Wykład 2

05.11.2010

Etyka ogólna - etyka zawodowa

Eksperymenty (w extranecie) - do dwóch przedmiotów w !! semestrze!!

• Ustawa o zawodzie psychologa

• Kodeks zawodu psychologa

Etyka - całokształt refleksji nad moralnością; zwyczaj; nauka o moralności (wartości i normy moralne obowiązujące w danej społeczności. Etyka jest wieloznaczna (predyspozycje psychiczne lub behawioralne)

Moralność:

1. w sensie opisowym bez mówienia, czy coś jest dobre, czy złe;

2. wartościującym: ocenianie moralne dodatnio lub ujemnie.

Moralność:

1. przyjęta przez większość

2. dziedzictwo kulturowe

3. negatywne lub pozytywne emocje

4. sprzeczna z naturą człowieka

5. szkodliwa z punktu widzenia organizacji kulturowej danej społeczności

Moralność to zbiór zasad i norm.

W psychologii mamy odbicie w teorii rozwoju moralnego Lawrence Kolberga:

1. moralność przedkonwencjonalna:

• strach przed karą (moralność unikania kary) - dzieci postępują moralnie ze strachu przed karą;

• moralność własnego interesu (nagrody); instrumentalizm (postawa naiwnie egoistyczna)

moralność konwencjonalna (13 - 16 lat): jednostka zaczyna się orientować w konwencjach społecznych (niestety grupa a nie rodzice):

• moralność harmonii interpersonalnej (aprobata rówieśników)

moralność prawa i porządku (15 - 16 lat): normy, których przestrzegają ich autorytety. Zwraca się uwagę nie tylko na motywy, działania jednostki, ale również na standardy zewnętrzne. Szacunek dla autorytetu. Autorytet nie może złamać norm wpajanych.

3. moralność pokonwencjonalna (powyżej 16 roku życia):

• moralność umowy społecznej - ogólne normy uznawane przez daną społeczność;

• moralność uniwersalnych zasad etycznych: moje prywatne wartości, jestem w stanie o nie walczyć

Obyczajowość:

Ogólnie przyjęte tradycyjne sposoby postępowania; przekazywane z pokolenia na pokolenie. Obyczaj jest elementem kontroli społecznej.

Moralność	≠	Obyczajowość
↓		↓
co jest źle robić		co wypada robić
↓		↓
łamanie: poczucie winy		łamanie: poczucie wstydu

Etyka ≠ Moralność

Podział Etyki:

1. Etyka normatywna

• Czym jest szczęście

• Czy jest dobro

• Na czym polega odpowiedzialność moralna

2. Etyka opisowa (Etymologia)

• Skąd pochodzi dana norma moralna

3. Metaetyka

• Ogólne przyjrzenie się, jak dana teoria funkcjonuje

• Definiowanie pojęć i terminów

• Teoretyczne podejście do języka etyki

kognitywizm (rozum)

intuicjonizm (zmysł moralny)

Emotywizm (emocje)

Podział Etyki według T. Kotarbińskiego:

1. Felicytologia (nauka o szczęściu)

2. Prakseologia moralna (pragmatyzm, racjonalizm)

3. Deontologia (jak powinniśmy się zachowywać pełniąc poszczególne role społeczne)

Podział Etyki według R. Carnapa

1. zakres obowiązywania norm moralnych

• teorie obiektywistyczne

• teorie subiektywistyczne

2. źródła pochodzenia norm moralnych

• naturalizm

• antynaturalizm

• emotywizm

3. ocena zachowań ludzi

• motywizm

• efektywizm

• nominalizm

Stanowiska w Etyce (problem uniwersalności norm etycznych i norm moralnych)

1. Skrajny absolutyzm - pryncypializm

2. Skrajny sytuacjonizm

3. Umiarkowany sytuacjonizm

4. Immoralizm

Zawodowe kodeksy etyczne:

Powstają nowe zawody, a dotychczasowe ulegają zmianom.

1. Zawodowy kodeks zawodowy

• Ogólne postawy i zachowania, ale również zwrócenie uwagi na szczegółowe cechy poszczególnych zawodów

• Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych

2. Kodeks etyczny (odnosi się do):

• Wartości centralnej

• Cnot kardynalnych

• Grzechów głównych

Etyka produktywności

Etyka godności

Etyka powszechnego dobra

Etyka kolektywistyczna

Etyka autonomii

Podstawowe zasady działalności zawodowej psychologa

• Najbliższe etyce autonomii

Etyka zawodu psychologa

Dr Patrycja Rusiak

Semestr 1

- 3 -

---