Antropometria zajmuje się pomiarami i opisem ciała ludz.Jedna z podst met badawczych antropologi. Dzieli się na: +właściwą (pomiary cech metrycznych, ilościowe), kraniometria (pomiary czaszki),osteometria (szkieletu pozaczaszkowego), cefalometria (głowy), somatometria (ciała poza głową) +antroposkopie (opis cech niemetrycznych, jakościowe) kranioskopia (opis czaszki), osteoskopia (szkieletu pozaczaszkowego), cefaloskopia (głowy), somatoskopia (ciała poza głową). Somatometria opis cech niemetrycznych głowy. Somatometria- pomiary ciała poza głową, zajmuje się pomiarami tułowia i kończyn. Płaszczyzna strzałkowa środkowa – przechodzi pionowo przez główną oś ciała, dzieląc ciało na cz. lewą i p. Prostopadła do podłoża. Równolegle do niej można przeprowadzić szereg pł strzałk. Pł czołowa główna-biegnie pionowo wzdłuż głównej osi ciała dzieląc je na cz grzbietową i brzuszną. Prostopadła do podłoża. Równolegle do niej można przeprowadzić szereg pł. czołowych. Pł poprzeczna – przebiega poziomo. Równolegle do podłoża i prostopadle do pł strz i czołowych dzieląc ciało na część górną i dolną. Pł frankfurcka (oczno-uszna)należy do gr pł poziomych. Przechodzi stycznie do dolnej krawędzi lewego oczodołu i górnej krawędzi otworu słuchowego zewn.

Linie ciała powstają w miejscach przecięcia płaszczyzn z zewn powierzchnią ciała np. Płaszczyzna środkowa wyznacza linię środkową przednią i linię środkową tylną ciała. Pkt antropometr. miejsca, w których dokonujemy pomiarów. Wyznaczone na końcach odci długościowych i szer ciała, a ich nazwy utworzono od łac nazw kości, wyrostków kostnych i innych elementów budowy ciała. Antropometr (A) rura o dł składająca się z 4 segmentów i ruchomego suwaka z linijką. Służy do pomiarów wysokościowych oraz do mierzenia rozpiętości re. Za pomocą 2 górnych segmentów zaopatrzonych w dwie linijki,mierzymy dł kończyny górnej oraz jej odc. Cyrkiel kabłąkowy duży(CKD) zbudowany z dwu kabłąkowato wygiętych rr i linijki z podziałką umieszczonej prostopadle do nich. Pozwala na mierzenie średnic ciała.Cyrkiel kabłąkowy mały (CKM) – zbudowany tak samo jak CKD. Mierzymy nim np. Szer głowy, nasad kości dł i szeri stóp. Cyrkiel liniowy (CL) – składa się z linijki o długości 250-350mm i dwu prostopadłych do niej krótkich ramion, z których jedno jest nieruchome i wyznacza punkt zerowy przyrządu. Służy do mierzenia np. Wysokości twarzy, wysokości nosa, szerokości ręki.Taśma metryczna (T) – wykonana z metalu lub ceraty. Do mierzenia obw ciała.

Fałdomierz (K) – kształtem podobny do nożyc. Do mierzenia grubości fałdów skórno-tłuszcz. Jego szczęki zaciskają się na fałdzie ze stałą siłą. Postawa antropometrbadany stoi w pozycji „na baczność”, bez obuwia, z kończynami górn opuszczonymi swobodnie wzdłuż t, z dłońmi przylegającymi do uda i z głową ustawioną z zachowaniem pł frankfurck Pomiary bezpośrednie uzyskujemy poprzez odczytanie instrumentu pomiarowego. P.posredni-roznica dwuch pomiarow bezp(bezp-wys ciala, posredni- dł konczyny gorn). Wyznaczanie: Dł t – od (B-sst) odjąć (B-sy). Dł ramienia – od (B-a) odjac (B-r) Dł uda – od (B-sy) odjac (B-ti) Mierzenie:

Szer głowy -CKM, wys twarzy-CL, dł kończyny górn –A, dł stopy–CKD lubCKM. Fałd na kl piers

równol do podłoża, na brzuchu– skośnie na wys pępka, pod łopatką- równol do podłoża

na ramieniu –prostopadl do podłoża, nad łokciem, na podudziu – prostopadle do podłoża,

pod kolanem, n ugięta Wskaźnik antropologiczny- ilorazy, w których wartość jednej cechy

wyrażona jest w odsetkach cechy drugiej. Wskaźniki ilorazowe konstruowane są w zależności od celów badawczych. Pozwalają kontrolować zmiany ewolucyjne, prawidłowości procesów

rozwojowych, ocenić typ budowy ciała, określić dymorfizm płciowy.

Konstrukcja wskaźnika konstruujemy wg ogólnej zasady: w liczniku umieszczamy cechy o wartościach mniejszych, a w mianowniku cechy o wartościach większych. Uzyskany w iloraz mnożymy przez 100. Wartości wskaźników wyrażają znaczny zakres zmienności, który dzielony jest na kategorie. Granice kategorii w sposób arbitralny ustala autor klasyfikacji. Rohrera (masa ciała/ wzrost3 razy 100) Queteleta – (masa ciała/ wzrost). Wskaźniki dymorfizmu płciowego sluza do określenia budowy miedniczno-barkowej i spłaszenia kl piers. Konstytucja ciała, inaczej biotyp człowieka – to zespół cech i właściwości biologicznych i psychicznych osobnika, zdeterminowanych genetycznie i ukształtowanych ostatecznie czynnikami środowiskowymi. Określa ona pewne właściwości morfofunkcjonalne, sprawność fizyczną, cechy psychiki, odporność na wpływy zewnętrzne i charakterystyczny przebieg ontogenezy. Somatotyp – określony charakter cech budowy fizycz. Typy konstytucjonalne Kretschmera: Lepto somiczny – przewaga wymiarów długościowych nad szer, wąskie barki i miednica, wydłużona twarz, wydłużona szyja, płaska i wąska kl piers, ostry kąt podżebrowy, budowa smukła.

Atletyczny – silnie rozwinięty kościec i mm,szer barki i miednica, średnio szeroka warz, silna szyja, szeroka i dobrze wysklepiona kl piers, prosty kąt podżebrowy, budowa silna

Pykniczny – drobny szkielet i tendencje do odkładania tkanki tłusz, kończyny krótkie, zaokrąglone kształty sylwetki, szeroka twarz, krótka szyja, szeroka i silnie wysklepiona kl piers, rozwarty kąt podżebrowy, budowa przysadzista. Sheldon typy budowy ciała: Każdy osobnik jest oceniany w 7stopniowej skali w stosunku do trzech komponentów: Endomorfii – przewaga układu trawiennego (711) Mezomorfii – przewaga kości i mięśni (171) Ektomorfii – przewaga układu nerwowego (117) Somatotyp to 3cyfrowy kod, który wyraża udział poszczególnych komponentów w budowie ciała. Ocena budowy ciała met Wankego oparta jest na proporcjach wyliczanych na podstawie wymiarów kostnych i masy ciała. Pozwala to na określenie typologiczne nie tylko osobnika, ale i populacji. Wskaźnikami antropologicznymi w met Wankego

tułowia (sst-sy/B-v)*100, barków (a-a/sst-sy)*100, miednicy (ic-ic/a-a)*100, kl piers

(xi-ths/thl-thl)*100, rohrera*100