Święte miejsca pielgrzymkowe

Pielgrzymowanie jest nieodłącznym elementem hinduizmu. Pielgrzymka to tirtha yatra, podróż do świętego miejsca zwanego „brodem” (tirtha), czyli miejscem „przekroczenia” , gdzie świat boski spotyka się ze światem ludzkim. Tirtha jest miejscem, w którym to, co transcendentne, schodzi na ziemię, wyższe rejony stykają się z niższymi, a święte spotyka świecką codzienność. Pielgrzymki są szczególnie pomyślne, jeśli podejmuje się je w czasie świąt, takich jak na przykład coroczna procesja Dźagannatha w Puri. W miejscach pielgrzymkowych hindusi mogą się pozbyć „grzechu” (papa), wypełnić ślub (vrata) lub po prostu cieszyć się doświadczeniem pielgrzymowania, przemieniającym wyznawcę wewnętrznie. Podczas pielgrzymki zazwyczaj zapomina się o ograniczeniach kastowych (choć oczywiście nie do końca :P)

W Indiach istnieje wiele miejsc pielgrzymkowych, niektóre maja sławę ogólnohinduską, jak miasto Waranasi lub świątynia Kanjakumari na południowym krańcu Indii, inne mają raczej charakter lokalny jak świątynia Guruwajur w Kerali. Najpopularniejszymi miejscami pielgrzymowania są miejsca święte dla konkretnego bóstwa (Ajodhja miejsce narodzin i królowania Ramy) , lub takie które powstały u zbiegu świętych rzek np. Allahabad u zbiegu Gangesu, Jamuny mitycznej Saraswati. Tradycyjnie wymienia się 7 świętych miejsc stanowiących cele pielgrzymek: Ajodhja, Mathura, Hardwar, Waranasi, Udźdźain, Dwarka i Kancipuram. Święte rzeki mogą być również miejscem pielgrzymowania a zwłaszcza Ganges wypływający z Himalajów i wpadający do morza w zachodnim Bengalu, Jamuna (też mająca początek w Himalajach) i łącząca się z Gangesem, Godawari ze źródłem w Maharatsze, oraz Kaweri wypływająca z Karnataki. Miasta zbudowane na brzegach tych rzek przyciągają pielgrzymów, zwłaszcza miejsca święte położone wzdłuż Gangesu: Waranasi, Allahabad, Hardward, Badrinath, Kedarnath. Samo źródło Gangesu również jest często odwiedzane przez licznych pielgrzymów , przyciągając ich swoja niedostępnością. Inne ważne ośrodki pielgrzymkowe to Mathura (miasto narodzin Kriszny), Wrindawana (leśny dom Kriszny) i Kanćipuram. Tradycja mówi również o 4 świętych siedzibach (dhamach) rozmieszczonych w 4 kierunkach Indii. Są to Badrinath na północy, Puri na wschodzie, Rameśwaram na południu i Dwarka na zachodzie. Odbycie dhamajatry, czyli pielgrzymki do wszystkich 4 miejsc, zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara, jest traktowane jako nadzwyczaj pomyślne, według niektórych hindusów może zapewnić zbawienie.

Waranasi, czyli Benares to chyba najsłynniejsze, najliczniej odwiedzane i najważniejsze dla hindusów miasto, słynne ze swoich ghatów, kamiennych nadbrzeży prowadzących do Gangesu, na których pielgrzymki odbywają rytualna kąpiel, a także dokonują kremacji zwłok. Powszechnie uważa się że jeśli hindus umrze w Kaśi (kolejna nazwa tego miasta poświęconego Śiwie), to osiągnie wyzwolenie (mokszę) w chwili śmierci. Waranasi jest uznawane za centrum nie tylko Indii, ale także wszechświata. Tutaj zbierają się wszyscy bogowie, jest to miejsce łączące wszystkie punkty pielgrzymkowe. Waranasi jest czymś więcej niż tylko ośrodkiem miejskim. To miejsce obejmujące wszystkie miejsca, symbol boga, który ogarnia wszystkie zjawiska. Waranasi to wielki obszar spalania zwłok (mahaśmaśana), wyobrażający miejsce kremacji, jakim w istocie jest cały świat.

Kumbhamela to nazwa świątecznych uroczystości ważnych zwłaszcza dla świętych mężów i kobiet, obchodzonych w Allahabadzie, Udźdźainie, Hardwarze i Nasiku. Najważniejsze z nich odbywa się Allahabadzie co 12 lat w cyklu związanym z ruchem planety Jowisz. Podczas uroczystości pielgrzymi podążają w procesji ku rzece Ganges by odbyć rytualną kąpiel. Nadzy nagasadhu, pokryci popiołem i ze skołtunionymi włosami, idą na czele procesji, za nimi asceci z innych zakonów, a na końcu zwyczajni grihasthowie. Pielgrzymki te przyciągają ogromne tłumu, podczas kumbhameli w Allachabadzie w 1989 roku przybyło około 15 mln pielgrzymów.

Ostatnim przykładem miejsc pielgrzymek jest miasto Sabarimalai. Mieści się tutaj świątynia boga Aijappana, syna Śiwy Mohini, żeńskiej formy Wisznu. Pielgrzymka odbywa się podczas miesiąca margali (grudzień-styczeń) i tradycyjnie trwa 41 dni. Kult Aijppana przeważ wśród mężczyzn, zwłaszcza młodych, choć pielgrzymka do jego świątynie jest także dozwolona dla dziewczynek przed pokwitaniem i kobiet po menopauzie. Pielgrzymi zakładają czarne ubrania i przestrzegają surowych reguł nakazujących powstrzymanie się od sexu, alkoholu, jedzenia mięsa i jajek przez cały czas trwania święta. W tym okresie pielgrzym staje się wyrzeczeńcem, na dzień przed wyruszeniem przeprowadza swój symboliczny pogrzeb w trakcie inicjacji przez guru. Po dotarciu do świątyni, pielgrzym rozbija orzech kokosowy o jeden z osiemnastu stopni prowadzących do niej-jest to symbol roztopienia się w Aijappapnie. Tę pielgrzymkę należy odbywać co raku, za każdym razem po przybyciu do świątyni rozbijając kokos na kolejnym stopniu, aż do osiągnięcia wszystkich osiemnastu.