obszary kontynentów, łączącej wszystkie wcześniej wymienione rodzaje sieci komputero
9) Przykłady oprogramowania-
Program-określa jakie operacje, w jakiej kolejności i na jakich danych mają być wykonywane aby osiągnąć zamierzony rezultat. Oprogramowanie-zbiór programów do wykonywania określonych zadań przez komputer.
OPROGRAMOWANIE KOMPUTEROWE:
Systemowe oprogramowanie-zbiór programów niezbędnych do organizacji pracy systemu komputerowego.
Podstawowe-(system operacyjny)- zbiór programów do zarządzania zasobami, pamięcią, procesorem, urządzeniami zew., i informacją umożliwiającą pracę zestawu komputerowego. Charakterystyka- wielozadaniowość, wieloprzetwarzanie, weielodostęp, podział czasu, podział pamięci. Przykłady- UNIX, XENIX -dla dużych komputerów, -OS 2 dla mikrokomputerów, -MS/DOS, PC/DOS- system operacyjny dla makrokomputera typu IBM PC
Specjalistyczne(translacyjne)- tłumaczenie programów przygotowanych w innych językach na język wewnętrzny.
Są one inne dla każdego programu. Przykłady: TRANSLATOR-program tłumaczący, ASEMBLER-program tłumaczący program użytkowy z języka programowania symbolicznego na język wewnętrzny maszyny. KOMPILATOR-program tłumaczący program użytkowy z języka wysokiego rzędu do poziomu języka wewnętrznego. INTERPRETER-nie tworzy programu w języku wewnętrznym maszyny lecz pozwala na bezzwłoczne wykonanie bieżącego zadania prog
LINKER-program łączący (dołącza do programów skompilowanych inne procedury i programy), ORGANIZACYJNE- realizuje zarządzanie i obsługę urządzeń zewnętrznych oraz gospodarkę zbiorami danych komputera. PROCEDURALNE-zwiera zbiory gotowych procedur wykorzystywanych przez system operacyjny i przez użytkownika (m.in., sortowanie, łączenie, aktualizacja zbiorów). TECHNICZNE- zwiera główne procedury służące do technicznej kontroli sprawności sprzętu operacyjnego; np., programy diagnostyczne, środki usuwania i omijania awarii, testy kontrolne.
SIECIOWE-automatyczne pakiety obsługi sieci komputerowej; np., sterowanie pracą w sieci, przydzielanie zasobów użytkownikom, organizacja pracy użytkowników, nadzór pracy. OPROGRAMOWANIE UŻYTKOWE-zbiór programów lub danych niezbędnych do realizacji różnorodnych zadań użytkownika. Zadania oprogramowania użytkowego są zadaniami wtórnymi do w stosunku do informacyjnych i funkcjonalnych zapotrzebowań (rozwiązywanie problemów merytorycznych wynikłych w pracy zawodowej i działalności użytkowej ).
OPROGRAMOWNIE Użytkowe dzielimy według:
OBSZARU UŻYTKOWANIA:
--indywidualne (wykonywane na potrzeby jednego użytkownika)- indywidualne programy i systemy użytkowania do rozwiązywania problemów. Są to programy tworzone samodzielnie przez użytkownika - programisty, usprawniające ich działanie.
--indywidualne systemy informatyczne
--standardowe (dostosowane z zewnątrz, rozpowszechniane w ramach grupy użytkowników)
--programy o zbliżonym zakresie do indywidual
nych, dla szerokiego grona użytkowników.
--programy wspierające działalność zawodową w
sensie informatycznym i manipulacyjnym.
B) POZIOMU SPECJALIZACJI OPROGRAMOWANIA-
W skład tego oprogramowania wchodzą:
1) pakiety ogólnego przeznaczenia- standardowe programy i systemy ukierunkowane na stosowanie specyficznych metod działania (oprogramowanie narzędziowe)
adresowane bezpośrednio do użytkownika.
2) pakiety specjalizowane do ściśle określonych potrzeb
wyspecjalizowane, funkcjonalne systemy programów
powszechnego użytku, służące do budowy zróżnicowan
ych zastosowań (analogicznie jak języki programowania
Podgrupy:
a) zarządzanie danymi- pakiety programów i systemy, dotyczące przetwarzania kartotek generatorów, sprawozdań systemów zarządzania bazą danych: np.,
--pakiety: dBase, FOX, PARADOX, ACCESS;
b) przetwarzanie tekstów—operacje związane z tworzeniem i zapisywaniem informacji tekstowej (korekta tekstów, wyszukiwanie informacji tekstowej), składaniem, redagowaniem tekstu np., --edytory tekstu: CHIWRITER, TAG,
c) oprogramowanie na arkuszach elektronicznych—tworzenie tablic (tzw. arkuszy kalkulacyjnych) i wykonywanie różnorodnych operacji na ich elementach (dział arytmetyczny, usuwanie, przemieszczanie i kasowanie elementów)
--pakiety: Lotus 1-2-3,
d) grafika komputerowa—umożliwia przedstawianie informacji w postaci graficznej: np. COREL DRAW
e) systemy zintegrowane—zawierające ww. pakiety, np.: FRAMEWORK, Work for windows
f) środowisko windows—rozszerzenie systemu operacyjnego DOS, które powiększa możliwości zmieniając sposób komunikowania, wskazywanie i wybieranie odpowiednich opcji wyświetlanych w tzw. oknach na ekranie monitora.
g) aplikacje-programy użytkowe przystosowane do pracy w środowisku WINDOWS. Tworzą przyjazne dla użytkownika środowisko praktyczne, ułatwiając realizację wielu zadań praktycznych.
Standardowe programy i systemy ukierunkowane na rozwiązywanie problemów:
programy o zakresie zbliżonym do indywidualnych ale szerokiego kręgu użytkowników.
programy wspierające działalność zawodową w sensie informatycznym i manipulującym np.: CIM, CAD, CAE, CAM, CAP.
Oprogramowanie multimedialne:
Prezentacja informacji za pomocą komputera przy wspomaganiu takimi środkami wyrazu jak głos, obraz, animacja, tekst, grafika. Jest to efekt integracji techniki komputerowej, audiowizualnej, telekomunikacji. Oprogramowanie to znajduje zastosowanie w prezentacji, informacji, nauczania.
10) Edytor tekstu:
Program komputerowy, umożliwiający pisanie dokumentów, zapamiętywanie ich, dostęp do przechowywania dokumentów, poprawianie dokumentów i drukowanie ich w różnych formach. Operacje te wykonuje bez konieczności przepisywania całego dokumentu. Przy użyciu edytora tekstu można wstawiać, kasować, poprawiać, łączyć teksty ze sobą.
11) Arkusz kalkulacyjny:
Program komputerowy, przeznaczony do obsługi zbioru danych- głównie takich, które obejmują także wartości liczbowe i wymagają wykonywania obliczeń. Wszystkie dokonywane obliczenia mogą być zapamiętane, powtarzane, modyfikowane i wykonywane dla różnych zestawów danych.
12) Program do obsługi baz danych.
Zarządzanie danymi obejmuje szeroką gamę pakietów programowych i systemów dotyczących przetwarzania kartotek, generatorów sprawozdań, systemów zarządzani bazą danych. Pakiety przetwarzania kartotek umożliwiają tworzenie i aktualizację dokumentów i kartotek, wyszukiwanie w nich informacji, drukowanie, łączenie, sortowanie zbiorów danych. Generatory sprawozdań umożliwiają użytkownikowi definiowanie sprawozdań ze zbirów utworzonych przez inne programy. Najbardziej rozbudowanymi narzędziami zarządzania danymi są relacyjne bazy danych. System zarządzania relacyjną bazą danych w dowolnym obszarze zastosowań
-gospodarka materiałowa, fakturowanie, kadry, księgowość.
13) Różnica między danymi (baza danych) a wiedzą (baza wiedzy).
BAZA DANYCH-reprezentacja określonej informacji nadająca się do przesłania, przechowywania i wykonywania na niej działań logicznych i matematycznych, (inna wersja: zbiór wzajemnie powiązanych danych, pamiętanych bez zbędnej redundacji, służących jednemu lub wielu zastosowaniom w sposób optymalny)
BAZA WIEDZY—to dane wraz z regułami wnioskowania.
14) System ekspercki-co to jest?
Program komputerowy (system informacyjny), posiadający wiedzę z pewnej dziedziny. Potrafi wnioskować w ramach tej dziedziny na poziomie eksperta. Wydzielenie dziedziny systemów eksperckich stało się możliwe w wyniku prac nad sztuczną inteligencją. Ta nowa technologia programowania komputerów charakteryzuje się przede wszystkim rozdzieleniem tzw. bazy wiedzy, zapisywanej w sposób jawny i łatwo modyfikowanej—od pozostałej części programu. Najnowsze zastosowanie znalazła technologia SE przy podejmowaniu decyzji. Skupienie wiedzy ekspertów w jednym programie umożliwia diagnozowanie, prognozowanie, interpretowanie. Najogólniej w systemie można wyróżnić:
--bazę wiedzy (dane), --narzędzia programowe do tworzenia i zarządzania bazą wiedzy (system expert shell)
15) Sztuczna inteligencja:
Dziedzina informatyki, związana z koncepcjami i metodami wnioskowania symbolicznego wykonywana przez komputer oraz symboliczna reprezentacja wiedzy; używana przy wnioskowaniu i badaniu w dziedzinie sztucznej inteligencji.
--programy detekcyjne (diagnostyka), wykrywające wirusy na podstawie śladów charakterystycznych.
16) Wirusy komputerowe:
Są to niewielkie programy, które nie mogą działać samodzielnie, dołączone do dowolnego programu użytkowego. Uaktywniają się przy okazji uruchamiania takiego programu (użytkowego) lub lokują się w obszarach systemowych na dowolnym dysku i wykonywane są w trakcie operacji ładowania systemu operacyjnego z zarażonego dysku.
Faza destrukcji następuje przy:
--określonym stanie licznika powieleń, --określonej dacie i czasie systemu (np. piątek 13- go), --określonym stanie lub konfiguracji sytemu, --określonym stopniu zapełnienie katalogu lub dysku.
Najczęstszym obiektem ataku wirusa jest dysk twardy i dyskietki , chociaż zdarza się, że wirus atakuje ekran monitora, drukarki.... Dwa etapy działania wirusów: 1.zagnieżdżanie się i rozmnażanie, 2. Destrukcja.
17) Profilaktyka antywirusowa:
-przygotowanie dyskietki z systemem operacyjnym
-tworzenie kopii archiwalnych
-inwentaryzacja posiadanych dyskietek
-praca na kopiach oryginalnych dyskietek z licencjonowanym oprogramowaniem
-wydzielenie puli dyskietek do przenoszenia danych lub programów między systemami
Programy antywirusowe:
-programy podsuwane wirusom do zaatakowania w pierwszej kolejności tzw. ''pułapki''
-programy śledzące odwołania do systemu operacyjnego, tzw. `'blokady'' lub `'blokery''
-programy obliczające i sprawdzające sumy kontrolne plików, tzw. `'sprawdzacze'', pozostawiają w plikach, na dyskach lub w pamięci operacyjnej tzw. `'szperacze''
-programy uodparniające przed zakażeniem, tzw. `szczepion
-programy leczące, usuwające wirusy z plików oraz dysków, tzw. `'lekarze''
Przykłady programów antywirusowych.
VIRUS- diagnostyczny, leczący, kontrolujący, uodparniając
MCS VIR- diagnostyczno-leczący
NAV- diagnostyczny, leczący, uodporniający
VIRSCAN- diagnostyczny