Ubezpieczenia gospodarcze wyklad 9 01.12.2010

Odszkodowanie ubezpieczeniowe

Odszkodowanie ubezpieczeniowe przybiera ze swej natury postać pieniężną (tzw. restytucja pieniężna). Nie ma jednak przeszkód, aby, korzystając z zasady wolności umów strony przyjęły inną formę odszkodowania (tzw. restytucję naturalną).

Jeżeli przedmiotem ubezpieczenia jest mienie, wtedy na wysokość odszkodowania ubezpieczeniowego wywiera wpływ tzw. suma ubezpieczenia (tj. kwota, na jaką zawarto ubezpieczenie; stanowi ona co najwyżej górną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń).

Suma ubezpieczenia może być równa wartości ubezpieczonego mienia (stanowi wtedy tzw. wartość ubezpieczeniową), ale może też być od niego wyższa (tzw. nadubezpieczenie) lub niższa (niedoubezpieczenie).

Odszkodowanie ubezpieczeniowe może być ograniczone poprzez tzw. udział własny poszkodowanego (zmniejszenie odszkodowania o określony, treścią stosunku ubezpieczenia, procent odpowiadający wysokości udziału) lub tzw. franszyzę (inte­gralną lub redukcyjną). Franszyza integralna wyłącza odszkodowanie ubezpiecze­niowe, gdy szkoda nie przekracza oznaczonego minimum, a franszyza redukcyjna powoduje zmniejszenie odszkodowania o oznaczoną sumę lub procent wartości przedmiotu ubezpieczenia.

Regres ubezpieczeniowy

Podstawowym założeniem ubezpieczenia majątkowego jest zasada stanowiąca, że w przypadku zajścia określonego w umowie wypadku losowego (ubezpieczenio­wego), zakład ubezpieczeń wypłaci ubezpieczonemu określone odszkodowanie. Za­sada ta zwana jest zasadą odszkodowania.

Konsekwencją tej zasady jest pozbawienie ubezpieczającego, który otrzymał od­szkodowanie ubezpieczeniowe, prawa do dochodzenia odszkodowania od sprawcy szkody (osoby trzeciej) - jest to regres ubezpieczeniowy. Stąd też z dniem zapłaty odszkodowania przez zakład ubezpieczeń roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na zakład ubez­pieczeń do wysokości zapłaconego odszkodowania.

W dwóch przypadkach (w odniesieniu do dwóch grup osób) zachodzą wyłączenia podmiotowe regresu ubezpieczeniowego. Na zakład ubezpieczeń nie przechodzą bowiem roszczenia ubezpieczającego przeciwko następującym osobom: 1) z którymi ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym lub 2) za które ponosi odpowiedzialność (przede wszystkim: małoletnie dzieci, osoby zatrudnione przez ubezpieczającego, osoby, którym ubezpieczający zlecił wykonanie określonych czynności).

Wygaśnięcie ubezpieczenia

Ogólnymi przyczynami powo­dującymi wygaśnięcie zobowiązań są przede wszystkim:

1. Spełnienie przez dłużnika świadczenia (zgodnie z treścią zobowiązania i sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu, zasadom współżycia społecznego oraz ustalonym zwyczajom);

2. Niemożność świadczenia, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności;

3. Umowa rozwiązująca.

Przyczynami szczególnymi wygaśnięcia prawnego stosunku ubezpieczenia są:

• Upływ czasu, na jaki zawarto ubezpieczenie, jeżeli nie doszło do wyraźnego lub milczącego przedłużenia umowy;

• Odstąpienie od umowy przez ubezpieczającego (w terminie określonym ogól­nymi warunkami ubezpieczeń i ustawą o działalności ubezpieczeniowej);

• Odstąpienie od umowy przez zakład ubezpieczeń (w przypadku zwłoki ubezpie­czającego w zapłacie składki bądź w przypadku ujawnienia się okoliczności po­ciągającej za sobą nadzwyczajne zwiększenie prawdopodobieństwa wypadku ubezpieczeniowego);

• Wypowiedzenie umowy ubezpieczenia (w ubezpieczeniach majątkowych prawo wypowiedzenia może być umownie zawieszone, na okres nie dłuższy niż dwa lata, a w ubezpieczeniach osobowych wypowiedzenie może być dokonane w każdym czasie, z zachowaniem terminu określonego w ogólnych warunkach ubezpieczenia);

• Brak przyczyny umowy ubezpieczenia majątkowego wskutek okoliczności fak­tycznych (np. całkowite zniszczenie przedmiotu wskutek zdarzenia nie mieszczą­cego się w zakresie objętym danym ubezpieczeniem) lub zdarzeń prawnych (np. wyrejestrowanie ubezpieczonego pojazdu mechanicznego);

• Utrata praw z ubezpieczenia (z mocy prawa lub w związku z wystąpieniem przesłanek utraty praw przewidzianych w umownych klauzulach).

Utrata praw z ubezpieczenia ma miejsce w razie:

• Zawinionego niedopełnienia przez ubezpieczającego obowiązku zgłoszenia oko­liczności, o które zakład ubezpieczeń zapytywał w formularzu oferty albo przed zawarciem umowy w innych pismach;

• Niepodjęcia działań w celu zmniejszenia szkody i zabezpieczenia mienia;

Gdy szkoda wynikła z winy umyślnej ubezpieczającego lub osoby pozostającej z nim we wspólnym gospodarstwie domowym, albo za którą ponosi odpowiedzialność

Przedawnienie roszczeń ubezpieczeniowych

Roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem trzech lat. Bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się w dniu, w którym nastąpiło zdarzenie objęte ubezpieczeniem

Roszczenia te ulegają przedawnieniu po upływie trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia; jednakże w każdym przypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę. Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni (przestępstwa zagrożonego karą nie niższą od trzech lat pozbawienia wolno­ści) lub występku (przestępstwa zagrożonego karą poniżej trzech lat pozbawienia wolności), roszczenie ulega przedawnieniu z upływem lat dziesięciu od dnia popeł­nienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szko­dzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia

Istota reasekuracji, retrocesji i koasekuracji

Przez reasekurację rozumie się umowę zawartą pomiędzy ubezpieczycielem a reasekuratorem, na mocy której następuje podział lub odstąpienie ryzyk w ten sposób, że ubezpieczyciel nadal pozostaje jedynie i wyłącznie odpowiedzialny bezpośrednio wobec ubezpieczonego.

Retrocesja zwana cedencja- polega na przekazaniu części składki oraz części ryzyka przez jeden zakład ubezpieczeń drugiemu zakładowi ubezpieczeń

Zakład ubezpieczeń odstępujący (cedujący) część lub całość ryzyka nosi na­zwę cedenta lub reasekurowanego, przyjmujący zaś ryzyko na swoją odpowie­dzialność nazywany jest reasekuratorem lub cesjonariuszem.

Ryzyko przyjęte do reasekuracji może być przez pierwszego reasekuratora reasekurowane dalej. Mamy wówczas do czynienia z retrocesją, gdzie zakład odstępujący ryzyko nosi nazwę retrocedenta, a przyjmujący ryzyko - retroce­sjonariusza.

1

---