Średniowiecze to okres rozwoju malarstwa przede wszystkim na desce. Tworzono przede wszystkim przy użyciu farb temperowych, później również farbą olejną. Powszechna była tematyka religijna. Malarstwo było w całości religijne. Chrześcijanie w przeciwieństwie do Greków czy Rzymian wstydzili się nagości, uważali ją za coś niestosownego. Powodowało to, że przez prawie tysiąc lat Syn Boży, jego uczniowie, Maryja byli starannie odziewani w ubrania. Wbrew pozorom wielu artystów w tym słynny Giotto di Bondone źródeł historycznych tworzyli dzieła bardzo „frywolne.” Na zamówienia bogatych mieszczan. Niestety mogą to być tylko plotki gdyż żadne obrazy nie zachowały się do dzisiaj Artyści w swoich dziełach przedstawiali symbole religijne celowo – oddawali hołd Bogu. Nie przywiązywano wagi to proporcji anatomicznych człowieka – stąd duże różnice w budowie ciała ludzi na obrazach. Osoby ważniejsze często przedstawiane są jako większe, bardziej majestatyczne. Autorze chcieli tym zabiegiem celowo nadać status tym odpowiednim postaciom. Malarstwo uzupełniano często elementami złota. Pod koniec średniowiecza lub na początku renesansu pojawił się pejzaż. Malarstwo średniowieczne najchętniej podejmuje problematykę związaną z męka Jezusa Chrystusa na krzyżu. Popularne są również wizerunki Matki Boskiej otoczonej aniołami. Obok dzieł sakralnych, powstają również te przedstawiające możnych królów, władców i książąt. W średniowieczu powstawało wiele cechów czy bractw, które zrzeszały popularnych artystów.

Giotto di Bondone (ok. 1266-1337), włoski malarz i architekt, najwybitniejszy przedstawiciel trecenta, działał we Florencji, Asyżu, Rzymie, Padwie, Neapolu i Bolonii. Od 1334 prowadził budowę dzwonnicy (kampanili) przy katedrze florenckiej, autor licznych fresków i obrazów sztalugowych. W swej twórczości konfrontował włoską tradycję bizantyjską ze sztuką gotyku, szczególnie w zakresie przedstawiania bryły w przestrzeni.

Był pierwszym artystycznym wyrazicielem poglądu, który stawia człowieka na nowym ważnym miejscu w dziełach plastycznych. W swoich obrazach religijnych zawarł wiele aktualnej prawdy dotyczącej życia ludzkiego. Przez G. Vasariego został określony jako uczeń natury.

Dzieła artysty [edytuj]

* freski w kaplicy Scrovegnich (dell'Arena) w Padwie:

o Ostatnia wieczerza, - ok. 1303 - 1305,

o Sąd ostateczny - 1303 - 1305

o Adoracja magów - 1303 - 1306

* Freski Giotta w bazylice św. Franciszka w Asyżu

* Madonna z Dzieciątkiem - ok. 1310,

* Pokłon Trzech Króli - 1304-1306,

* Zaśnięcie Najświętszej Marii Panny - po 1310

Fra Angelico, także Jan z Fiesole, właśc. Guido di Pietro da Mugello (1387- 1455) – malarz religijny wczesnego renesansu, dominikanin, błogosławiony Kościoła Katolickiego. Oprócz obrazów temperowych malował także freski i miniatury. Podejmował tylko tematy religijne.

Dzieła malarza [edytuj]

* Dziewica z Dzieciątkiem i Świętymi Dominikiem i Tomaszem – ok. 1424 – 1430

* Zwiastowanie (obraz Fra Angelico) – ok. 1430 – 1432

* Koronacja Matki Boskiej z aniołami i świętymi – ok. 1432,

* Koronacja Maryi – 1434 – 1435,

* Zdjęcie z krzyża – 1436 – 1440,

* Madonny z Dzieciątkiem i aniołami – ok. 1437

* Hołd Trzech Króli – fresk 1440

* Sąd Ostateczny – 1450,

* Noli me tangere – ok. 1450,

* Rzeź niewiniątek – 1451 – 1453

* Przemienienie Pańskie – fresk w klasztorze w celi szóstej,Florencja

Jan van Eyck (ok. 1390-1441) - malarz niderlandzki, przedstawiciel piętnastowiecznego realizmu niderlandzkiego. Współpracował ze swym bratem Hubertem (zm. 1426). Uważany za jednego z twórców nowożytnego malarstwa, szczególnie malarstwa portretowego. W jego twórczości znajdujemy liczne obrazy religijne, portrety, miniatury. Jako jeden z pierwszych malarzy europejskich XV wieku zaczął stosować technikę

olejną w swoich obrazach - nie mieszając jednak farb na palecie lecz przez nakładanie laserunków. W jego twórczości widzimy dążenie do przedstawienia rzeczywistości przez np. zastosowanie perspektywy powietrznej.

Najsłynniejsze obrazy Jana van Eycka:

* Portret małżonków Arnolfini (1434)

* Tryptyk ołtarzowy z kościoła Św. Bawona, w Gandawie, wykonany prawdopodobnie z bratem Hubertem, zwany także Ołtarzem Baranka Mistycznego (1432)

* Madonna kanclerza Rolin (ok. 1435)

* Madonna kanonika van der Paele (1436)

* Portret mężczyzny w czerwonym turbanie (1433)

Hans Memling (1435-1494) malarz niderlandzki, w którego obrazach widać ścieranie się tendencji jeszcze średniowiecznego (gotyckiego) malarstwa i cech sztuki renesansowej. Memling wypracował indywidualny styl malowanych postaci: łagodność, liryzm, spokój, wewnętrzne skupienie i zaduma.

Analiza obrazu Hansa Memlinga pt: „Sąd Ostateczny”

Obraz Hansa Memlinga Pt: „Sąd ostateczny” jest osobistą wizją końca świata postrzeganą jego oczyma. Dzieło jest dość nietypowe. Jest to tryptyk składający się z trzech powiązanych ze sobą części. Centralnie zobaczyć możemy część największą, natomiast po bokach dwie mniejsze.

Po lewej stronie, na małej części autor ukazuje nam własną wizję nieba. Przeważa tu kolor biały, w którym również przedstawiony jest ogromny pałac ustawiony u szczytu szklanych schodów. U wrót budynku oraz w jego wnętrzu zauważyć możemy postacie aniołów odzianych w kolorowe szaty z różnobarwnymi skrzydłami. Anioły ukazane na kryształowych schodach wydają się przyodziewać nagich ludzi. Ta część obrazu skłania do zadumy, budzi szacunek i podziw dla pełnej przepychu budowli, ale obok tego kiedy na niego patrzymy jesteśmy szczęśliwi i pozytywnie nastrojeni.

W centrum tryptyku autor ukazał nagich ludzi opuszczających swoje groby. Na środku widoczna jest wzbudzająca strach, odrażająca postać. Ubrana jest w złotą zbroję, czarny płaszcz zza którego wystają czarno-białe skrzydła. Możemy domniemywać, iż jest to osoba kreująca zło. Świadczy o tym nie tylko jego ubiór i wyraz twarzy, ale i dodatkowo miecz, który trzyma w dłoni. Postać otacza tłum ludzi przerażonych całą sytuacją. Ich panikę dodatkowo potęgują czarne, rogate istoty uzbrojone w szable i bicze. W oddali natomiast znajduje się uspokajające trochę nasze oko, błękitne morze. W górnej części obrazu widzimy coś całkowicie sprzecznego do sceny ukazanej na dole. Zaobserwować tu można panujący spokój i harmonię wśród skupionych ludzi. Pośród czternastu postaci widać Jezusa stojącego na złotej kupi i opartego o ogromną aureolę. Tuż obok jego głowy wisi biały kwiat, a po przeciwnej stronie miecz. Nad Chrystusem rozchodzi się żółte światło uwydatniające jego majestat i świętość. Wszędzie widać aniołów grających na trąbach i trzymających w dłoniach krzyże. Symbolizują one wagę i podniosłość całej sytuacji.

Po prawej stronie w ostatniej części obrazu najwięcej jest czerwieni ukazującej krew i ogień oraz czerni ukazanej za pomocą ogromnych, złowrogich chmur. Użyte są w celu udramatyzowania całej ostatniej części dzieła. Pastwiące się nad ludźmi rogate bestie uzbrojone w baty, kije i miecze budzą ogromną grozę. W tej części obrazu artysta doskonale uchwycił cierpienie ludzi. Całość jest szara bardzo niepokojąca. Jedyną piękną rzeczą, jakiej można się tutaj doszukać jest biały anioł ukazany w lewym górnym rogu, na tle ciemnej chmury.

Obraz, który opisałam wywarł na mnie ogromne wrażenie. Nieczęsto można obejrzeć podobne dzieło jak to. Jestem pewna, iż zapadnie mi on na długo w pamięć. Mówi on o końcu człowieka według Biblii i skłania do bardzo głębokich refleksji. Malarz ukazał piekło oraz niebo i mimo tego, że jest to obraz bardzo dramatyczny i smutny, to równocześnie piękny, niepowtarzalny i warty zauważenia.

Hieronim Bosch ( 1450 -1516)– niderlandzki malarz. Jego twórczość charakteryzuje złożona symbolika, dotycząca w wielu przypadkach grzeszności i niedoskonałości człowieka, poprzez swą zawiłość nie do końca jasna dla odbiorców. Mówi się, że malarstwo Boscha stanowiło inspirację dla XX-wiecznych surrealistów.

Obrazy

* Ogród ziemskich rozkoszy - (tryptyk) ok. 1500,

* Kuszenie św. Antoniego - (tryptyk) 1501,

* Wóz z sianem - 1500 - 1502, (tryptyk)

* Sąd Ostateczny - ok. 1482,

* Cierniem ukoronowanie - 1510 - 1515,

* Siedem grzechów głównych - ok. 1480