Pierwotniaki (Protozoa)
U orzęsków występują trichocysty
Tryb życia promienic: zasiedlają ton wodną w strefie głębinowej, tworzą krzemionkowe szkieleciki
Zaraza stadnicza -> świdrowiec koński
Cechy charakterystyczne Apicomplexa:
pasożyty;
ciało otacza pelikula;
kompleks apikalny (koniec apikalny - „ostry”);
stadium zwane schizontem;
brak organelli ruchu (undulipodiów);
uważany za monofiletyczny
Gąbki (Porifera)
Parazoa znane są z prekambru - powstały (pojawiły się) w prekambrze
Należą do placozoa (parazoa?), ponieważ nie tworzą tkanek
Larwa: parenchymula, amfiblastula, ragon
Parzydełkowce (Cnidaria)
Cechy charakterystyczne jamochłonów: dwa listki zarodkowe, połączenie pragęby z jamą gastralną
Meduza - gromada krążkopławy
Stułbiopławy tworzą z koralowcami rafy (gatunki słodkowodne)
Płazińce (Platyhelminthes)
Do platyhelminthes należą np.:
Turbellaria - wirki (wypławek biały),
Monogenea - skrzelowce (Diplozoon paradoxum, Gyrodactylus elegans)
Trematoda - przywry,
Cestoda, Cestodaria - tasiemce,
Temnocephala
Występują protonefrydia
Redie - u motylicy wątrobowej (Fasciola hepatica)
Plerocerkoid, onkosfera, koracidium - u bruzdogłowca szerokiego
U wirków w przypadku metamorfozy występuje larwa Mullera
Pasożytnicze płazińce pochodzą od prawirka
Obleńce (Nemathelminthes)
Tegument nicieni składa się z hipodermy oraz warstwy mięśni podłużnych
U nicieni 4 stadia larwalne
Do obleńców należą np.: mątwik, węgorek, syngamus trachea owsik, glista ludzka, anisakis, włosień kręty, włosogłówka ludzka
Kolcogłowy (Acanthocephala)
Larwa kolcogłowów: akantor (acanthor), akantella (acanthella), cystakant
Wrotki (Rotifera)
Styl życia wrotek: wchodzą w skład planktonu lub żyją przy dnie; niektóre prowadzą osiadły tryb życia
Szczetnice (Echiuroidea)
podobne do wieloszczetów
Czułkowce (Tentaculata)
Grupa pośrednia między pierwo- i wtóroustymi (protostomia i deuterostomia)
Lofofor występuje u czułkowców
ramienionogi (Brachiopoda) - kambr
mszywioły (Bryozoa) - sylur (rozkwit w kredzie)
kryzelnice (phoronidea)
Actiniotricha - larwa actiniotrochula (ramienionogi, mszywioły)
Pierścienice (Annelida)
Liczba segmentów u hirudinea - 34
Występuje siodełko (skąposzczety, pijawki)
Celoma zachowana w postaci worka pod jelitem (mezostomida); między otrzewną trzewną a otrzewną ścienną
Tyflosolis charakterystyczny dla dżdżownicy - wpuklenie w jelicie
Komórki chloragogenowe - skąposzczety - obok metanefrydiów; pełnią funkcje wydzielnicze (oraz synteza i rozkład glikogenu, gromadzenie nadmiaru krzemianów); pochodzą z otrzewnej
Gruczoły Morena - gruczoły wapienne u skąposzczetów (np. dżdżownicy)
Wieloszczety - początek cefalizacji
Mezostomida - wieloszczety krążkokształtne. pasożyty szkarłupni
Sabelle - osiadłe; żyją w rurkach inkrustowanych odłamkami skał i muszli;
Nalepian żyje w piasku i mule;
Nereida NIE kroczy po dnie zbiornika; wędrowna,
Mysz morska NIE jest planktoniczna.
Pierścienice pochodzą od nieokreślnonych wieloszczetów lub są uwstecznionymi wieloszczetami
Wrzęchy (Pentastomida)
Pasożytują w płucach i drogach oddechowych węży i krokodyli, rzadkie u ptaków, ssaków lub ryb; żywiciele pośredni: ssaki, rzadko ryby
Wrzęchy podobne do pierścienic i splewek (niższych skorupiaków)
Niesporczaki (Tardigrada)
Komensale małży, ślimaków lądowych i równonogów, pasożyty pąkli i strzykw
Podobne do nicieni, brzuchorzęsków, pierścienic, stawonogów, wtórogębowców
Niesporczaki - odnóża: 3 lub 4 pary odnóży lokomocyjnych (jednogałęziste uwypuklenie ściany ciała, nieczłonowane, zakończone pazurkami)
Stawonogi
Miksocel - blastocel + celoma
Telson - ostatni segment odwłoka stawonogów
Celoma u Arthropoda zachowuje się tylko w światłach metanefrydiów
W sercu Arthropoda wyższych 1 para ostii
Arthropoda - brak nabłonków orzęsionych
Serca nie mają małżoraczki, wigłonogi, wąsonogi
Tagma u stawonogów powstała ewolucyjnie najpóźniej - odwłok (abdomen)
Stawonogi pojawiły się w kambrze (rozkwit w sylurze)
Ekdyzon - hormon linienia (wywołujący linienie) wydzielany przez II parę czułek
Co stawonóg zrzuca podczas linienia - ektodermę
Linienie -> oskórek, jelito, tchawki, płucotchawki
Trylobitomorpha - trylobitokształtne
Trylobity wyginęły w permie
Trylobity wywodzą się ze wspólnego szczepu zwierząt prekambryjskich, z którego jedna gałąź ewoluowała w kierunku wyłącznie morskich trylobitów, a druga w kierunku zwierząt morskich
Crustacea - skorupiaki
Larwy - pływik (podraczki); żywik (rakowce)
Do Entomostraca (podraczki) należą: skrzelonogi (Branchiopoda), wioślarki, widłonogi, tarczenice, wąsonogi, liścionogi
Widełki - Entomostraca (podraczki)
Chelicerata - szczękoczułkowce
Chelicerata mają 2 pary odnóży gębowych i 4 pary odnóży krocznych
Skrzypłocz należy do szczękoczułkowców
Najstarsze stawonogi lądowe - skorpiony
kikutnice występują na koloniach parzydełkowców, glonach, mszywiołach
larwa występuje u: kapturek, zaleszczotek i roztoczy
solpugi - Narządy czuciowe (mloteczek)
Tracheata - tchawkodyszne
U tracheata w oddychaniu biorą udział tchawki
Tchawki nie występuja u skoczogonków, widłogonków i mszyc
Skrzydła u owadów wyrastają na śródtułowiu i zatułowiu między płytką grzbietową a boczną
U owadów występuje 1-13 par ostii
Odnóże owada składa sie z: biodro (coxa), krętarz (trochanter), udo (femur), goleń (tibia), stopa (tarsus)
Owady, które nie mają cewek Malpighiego - ............................
Wszoły - przenosiciele tasiemca psiego
Choroby przenoszą: karaczany i pchły
wesz ludzka - tyfus i dur brzuszny
pchła szczurza - dżuma
Kruszynek (-> biopreparaty): rodzaj bleskotki; rodzina borecznikowate; podrząd owadziarki; rząd błonkoskrzydłe
Najstarszy owad - skoczogonek
Najdłużej żyjący owad: termit
W Polsce żyje 300 gatunków skoczogonków
Narządy strunowe - chordotonalne -> słuchowe u tchawkodysznych (owadów)
Narządy tympanalne - słuchowe u owadów (prostoskrzydłe); strydulacyjne - wydające dźwięk
Aparat kłująco-ssący - komar
Plecoptera - widelnice
Szczątki kopalnych owadów później niż wijów; jedne i drugie 1 para czułków, tchawki
Mięczaki
głowa, noga, tułów u: głowonogi
Ogólne informacje
Gatunek jest jednostką genetyczną, reprodukcyjną i ekologiczną
Specjacja - proces powstawania gatunków
Specjacja I. powolna, skokowa, II. geograficzna (allopatryczna); sympatryczna: semigeograficzna, allochroniczna, skokowa
Dryft genetyczny - przypadkowa zmiana częstości genów lub chromosomów w mało licznych populacjach. Może prowadzić do zmiany danej cechy fenotypowej nawet w przeciągu jednego pokolenia
Sztuczne systemy klasyfikacji: kreacjonistyczne, nominalistyczne
W XX wieku ogłoszono czerwone księgi (listy?) gatunków ginących -
Obalił teorię samorództwa - Pasteur
Twórca systematyki - Linneusz
Teoria budowy komórkowej organizmów zwierzęcych i roślinnych; budowa komórki roślinnej i zwierzęcej - Schwann i Shleiden
Podstawy rozwoju zarodkowego człowieka i kręgowców - Aquapendente
Paleontologia - Cuvier?
Klonowanie: Boyer i Arber - zasady klonowania organizmów
Heterogonia - występuje po sobie kilka pokoleń samic rozmnażających się dzieworodnie oraz pokolenie samic i samców
Przemiana metamorficzna to: skokowy przyrost segmentów
Do vermes należą: Gnatostomulida, płazińce (Platyhelminthes), wstężnice (Nemertini), obleńce (Nemathelminthes), wrotki (Rotatoria), Nematorhyncha (Gastrotricha, kinoryncha), kolcogłowy (Acanthocephala), Entoprocta
Kto nie ma serca: roztocze i od pierścienic w dół systematyki
W hemocyjaninie jest miedź
Anomorfoza - przyrost liczby segmentów w strefie między głową a telsonem (najbardziej rozwinęły się w tym trylobitomorpha)
Gdzie występuje trochofora - np. u pierścienic (wieloszczety); oraz u mięczaków
Schizogonia - okres szybkiego rozmnażania bezpłciowego
Otwarty układ krwionośny: stawonogi, ślimaki, małże (mięczaki) zamknięty: pierścienice
Układ protonefrydialny: płazińce, nicienie (obleńce), kolcogłowy (niektóre)
Osobniki psamonowe żyją w nadbrzeżnym stale wilgotnym piasku jezior, rzek i mórz
Cefalizacja po raz pierwszy u członowców (articulata)