KONSPEKT ZAJĘĆ „TOKSYCZNOŚĆ W RODZINIE”
Pytanie do grupy:
Co to jest rodzina?( istnieje wiele definicji rodzin)
Rodzina jest grupą osób, które są złączone ze sobą stosunkiem małżeństwa, albo pokrewieństwem - stosunek rodzice - dzieci. Członkowie rodziny zazwyczaj tworzą wspólne gospodarstwo domowe, które może obejmować 2 lub trzy pokolenia. Funkcjonowanie rodziny opiera się na stałych wzorcach postępowania i wzajemnego oddziaływania. Role członków rodziny określone są poprzez wzajemne zaangażowanie uczuciowe a także przez szersze zbiorowości : państwo, kościół, społeczność lokalną. Nad wypełnianiem ról członków rodziny mogą czuwać instytucje opieki.
W rodzinie dziecko uczy się zachowań i reakcji na otaczający je świat. Wynosi z niej wartości i normy oraz nawyki i przyzwyczajenia. Rodzina bierze udział w wykształcaniu postaw w stosunku do otaczającego nas świata, wykształca w dziecku jego hierarchię wartości.
Jakie są funkcje rodziny?
funkcja prokreacyjna, seksualna, materialno-ekonomiczna, kulturowa, opiekuńcza, socjalizacyjna, rekreacyjno-towarzyska, emocjonalno-ekspresyjna, legalizacyjno- kontrolna, funkcja klasowa rodziny
3. Rola rodziny( 3) i obowiązki rodziców?
Obowiązki rodziców: wg. Susan Forward
powinni zaspokajać fizyczne potrzeby swoich dzieci,
powinni ochraniać swoje dzieci przed fizyczną krzywdą,
powinni zaspokajać dziecięce potrzeby miłości, uwagi i przywiązania,
powinni chronić swoje dzieci przed krzywdą uczuciową,
powinni troszczyć się o kościec moralny swoich dzieci.
Wypełnianie tych obowiązków stanowi podstawę dla odpowiedzialnego rodzicielstwa
Postawy rodzicielskie
1.pytanie do grupy- co to jest postawa rodzicielska?
Postawa rodzicielska (wg Ziemskiej), plansza z definicją
2.pytanie do grupy- jakie możemy wyróżnić postawy rodzicielskie?- wypisujemy na tablicy, przedstawiamy podziały:
wg E. Schaefera, podział Kannera ,-wymienić postawy i charakterystyczne wypowiedzi
ćwiczenie - dzielimy grupę na 4 podgrupy
Na podstawie 4 typów postaw wyróżnionych przez Kannera, każda z grup wypisuje reakcje dziecka i przykłady zachowań rodziców typowe dla danej postawy.
Toksyczna rodzina
definicja toksycznej rodziny
Toksyczna rodzina : jest to taka rodzina gdzie nie realizowane są ( albo są realizowane ale w sposób wypaczony/ wyolbrzymiony) funkcje rodziny. Toksyczną można określi zarówno rodzinę, która w przemocą fizyczną, werbalną krzywdzi swoje dziecko a także taką rodzinę która w niezdrowy sposób stara się zaspakajać wszelkie potrzeby dziecka i robi to za nie.
test
Proponujemy aby każdy zrobił sobie test, który pomorze określić czy związek łączący was z rodzicami był toksyczny. Jeśli dla kogoś rozwiązywanie testu na zajęciach jest zbyt krępujące może go zabrac ze sobą i w domu wypełni kwestionariusz. Zachęcamy do tego gdyż relacje z rodzicami często bywają trudne- lecz nie należy od razu uznawac naszych rodziców za toksycznych.
Podsumowanie : Jeśli na więcej niż na 1/3 pytań odpowiedziałeś twierdząco to znaczy ze w twojej rodzinie nie wszystko było w porządku….
3. Toksyczne postawy rodziców- VA BANK- dzielimy na dwie grupy, każda grupa za dobrą odpowiedź dostaje „uśmiech”, grupa która zbierze najwięcej uśmiechów.
Podajemy cechy dzieci których rodzice postępowali toksycznie według pewnych postaw (postawy te wypisujemy na tablicy - tak aby uczestnicy naszej gry mniej więcej mieli orientację w tych postawach - nazwy tych postaw są na tyle czytelne, że nie powinno by problemu z nadaniem odpowiedniej cechy)
4.scenka
Rozkapryszone dziecko przed sklepem, krzykiem próbujące wymusić na matce zakup zabawki. Matka nie ma pieniędzy żeby mu ją kupić a poza tym dzieciak ma już wystarczającą ilość zabawek.
(Mówimy rodzicowi aby był stanowczy a dziecku żeby było rozkapryszone i nie dawało za wygraną)
Teraz wspólnie z grupą staramy się ocenić co przyczyniło się do takiego zachowania dziecka, rodzica. Zadajemy pytanie co może wywoływać napięcie u człowieka?
( brak pieniędzy, poczucie osamotnienia w rozwiązywaniu codziennych problemów, bycie w sytuacji z której nie widzimy żadnego wyjścia, próba godzenia pracy zawodowej z rolą rodzica, stres, zmęczenie, niepokój. Na nastrój może tez wpływac po prostu brzydka pogoda itp.)
Wszystkie te czynniki mogą sprawić, że rodzic traci cierpliwość i zrani swoje dziecko bezmyślnym słowem czy uczynkiem. Pojedyncze przypadki takiego zachowania nie stwarzają jeszcze rodziny toksycznej, jeśli zaczyna to stawac się naszym codziennym zachowaniem należy zastanowi się nad sobą.
5.ćwiczenie
Dzielimy grupę na 3 zespoły. Każdy zespół losuje 2 sytuacje. Zadaniem studentów jest dopisać do sytuacji jak by się zachowali gdyby byli rodzicami toksycznymi a jak zachowali by się rodzice normalni.
Pytanie nr 1:Dziecko chce iść na szkolną dyskotekę...
Pytanie nr 2: Dziecko dostało w szkole 2 jedynki....
Pytanie nr 3: Wychowawca dzwoni ze szkoły i mówi, że od 3 dni dziecka nie było w szkole (wagary)
Pytanie nr 4: dziecko chce opowiedzieć tobie jakieś ważne wydarzenie z jego życia a ty jesteś zmęczony...
Pytanie nr 5: W jaki sposób wspierasz przygotowania dziecka do balu na zakończenie podstawówki...
Pytanie nr 6: Przed samym wyjściem na rodzinne spotkanie dziecko zabrudziło swoje odświętne ubranie…
Jak zapobiegać toksyczności i tyranii w rodzinie?- pytanie do grupy odpowiedzi zapisujemy na tablicy. Ważne by znalazła się odpowiedź:
-prawidłowa komunikacja między rodzicami i dziećmi.
test „ Czy lubisz stawiać na swoim?”
skuteczna komunikacja - rozumienie komunikatów dziecka -ćwiczenie „mowa bez słów”
ćwiczenia „porozumiewajmy się”
1.Uczniowie dobierają się w pary i dzielą na osoby A i B. Osoby A wychodzą na chwilę z klasy, osoby B pozostają w klasie.
Prowadzący udziela instrukcji:
osobom A- po powrocie do klasy mają o czymś opowiadać swojej parze(np.o jakimś zdarzeniu, ciekawym filmie...)
osobom B- mają w ogóle nie słuchać partnerów, zajmować się zupełnie czymś innym(np.szperaniem w torbie, czytaniem książki...)
Po około minucie przerywamy ćwiczenie i pytamy wybrane 2 pary o to:
-jak czuły się osoby A i dlaczego?
-co było niewłaściwego w zachowaniu osób B
2. Pytamy całą grupę o cechy dobrego słuchacza i wypisujemy je na tablicy.
patrzy na osobę mówiącą
postawą ciała informuje że słucha
nie przerywa, nie przeszkadza
wykonuje gesty, którymi udowadnia, że słucha np. potakuje głową
zadaje pytania, jeżeli czegoś nie rozumie
myśli o tym, co jest mówione.
Podsumowanie: Warto pamiętać, że cechy dobrego słuchacza są niezmiernie potrzebne w komunikacji międzyludzkiej, a zwłaszcza w relacjach rodzic- dziecko, dziecko-rodzic.
3.Ćwiczenie w parach - osoby dzielą się na osoby A i B.
Każdy ma arkusz papieru i pisak. Osoba A zawiązuje sobie oczy szalikiem, osoba B wykonuje dowolny rysunek na kartce i udziela informacji osobie A w taki sposób, aby wykonała ona identyczną ilustrację. Osoba A starając się być dobrym słuchaczem, gdy ma wątpliwości dopytuje partnera o szczegóły dotyczące rysunku.
Prowadzący podsumowując pyta 2 wybrane pary:
-Jak czuliście się w swoich rolach?
-Co sprawiło wam trudność?
-Co pomogło wam wykonać zadanie?
4.ćwiczenie „bariery komunikacyjne”- prowadzący mówi o 3 barierach komunikacyjnych
Grupę dzielimy na 3 zespoły. Każdy zespół otrzymuje scenkę opisującą jakąś sytuację. Zadaniem każdej grupy jest rozpoznanie typu bariery i ułożenie rozmowy w taki sposób, aby sprzyjała ona skutecznej komunikacji.
5.ćwiczenia „złość”
1.Praca indywidualna- każdy wypisuje skojarzenia do słowa złość -kilka osób odczytuje swoje skojarzenia
2.Dzielimy grupę na 3 zespoły. Zespoły wypisują na arkuszach:
1 zespół- Co was złości?
2 zespół- Dlaczego się złościmy?
3 zespół- Jak radzimy sobie ze złością?
Podsumowanie :ćwiczenie to miało na celu uświadomienie sobie złości u nas i u innych oraz jej powodów i poznanie sposobów radzenia sobie z nią.
3.Scenka
Wybieramy rodziców i dwoje dzieci. Jedno dziecko w przedstawianej sytuacji zachowuje się w sposób niekontrolowany, impulsywny, bezpośredni. Drugie natomiast odgrywa scenkę opanowując swoją złość.
6.ćwiczenie „start rakiety”- przezwyciężanie napięć
7.konkurs ze znajomości bajek