Ratownictwo Medyczne

Spis treści:

1. Wstęp…………………………………………………………………………………….…2

2. Nagłe zatrzymanie krążenia………………………………………………………………...2

3. BLS u dorosłych……………………………………………………………………………3

4. BLS u dzieci………………………………………………………………………………...5

5. Pierwsza pomoc przy urazach kręgosłupa………………………………………………….8

6. Urazy u kobiet w ciąży……………………………………………………………………...8

7. Ułożenie w pozycji bocznej bezpiecznej……………………………………………………8

8. Pierwsza pomoc przy zawale serca………………………………………………………….9

9. Pierwsza pomoc przy udarze mózgu……………………………………………………….10

10. Pierwsza pomoc przy krwotoku z nosa…………………………………………………….10

11. Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem……………………………………………….…..11

12. Pierwsza pomoc przy użądleniach………………………………………………………….11

13. Pierwsza pomoc przy oparzeniach………………………………………………………….12

14. Pierwsza pomoc przy omdleniach…………………………………………………………..13

15. Postępowanie w wypadkach drogowych……………………………………………………15

Ratownictwo Medyczne (Państwowe Ratownictwo Medyczne) – system, powołany w celu ratowania życia i zdrowia ludzkiego.

W skład systemu wchodzą centra powiadamiania ratunkowego (CPR), Zespoły Ratownictwa Medycznego (ZRM) (karetki typu S (Specjalistyczne) i P (Podstawowe), Lotnicze Pogotowie Ratunkowe (HEMS) i Szpitalne Oddziały Ratunkowe (SOR). Zespoły Ratownictwa Medycznego oznaczone są znakiem Państwowego Ratownictwa Medycznego, ponadto na ambulansach znajduje się oznaczenie typu zespołu ratunkowego - litery (S) lub (P) w okręgu.

Należy mieć świadomość, że oprócz moralnego, istnieje prawny obo­wiązek niesienia pomocy poszkodowanym w wypadkach i zdarzeniach, który jest regulowany przez artykuł 162 Kodeksu karnego w nastę­pującym brzmieniu:

§ 1

Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpo­średnim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu - podlega karze pozbawienia wolno­ści do lat 3.

§ 2

Nie podlega karze, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu, albo w warunkach, w których możli­wa jest natychmiastowa pomoc ze strony instytucji lub osoby bardziej do tego powołanej.

Prawo cywilne (Kodeks cywilny - Dz. U. nr 16, poz. 93 z 1964 r. z późn. zm.) opisuje udzielanie pierwszej pomocy jako: „nie zlecone wykonanie zadania". Art. 757 mówi, że: „Kto w celu odwrócenia niebezpieczeństwa grożącego drugiemu ratuje jego dobro, może żądać od niego zwrotu uza­sadnionych wydatków, chociażby jego działanie nie odniosło skutku i jest odpowiedzialny tylko za winę umyślną lub rażące niedbalstwo".

Wykonawca, jak więc z tego wynika, nie zleconego zadania odpowiada za szkody powstałe w wyniku niewłaściwie wykonanych czynności jedy­nie wówczas, gdy te szkody są następstwem rozmyślnego lub wyraźnie niedbałego wykonania zadania. Prawodawca oczekuje ponadto, że zo­staną spełnione absolutnie wszystkie możliwości ratunku nawet, jeśli wy­konane w tym celu czynności mogą się okazać później bezcelowe lub na­wet szkodliwe.

Nagłe zatrzymanie krążenia

Etiologia.
Jest to stan, w którym niezależnie od przyczyny następuje nagłe zatrzymanie efektywnej pracy serca, co powoduje ustanie krążenia krwi i niedotlenienie narządów oraz tkanek.

Przyczyny: ostre zaburzenia pracy serca, zawał m. sercowego, ostre zaburzenia rytmu serca, zaburzenia elektrolitów: Mg, Na, hipotermia.

Objawy: brak tętna na dużych tętnicach, brak tonów serca, utrata świadomości, zaburzenia oddychania, sinica dystalnych części ciała,drgawki toniczno-kloniczne, zwiotczenie mięśni, szerokie źrenice (nie reagujące na światło), bladość, plamy opadowe.

Algorytm podstawowych czynności resuscytacyjnych u dorosłych BLS (Basic Life Support)

Zadaniem osoby udzielającej pierwszej pomocy jest utrzymanie przy życiu poszkodowanego i nie dopuszczenie do powstania dalszych powikłań do chwili przybycia lekarza bądź karetki pogotowia ratunkowego.

Upewnij się, czy poszkodowany i wszyscy świadkowie zdarzenia są bezpieczni. Sprawdź reakcję poszkodowanego: delikatnie potrząśnij za ramiona i głośno zapytaj: "Czy wszystko w porządku?"

Jeżeli reaguje:

• zostaw poszkodowanego w pozycji, w której go zastałeś, o ile nie zagraża mu żadne niebezpieczeństwo

• dowiedz się jak najwięcej o stanie poszkodowanego i wezwij pomoc, jeśli będzie potrzebna, l regularnie oceniaj jego stan.

Jeżeli nie reaguje: głośno zawołaj o pomoc, odwróć poszkodowanego na plecy, a następnie udrożnij jego drogi oddechowe, wykonując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy

• umieść jedną rękę na czole poszkodowanego i delikatnie odegnij jego głowę do tyłu, pozostawiając wolny kciuk i palec wskazujący tak, aby zatkać nimi nos jeżeli potrzebne będą oddechy ratunkowe,

• opuszki palców drugiej ręki umieść na żuchwie poszkodowanego, a następnie unieś ją w celu udrożnienia dróg oddechowych.

Utrzymując drożność dróg oddechowych wzrokiem, słuchem i dotykiem poszukaj prawidłowego oddechu oceń wzrokiem ruchy klatki piersiowej, nasłuchuj przy ustach poszkodowanego szmerów oddechowych, staraj się wyczuć ruch powietrza na swoim policzku.

W pierwszych minutach po zatrzymaniu krążenia poszkodowany może słabo oddychać lub wykonywać głośne, pojedyncze westchnięcia. Nie należy ich mylić z prawidłowym oddechem. Na ocenę wzrokiem, słuchem i dotykiem przeznacz nie więcej niż 10 sekund. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości czy oddech jest prawidłowy, działaj tak, jakby był nieprawidłowy.

Jeżeli oddech jest prawidłowy:

• ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej,

• wyślij kogoś lub sam udaj się po pomoc (wezwij pogotowie),

• regularnie oceniaj oddech.

Jeżeli oddech nie jest prawidłowy:

• wyślij kogoś po pomoc, a jeżeli jesteś sam, zostaw poszkodowanego i wezwij pogotowie, wróć i rozpocznij uciskanie klatki piersiowej zgodnie z poniższym opisem:

• uklęknij obok poszkodowanego,

• ułóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej poszkodowanego

• ułóż nadgarstek drugiej ręki na już położonym,

Ułóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej		Nadgarstek drugiej ręki ułóż na już położonym

• spleć palce obu dłoni i upewnij się, że nie będziesz wywierać nacisku na żebra poszkodowanego; nie uciskaj nadbrzusza ani dolnego końca mostka,

• pochyl się nad poszkodowanym, wyprostowane ramiona ustaw prostopadle do mostka i uciskaj na głębokość 4-5 cm

• po każdym uciśnięciu zwolnij nacisk na klatkę piersiową, nie odrywając dłoni od mostka. Powtarzaj uciśnięcia z częstotliwością 100/min (nieco mniej niż 2 uciśnięcia/s),

• okres uciskania i zwalniania nacisku (relaksacji) mostka powinien być taki sam.

Algorytm podstawowych czynności resuscytacyjnych u dzieci BLS (Basic Life Support)

Za dzieci należy uznać osobę w wieku poniżej 8 roku życia (płci męskiej i płci żeńskiej). Upewnij się, że jest bezpiecznie zarówno dla ciebie jak i dla dziecka. Sprawdź reakcję dziecka: - delikatnie potrząśnij dziecko i zapytaj głośno: „Czy wszystko w porządku?”, nie potrząsaj niemowlęciem i dzieckiem, jeśli podejrzewasz u niego uraz szyjnego odcinka kręgosłupa. Jeśli dziecko odpowiada słowami lub poruszeniem się: - pozostaw dziecko w pozycji w jakiej je zastałeś (pod warunkiem, że jest ona dla niego bezpieczna), - oceń jego stan i udziel pomocy w razie potrzeby, - powtarzaj regularnie ocenę stanu ogólnego dziecka. Jeśli dziecko nie reaguje: - głośno wołaj o pomoc, - udrożnij drogi oddechowe dziecka poprzez odgięcie głowy i uniesienie żuchwy w następujący sposób: początkowo w pozycji zastanej, umieść rękę na czole dziecka i delikatnie odegnij jego głowę ku tyłowi, w tym samym czasie umieść opuszki palca (lub palców) pod bródka dziecka i unieś ją; nie naciskaj na tkanki miękkie pod bródka, bo możesz spowodować niedrożność dróg oddechowych, - jeśli wciąż masz trudności z udrożnieniem dróg oddechowych, spróbuj metody wysunięcia żuchwy; połóż palce wskazujące obydwu rąk za żuchwą dziecka, po jej bokach i popchnij ją do przodu, - obie metody mogą być łatwiejsze do wykonania, jeśli dziecko zostanie delikatnie obrócone na plecy. Jeżeli podejrzewasz istnienie urazu okolicy szyi, staraj się udrożnić drogi oddechowe, używając jedynie metody wysunięcia żuchwy. Jeśli nadal jest to nieskuteczne, zastosuj niewielkie odchylenie głowy do tyłu, do momentu aż drogi oddechowe zostaną udrożnione. Utrzymując drożność dróg oddechowych wzrokiem, słuchem i dotykiem oceń, czy występują prawidłowe oddechy poprzez przysunięcie swojej twarzy blisko twarzy dziecka i obserwowania jego klatki piersiowej: obserwuj ruchy klatki piersiowej, słuchaj nad nosem i ustami dziecka szmerów oddechowych, poczuj ruch powietrza.  Patrz, słuchaj i staraj się wyczuć nie dłużej niż 10 sekund zanim podejmiesz decyzję. Jeśli dziecko oddycha prawidłowo: - ułóż dziecko w pozycji bezpiecznej (patrz dalej), - sprawdzaj, czy oddech nadal występuje. Jeśli dziecko nie oddycha lub ma oddechy agonalne (nieregularne, rzadkie oddechy): - delikatnie usuń widoczne ciała obce mogące powodować niedrożność dróg oddechowych, - wykonaj 5 pierwszych oddechów ratowniczych, - podczas wykonywania oddechów ratowniczych zwróć uwagę na pojawienie się kaszlu lub odruchów z tylnej ściany gardła w odpowiedzi na twoje działania; obecność lub brak tego typu reakcji stanowi cześć oceny obecności oznak krążenia; zostaną one opisane w dalszej.

Oddechy ratownicze u dziecka powyżej 1 roku powinny być wykonane w następujący sposób: zapewnij odgniecie głowy i uniesienie żuchwy, kciukiem i palcem wskazującym ręki leżącej na czole zaciśnij miękkie części nosa, rozchyl nieco usta dziecka, ale utrzymuj uniesienie bródki, nabierz powietrza, obejmij szczelnie swoimi ustami usta dziecka i upewnij się, że nie ma przecieku powietrza, wykonaj powolny wydech do ust poszkodowanego trwający ok. 1–1,5 sekundy, obserwującrównocześnie unoszenie się klatki piersiowej, utrzymując odgięcie głowy i uniesienie zuchowy odsuń swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj, czy podczas wydechu opada klatka piersiowa,- ponownie nabierz powietrza i powtórz opisaną sekwencję 5 razy; oceń jakość oddechu obserwując klatkę piersiową dziecka: powinna się unosić i opadać jak przy normalnym oddechu. Oddechy ratownicze dla niemowląt powinny być wykonane w następujący sposób: umieść głowę w pozycji neutralnej i unieś bródkę, nabierz powietrza, obejmij szczelnie swoimi ustami usta i nos dziecka i upewnij się, że nie ma przecieku powietrza. Jeśli u starszego niemowlęcia nie można objąć ust i nosa, ratownik może próbować objąć swoimi ustami albo tylko usta, albo tylko nos niemowlęcia (jeśli tylko nos — należy zacisnąć usta, aby powietrze nie wydostawało się na zewnątrz), powoli wdmuchuj powietrze do ust i nosa niemowlęcia przez 1–1,5 sekundy, w ilości wystarczającej do widocznego uniesienia się klatki piersiowej, utrzymując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy odsuń swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj, czy podczas wydechu opada klatka piersiowa, - ponownie nabierz powietrza i powtórz opisaną sekwencję 5 razy. Jeśli wykonanie skutecznego oddechu natrafia na trudność, drogi oddechowe mogą być niedrożne. Wtedy: - otwórz usta dziecka i usuń z nich wszelkie widoczne przeszkody; nigdy nie staraj się usunąć ciała obcego na ślepo, - upewnij się, że głowa jest prawidłowo odgięta, bródka uniesiona, ale także, że szyja nie jest nadmiernie wygięta, - jeśli odgięcie głowy i uniesienie brody nie powoduje udrożnienia dróg oddechowych, spróbuj metody wysunięcia żuchwy, - podejmij do 5 prób w celu uzyskania efektywnych oddechów, jeśli nadal jest to nieskuteczne, rozpocznij uciskanie klatki piersiowej. Oceń układ krążenia dziecka. Masz nie więcej niż 10 sekund na: - poszukiwanie oznak krążenia — zalicza się do tego: ruch, kaszel lub prawidłowy oddech (nie oddechy agonalne, które są rzadkie i nieregularne), - sprawdzenie tętna (jeśli jesteś przeszkolony), ale upewnij się, że nie zajmie ci to więcej niż 10 sekund. U dziecka powyżej 1. roku życia badaj tętno na tętnicy szyjnej. Jeśli jest to niemowlę, badaj tętno na tętnicy ramiennej na wewnętrznej stronie ramienia. Jeżeli jesteś pewien, że w ciągu 10 sekund stwierdziłeś obecność oznak krążenia: - jeśli to konieczne, kontynuuj oddechy ratownicze aż do powrotu spontanicznego oddechu, - jeśli dziecko nadal jest nieprzytomne, ułóż je w pozycji bezpiecznej, - powtarzaj regularnie ocenę stanu ogólnego dziecka. Jeśli brak tętna (oznak krążenia) lub gdy tętno jest wolne (poniżej 60/min z objawami złej perfuzji) lub nie masz pewności, czy jest obecne: - rozpocznij uciskanie klatki piersiowej, - połącz oddechy ratownicze z uciskaniem klatki piersiowej. Uciskania klatki piersiowej należy wykonać w następujący sposób: U dzieci należy uciskać w jednej trzeciej dolnej mostka. Aby uniknąć uciskania nadbrzusza, należy zlokalizować wyrostek mieczykowaty poprzez znalezienie miejsca gdzie łuki żebrowe łączą się ze sobą. Szerokość jednego palca powyżej tego punktu wyznaczy prawidłowe miejsce do ucisku mostka. Uciśnięcia powinny być wystarczające aby obniżyć mostek do około jednej trzeciej głębokości klatki piersiowej. Należy zwolnić ucisk i powtarzać tę czynność z częstością około 100/min. Po 15 uciśnięciach, należy odgiąć głowę, unieść żuchwę i wykonać 2 efektywne oddechy. Uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze powinno się kontynuować w stosunku 15 : 2. Jeśli ratownik jest sam, może użyć stosunku 30 : 2, zwłaszcza jeśli ma trudność w zmienianiu pozycji pomiędzy uciskaniem a wentylacja. Chociaż częstość uciśnięć wynosi 100/min, rzeczywista liczba uciśnięć na minutę będzie mniejsza niż 100 ze względu na przerwy na wykonanie oddechów. Najkorzystniejsza metoda uciskania klatki piersiowej różni się nieznacznie u dzieci i niemowląt. W przypadku wykonywania uciśnięć klatki piersiowej u niemowląt przez jednego ratownika zalecany jest masaż opuszkami dwóch palców, natomiast gdy jest dwóch lub więcej ratowników należy użyć techniki dwóch kciuków i dłoni obejmujących klatkę piersiową niemowlęcia. Należy umieścić kciuki jeden obok drugiego w jednej trzeciej dolnej mostka (jak powyżej), ułożone w kierunku głowy niemowlęcia. Pozostałe palce obu dłoni obejmują klatkę piersiową, a końce palców podtrzymują plecy niemowlęcia. Należy uciskać dwoma kciukami dolną cześć mostka aby obniżyć mostek do około jednej trzeciej głębokości klatki piersiowej. Aby wykonać uciskanie klatki piersiowej u dziecka powyżej 1. roku życia należy umieścić nadgarstek jednej ręki w jednej trzeciej dolnej mostka (jak powyżej). Konieczne jest uniesienie palców aby upewnić się, że nie uciska się żeber. Należy ustawić się pionowo nad klatką piersiową ratowanego, wyprostować ramiona i uciskać tak, aby obniżyć mostek do około jednej trzeciej głębokości klatki piersiowej. W przypadku większych dzieci lub mniejszych ratowników łatwiej to będzie osiągnąć przy użyciu dwóch rąk ze splecionymi palcami. Kontynuuj resuscytację do czasu: - powrotu oznak życia u dziecka (spontaniczny oddech, tętno, ruch), - przybycia wykwalifikowanej pomocy, - wyczerpania własnych sił.

Kiedy wezwać pomoc
Bardzo istotnym jest, aby ratujący uzyskał pomoc, tak szybko jak to możliwe po zasłabnięciu dziecka
- w przypadku gdy jest dwóch ratowników jeden rozpoczyna czynności resuscytacyjne, a drugi wzywa pomoc
- gdy jesteś sam przeprowadź jednominutową akcję resuscytacyjną, a następnie wezwij pomoc; możesz wziąć niemowlę i małe dziecko ze sobą szukając pomocy, próbując kontynuować czynności resuscytacyjne

Urazy kręgosłupa - postępowanie ratownicze.

U chorych nieprzytomnych zaleca się utrzymywanie drożności dróg oddechowych, oraz ewentualnej sztucznej wentylacji znanymi metodami oraz wezwanie zespołu ratownictwa medycznego.

Zasadą jest, że w razie wątpliwości postępujemy zawsze jak przy urazie kręgosłupa.

Podstawowe postępowanie w przypadku podejrzenia urazu kręgosłupa:
- ocenić i zabezpieczyć podstawowe funkcje życiowe z uwzględnieniem ochrony kręgosłupa.
- zebrać dane na temat okoliczności urazu.
- jeśli poszkodowany jest przytomny – ustalić, czy i gdzie odczuwa ból, drętwienia lub brak czucia, czy odczuwa ociężałość kończyn i czy może nimi poruszać.
- ustalić czy istnieją trudności w oddychaniu.
- w czasie udzielania pomocy i oczekiwania na przyjazd pogotowia, zostawiamy poszkodowanego w pozycji, jakiej go znaleziono, chyba że utrudnia to prowadzenie akcji resuscytacyjnej (zapewnienie drożności dróg oddechowych, zaopatrzenie poważnego krwawienia, pośredni masaż serca itp.).

Stabilizacja kręgosłupa.
W ratowaniu osób z urazami, najczęściej jeden z ratowników zostaje przydzielony do stabilizacji kręgosłupa poszkodowanego. Unieruchamianie kręgosłupa szyjnego, często łączy się z udrażnianiem dróg oddechowych – wysunięcie żuchwy. U pacjenta leżącego początkowo do unieruchamiana kręgosłupa służą najczęściej własne ręce i kolana (ratownika). Większą trudność sprawia unieruchomienie kręgosłupa szyjnego u pacjenta siedzącego.

Sposoby ręcznej stabilizacji kręgosłupa (postępowanie doraźne)
- od boku – jedną ręką podparcie potylicy, a drugą kości jarzmowych lub żuchwy.
- od tyłu – kciuki pod potylicę, a wskaziciele pod kości jarzmowe i małe palce pod żuchwę.
- od przodu – kciuki pod kości jarzmowe, pozostałe palce pod potylicę.

Urazu u kobiet w ciąży - postępowanie ratownicze.

U chorych nieprzytomnych zaleca się utrzymywanie drożności dróg oddechowych, oraz ewentualnej sztucznej wentylacji znanymi metodami oraz wezwanie zespołu ratownictwa medycznego.

Chora  ciąży jest leczona tak jak bez ciąży, jednakże z dodatkowymi zastrzeżeniami:

Do czasu istnienia podejrzeń urazu kręgosłupa kręgosłupa chora ciężarna (powyżej 20 tygodnia) powinna być ułożona na lewym boku. Ewentualnie można zastosować klin lub ręcznie przemieścić ciężarną macicę znad żyły czczej dolnej.
Ze względu na to, że u ciężarnej zwiększa się objeść krwi  krążącej, odżywianie płynami należy prowadzić, podając większe dawki i ich ilość, zwłaszcza gdy obecne są objawy niewydolności płodu lub hipowolemia matki.

Ułożenie w pozycji bocznej bezpiecznej.

W pozycji bezpiecznej, zwanej także pozycją ustaloną, układa się chorych nieprzytomnych, którzy jednak prawidłowo oddychają i mają wyczuwalne tętno. Takie ułożenie ciała zapobiega blokowaniu gardła przez język i umożliwia swobodne wypływanie płynów z ust, ponieważ głowa jest nieco niżej niż reszta ciała. Zmniejsza to ryzyko groźnego zadławienia. Głowa, szyja i plecy chorego znajdą się w jednej linii, podczas gdy zgięte kończyny podpierają ciało i utrzymują je w wygodnym, stabilnym położeniu. Uwaga! W pozycji tej nie wolno układać nieprzytomnego, jeśli podejrzewamy uraz pleców lub kręgosłupa.

Wykonanie: 1. Zdjąć ratowanemu okulary. 2. Uklęknąć obok ratowanego i upewnić się, że obie jego kończyny dolne są wyprostowane. 3. Kończynę górną od strony ratownika ułożyć w zgięciu 90° w stawie barkowym i łokciowym, przy czym po zgięciu łokcia dłoń powinna być skierowana ku górze. 4. Przełożyć dalsze ramię ratowanego w poprzek jego klatki piersiowej, a grzbiet jego ręki podłożyć pod policzek. 5. Drugą ręką uchwycić dalszą kończynę dolną ratowanego tuż ponad kolanem i podciągnąć ją ku górze, nie odrywając stopy od podłoża. 6. Trzymając nadal rękę ratowanego pod policzkiem, pociągnąć za jego dalszą kończynę dolną tak, by ratowany obrócił się na bok w kierunku ratownika. 7. Ustawić kończynę dolną ratowanego, która znajdzie się u góry tak, by w stawie biodrowym i kolanowym była ona zgięta pod kątem prostym. 8. Odgiąć głowę ratowanego ku tyłowi, by upewnić się, że drogi oddechowe są drożne. 9. Gdy jest to konieczne, ułożyć rękę ratowanego pod policzkiem tak, by utrzymać głowę w odgięciu. 10. Regularnie sprawdzać oddychanie. Podsumowując, trzeba podkreślić, że mimo wszystkich trudności, na jakie napotyka się w trakcie szkolenia i w praktyce, bez wątpienia ułożenie oddychającej osoby nieprzytomnej w pozycji bezpiecznej może uratować jej życie .

Pierwsza pomoc przy zawale serca

Zawał serca jest to upośledzenie zaopatrywania w krew mięśnia sercowego w skutek niewydolności wieńcowej, której następstwem jest mniej lub bardziej rozlegle zniszczenie tkanek ściany serca.

JAKIE SA PRZYCZYNY ZAWAŁU SERCA?

Najczęstszą przyczyna zawału serca, obok powstania skrzepów, jest miażdżyca tętnic wieńcowych. Rzadziej źródłem zawałów jest zablokowanie tętnicy na skutek dostania się powietrza, tłuszczu lub innych ciał obcych.

OBJAWY ZAWALU SERCA nagły, klujący ból w okolicy mostka; wrażenie ciasnoty w klatce piersiowej; często promieniowanie bólu przez lewe ramie aż do małego palca. niepokój, strach przed śmiercią; chłodna, blada skóra, zimny pot; czasem nudności i wymioty; często nieregularny puls.

Właściwie nie istnieją metody pierwszej pomocy przy zawale serca. Decydująca w takich przypadkach jest szybka fachowa pomoc medyczna. W oczekiwaniu na zespół pogotowia ratunkowego, chorego należy ułożyć w pozycji odciążającej serce, tzn. z lekko podwyższonym tułowiem. Bardzo ważne jest ułatwienie choremu oddychania. Dlatego należy mu rozluźnić krępujące części garderoby (krawat, koszulę, pasek u spodni...). Ważną role odgrywa także uspokajanie chorego, gdyż zawałowi serca towarzyszy silny niepokój i strach przed śmiercią, które dodatkowo pogarszają jego stan.

WAŻNE
Niestety zawał serca może się powtórzyć, dlatego pacjenci po pierwszym ataku otrzymują środki z nitrogliceryna do zastosowania w nagłych przypadkach. W razie interwencji, ratownik powinien sprawdzić, czy chory nie ma ich przy sobie. Jeśli pacjent posiada własne leki pomóż mu je zażyć.
Jeśli pacjent ma tabletki z nitrogliceryną wkładamy je pod język, nie każemy ich połykać. Połknięte tabletki nitrogliceryny częściowo tracą swoje właściwości w sokach trawiennych oraz znacznie później zaczynają działać. Są również nitrogliceryny w formie sprayu do ust.

W razie potrzeby trzeba zastosować sztuczne oddychanie połączone z uciskiem klatki piersiowej.
Rozpocząć reanimację. Więcej na temat reanimacji

Pierwsza pomoc przy udarze mózgu

Zaburzenie ukrwienia mózgu prowadzi zawsze do dysfunkcji mowy i ruchu, dlatego tez wystepujacy u chorego nagly niedowlad stwarza podejrzenie udaru:

OBJAWY UDARU MÓZGU mdlosci; nagle wystepujace falowo, silne bóle glowy; zaburzenia mowy; porazenia dolnej czesci twarzy (czasem wiec opadajacy kacik ust); objawy porazenia ruchowego; zaburzenie czucia po jednej stronie ciala; utrata swiadomosci;

PIERWSZA POMOC PRZY UDARZE MÓZGU

Zagrożenie życia spowodowane jest najczęściej zaburzeniem funkcji oddychania, której często towarzyszy utrata świadomości poszkodowanego. Zaburzenie funkcji oddychania mogą doprowadzić do śpiączki.
Ośrodek oddychania może również być zagrożony na skutek wzrostu ciśnienia krwi w obrębie czaszki.
Główne zadanie ratownika polega na podtrzymaniu podstawowych funkcji życiowych, ponieważ z samym udarem nie może on, niestety, sobie poradzić. Powinien wiec postępować w następujący sposób:

Pacjenta nieprzytomnego ułożyć w stabilnej pozycji. Zapobiec w ten sposób ewentualnemu zapadaniu sie języka lub zachłyśnięciu wymiocinami. W przypadku ustania oddechu, zastosowac sztuczne oddychanie. Przytomnego pacjenta ułożyć w bezpiecznej pozycji z lekko uniesionym tułowiem. Jak najszybciej wezwać lekarza pogotowia ratunkowego.

Pierwsza pomoc przy krwotoku z nosa

Przyczyny krwotoku z nosa moga byc np.: urazy mechaniczne - uderzenie; złamania zapalenie zatok,polipy nosa, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca naczyń, nadmierny wysiłku fizyczny, przyjmowanie leków zaburzających krzepniecie krwi (polopiryna, aspiryna), choroby wątroby, choroby układu krwiotwórczego- białaczka, niedokrwistość, hemofilia.

Pierwsza pomoc przy krwotoku z nosa

1. Posądź ratowanego z glowa lekko pochylona do przodu. Nie odchylaj glowy do tylu ponieważ powoduje to spływanie krwi do tchawicy lub gardla moze to spowodować np. zakrztuszenie lub błędna interpretacje wyników przez lekarzy przy dalszym badaniu. Poza tym przy nisko ulozonej glowie krwawienie sie nasila.

2. Poinformować poszkodowanego aby oddychał ustami,

3. Połóż na karku zimy okład np. nasączony zimna woda recznik lub owinięte w ściereczkę kostki lodu. Zimno spowoduje obkurczenie sie naczyń krwionośnych i zmniejszy sie krwotok.

4. Daj poszkodowanemu gazik lub chusteczkę która ma przyłożyć sobie do nosa.

Jezeli krwotok jest masywny, nie ustepuje po zastosowaniu wyzej wymienionych srodków (trwa dluzej niz 30 minut), doszlo do urazu glowy, szyi lub gdy u ratowanego wystepuja zaburzenia swiadomosci nalezy natychmiast skontaktowac sie z lekarzem

Porażenie prądem - pierwsza pomoc

Powszechne stosowanie energii elektrycznej we wszystkich dziedzinach techniki i w życiu codziennym niesie oprócz wielu korzyści również wiele zagrożeń, zarówno dla człowieka, jak i dla jego środowiska pracy i życia.
Niewłaściwie eksploatowane urządzenia elektryczne mogą powodować porażenia, awarie, pożary i wybuchy.

Objawy porażenia prądem ból, poparzenia skóry, zaburzenia w oddychaniu, utrata przytomności.

Pierwsza pomoc

1. Nie wolno dotykać osoby porażonej prądem, zanim nie odłączy sie jej od źródła prądu. Odłącz bezpieczniki (korki), wyjmij z gniazdka wtyczkę urządzenia elektrycznego, które spowodowało porażenie. Użyj do tego przedmiotu który nie przewodzi prądu (np. drewnianego kija od szczotki), odsuń kabel elektryczny od poszkodowanego.

2. Sprawdź stan poszkodowanego

   • Czy jest przytomny

   • Czy oddycha

3. Wezwij Pogotowie Ratunkowe nr tel to 999 lub 112

4. Jeśli ratowany nie oddycha przystap do reanimacji

5. Jeśli ratowany jest nieprzytomny, ale oddycha, ulóz go w pozycji bocznej.

6. Zalóz opatrunek na oparzone miejsce.

7. Zostan z poszkodowanym do czasu przybycia Pogotowia Ratunkowego i przejecia opieki na poszkodowanym

Użądlenie

Objawy: zmiany zabarwienia skóry, zasinienie; obrzek; ból; zaburzenia w oddychaniu, polykaniu; wstrzas;

Pierwsza pomoc

Ustal czy poszkodowany jest alergikiem, czy jest uczulony na uzadlenia owadów np. pszczól, os, szerszeni itp. Jesli poszkodowany jest uczulony to uzadlenie moze byc zagrozeniem dla zdrowia i zycia. Zagrozeniem zycia moze byc uzadlenie w szyje, jezyk, podniebienie, krtan, wewnetrzna powierzchnie policzka.

Jesli poszkodowany NIE jest uczulony

1. Wyciagnij zadlo szczypczykami lub peseta. Staraj sie nie uciskac zadla.

2. Zdejmij bizuterie, pózniej moze okazac sie to nie mozliwe.

3. Zdezynfekuj rane.

4. Posmaruj miejsce uzadlenia np. Fenistil zel. Podaj do picia rozpuszczone w 1/2 szklanki wody 2 tabletki Calcium (wapna medycznego). Zmniejszy to uczucie swedzenia, bólu, zlagodzi objawy.

5. W przypadku duzego obrzeku zastosuj zimne oklady lub oklady np. z Altacetu.

6. Poszkodowanego nalezy obserwowac przez co najmniej godzine i w przypadku pogorszenia stanu skonsultowac sie z lekarzem.

Jesli poszkodowany JEST uczulony.

1. Zadzwon na pogotowie ratunkowe 999 lub 112. Ta czynnosc moze wykonac osoba która poprosisz o pomoc.

2. Wyciagnij zadlo szczypczykami lub peseta. Staraj sie nie uciskac zadla.

3. Jesli poszkodowany ma przy sobie leki, które musi zazyc w przypadku uzadlenia owada - pomóz mu je zazyc.

4. Zdejmij bizuterie, pózniej moze okazac sie to nie mozliwe.

5. Zdezynfekuj rane.

6. Posmaruj miejsce uzadlenia np. Fenistil zel. Podaj do picia rozpuszczone w 1/2 szklanki wody 2 tabletki Calcium (wapna medycznego). Zmniejszy to uczucie swedzenia, bólu, zlagodzi objawy.

7. Daj poszkodowanemu kostke lodu do ssania zmniejszy to obrzek dróg oddechowych - oczywiscie tylko wtedy kiedy poszkodowany jest swiadomy i przytomny.

8. Obserwuj poszkodowanego kontroluj czynnosci zyciowe w razie koniecznosci rozpocznij reanimacje.

9. Czekaj na przybycie pogotowia ratunkowego.

Jesli uzadlenie nastapilo w szyje, jezyk, podniebienie, krtan, wewnetrzna powierzchnie policzka.

1. Zadzwon na pogotowie ratunkowe 999 lub 112. Ta czynnosc moze wykonac osoba która poprosisz o pomoc.

2. Wyciagnij zadlo szczypczykami lub peseta. Staraj sie nie uciskac zadla.

3. Daj poszkodowanemu do picia rozpuszczone w 1/2 szklanki wody 2 tabletki Calcium (wapna medycznego). Zmniejszy to uczucie swedzenia, bólu, zlagodzi objawy oraz kostke lodu do ssania zmniejszy to obrzek dróg oddechowych - oczywiscie tylko wtedy kiedy poszkodowany jest swiadomy i przytomny.

4. Obserwuj poszkodowanego kontroluj czynnosci zyciowe w razie koniecznosci rozpocznij reanimacje.

5. Czekaj na przybycie pogotowia ratunkowego.

Pierwsza pomoc w oparzeniach

Przyczyny oparzeń z powodu urazu termicznego.

• Płomień

• Gorące płyny

• Para wodna

• Żarzące się metale

• Promienie ultrafioletowe(oparzenia słoneczne)

Postępowanie

Oparzenia w obrębie "okolic wrażliwych" twarzy, szyi, krocza rak, stóp lub w okolicach zgięciowych stawów wymagają natychmiastowej pomocy lekarskiej

1. Upewnij się że nic ci nie zagraża.

2. Jeśli ubranie się pali lub tli - ugaś je. Do tego celu NIE używaj gaśnic. Większość dostępnych w Polsce gaśnic wywołuje na ciele człowieka odmrożenia.

3. Wezwij pogotowie jeśli oparzenie jest rozlegle.

4. Zdejmij ubranie. Jeżeli ubranie jest wtopione w ciało to nie zrywaj go tylko wytnij ubranie wokół rany.

5. Jeżeli oparzona jest ręka ściągnij biżuterię - zanim narastający obrzęk uniemożliwi to.

6. Ochładzaj oparzona część ciała czysta chłodną woda od 10 do 20 minut.

Czego NIE wolno robić...

• Nie wolno podawać niczego doustnie.

• Nie wolno smarować oparzonej skóry maściami, kremami, tłuszczami.

• Nie wolno przekuwać pęcherzy.

• Nie wolno zostawiać ratowanego samego, jeśli oparzenie jest rozlegle.

Uwagi dodatkowe:

Jeżeli używasz opatrunku tradycyjnego to przed jego zmiana na nowy namocz go!!! W ten sposób zmiana opatrunku będzie mniej bolesna. Zwłaszcza wykorzystuj to przy zmianie opatrunków dziecku.

Stopnie oparzeń

I STOPIEN OPARZENIA

OBEJMUJE TYLKO NASKÓREK(MARTWICA WARSTWY ROGOWEJ)

• rumień

• obrzęk skóry

• ból

II STOPIEN OPARZENIA

Uszkodzenie dotyczy naskórka i powierzchownych warstw skóry właściwej.

• skóra jest zaczerwieniona

• powstają pęcherze

• czucie zachowane

III STOPIEN OPARZENIA

Martwica całego naskórka i skóry właściwej łącznie z przydatkami oraz uszkodzenie tkanek znajdujących się poniżej skóry.

• skóra jest sucha

• biała lub szara

• możne być strup

• brak czucia bólu ponieważ są zniszczone zakończenia nerwowe

Pierwsza pomoc przy omdleniach

Omdlenie to krótkotrwała i przemijająca utrata przytomności spowodowana nagłym rozszerzeniem naczyń. Efektem tego jest zmniejszony napływ krwi do mózgu, co powoduje jego niedokrwienie i utratę przytomności.

Najczęstsze przyczyny omdleń:

• silne negatywne bodźce, np. widok krwi, niepomyślna wiadomość, silny lęk, nieprzyjemne zapachy, duszne pomieszczenia.

• ból

Typowe objawy poprzedzające omdlenie:

• osłabienie

• „mroczki” przed oczami

• szumy w uszach

• blada, spocona skóra

Utracie przytomności często towarzyszy upadek poszkodowanego, co może doprowadzić do urazów wynikających z uderzenie o przedmioty znajdujące się w otoczeniu.

Rozpoznanie:

• Na podstawie oceny funkcji życiowych:

  • poszkodowany jest nieprzytomny, ale

  • oddech jest zachowany,

  • tętno z reguły wyczuwalne (możliwe zwolnienie)

• Oraz na podstawie wywiadu od świadków zdarzenia.

Postępowanie:

1. Ułożenie poszkodowanego na plecach

2. Zastosowanie pozycji czterokończynowej, tj. jednoczesne uniesienie kończyn górnych i dolnych.

U kobiety w zaawansowanej ciąży, zamiast w/w pozycji należy zastosować ułożenie na lewym boku (bądź podłożenie poduszki lub koca pod prawy bok w pozycji na plecach)

1. Zapewnienie dostępu świeżego powietrza

2. Poluźnienie krawata, rozpięcie kołnierzyka

3. Do momentu odzyskania przytomności – kontrola parametrów życiowych

4. Jeśli po kilku minutach świadomość nie powraca – wezwanie pogotowia.

Nie wolno:

• cucić poszkodowanego przez uderzenia w twarz

• wlewać mu do ust zimnej wody (ryzyko zakrztuszenia!)

Powikłania:

Nieodzyskanie przez poszkodowanego przytomności pomimo zastosowania powyższej procedury może świadczyć o:

• innej, poważniejszej przyczynie utraty przytomności

• urazie czaszkowo-mózgowym, do którego doszło w trakcie upadku

W tych przypadkach należy wprowadzić postępowanie jak przy utracie przytomności.

Należy pamiętać, że niedrożność dróg oddechowych spowodowana opadaniem języka może być przyczyną nagłego zatrzymania krążenia!

POSTEPOWANIE W WYPADKACH DROGOWYCH

1. ZADBAJ O WLASNE BEZPIECZENSTWO.
   Nie będziesz mógl pomóc innym, jesli sam zostaniesz poszkodowanym.
   - zatrzymaj sie
   - zapal swiatla awaryjne
   - zaciągnij hamulec reczny
   - wyciągnij kluczyki z wlasnego samochodu

2. Zabezpiecz miejsce wypadku
   - ustaw trójkat ostrzegawczy Sprawdz sobie cene.

3. Zapobiegnij zapaleniu sie pojazdu
   - wyciagnij kluczyki z samochodu poszkodowanego (wrzuc pod siedzenie kierowcy)
   - sprawdz czy nie ma palacych sie papierosów
   - odcinamy kable od akumulatora

4. Udziel pomocy poszkodowanym

5. Wezwij pomoc