MINDMAPPING "MAPY TWOICH MYŚLI"

(Wybrane zagadnienia)


Mapy myśli są wyrazem myślenia wielokierunkowego, a zatem naturalną funkcją naszego umysłu. Jest to również wspaniała technika graficzna, która wyzwala potencjał intelektu. Mapy z powodzeniem można stosować we wszystkich dziedzinach życia, w których szybkość uczenia się i przejrzystość myślenia polepszają osiągane wyniki.

Rządzą się czterema podstawowymi prawami:
a) Temat mapy symbolizuje centralny rysunek.
b) Główne zagadnienia w postaci gałęzi wybiegają promieniście z centralnego rysunku.
c) Gałęzie zawierają kluczowy rysunek lub słowo (wypisane dużymi literami nad odpowiednią linia).
d) Gałęzie tworzą siec węzłów.

Zagadnienia poboczne lub mniej ważne reprezentowane są jako gałęzie podporządkowane gałęziom wyższego rzędu.

Mapy myśli można wzbogacić o kolory, rysunki oraz własne kody, tak by stały się ciekawe, bardziej oryginalne i atrakcyjne to pobudzi kreatywność i pamięć, a informacje zapisane w formie takiej mapy łatwiej można sobie przypomnieć.

Struktura map myśli-główne wskazówki.
Zasady:
Reguły dotyczące kreślenia map myśli pomagają zwiększyć swobodę i lekkość myślenia. W tym kontekście ważne jest, by nie mylić porządku ze sztywną schematyzacją czy swobody z chaosem. Zbyt często porządek postrzegamy w negatywnych kategoriach jako sztywny i ograniczający, swobodę zaś bierzemy za chaos i brak struktury. W rzeczywistości prawdziwa swoboda umysłowa to zdolność tworzenia porządku w miejscu chaosu. I to właśnie można osiągnąć stosując mapy myśli.


Zasady zostały podzielone na dwie grupy:

I Technika:
1. Akcentowanie.
2. Używanie skojarzeń.
3. Pisanie przejrzyste.
4. Wypracowanie własnego stylu.

II Forma:
1.Stosowanie hierarchii pojęć.
2. Porządkowanie elementów mapy za pomocą cyfr.
1. Rodzina.

RODZINNA NAUKA I ZABAWA
Mind mapping może wzbogacać też twoje życie rodzinne. Jest to ekscytujące zajęcie, które stawia przed uczestnikami wiele wyzwań; słowem, wspaniała zabawa.

SIEDEM GŁÓWNYCH ETAPÓW RODZINNEGO TWORZENIA OPOWIADANIA
1. Pomysł na historyjkę.
Każdy członek spisuje pomysł na temat superkreatywnej opowieści. Mogą być nawet fantastyczne propozycje tytułu lub głównych bohaterów (zwierzę, warzywo, kosmita, człowiek). Następnie czyta się głośno swoje propozycje, które kolejno są poddawane głosowaniu.

2. Błyskawiczne indywidualne mapy myśli:
Każdy bierze kartkę, umieszcza w środku symbol lub wizerunek głównego bohatera i przez 20 minut spisuje wszystkie skojarzenia i myśli, które mu przychodzą do głowy, tak by opowiadanie było oryginalne, zapierające dech w piersiach, nadzwyczajne.

3. Przegląd i reorganizacja.
Każdy członek rodziny wybiera teraz główne pojęcia organizujące. Dobrze, by znalazły się wśród nich niektóre z wymienionych: akcja, postacie, watki, miejsce akcji, forma wypowiedzi, kolory, obrazki, morał, uczucia, zakończenie. Stanowią one główne gałęzie zorganizowanej mapy. Młodszym mogą pomóc rodzice. Mapy te winny być pełne rysunków i barw. Przeznaczamy na ten etap nie więcej niż 30 - 40 minut.

4. Inkubacja.
Pora na krótki odpoczynek, relaks, ewentualnie na przekąskę czy filiżankę herbaty. Teraz wspólnie oglądamy mapy i rozmawiamy o nich - zawsze pozytywnie o pomysłach bliskich.
5. Sporządzanie pierwszej grupowej mapy myśli.
6.
Mapę tą rysuje jedna wybrana osoba lub każde z was kolejno. Zaczynamy od wielokolorowego przestrzennego obrazu w centrum mapy, następnie wybieramy główne kategorie, które umieszczamy na jej ramionach. Będzie to szkielet naszej opowieści. Z każdego centralnego ramienia możemy wyprowadzić tyle skojarzeń, ile tylko chcemy.

6. Opowiadanie historii.
Siadamy wokół mapy i po kolei opowiadamy fragmenty historyjki. Każdy powinien pozostawić zakończenie swojego odcinka nieco nie dopowiedziane, aby osobie podejmującej wątek w tym miejscu zostawić swobodę wyboru fantastycznego i dowcipnego dalszego ciągu. Każda runda opowiadania powinna stawać się coraz bardziej niesamowita i wymyślna. Można też nagrać opowiadanie na taśmę.

7. Rysowanie drugiej grupowej mapy myśli.
Po pierwsze opowiadamy historyjkę raz jeszcze lub odtwarzamy ja z taśmy, rysując końcową, kolorowa i dopracowaną mapę myśli. Możemy ją stwarzać wspólnie lub osobno. Spisujemy opowiadanie dużymi literami w zeszycie, na jednej stronie umieszczając nie więcej niż 10 linijek. Obok każdej strony tekstu zostawiamy wolną kartkę - na niej członkowie rodziny stworzą ilustracje odpowiednie do tekstu. W ten sposób nasza rodzina może stworzyć domową bibliotekę opowiadań i bajek. Ilustracje te oraz same mapy mogą też zdobić ściany pokoju dziecięcego.

WSPÓLNA NAUKA
Metoda uczenia się oparta na mapach myśli (MMOST), umożliwia zwiększenie szybkości, skuteczności i wydajności nauki od pięciu do dziesięciu razy. Ta metoda może być zastosowana w stosunku do grupy, przy czym jej siła i działanie będą pomnożone przez liczbę uczestników sesji. Technika nauki opartej na mapach myśli składa się z dwóch najważniejszych etapów: przygotowania i zastosowania.

I. Przygotowanie.
Na początku trzeba ustalić ilość materiału do przeczytania podczas sesji oraz stopień jego trudności; może to być rozdział lub cała książka. Możemy uczyć się wszyscy tego samego, a później omawiać i porównywać, lub każdy studiuje inny wycinek, po czym wymieniamy się zdobytą wiedzą.

Ustalamy ilość czasu jaki przewidujemy na naukę i rysujemy błyskawiczną mapę myśli, opisującą naszą dotychczasową znajomość przedmiotu nauki. Porównując mapy, ustalimy mapę aktualnego stanu wiedzy całej grupy. teraz każdy określa w postaci mapy cele i zamierzenia jakie pragnie osiągnąć dzięki tej sesji. Porównujemy ponownie zapiski i układamy mapę grupową. Najpierw indywidualnie, a później wspólnie opracowujemy pytania, na które chcielibyśmy znaleźć odpowiedź podczas sesji.

II. Zastosowanie.
Każdy z nas przegląda pobieżnie tekst, którego będzie się uczył. Przeczyta spis treści, przyjrzy się nagłówkom, podsumowaniom, streszczeniom, wykresom i ilustracjom - wszystkiemu co przyciąga uwagę.

Przechodzimy teraz do przeglądania wstępnego, przyglądamy się tekstowi nieco dokładniej. Zwracamy uwagę na początek i koniec akapitów, podrozdziałów i rozdziałów. Dyskutujemy o swoich obserwacjach i uwzględniamy je na mapie.

Czas na przeglądanie uzupełniające. Służy ono wyłapaniu informacji, których brakuje do skompletowania mentalnej układanki. Przeglądamy tekst i zaznaczamy fragmenty, które sprawiają trudność.

Teraz następuje przeglądanie końcowe. Wracamy do trudnych miejsc. Szukamy odpowiedzi na pytania i wątpliwości, i uzupełniamy swoją indywidualną mapę. Gdy proces grupowej nauki zakończy się, każdy z nas będzie mądrzejszy o ogólną znajomość omawianego tekstu i szczegółową wiedzę dotyczącą konkretnego zagadnienia.

PLAN CODZIENNEJ NAUKI RODZINNEJ
Oto najważniejsze reguły:
1) Zacznijcie około godz.10 rano od półgodzinnych mało forsujących zabaw ruchowych.
2) Szybko przeglądajcie tekst (15 minut), który macie do przestudiowania.
3) 5-10 minut zabaw, odpoczynku.
4) Ustalcie czas i podzielcie go na części odpowiadające poszczególnym porcjom materiału
(10 minut).
5) Narysujcie mapy myśli obrazujące dotychczasową znajomość przedmiotu, wasze cele
i oczekiwania związane z nauką oraz pytania (20 minut).
6) Przerwa (5-10 minut).
7) Pobieżnie przeglądajcie książkę, przeczytajcie spis treści, nagłówki itp. Nakreślcie
główne
ramiona grupowej mapy myśli (15 minut).
8) Wstępnie przeglądajcie książkę i bliżej zapoznajcie się z jej zawartością. Kontynuujcie
rysowanie mapy (15 minut).
9) Przerwa na drugie śniadanie (1 godzina).
10) Przeglądanie uzupełniające, dyskusja (30 minut).
11) Przerwa (5-10 minut).
12) Przejdźcie do końcowego przeglądania książki. Wróćcie do wszystkich nie rozwiązanych
problemów i uzupełnijcie mapę myśli.
13) Przerwa (5-10 minut).
14) Teraz uczestnicy spotkania prezentują na podstawie swoich indywidualnych map książki
pełne streszczenie tego, czego nauczyli się ze studiowanego tekstu. Każde wystąpienie
powinno trwać około 25 minut. Po pierwszych dwóch zróbcie 5-10 minut przerwy.
Podczas gdy jedna osoba mówi, pozostałe notują, tworząc własne mapy na temat
prezentowanego materiału i starając się rozumieć zagadnienia przynajmniej tak samo jak
prezenter.

ZALETY RODZINNYCH SESJI MIND MAPPINGU
- Stosowanie map myśli podczas układania opowieści wzbogaca wyobraźnię i kreatywność.
- Tempo i efektywność nauki jednostki są zwielokrotnione przez liczbę członków rodziny.
- Praca w grupie zmusza do rozmów na temat studiowanego materiału.
- Dzięki stosowaniu map myśli, wiedza jest w procesie komunikacji wzmacniana, a nie
spłaszczana i rozpraszana.
- Członkowie rodziny zwiększają swoją zdolność przyswajania nowych obszarów wiedzy.
- W konsekwencji zwiększają swoją zdolność do przygotowania się i zdania egzaminów.
- Zmienia się nastawienie do nauki i egzaminów; studiowanie staje się przyjemnością.
- Wzmacnia motywację do doskonalenia własnego sposobu myślenia oraz umiejętności mindmappingu.
- Mapy zbliżają do siebie wszystkich członków rodziny, gdyż angażują się oni i wspierają
intelektualnie zainteresowania pozostałych, dzielą z nimi poczucie satysfakcji i zwiększają
motywację.
- Rodzina staje się grupą przyjaciół.

2. Edukacja - myślenie.

WYKORZYSTANIE MAP MYŚLI W PISANIU WYPRACOWAŃ
Wielokierunkowe myśli i skojarzenia dotyczące tematu i skojarzenia dotyczące tematu, najpierw przedstawiamy w formie mapy, a następnie przekształcamy w tradycyjny - linearny tekst.
1. Rysowanie mapy zaczynamy od centralnego obrazu, symbolizującego temat wypracowania.
2. Wybieramy odpowiednie pojęcia organizujące.
3. Pozwalamy napływać myślom, zapisujemy w postaci mapy wszystkie skojarzenia i uwagi, używając kolorów i kodów.
4. Przeglądamy i porządkujemy swoją mapę w spójną całość.
5. Zaczynamy pisać wypracowanie "na brudno" na podstawie mapy. Pomoże nam ona zaplanować strukturę wypowiedzi, ustalić podział na części, zdecydować o kolejności argumentów i opinii.
6. Jeśli w którymś momencie pisania "zatniesz się" pokonasz tę blokadę rysując nową mapę myśli.
7. Przeglądamy jeszcze raz mapę i robimy końcowe poprawki w wypracowaniu, uzupełniając je o przypisy, odniesienia, dodatkowe argumenty czy cytaty oraz modyfikując lub rozszerzając wnioski.
Metoda ta pomyślana jest w celu zastąpienia tradycyjnego sposobu pisania wypracowań. Do wypowiedzi wystarczy jedna mapa myśli i jedna próba tekstu. Pomocny tu może okazać się edytor tekstu, który umożliwia nanoszenie korekt i poprawek bez przekreślania zmienionych słów i zdań czy przepisywania wszystkiego od nowa.


SZTUKA ZDAWANIA EGZAMINÓW
Jeśli przez dany okres nauki sporządzałeś mapy wykładów i podręczników oraz powtarzałeś materiał w zaleconych odstępach czasu, jesteś gotów, by przystąpić do egzaminów.
- Najpierw przeczytaj uważnie pytania egzaminacyjne, wybierz te, na które chcesz odpowiedzieć, narysuj mini mapy obrazujące wszystkie myśli.
- Ustal kolejność, w jakiej będziesz odpowiadać na pytania, oraz ilość czasu potrzebną na odpowiedź.
- Wróć do pierwszego pytania i stwórz mapę myśli jako schemat twojej odpowiedzi. Centralny rysunek wiąże się z następnymi uwagami, główne gałęzie zaś odpowiadają najważniejszym wątkom, które poruszysz. Każde ramię mapy powinieneś rozwinąć w jeden lub dwa akapity tekstu.
- Budując tak swoją odpowiedź przekonasz się, że znajdziesz odwołania i analogie do całej swojej wiedzy i jesteś w stanie zakończyć tekst własnymi myślami, skojarzeniami, interpretacjami. Zapewni ci to znakomite oceny.

PISANIE DŁUŻSZYCH PRAC I RAPORTÓW
Mapy myśli ułatwiają też pisanie tekstów od kilkustronicowych raportów do pokaźnych prac doktorskich. Zacznij od ustalenia, jaką ilość informacji chcesz opracować w danym czasie. Na etapie zbierania materiału do pracy możesz rysować mapy podczas sporządzania notatek z tekstów źródłowych, spisywania wyników badań, organizowania i integrowania w spójną całość własnych wniosków i obserwacji.

Teksty prac naukowych i raporty, sporządzane z zastosowaniem mindmappingu, są znacznie lepiej ustrukturyzowane, bardziej przejrzyste, oryginalne i twórcze.

ZALETY STOSOWANIA MAP MYŚLI W PRACACH PISEMNYCH I EGZAMINACH
- Zmniejszają do minimum uczucie stresu i spięcia.
- Pozwalają, by asocjacyjny mechanizm pamięci przyjmował nowe informacje i opinie, co wzmaga kreatywność i oryginalność.
- Przygotowanie, planowanie i uzupełnianie wypowiedzi pisemnej metodą map myśli zajmuje mniej czasu niż pisanie w sposób tradycyjny.
- Pozwalają na całkowitą kontrolę procesu analitycznego i twórczego.
- Powstaje spójna, uporządkowana i zintegrowana prezentacja, praca pisemna czy raport.

3. Nauczanie
Nauczyciele odpowiedzialni są za bezcenny skarb, jakim jest intelekt ludzki. Każdy, kto naucz innych, musi zdać sobie sprawę, że pierwszą lekcją, jaką powinien przekazać uczniom, jest nauka właściwego wykorzystania umysłu. W chwili, gdy dziecko przychodzi na świat, umysł człowieka zaczyna tworzyć mapy myśli. Pierwsze słowo "mama" - to mama jest centralnym obrazem mapy myśli w umyśle dziecka i od niej rozchodzą się główne gałęzie: miłość, ciepło, opieka itd.

WYKORZYSTANIE MAP MYŚLI W NAUCZANIU
1. Sporządzanie notatek do wykładów.
Zebranie materiału do wykładu w formie mapy jest o wiele szybsze niż tradycyjne notowanie linearne. Nielinearne notatki można z roku na rok uaktualniać. Łatwo się je zapamiętuje. Mapy myśli umożliwiają zachowanie doskonałej równowagi między spontanicznością i naturalnością słowa mówionego a przejrzystością i dobrą strukturą prezentacji. Pozwala to wykładowcy panować nad czasem wykładu lub dostosować się do nowych ram czasowych.
2. Planowanie roku.
Mapy myśli umożliwiają nauczycielom przegląd całorocznego programu nauczania, ukazując podział na semestry i typy prowadzonych lekcji.
3. Planowanie semestru.
Często przybiera formę mapy wychodzącej z jednego lub kilku gałęzi mapy rocznej. Może ukazywać zagadnienia z programu, które nauczyciel zamierza omówić, oraz kolejność ich realizacji.
4. Plan dnia.
Mapa ta zawiera szczegóły organizacyjne dotyczące lekcji, np.: godzinę jej rozpoczęcia i zakończenia, numer sali i tematu itp.
5. Lekcje i wykłady.
W miarę przebiegu lekcji nauczyciel rysuje kolejne fragmenty mapy myśli dotyczące omawianego tematu co wspomoże pamięć i ułatwi zrozumienie zagadnień. Można też rozdać do wypełnienia kopie "szkieletu" mapy myśli dotyczące tematu danej lekcji lub do pokolorowania czarno - białe odbitki.

6. Egzaminy.
Mapa myśli pozwala jednym rzutem oka ocenić, czy egzaminowany ma ogólne pojęcie o danym przedmiocie oraz jakie są jego mocne i słabe strony. Metoda ta daje nauczycielowi pojęcie o merytorycznej wiedzy ucznia. Ponadto system ten oszczędza nauczycielom mnóstwo czasu, który poświęcali na odczytanie i poprawienie wielostronicowych prac.

EDUKACJA SPECJALNA
Mapy myśli oddają wielkie usługi w nauczaniu osób upośledzonych i opóźnionych. Uwalniają one "niezdolny do nauki " (learning disabled)" mózg z semantycznych restrykcji, które często pogłębiają niezdolność, jeśli ona występuje, lub wręcz wywołują ją tam, gdzie jej nie było.

ZALETY STOSOWANIA MAP MYŚLI W NAUCZANIU
- Automatycznie wzbudzają zainteresowanie u uczniów, czyniąc z nich uważnych i aktywnych uczestników lekcji.
- Dzięki nim lekcje i prezentacje stają się bardziej spontaniczne, twórcze i przyjemne zarówno dla uczniów, jak i nauczycieli.
- Notatki nauczyciela w formie map myśli nie "usztywniają się" z biegiem lat; są elastyczne i łatwo poddają się modyfikacji.
- Ponieważ mapy myśli prezentują wyłącznie niezbędne informacje w łatwej do zapamiętania formie, uczniowie dostają zazwyczaj wysokie oceny.
- Mapy myśli pokazują nie tylko "suche" fakty, ale także powiązania między nimi. Zapewnia głębsze zrozumienie materiału.
- Fizyczna objętość notatek do wykładu zostaje spektakularnie ograniczona.
- Mapy stanowią wyjątkowo skuteczną metodę pracy z dziećmi z trudnościami w nauce, zwłaszcza z dysleksją. Wyzwalając dzieci z "tyranii semantyki", która często jest odpowiedzialna za 90 % trudności, mapy pozwalają im na znacznie bardziej naturalne, pełne i przyspieszone wyrażanie myśli.


4. Komputerowe mapy myśli
Jeszcze do niedawna mapy myśli można było kreślić tylko na papierze z kolorowymi pisakami w ręku. Obecnie nowoczesna technologia elektroniczna stworzyła komputery, które mogą tworzyć mapy na ekranie. Na następujących polach komputer oferuje sporo udogodnień: automatyczne generowanie map, edycje map, przechowywanie danych, ich odtwarzanie, wprowadzanie tekstu, organizację danych czy tworzenie wielu różnych wariantów tej samej mapy.

1. Tworzenie i edytowanie map myśli.
Rysowanie map myśli za pomocą komputera jest bardzo proste. Najpierw z głównego menu programu wybierasz polecenie "Make a New Mind Map". Pojawia się nowy ekran, na którym wprowadzasz słowo - klucz. Gdy wpiszesz je, komputer automatycznie koloruje słowo i umiejscawia w centrum ekranu. Teraz ty dodajesz kolejna zagadnienia i gałęzie - każda z nich definiowana jest przez wprowadzenie kolejnego słowa z klawiatury. Wszystkie gałęzie niższego szczebla są automatycznie umiejscawiane i kolorowane zgodnie z barwą nadrzędnej.
W pierwszym stadium tworzenia mind mapping zaleca jak najprostsze i jak najpłynniejsze zapisywanie myśli, bez zbytniego przejmowania się precyzją struktury czy właściwym umiejscowieniem słów.

Gdy już zakończysz notowanie, każdą gałąź możesz przenieść w inne miejsce, inaczej skierować, skopiować, zmienić jej kolor, a nawet zreorganizować całą strukturę mapy. Każdy pojedynczy element czy fragment gałęzi można przesunąć w inny rejon mapy. Można indywidualnie dobierać kolory słów i odróżnić je od koloru linii, a słowa obramować lub umieścić na tle - wszystko to pozwala na oznaczenie wątków, zdań, obszarów odpowiedzialności itp.

2. Rozmiary map.
Komputer pozwala na tworzenie map nawet o ogromnych rozmiarach (megamap). Jedynie wielkość danego ekranu ogranicza ilość wyraźnie widocznych informacji. Komputerowy program oferuje trzy możliwości, dostępne po naciśnięciu odpowiedniego klawisza.
- Można rysować mapy w mapach na 14 poziomach. Jeśli któraś ze szczegółowych gałęzi jest trudno czytelna, to funkcja "zoom" pozwoli powiększyć dowolny fragment mapy.
- W miarę jak megemapa rozrasta się, myśli pojawiające się na jej obrzeżach mogą okazać się na tyle istotne, by stać się ośrodkami nowych map. Program pozwala przekształcić dowolny element w centrum nowej mapy, z którego będą emanować wszystkie pozostałe fragmenty megamap.
- Jeżeli megamap wykroczy poza limit czternastu poziomów, dowolną jej gałąź można uczynić centrum nowej mapy, która z kolei może być powiązana z mapą główną.

3. Organizacja danych.
Jedną z głównych zalet komputerowych map myśli jest duża łatwość porządkowania i reorganizowania informacji. Zintegrowane środowisko organizacji danych pozwala grupować pliki w katalogi, podkatalogi itd., dzięki czemu każdy element danej kategorii może być błyskawicznie wyszukany, odtwarzany i wyświetlany. Ponadto Mind Map Plus umożliwia dołączenie do każdej gałęzi mapy pliku tekstowego oraz połączenie tych wszystkich plików w jeden, który można wygodnie poddać dalszej edycji.

4. Spontaniczne myśli.
Kiedy dane przybierają postać spontanicznych myśli, które chcemy utrwalić, mimo że nie łączą się one z żadnymi innymi szczególnymi skojarzeniami, wart dysponować określonym miejscem do sporządzania takich notatek. W Mind Map Plus funkcja "notatnika" pozwala zapisywać myśli w dowolnym katalogu i pliku oraz dowolnie zapamiętywać je i łączyć.

5. Praca w grupie.
Do komputera można podłączyć specjalny panel - duży ekran, na którym wyświetlane mapy będą widoczne dla grupy zebranej wokół komputera. W ten sposób cały zespół może przyczynić się do powstawania mapy, a jeden z jego członków wprowadza dane. Komputerowa mapa staje się wspólną własnością, można ją też wydrukować w kilku egzemplarzach do wykorzystania przez wszystkich członków grupy.

6. OUTPOT.
Komputer może drukować mapy w wersji jedno - lub wielokolorowej. Można też bezpośrednio drukować tekst i tworzyć pliki, by ułatwić eksportowanie danych do obróbki w innych programach lub wykorzystania w innych dokumentach.

7. Przyszłość Mind Mappingu komputerowego.
Są rokowania, że w ciągu kilku najbliższych lat dokona się ogromny postęp. Możliwe, że sprawą niedalekiej przyszłości będą:
- wielokolorowe rysunki i symbole, których będziesz mógł używać na mapie w miejsce słów,
- opcje wyboru linii o zróżnicowanej grubości i struktury - faliste, przerywane, "organiczne", itp.,
- rysowanie za pomocą elektronicznego pióra umożliwi tworzenie map myśli w niemal tradycyjny sposób, a programy mind mappingowe będą kompatybilne z innymi, co zwiększy zakres narzędzi dostępnych dla użytkownika zaznajomionego z technikami efektywnego myślenia, dzięki modemom i sieciom komputerowym możliwe będzie tworzenie grupowych map przez użytkowników zlokalizowanych w różnych punktach na Ziemi, co pozwoli na jednoczesne tworzenie megamap, stanowiącej początek mapy myśli ludzi.

Na podstawie analizy literatury dotyczącej techniki sporządzania map oraz ich zastosowanie nasuwa się wniosek, że jest to metoda wielce przydatna, którą może wykorzystać każdy w wielu dziedzinach życia.

Z wielu poznanych dotychczas sposobów notowania ten wydaje się najbardziej przydatny, twórczy i efektywny.

Midmapping został zaprojektowany tak, aby pomóc każdemu w wykorzystaniu wszystkich posiadanych zdolności umysłowych w celu osiągnięcia wyżej wymienionych zamierzeń.

Mapy myśli można stosować we wszystkich dziedzinach i sytuacjach, w których pojedyncze osoby lub grupy planują lub organizują działania.

---