Rozwój obejmuje wszystkie nieodwracalne zmiany, przeważnie uwarunkowane genetycznie i warunkami środowiska, zachodzące w roślinie w ciągu jej życia, od zapłodnienia komórki jajowej do wytworzenia dojrzałego organizmu, a po tym do starości i śmierci.
Termin rozwój oznacza ontogenezę rośliny, a więc jej rozwój osobniczy. Rozwój dotyczy zmian kształtu, powstawania nowych tkanek i organów (łodygi, liści, korzeni), dotyczy reprodukcji (kwitnienia i owocowania), a w końcu starzenia się śmierci organizmu roślinnego.
Długość takiego cyklu jest różna – od kilku tygodni (niektóre chwasty) do kilku tysięcy lat (sekwoja).
Wyróżniamy dwa główne etapy rozwoju rośliny:
różnicowanie i wzrost organów wegetatywnych (faza wegetatywnego rozwoju)
różnicowanie się i wzrost organów generatywnych (faza rozwoju generatywnego)
W czasie rozwoju wegetatywnego powstają i rosną liście łodygi i korzenie, podczas rozwoju generatywnego - kwiaty i owoce. Fazy rozwoju ontogenetycznego:
• Embriogeneza – od powstania zygoty do pełnej dojrzałości nasienia.
• Spoczynek nasienia.
• Kiełkowanie – pęcznienie, przebicie łupiny, wzrost kiełka do wytworzenia samożywnej siewki.
• Rozwój wegetatywny – wzrost i różnicowanie się liści, łodygi i korzenia.
• Rozwój generatywny – formowanie pąków kwiatowych, kwitnienie i owocowanie.
• Starzenie się organizmu – stopniowe osłabienie procesów fizjologicznych.
Morfogenezą jest więc embriogeneza (tworzenie i rozwój zarodków), histogeneza (tworzenie tkanek) oraz organogeneza (powstawanie organów).
Morfogeneza roślin – proces kształtowania się organizmów roślinnych i ich organów. Rozwój organizmu odbywa się według schematu zapisanego w genach. Jednak podlega też znacznym modyfikacjom czynników środowiskowych, takich jak światło, temperatura, dostępność wody i soli mineralnych. Morfogeneza dotyczy zarówno rozwoju kształtu organizmu, jak i rozwoju budowy wewnętrznej przejawiającego się różnicowaniem komórek w tkanki w odpowiedni rozmieszczeniem odpowiednich tkanek roślinnych].
Morfogeneza roślin roślin rozpoczyna się od rozwoju embrionalnego, podczas którego z pojedynczej komórki, zygoty, rozwija się zarodek. Po wykiełkowaniu zachodzi proces morfogenezy korzeni i pędu, a w fazie generatywnej morfogeneza kwiatów, owoców i nasion
Wzrost to nieodwracalne zwiększanie się rozmiarów całego organizmu wskutek wzrostu liczby, wielkości i masy komórek. Wraz ze wzrostem rośliny najczęściej powiększa się jej sucha masa, lecz nie zawsze. W okresie ustania lub małej intensywności fotosyntezy wzrost może przebiegać nawet z jednoczesnym zmniejszaniem się suchej masy, co wywołane jest zużywaniem związków organicznych w procesie oddychania. Podobne zjawisko ma miejsce podczas kiełkowania nasion i rozwoju bulw zapasowych. To sprawia, że wzrost suchej masy jest drugorzędną cechą wzrostu. Wzrostem nie jest więc ani pęcznienie nasion ani wzrost turgoru. Cechą wzrostu są więc zmiany ilościowe.