Pomysł testu zrodził się pod wpływem zajęć z zakresu komunikacji interpersonalnej i socjotechniki w PR, prowadzonych przez prof. Z. Nęckiego, który zaproponował studentom test pt.: Koło fortuny (Z. Nęcki, Komunikacja interpersonalna, negocjacje i socjotechnika w PR. Materiały pomocnicze, Fundacja dla UJ, Kraków 1999). Test daje możliwość spojrzenia na swoje życie w sposób globalny, dostrzeżenia spraw, na które codziennie nie zwracamy uwagi, pomijamy z przyzwyczajenia, chociaż moglibyśmy przy odrobinie wysiłku włączyć je do naszego życia, czyniąc je bogatszym, pełniejszym, szczęśliwszym...
Chwila refleksji po zakończeniu testu wydała mi się na tyle cenna, że chciałam podzielić się nią ze swoimi wychowankami. Opracowanie dziedzin, które powinny się w teście znaleźć, nie było trudne. Uczniowie nie chodzą do pracy, ale pracują w szkole, a poza tym uprawiają sport, rozwijają się duchowo i umysłowo jak dorośli. Większą trudność sprawiło mi dostosowanie pytań testu do młodego wieku moich wychowanków, ale mam nadzieję, że i temu udało mi się sprostać. Tekst podkreśla potrzebę zachowania w życiu harmonii pomiędzy tym, co duchowe i tym, co fizyczne. Dotyka najważniejszych dziedzin życia młodego człowieka i zachęca do refleksji nad racjonalnym wykorzystaniem swojego potencjału, a jednocześnie możliwość samodzielnego jego przeprowadzenia gwarantuje całkowitą prywatność uczestników.
Doskonały pomysł na lekcję wychowawczą dla starszej młodzieży.
Sposób przeprowadzenia testu
W pierwszej kolejności polecamy uczniom narysowanie dużego koła i podzielenie go czterema przekątnymi na 8 równych części. Na przecięciu przekątnych i okręgu zapisujemy zgodnie z ruchem wskazówek zegara dziedziny, których dotyczy test: DUCH, ZDROWIE, RODZINA, PIENIĄDZE, UMYSŁ, SZKOŁA, SERCE, SPORT.
Następnie polecamy uczniom wpisanie jedna pod drugą kolejnych 24 liczb, przy których będą wpisywać, w ilu procentach dotyczą ich kolejne stwierdzenia odczytywane przez nauczyciela, np. przy stwierdzeniu "jestem dziewczynką" chłopcy napisaliby 0, a dziewczynki - 100. Każdy indywidualnie ocenia prawdziwość stwierdzenia dla swojej osoby, nie sugeruje się żadnymi opiniami z zewnątrz. Podpowiadamy uczniom, by starali się wpisywać liczby zaokrąglone do pełnych dziesiątek.
Oto lista twierdzeń
do zaprezentowania uczniom:
1. Chętnie i regularnie czytam książki spoza kanonu lektur.
2. Śpię 8 godzin dziennie.
3. Chętnie biorę udział w uroczystościach rodzinnych.
4. Dostaję regularnie duże kieszonkowe.
5. Odrabianie zadań domowych nie sprawia mi żadnego problemu.
6. Lubię chodzić do szkoły.
7. Kiedy się zakochuję, to zawsze w jednej osobie.
8. W grach zespołowych na lekcjach wf wychodzi mi większość zagrań.
9. Świadomie korzystam z propozycji TV, wybieram tylko te, które mnie wzbogacają.
10. Regularnie się odżywiam.
11. Zawsze mogę liczyć na moich rodziców / rodzeństwo / dziadków.
12. Mam pieniądze na swoje wydatki.
13. Mam ciekawe pomysły na spędzanie wolnego czasu i "zarażam" nimi innych.
14. Chętnie angażuję się w życie klasy i szkoły.
15. Lubię pomagać innym - koleżankom / kolegom / starszym.
16. Regularnie uprawiam jakiś sport.
17. Lubię siebie i inni lubią mnie.
18. Myję zęby po każdym posiłku.
19. Znam problemy i radości moich najbliższych.
20. Rodzice kupują mi wszystkie potrzebne rzeczy.
21. Problemy i przeszkody nie zachęcają mnie, tylko są dla mnie wyzwaniem.
22. Koledzy, koleżanki i nauczyciele są OK.
23. Biorę udział w akcjach humanitarnych.
24. Wysiłek fizyczny zawsze sprawia mi przyjemność.
W następnej kolejności trzeba polecić uczniom zliczenie procentów przy następujących pytaniach dotyczących tych samych dziedzin:
DUCH - pytania nr 1, 9, 17
ZDROWIE - pytania nr 2, 10, 18
RODZINA - pytania nr 3, 11, 19
PIENIĄDZE - pytania nr 4, 12, 20
UMYSŁ - pytania nr 5, 13, 21
SZKOŁA - pytania nr 6, 14, 22
SERCE - pytania nr 7, 15, 23
SPORT - pytania nr 8, 16, 24
Pozostaje zaznaczenie otrzymanych liczb na wykresie "koła fortuny", na którym każdy promień ma wartość 300 procent i połączenie narysowanych punktów łagodną linią zamkniętą. Kształt najbardziej przypominający koło i najbliższy zewnętrznemu okręgowi oznacza życie najbliższe ideałowi "złotego środka". Wszystkie "wcięcia" oznaczają, że za mało wagi przywiązujemy do danej dziedziny życia, że ją zaniedbujemy, że wymaga ona szczególnego zainteresowania z naszej strony. Każdy interpretuje test indywidualnie, "na własny użytek", choć może oczywiście podzielić się swoimi spostrzeżeniami z innymi.
Należy zwrócić szczególną uwagę na moment interpretacji wyników testu. Zwłaszcza młodsi uczniowie (VI klasa szkoły podstawowej) mają tendencję do "magicznego" podejścia do powstałego kształtu. Ich interpretacja przypomina lanie wosku na "andrzejki" - "to jest jak poduszka i bardzo dobrze, bo ja lubię spać" lub "o, jaki ładny! Bardzo lubię króliczki!". Nie jest to interpretacja szkodliwa, stanowi nawet moment żartobliwej przerwy w zajęciach i rozluźnienia po wysiłku towarzyszącym "rozmowie ze sobą", ważne jednak, aby uczniowie uświadomili sobie istotę powstałego kształtu i umieli wysnuć z niego kilka wniosków dotyczących swojego życia. Po zastanowieniu z łatwością zapisują je pod wykresem - "powinnam więcej ćwiczyć", "muszę coś zrobić, żeby polubić szkołę; spędzam tu przecież masę czasu", "może dzisiaj porozmawiam z bratem".
Takie urozmaicenie lekcji wychowawczej przyniesie korzyść naszym podopiecznym.
|