Ewolucja sądownictwa administracyjnego w Polsce

1. Konstytucja marcowa z 1921 r. Zapowiedziała w art. 73 powołanie sądownictwa administracyjnego i określiła ogólnie jego ustrój, wskazując że na jego czele stoi Najwyższy Trybunał Administracyjny (NTA)
2. NTA powołany został do życia ustawą z dnia 3 sierpnia 1922 r. Był to sąd jednoinstancyjny, o kompetencjach kasacyjnych, orzekający w sprawach określonych klauzulą generalną z enumeracją wyjątków.
3. Mimo zapowiedzi sądy niższej instancji nie zostały powołane na całym terytorium kraju. Funkcjonowały tylko sądy wojewódzkie w Katowicach, Toruniu i Poznaniu
4. ustawą z dnia 26 marca 1935r. Powołano Inwalidzki Sąd Administracyjny, orzekający w kwestii legalności orzeczeń wydawanych w sprawach zaopatrzeń inwalidów wojennych i wojskowych oraz osób pozostałych po inwalidach;
5. po II wojnie światowej nie reaktywowano NTA, natomiast od 1946 r. Działało dwuinstancyjne sądownictwo ubezpieczeń społecznych
6. ustawą z dnia 31 stycznia 1980 r. O NSA oraz o zmianie k.p.a reaktywowano sądownictwo administracyjne
7. NSA (w latach 1980-2003) był sądem jednoinstancyjnym, działającym w terenie poprzez ośrodki zamiejscowe;
8. początkowo NSA działał w oparciu o zasadę enumeracji pozytywnej przedmiotu zaskarżenia, ale od 1990 r. Wprowadzono zasadę klauzuli generalnejl
9. w 1995 r. Uchwalono nową ustawę o NSAl
10. Konstytucja RP z 1997 r. Formuuje wymóg funkcjonowania dwuinstancyjnego sądownictwa administracyjnego;

W Polsce system SA jest modelem kasacyjnym

Model oparto na zasadzie klauzuli generalnej – można do sądu zaskarżyć wszystkie decyzje, niezależnie od przedmiotu decyzji z ograniczeniem wyjątków wskazanych w ustawie.

Cechą systemu demokratycznego jest funkcjonowanie sądownictwa administracyjnego (nie powszechnego)
System prawny któy nie dopuszcza SA jest systemem nie demokratycznym.

Pojęcie postępowanie sądowo-administracyjnego

Definicja: jest to – postępowanie sądowe przed sądami administracyjnymi w sprawach z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz w innych sprawach, do których stosuje się przepisy ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z mocy ustaw szczególnych.

Postępowanie sądowo-administracyjne jest postępowaniem sądowym – konstrukcja art 45 Konstytucji tyczy się tego postępowania.

Przedmiot postępowania sądowoadministracyjnego

Jest nim sprawa sądowoadministracyjna, czyli:
sprawa z zakresu kontroli działalności administracji publicznej
inna sprawa do której stosuje się przepisy Ppsa z mocy ustaw szczególnych;

Sprawa z zakresu kontroli działalności administracji publicznej

1. jest to pojęcie normatywne, względnie ograniczone, bowiem kontroli podlegają jedynie działania wskazane w ustawie (art. 3 & 2);
2. Mimo formuły o kontroli "działalności", wskazującej na kontrolę aktywności, kontroli podlega także bezczynność organów w sprawach undywidualnych (art. 3 & 2 pkt 8 P.p.s.a.).

Inna sprawa, do której stosuje się przepisy P.p.s.a. Z mocy ustaw szczególnych

Sądy administracyjne orzekają także w sprawach w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę i stosują środki określone w tych przepisach

przykład: odmowa udzielenia prasie informacji przez przedseiębiorców lub podmioty niezaliczone do sektora inansów publicznych oraz niedziałające w celu osiągnięcia zysku może zaskarżona do sądu (art. 4 ust. Z 26.01.1984 r. Prawo prasowe);
od prawomocnego orzeczenia odwoławczej komisji dyscyplinarnej w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej studentów służy skarga do sądu administracyjnego (art. 221 ustawy z 27.07.2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym);

Szcególna właściwość sądów administracyjnych

1. Do sądów administracyjnych należy rozstrzyganie sporów o właściwość między j.s.t. I między SKO, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz sporów kompetencyjnych między organami tych jednostek a organami administracji rządowej;
2. Jest to wyłączna właściwość NSA (art. 15 $ 1 pkt 4 Ppsa);

Spór kompetencyjny – spór pomiędzy dwoma różnymi postaciami organów administracji publicznej. (spór pomiędzy –racja rządowa vs samorządowa) -  zawsze sąd administracyjny

Spór o właściwość – spór w obrębie tej samej administracji pomiędzy różnymi organami (pomiędzy administracji rządowymi,  lub samorządowymi) – droga administracyjna rozstrzygnięcia tego sporu – a droga sądowa dopiero gdy droga administracyjna wyczerpana
Spór między organami w pierwszej kolejności wymaga ustalenia organu administracyjnego wspólnego pierwszego stopnia nad nimi – może sie okazać że spór zakońćzy sie rozpatrzeniem SA (np spór między prezydentami miasta)

Model sądowej kontroli działalności administracji publicznej w Polsce

Możliwe są różne modele sądowej kontroli administracji publicznej:
kontola wykonywana przez sądy powszechne
kontrola wykonywana przez wyodrębione sądy administracyjne (sądy szczególne)
kontrola wykonywana zarówno przez sądy powszechne, jak i wyodrębnione (model mieszany).

Mieszany model kontroli administracyjnej publicznej w Polsce

Kontrola administracji publicznej wykonywana przez sądy powszechne może być kontrolą bezpośrednią (np rozpoznawanie spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych) lub pośrednią (najpierw orzeka organ administracji publicznej , a następnie sąd, np w sprawie odszkodowania – Prawo wodne, Prawo geodezyjne i kartograficzne).

Dominujące znaczenie kontroli administracji publicznej wykonywanej przez sądy administracyjne

1. Zasada rozpoznawania spraw sądowoadministracyjnych przez sądy administracyjne (art. 2 Ppsa);
2. Jest to co do zasady kontrola bezpośrednia (odnosi się wprost do określonej formy działania administracji);
3. Ma charakter samoistny (stanowi wyłączny przedmiot działalności sądów administracyjnych).

Kryterium kontroli administraji publicznej wykonywanej przez sąd administracyjny

1. Kontrola administracyji publicznej sprawowana jest pod względem zgodności z prawem (obowiązującym jak i wewnętrznym) , jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (kryterium legalności – art. 1 $ 2 Pusa);
2. Legalność rozumiana jest jako zgodność z Konstutucją oraz ustawiami (art. 178 Konstytuacji Rpl sędziowie podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom);

Sąd bada decyzje czy jest ona zgodna z konstytuacją.

Zakres skarg na działania administracji publicznej

Skarga przysługuje na dwa typy działań określonych w ustawie;
akty indywidualne – skierowane do konkretnego adresata
a) decyzje administracyjne
b) określone postanowienia
c) inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej
d) pisemne interpretacje prawa podatkowego
akty generalne – skierowane do adresata oznaczonego w sposób generalny
a) akty prawa miejscowego
b) akty organów samorządowych w sprawach zakresu administracji publicznej
c) akty nadzoru nad j.s.t;

Zakres skarg na decyzje administracyjne

1. Obiwiązuje klauzula generalne co do zakresu zaskarżalności (także decyzje podatkowe, celne, budowlane);
2. Jest to w istocie ujęcie materialne (każdy akt władczy, jednostronny, zewnętrzny, oparty na przepisach prawa powszechnie obowiązującego, rozstrzygający indywidualną sprawę, np. Koncesja, zakaz, nakaz, rozkaz, zezwolenie, pozwolenie itp.);
3. nie ma znaczenia charakter decyzji (no. Skarga służy także na decyzję yznaniową);

Zakres skargi na postanowienie

Skarga służy na cztery rodzaje postanowień;
1. Wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie;
2. Wydane w postępowaniu administracyjnym, które kończą postępowanie, np. Stwierdzenie niedpouszczalności odwołania, stwierdzenie uchybienia terminu do wniesienia odwołania);
3. Wydanie w postępowaniu administracyjnym rozstrzygające sprawę co do istoty;
4. Wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie.

Zakres skargi na inne akty indywidualne

Skarga służy na inne – niż decyzje i postanowienia – akty lub czynności które:
1. są z zakresu administracji publicznej
2. dotyczą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa; (przykładyL wpis do niektórych ewidencji czy rejestrów, pobranie bądź zwrot niektórych opłat);

Skarga na pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego

1. Przedmiotem skargi do sądu administracyjnego są także od 1 lipca 2007 r. Pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnej sprawie (art. 3 $ 2 pkt 4a Ppsa);
2. Sama interpretacja indywidualna zawiera pouczenie o prawie wniesienia skargi do sądu administracyjnego;

Zakres skargi na akty generalne

1. akty prawa miejscowego – organów j.s.t. Oraz terenowych organów administracji rządowej (zarówno zespolonej, jak i niezespolonej)
2. akty organów j.s.t. I ich związków, inne niż akty prawa miejscowego, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej
3. akty nadzoru nad działalnością organów j.s.t. (ich charakter co do generalności jest kwestią kontrowersyjną);

Skarga na bezczynność

1) obejmuje wyłącznie bezczynność (przewlekłe prowadzenie postępowania) polegające na niewydaniu aktu indywidualnego w rozumieniu art. 3 & 2 pkt 1 – 4 Ppsa, tj. Decyzji administracyjnej, niektórych kategorii postanowień oraz innych aktów lub  czynności indywidualnych;
2) nie jest dopuszczalna skarga na niepodjęcie aktu generalnego, np na brak podjecia aktu prawa miejscowego lub innej uchwały (jest to problem związany z kryteriami kontroli – podjęcie tych aktów może zależeć od wymogów celowości, gospodarności czy polityki, a te kryteria wymykają się z kontroli sądowej);

Wyłączenie właściwości sądów administracyjnych

Sądy nie są właściwe w sprawach

1) wynikających z nadrzędności i podległości organizacjnej w stosunkach między organami administracji publicznej (hierarchia organizacyjna), np. odwołanie Szefa CBA przez Prezesa RM
2) wynikających z podległości służbowej między przełożonymi i podwładnymi (hierarchia personalna);
3) odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do popełnienia funkcji w organach administracji publicznej, chyba że obowiązek mianowania lub powoływania wynika z przepisów prawa
4) wiz wydawanych przez konsulów, z wyjątkiem wiz wydawanych cudzoziemcowi bedącemu członkiem rodziny obywatela państwa członkowskiego UE, EFTA (Europejskie Porozumienie o Wolnym Handlu);
5) zezwoleń na przekraczanie graniacy w ramach małego ruchu granicznego wydawanych przez konsulów.

Zasady postępowania sądowoadministracyjnego

1) pojęcie zasad: normy obowiązującego prawa lub ich logiczne konsekewncje uznane za podstawowe dla całego systemu postępowania sądowoadministracyjnego lub jego określonego elementu
2) charakter zasad: mają wymiar normatywny – są normami obowiązującego prawa; naruszenie zasady to naruszenie prawa.

Katalog zasad postępowania sądowoadministracyjnego

1) zasada legalności – art. 178 ust. 1 Konstytucji RP, art. 3 & 1 Ppsa, art. 1 & 2 Pusa
2) zasada dwuinstancyjności postępowania sądowoadministracyjnego – art. 176 ust. 1 Konstytucji RP
3) zasada udzielenia informacji nieprofesjonalnym stronom postępowania sądowoadministracyjnego – art. 6 Ppsa
4) zasada szybkości postępowania sądowoadminisracyjnego – art. 45 Konstytucji , art 7 Ppsa
5) zasada jawności postępowania sądowoadministracyjnego – art 10 Ppsa
6) zasada związania sądu administracyjnego ustaleniami wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa – art. 11 Ppsa
7) zasada równości stron i uczestników postępowania – art 12 Ppsa
8) zasada dyspozycyjności (rozporządzalności przedmiotem postępowania) – art. 60 Ppsa;
9) zasada kontradyktoryjności (sporności);
10) zasady dowodowe: prawdy obiektywnej i swobodnej oceny dowodów;

Zasada legalności

1) kontrola działalności administracji publicznej sprawowana jest pod wzgledem zgodności z prawem, jeśli ustawa nie stanowi inaczej (art. 1 & 2 Pusa);
2) sądy administracyjne stosują środki określone w ustawie (art. 3 & 1 Ppsa);
3) wąskie rozumienie legalności – "Sędziowie podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom" – art. 178 ust. 1 Konstytucji RP;

Zasada dwuinstancyjkności postępowania sądowoadministracyjnego

1) "postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne" (art 176 ust. 1 Konstytucji RP) – postępowanie sądowoadministracyjne jest rodzajem postępowania sądowego;
2) sądy administracyjne to NSA i wojewódzkie sądy administracyjne (wsa)
3) domnienianie właściwości wsa w zakresie spraw należących do właściwości sądów administracyjnych w pierwszej instancji;
Zasada udzielania informacji

1) nazywana także zasadą wyrównywania szand; ma jednak ograniczony wymiar – tak podmiotowy, jak i przedmiotowy (art. 6 Ppsa);
2) podmiotowo: sąd administracyjny udziela informacji tylko stronom występującym bez adwokata lub radcy prawnego;
3) przedmiotowo: sąd udziela potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz poucza o ich skutkach prawnych i skutkach zaniedbań; nie poucza już np. O warunkach przywracania terminu;
4) rozwinięcie tej zasady – m. In art. 140 & 1 i 3 Ppsa – udzielenie wskazówek co do sposobu i terminu wniesienia środka odwoławczego.

Zasada szybkości postępowania sądowoadministracyjnego

1) art. 45 Konstytucji: "Każdy ma prawo do ... rozpatrzenia sprawy bez nieuzadanionej zwłoki przez ... sąd";
2) art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności – "rozpatrzenie sprawy w rozsądnym terminie".
3) Art. 7 Ppsa – sąd adm. Powinien podejmować czynności zmierzające do szybkiego załątwienia sprawy i dążyć do jej rozstrzygnięcia na pierwszym posiedzeniu;
4) rozwinięcie zasady – m.in art. 139 (krótki ą termin na ewentualną publikację wyroku – 14 dni z jednorazowym przedłużeniem o 7 dni), art. 141 (14-dniowy termin na posrządzenie uzasadnienia wyroku);

Zasada jawności postępowania sądowoadministracyjnego

1) rozpoznawanie spraw odbywa się jawnie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (art. 10 Ppsa);
2) posiedzenia sądowe – co do zasady – są jawne, a sąd orzekający rozpoznaje sprawy na rozprawie (art. 90 & 1 Ppsa);
3) na posiedzenia jawne wstęp na salę sądową mają – poza stronami i osobami wezwanymi – tylko osoby pełnoletnie (art. 95);
4) posiedzenie przy drzwiach zamkniętych to wyjątek; może ono nastąpić z urzędu (m.in. Zagrożenie bezpieczeństwa państwa, możliwość ujawnienia okoliczności stanowiących informacje niejawne) albo na wniosek strony (m.in ochrona życia prywatnego strony, inny ważny interes prywatny) art. 96 Ppsa;

Zasada zawiązania sądu administracyjnego ustaleniami wyroku skazujacego co do popełnienia przestępstwa – art. 11 Ppsa

1) ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestepstwa wiążą sąd administracyjny
2) znaczenie ma wyłącznie wyrok prawomocny zkazujący
3) elementem wiążącym jest wyłącznie sentencja wyroku wydanego w postępowaniu karnym (ustalenia co do osoby sprawcy, co do strony podmiotowej i przedmiotowej przestępstwa, miejsca i czasu popełnienia); nie wiąże natomiast uzasanienie
4) istotą tej zasady jest dążenie do uniknięcia sprzecznych ustaleń poczynionych przez różne sądy w sferze odpowiedzialności karnej.

Zasada dyspozycyjności

1) skoro wniesienie skargi jest uprawnieniem skarżącego to jest prawem jest także możliwość cofnięcia skargi (art. 60 Ppsa);
2) oświadczenie to musi być jednak stanowcze i wyraźne; może być zgłoszone ustnie do protokołu rozprawy;
3) co do zasady – cofnięcie skargi wiąże sąd;
4) wyjątki od zasady; jeżeli cofnięcie zmierza do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności – sąd wówczas uzna cofnięcie skargi za niedopuczczalne;

Podmioty postępowania sądowoadministracyjnego

Kategorie podmiotów postępowania sądowoadministracyjnego:
1) sąd administracyjny
2) strony postępowania
3) uczesnicy postępowania (podmioty fakultatywne);
4) prokurator, RPO i RPD jak podmioty na prawach strony;

Sąd administracyjny

1) musi być właściwy w sprawie sądowoadministracyjnej – w przypadku stwierdzenia swojej niewłaściwości – przekaże sprawę właściwemu sądowi administracyjnemu w formie postanowienia (art. 59 Ppsa)l przekazanie wiąże sąd, któremu sprawę przekazano, z wyjątkiem NSA;
2) co do zasady – orzeka w składzie trzech sędziów (skład zawodowy) – art. 16 & 1 Ppsa; - wyjątek: skład jednoosobowy (na posiedzeniu niejawnym, prowadzenie postępowania mediacyjnego);
3) Ppsa reguluje problem wyłączenia sędziego: a) z mocy samej ustawy (art. 18) oraz b) na podstawie postanowienia sądu administracyjnego (art. 19-20, art. 22);

Strony postępowania sądowoadministracyjnego

1) ustawa wyróżnia dwie strony postępowania sądowoadministracyjnego:
- skarżący;
- organ, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi;
2) ze stronami wiąże się problem zdolności sądowej, procesowej i postulacyjnej;

Zdolność sądowa

1) to zdolność do występowania przed sądem jako strona postępowania;
2) zdolność sądową posiadają:
- osoby fizyczne
- osoby prawne
- państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej;
- inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, jeżeli przepisy prawa tak przyznają im zdolność administracyjnoprawną;
- organizacje społeczne, także w zakresie ich statutowej działalności w sprawach innych osób;

Zdolność procesowa
1) to zdolność do czynności w postępowaniu w sprawach sądowoadministracyjnych
2) zdolność procesową posiadają:
- osoby fizyczne posiadające pełną zdolnośc do czynności prawnych;
- osoby prawne (w każdym przypadku)
- organizacje społęczne
- jednostki organizacyjne posiadające zdolność sądową;

Ograniczenia i brak zdolności procesowej
1) osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolnośc procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, ktore może dokonywać samodzielnie.; prawo cywilne wskazuje tu zaś m.in na umowy powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach życia codziennego; rozporządzenie zarobkiem; czynności prawne dotyczące przedmiotó majątkowych oddanych jej do swobodnego użytku przez przedstawiciela ustawowego);
2) osoba fizyczna niemająca zdolności procesowej może podejmować czynności tylko przez swojego przedstawiciela ustawowego.

Zdolnośc postulacyjna
1) to zdolnośc do samodzielniego działania w postępowaniu, tj osobistego, a nie przez pełnomoncika procesowego, podejmowania czynności procesowych
2) brak tej zdolności może wynikać z przyczyn faktycznych (ułomnośc fizyczna osoby, nieznajomość języka urzędowego) lub prawnych (obowiązek ustanowienia pełnomocnika, np przymus adwokacko – radcowski w zakresie sporządzenia skargi kasacyjnej – art. 175 Ppsa oraz zażalenia na odrzucenie skargi kasacyjnej – art. 194 & 4 Ppsa);

Pełnomocnictwo w postepowaniu sądowoadministracyjnym

Krąg osób które mogą występować w charakterze pełnomocników:
1) adwokat lub radca prawny,
2) inny skarżący lub uczestnik postępowania
3) osoby najbliższe dla strony, czyli rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia
4) inne osoby, przewidziane w przepisach szczególnych (np. Doradca podatkowy, rzecznik patentowy, pracownik osoby prawnej)

Rodzaje pełnomocnictw

Trzy rodzaje pełnomocnictw:
1) Ogólne – do prowadzenia spraw przed sądami administracyjnymi
2) szczegółowe – do prowadzenia poszczególnych spraw
3) do niektórych tylko czynności w postępowaniu;

Wygaśnięcie pełnomocnictwa

1) z mocy ustawy: na skutek śmierci strony albo utraty przez nią zdolności sądowej, śmierci pełnomocnika bądź utraty przez niego zdolności procesowej albo zdolności bycia pełnomocnikiem;
2) z woli stron: na skutek wypowiedzenia (art. 42 Ppsa), tak przez mocodawcę, jak i pełnomocnika (obowiązek działania przez dwa tygodnie) bądź z woli obu stron;
3) ze względu na cofnięcie prawa pomocy (art. 249 Ppsa);

Uczestnicy postępowania sądowodaministracyjnego

Wyróżnić można dwie grupy uczestników postępowania sądowoadministracyjnego:
1) uczestnicy na prawach strony (art. 33 & 1 Ppsa) – Uzyskują taki status z mocy prawa z chwilą wszczęcia postępowania:
2) pozostali  uczestnicy postępowania (art. 33 & 2 Ppsa) – mogą uzyskać taki status po zgłoszeniu wniosku, jeżeli zostaną dopuszczeni przez sąd na mocy postanowienia, na akt odmowny służy zażalenie


Uczestnicy na prawach strony
1) brały  udział w postępowaniu administracyjnym
2) nie wniosły skargi do sądu
3) wynik postępowania sądowoadministracyjnego dotyczy ich interesu prawnego:
czyli np. Jedna ze stron postępowania adm. O spornych interesach, która nie wniosła skargi ze względu na korzystną treść decyzji admi.

Pozostali uczestnicy postępowania
1) Osoby, które nie brały udziału w postępowaniu adm. Jeżeli wynik tego postępowania dotyczy ich interesu prawnego
2) organizacje społęczne, działające w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy ich statutowe działalności

Pozycja prokuratora, RPO i RPD
1) podmioty te mogą wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu, czyli przystąpić do już toczącego się postępowania;
2) mają prawo do wniesienia skargi, skargi kasacyjnej, zażalenia oraz skargi o wznowienie postępowania;
3) przesłanką skorzystania z uprawnień jest wymóg: ochrony praworządności (prokurator), ochrony praw człowieka i obywatela (RPO), ochrony praw dziecka (RPD);
4) po skorzystaniu z uprawnienia uzyskują status podmiotu na prawach strony

Przesłanki dopuszczalności zaskarżenia
1) pojęcie: wszystkie warunki formalne wymagane przepisami prawa, od zainstnienia których zależy skuteczność załozenia skargi do sądu administracyjnego jako pisma procesowego:
2) skutki ich braku – co do zasady – odrzucenie skargi – art. 58 Ppsa – w formie postanowienia;
3) w pojęciu tym nie mieści się wymóg materialny w postaci posiadania legitymacji skargowej – jego brak skutkuje oddaleniem skargi, nie zaś jej odrzuceniem;

odrzucenie – nie dochodzi do stosunku procesowego
oddalenie – działanie prawidłowe, skarga wniosek pod względem zarzutu niedopuszczalne

Legitymacja skargowa – art. 50 Ppsa
1) każdemu kto ma w tym interes prawny
2) prokuratorowi
3) RPO, RPD
4) organizacji społecznej w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu adm.
5) Innemu podmiotowi, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi;

Klasyfikacja przesłanek formalnych

Przesłanki dopuszczalności zaskarżenia
1) Sensu largo – istnieje pod określonymi warunkami, możliwość ich konwalidacji (uzdrownienia)
2) Sendu stricto – nie dopuszczają konwalidacji

Przesłanki sensu largo
1) zachowanie ustawowego terminu do wniesienia skargi
2) wniesienie prawidłowej skargi jsao pisma procesowego lub jej uzupełnienie w terminie
3) wniesienie skargi przez podmiot mający zdolnośc sadową i zdolność procesową
4) uiszczenie wymaganego wpisu
5) zachowanie właściwego trybu wniesienia skargi

Przesłanki sensu stricto
1) istnienie drogi sądowoadministracyjnej – istnienie przedmiotu zaskarżenia
2) wyczerpanie środków zaskarżenia
3) brak zawisłości sprawy sądowoadministracyjnej lub jej prawomocnego rozstrzygnięcia

Termin do wniesienia skargi – art. 53 Ppsa (1-sensu largo)
1) zasadą jest termin 30-dniowy od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie
2) w pozostałych przypadkach – 30 dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a braku odpowiedzi – w terminie 60 dni od dnia wniesienia wezwania
3) dla prokuratora RPO i RPD: termin 6 miesiecy od dnia: doręczenia stronie rozstrzygnięcia , od wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności: termin ten nie dotyczy aktów prawa miejscowego
4) może być przywrócony: jeżeli strona nie dotrzymała go bez swojej winy, wymaga to uprawdopodobnienia.

Termin do wniesienia skargi – art. 53 Ppsa (2- sensu largo)
1) skarga powinna odpowiedać wymaganiom pisma procesowego (art.46 Ppsa), czyli zawierać oznaczenie sądu, stron, rodzaju pisma, podpis, wymienienie załączników;
2) ponadto powinna zawierać;
a) wskazanie przedmiotu zaskarżenia (decyzji, postanowienia, aktu, czynności)
b) oznaczenie organu, którego działania lub bezczynności skarga dotyczy,
c) określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego;
3) braki podlegają uzupełnieniu na wezwanie przewodniczącego w terminie 7 dni, pod rygorem odrzucenia skargi;

Zdolność sądowa i procesowa podmiotu skarżącego (3- sensu largo)
1) posiadanie wskazanych zdolności jest podstawowym warunkiem wniesienia skargi, lecz o charakterze względnym;
2) w tym przypadku sąd odrzuci skargę dopiero wówczas, gdy brak zdolności sądowej lub procesowej skarżącego, niedziałania przedstawiciela ustawowego lub brak w składzie organów jednostki skarżącej – nie zostanie uzupełniony (np podpisywanie skargi przez osobę nieuprawnioną do działania w imieniu skarżącego – osoby prawnej wymaga uprzedniego uzyskania oświadczenia tej osoby),

Uiszczenie wymaganego wpisu – art. 214 i 220 Ppsa (4 sensu largo)
1) do uiszczenia kosztów sądowych (czyli także wpisu) obowiązany jest ten kto wnosi pismo podleające opłacie (art. 214 Ppsa);
2) sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona opłata. W braku opłaty wzywa do jej uiszczenia w terminie 7 dni (art. 220 $ 1 Ppsa(
3) skarga, od której mimo wezwania nie uiszczono wpisu, podlega odrzuceniu;

Tryb wniesienia skargi – art. 54 Ppsa
1) Ppsa ustanopwiło pośredni tryb wniesienia skargi do sądu adm., czyli skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność zaskarżonol
2) organ przekazuje skargę sądowi wraz z aktami i odpowiedzią na skargę w terminie 30 dni od wniesienia;
3) organ ma prawo autokontroli własnego rozstrzygnięcia – może uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy;

Istnienie drogi sądowoadministracyjnej (1 sendu stricto)
1) skarga jest dopuszczalna tylko wówczas, gdy przedmiotem jest sprawa należąca do właściwości sądów administracyjnych
2) jeżeli sprawa należy do właściwości innego sądu administracyjnego, sąd, który stwierdzi swoją niewłaściwość, przekaże sprawę właściwemu sądowi adm. W formie postanowienia;

Wyczerpanie środków zaskarżenia – art. 52 Ppsa (2- sensu stricto)
1) skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia takich jak: zażalenie, odwołanie, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy;
2) skargę na inne akty lub czynności (art. 3& 2pkt 4 Ppsa) możnawnieść po wezwaniu na piśmie organu – w terminie 14 dni od dowiedzenia się lub możliwości dowiedzenia się przez skarżącego o wydaniu aktu – do usunięcia naruszenia prawa
3) w odniesieniu do innych aktów – konieczne jest wezwanie do usunięcia naruszenia prawa; nie stosuje się terminu 14-dniowego;

Brak zawisłości sprawy – art. 58 $ 1 pkt 4 Ppsa
1) nie jest dopuszczalne prowadzenie postępowania sądowoadministracyjnego w sprawie sądowoadministracyjnej, co do której postępowanie pozostaje w toku (konieczność tożsamości podmiotowej i przedmiotowej);
2) powyższy zakaz odnosi się także do sprawy juz prawomocnie osądzonej

Orzeczenia sądowe
1) jest to najistotniejsza czynność sądowa; może się ona odnosić do toku postepowania lub innych kwestii wpadkowych bądź do istoty sprawy sądowoadministracyjnej
2) rodzaje orzeczeń sądowych
a) wyroki
b) postanowienia
c) zarządzenia przewodniczącego i sądu (charakter prawny tych ostatnich jest sporny)

Orzeczenie sądowe
1) jest to najistotniejsza czynność sądowa; może się ona odnosić do toku postępowania lub innych kwestii wpadkowych bądź do istoty sprawy sądowoadministracyjnej;
2) rodzaje orzeczeń sądowych
a) wyroki
b) postanowienia
c) zarządzenia przewodniczącego i sądu (charakter prawny tych ostatnich jest sporny)

Wyrok a postanowienie
1) wyrok rozstrzyga sprawę co do istoty, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (np. Postanowienie NSA o rozstrzygnięciu sporu o właściwość)
2) postanowienie – co do zasady akt procesowy, wpadkowy, wydawany w przypadku, gdy ustawa nie przewiduje wydania wyroku

Wyrok – zasadnicze cechy
1) tyko wyrok ma formę solenną – tzn. Sąd wydaje go w imieniu RP
2) co do zasady – wydawany jest po przeprowadzeniu rozprawy;
3) jednynie prawomocnemu wyrokowi przysługuje powaga rzeczy osądzonej (art. 171 Ppsa);

Zasada niezwiązania sądu granicami skargi – art 134 Ppsa
1) sąd jest związany granicami sprawy sądowoadministracyjnej – "rozstrzyga w granicach danej sprawy" – nie może wkraczać w inną, nową sprawę;
2) sąd nie jest związany granicami skargi. Tzn. Ma prawo dokonać oceny zgodności z prawem przedmiotu zaskarżenia (np decyzji) także wówczas, gdy określany zarzut nie został w skardze podniesiony; nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz wskazaną podstawą prawną;

Zasada niezawiązania sądu granicami skargi – art. 134 Ppsa
1) sąd jest związany granicami sprawy sądowoadministracyjnej – "rozstrzga w granicach danej sprawy" – nie może wkraczać w inną, nową sprawę;
2) sąd nie jest związany granicami skargi, tznma prawo i jednocześnie obowiązek dokonać oceny zgodności z prawem przedmiotu zaskarżenia (np. Decyzji) także wówczas, gdy określony zarzut nie został w skardze podniesiony; nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz wskazaną podstawą prawną;

Zakaz reformationis in peius – art. 134 & 2 Ppsa
1) jest to zakaz (obowiązek) orzekania na niekorzyść skarżącego: "sąd nie może wydać orzeczenie na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności".
2) W tym zakresie wskazany zakaz wyłącza zasadę niezwiązania sądu granicami skargi
3) zakaz ogranicza w sposób bezpośredni możliwości orzecznicze sądu
4) w sytuacji stwierdzenia przez sąd innych wad niże skutkujących nieważnością aktu lub czynności – sąd nie może uchylić aktu, jeżeli w jego ocenie w ponownym postępowaniu przed organem adm. Mógłby zostać wydany akt mniej korzystny dla skarżącego; każdy przypadek wymaga jednak indywidualnej oceny;

Głębokość orzekania przez sąd administracyjny – art. 135 Ppsa
1) przy rozstrzyganiu sprawy sąd może zastosować środki w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy (np w odniesieniu do decyzji organu I instancji bądź w stosunku do decyzji zależnych; niejednoznacznie rozstrzygany jest problem możliwości ingerencji w tryb zwykły, gdy przedmiotem kontroli jest decyzja wydana w trybie nadzwyczajnym, nie jest natomiast możliwe badanie decyzji w przypadku, gdy przedmiotem skargi jest np. Postanowienie odmawiające przywrócenia terminu)
2) przesłanką takiej "głębokości orzekania" jest niezbędność dla końcowego załatwienia skargi, czyli gdy załątwienie sprawy byłoby niemożliwe bądź utrudnione;

Zasada bezpośredniości – art. 136 P.p.s.a.
1) wyrok może być wydany jedynie przez sędziów, przed którymi odbyła się rozprawa poprzedzająca bezpośrednio wydanie wyroku
2) jest to fragmenty zasady bezpośredniości – zwykle dotyczy ona postępowania dowodowego, lecz w postępowaniu sądowoadministracyjnym jest ono ograniczonel
3) naruszenie omawianej zasady oznacza, że skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa; zgodnie z art. 183 $ 2 pkt 4 P.p.s.a jest to podstawa stwierdzenia nieważności postępowania;

Narada i głosowanie – art. 137 Ppsa
1) Następuje po przeprowadzeniu niejawnej narady (przebieg narady i głosowanie są bewzględnie tajne, poza okolicznością zgłoszenia zdania odrębnego – votum separatum);
2) narada obejmuje: dyskusję, głosowanie nad orzeczeniem i zasadniczymi powodami rozstrzygnięcia oraz spisanie sentancji wyroku;

Technika głosowania nad orzeczeniem
1) głosy sędziów zbiera przewodniczący;
2) koleność głosowania; od najmłodszego stażem na stanowisku sędziego sądu administracyjnego, a ostatni głosuje przewodniczący; jeżeli jest wyznaczony jeżelu jest wyznaczony sprawozdawca – głosuje pierwszy;
3) wyrok zapada większością głosów;

Votum separatum (zdanie odrębne)
1) może go zgłosić – przy podpisywaniu sentancji – sędzia, który nie zgodził się z większością; vs może dotyczyć także samego uzasadnienia;
2) sędzie ten obowiązany jest je uzasadnić na piśmie przed podpisaniem uzasadnienia;
3) zgłoeszenie vs podaje się do wiadomości (fakt jego zgłoszenia), natomiast, gdy sędzia wyrazi na to zgodę – podaje się także nazwisko sędziego;
4) sentencje wyroku podpisuje cały skład.

Ogłoszenie wyroku
1) powinno nastąpić na posiedzeniu na którym zamknięto rozprawę;
2) dopuszczalne jest odroczenie ogłoszenia wyroku na czas do 14 dni (termin wyznacza sąd w spostanowieniu o odroczeniu), z możliwością przedłużenia tylko raz o 7 dni; odroczenie zawsze wymaga wydania postanowienia
3) ogłoszenie następuje na posiedzeniu jawnym, poprzez odczytanie sentencji i podanie ustnie zasadniczych powodów rozstrzygnięcia; w czasie ogłaszania wyroku wszyscy obezni – poza sądem – stają;
4) sąd jest związany wydanym wyrokiem od chwuli jego ogłoszenia, a jeżeli wyrok został wydany na posiedzeniu niejawnym – od podpisania sentencji wyroku.

Budowa wyroku
Wyrok składa się z trzech części
1) części wstępnej, tzw komparycji
2) właściwego roztrzygnięcia (tenor, formuła sentencji) wraz z elemetami dodatkowymi, np orzeczeniem, czy i w jakim zakresie zaskarżony akt lub czynności nie mogą być wykonane (art. 152 P.p.s.a.); orzeczeniem co do kosztów postępowania;
3) uzadadnienia

Dwie pierwsze częsci ustawa nazywa sentencją wyroku.

Część wstępna wyroku
obejmuje:
1) sygnaturę akt,
2) nagłówek "w imieniu RP"
3) oznaczenie sądu
4) wskazanie imion i nazwisk sędziów, protokolanta, prokuratora, jeśli brał udział,
5) datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku
6) oznaczenie skarżącego
7) oznaczenie przedmiotu zaskarżenia

Rozstrzygnięcie – tenor
1) obejmuje rozstrzygnięcie o żądaniu skarżącego oraz o innych kwestiach wynikających z przepisów;
2) jego treść zależy od zasadności skargi oraz przedmiotu zaskarżenia
3) w przypadku nieuwzględnienia skargi – treść rozstrzygnięcia brzmi: oddalić skargę – art. 151 Ppsa

Treść wyroku uwzględniającego skargę na decyzję lub postanowienie
Sąd:
1) uchyla decyzję lub postanowienie, jeżeli stwierdzi:
a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy;
może polegać bądź na błędnej jego wykładni, czyli błędnym pojmowaniu treści lub znaczenia określonego przepisu, bądź na niewłaściwym jego zastosowaniu, czyli podciagnięciu ustalonego stanu faktycznego pod hipotezę niewłaściwego przepisu (błąd w subsumpcji);
nie chodzi o każde naruszenie prawa, lecz tylko takie, które miało wpływ na wynik sprawy
b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (przesłanku wznownieniowe przewidziane w k.p.a. I OP).
c) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (poza podstawami wznowieniowymi oraz tymi, które prowadzą do nieważności), w szczególności bedą to naruszenia prawa dowodowego.
2) Stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 k.p.a lub w innych przepisach (np. W OP); nie ma tu potrzeby badania, czy wada miała wpływ na wynik sprawy;
3) stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, w przypadkach wystąpienia przyczyn określonych w przepisach k.p.a lub innych przepisach; jest to w szczególności problem przedawnienia oraz powstania nieodwracalnych skutków prawnych.

Treść wyroku w pozostałych przypadkach
1) uchylenie aktu lub stwierdzenie bezskuteczności czynności, a także uznanie uprawnienia lub obowiązlu – w odniesieniu do innych aktór lub czynności (art. 3& 2 pkt. 4, 4a Ppsa), w tym ostatnim przypadku można mówić o postaci orzeczenia marytorycznego
2) stwierdzenie nieważności – w całości lub w częsci – uchway lub aktu, o którym mowa w art. 3&w pkt 5 i 6 Ppsa
3) uchylenie aktu nadzoru nad j.s.t.
4) Zobowiązanie organu do wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności lub obowiązku wynikającego z przepisu prawa – w odniesieniu do bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania.

Uzasadnienie wyroku – art. 141 Ppsa
1) zasada: sporządza się go z urzędu w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia wyroku
2) gdy skargę oddalono – uzasadnienie sporządza się na wniosek strony zgłoszony w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyroku
3) uzasadnienie sporządza się w terminie 14 dni od dnia zgłoszenia wniosku:
4) odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku następuje postanowieniem wydanym na posiedzeniu niejawnym

Budowa uzasadnienia wyroku
Uzasadnienie powinno zawierać (art. 141 & 4)
1) zwięzłe przedstawienie stanud sprawy
2) zarzuty podniesione w skardze
3) stanowiska pozostałych stron
4) podstawę prawną rozstrzygnięcia
5) wyjaśnienie podstawy prawnej
6) wskazania co do dalszego postępowania – w przypadku ponownego rozpatrzenia sprawy
7) podpisy sędziów, którzy brali udział w wydawaniu wyroku; jeżeli którykolwiek z sędziów nie może podpisać – zaznacza się przyczynę braku (art. 143 Ppsa);

Doręczenie wyroku – art. 142 Ppsa
1) odpis wyroku z uzasadnieniem sporządzonym z urzędu doręcza się każdej stronie
2) gdy uzasadnienie sporządzono na wniosek strony, odpis wyroku z uzasadnieniem doręcza się tylko tej stronie, która złożyła wniosek;
3) stronie działającej bez adwokata lub rady prawnego, która na skutek pozbawienia wolności była nieobecna przy ogłoszeniu wyroku, sąd z urzędu w ciągu tygodnia od ogłoszenia wyroku doręcza odpis jego sentencji z pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia;

Rektyfikacja wyroku
Polega na:
a) sprostowaniu wyroku (niedokładności, błędy pisarskie, rachunkowe, inne oczywiste omyłki; - następuje w formie postanowienia sądu (jednoosobowo), na które służy zażalenie; nie jest ograniczone terminem, może nastąpić z urzędu, jak i na wniosek).,
b) uzupełnieniu wyroku (tylko na wniosek, zgłoszony w terminie 14 dni od doręczenia orzeczenia lub ogłoszenia; przedmiot uzupełniania: brak orzeczenia o całości skargi albo innego orzeczenia dodatkowego: - wymaga formy wyroku, chyba że dotyczy tylko kosztów, oddalenie wniosku o uzupełnienie następuje w formie postanowienia);
c) wyjaśnieniu wątpliwości co do jego treści ("treść" wyroku – to zarówno sentencja, jak i uzasadnienie; może nastąpić z urzędu, jak i na wniosek; nie jest ograniczone terminem; wymaga formy postanowienia, na które służy zażalenie);

Postanownienia sądu – art. 160-166 Ppsa
1) to orzeczenia zasadniczo procesowe:
2) mogą kończyć postępowanie w sprawie (np . O odrzuceniu skargi, o umorzeniu postępowania) lub nie wywoływać takiego skutku (np. Zawieszenie postępowania);
3) poza postanowieniami kończącymi postępowanie w sprawie nie mają charakteru stanowczego – mogą być uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności, nawet wówczas, gdy są zaskarżone bądź prawomocne:
4) wymagahą uzasadnienia i doręczenia tylko wówcza, gdy są zaskarżalne
5) stosuje się do nich odpowienio przepisy o wyrokach, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej:

Zarządzanie przewodniczącego – art. 167 Ppsa
1) stosuje się do nich odpowiednio przepisy o orzeczeniach; z tego względu uznawane są za orzeczenia, choć jest to sporne
2) przykłady zarządzeń przewodniczącego
a) o pozostawieniu pismia bez rozpoznania (art. 49 & 2 Ppsa),
b) o przedłużeniu z ważnej przyczyny terminu sądowego z urzędu lub na wniosek strony zgłoszony przed upływem terminu, a także o skróceniu terminu sądowego na wniosek strony (art. 84 Ppsa)l
c) w sprawie sprostowania protokołu (art. 103 Ppsa);

Prawomocność orzeczeń
1) prawomocność formalna: orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy – art. 168 Ppsa: prawomocnośc stwierdza – co do zasady WSA na wniosek strony, a gdy akta są w NSA to ten sąd:
2) prawomocność materialna: zwaiązane orzeczeniem określonych pomiotów: orzeczenie (ściśle: jego sentencja) wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz także inne sądy i inne organy państwowe, a również inne osoby w odrębnych przypadkach – art. 170 Ppsa; prawomocność ta gwarantuje spójnośc działania organów państwowych;

Środki odwoławcze od orzeczeń WSA
1) Pojęcie środków odwoławczych – instrumenty kontroli orzeczeń sądu, zwykle o charakterze suspensywnym (wstrzymującym wykonanie) i dewolutywnym (przenoszącym sprawe do wyższej instancji); oparte na zasadzie skargowości; zmierzające do uchylenia lub kasacji zaskarżonego orzeczenia
2) Do zwykłych środków odwoławczych, czyli służacych od orzeczeń nieprawomocnych należą: skarga kasacyjna i zażalenie.

Skarga kasacyjna
1) jest instrumentem ochrony tak interesu jednostkowego (skarżącego), jak i interesu publicznego (przyczynia się do jednolitości orzecznistwa, wpływa na rozwój prawa, na działania pracodawcy)
2) jest instrumenem realizacji zasady dwuinstancyjności, lecz rozumianej jako prawo zaskarżenia orzeczenia; nie prowadzi zaś do skutku ponownego całościowego rozpoznania sprawy sądowoadministracyjnej
3) oparta jest na konstrukcji gravemen – skarżący wyraża niezadowolenie lub pokrzywdzenie z orzeczenia, nie musi natomiast posiadać interesu prawnego (np. Gdt skargę wnosi organ administracyjny);

Przedmiot skargi kasacyjnej
Skarga kasacyjna służy na:
1) wyrok WSA (każdy co do zasady):
2) postanowienia WSA kończące postępowanie w sprawie (np. Postanowienie odrzucające skargę – art. 58 Ppsa, postanowienie o umorzeniu postępowania – art. 161 Ppsa, o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania – art 280 & 1 Ppsa)(, chyba że przepis stanowi inaczej (np . Na postanowienie o odrzucen iu skargi kasacyjnej  - tu służy zażalenie);

Nie ma znaczenia treść orzeczenia – skarga kasacyjna może być wniesniona od wyroku pozytywnego.

Legitymacja skargowo – kasacyjna
legitymację posiadają:
1. Strona postępowania (skarżący i organ) oraz uczestnik postępowania sądowoadministracyjnego – art. 12 Ppsa
2. Prokurator
3. Rzecznik Praw Obywatelskich
4. Rzecznik Praw Dziecka

Warunkiem koniecznym skutecznego wniesienia skargi jest uprzednie doręczenie tym podmiotom odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.

Podstawy skargi kasacyjnej – art. 174
1) to zarzuty, na podstawie których można jedynie skutecznie zaskarżyć orzeczenie sądu
2) Ppsa wprowadza tylko dwie podstawy skargi kasacyjnej
a) naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię [mylne rozumienie treści przepisu] lub niewłaściwe zastosowanie [błąd w subsumcji]; może tu także chodzić o niezastosowanie normy prawa materialnego;
b) naruszenie przepisów postępowania [sądowego], jeżeli uchybienie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy [niezbędny jest związek przyczynowy między uchybieniem w wynikiem].

Przymus adwokacko – radcowski w zakresie sporządzenia skargi
1) Ppsa wprowadza obowiązek profesjalnego sporządzenia skargi
2) przymus obejmuje tylko czynność sporządzenia skargi (napisanie jej i podpisanie), nie zaś jej wniesienia i udziału w postępowaniu kasacyjnym
3) podmioty uprawnione do sporządzenia skargi: adwokat, radca prawny (zasada); dodatkowo: sędzia, prokurator, notariusz, radca Prokuratorii Generalnej Skabu Państwa, prof., dr hab. Nauk prawn. (jako strony lub jej zastępcy), albo prokurator, RPO i RPD (jako podmioty ustawowe); w ograniczonym zakresie doradca podatkowy (sprawy obowiązków podatkowych i celnych – także ich egzekucji) i rzecznik patentowy (sprawyt własności przemysłowej).

Wymogi skargi kasacyjnej
1) skarga kasacyjna powinna spełniać dwie grupy wymagań a) formalne b) materialne
2) wymagania formalne: wymagania pisma procesowego w postępowaniu sądowym, tj. Oznaczenie sądu, stron, rodzaju pisma, osnowa wniosku lub oświadczenia, podpis, wskazanie załącnzików; podlegają uzupełnieniu
3) wymagania materialne: a) oznaczenie zaskarżonego orzeczenia i zakresu zaskarżenia (w całości, w częsci), b) przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie, c) wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenie z oznaczeniem zakresu: nie podlega sanacji (naprawie) – ich brak skutkuje niedopuszczalnością skargi

Tryb i termin wniesienia skargi kasacyjnej
1) tryb wniesienie: pośredni – skargę wnosi się do sądu, który wydał orzeczenie
2) termin wniesienia: 30 dni od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem; przepis szczególny może przewidywać termin krótszy, np 14 dniowy – ustawa o referendum lokalnym
3) Prokurator, RPO, RPD: jeżeli orzeczenia nie doręcza się stronie to podmioty mogą wystąpić w terminie 30 dni od dnia wydania orzeczenia o sporządzenie uzasadnienia i wnieść skargę w terminie 30 dni od dnia doreczenia odpisu orzecznictwa z usasadnieniem.

Wstępna kontrola skargi kasacyjnej
1) przeprowadza ją WSA
2) zakres kontroli a) zachowanie terminu do wniesienia skargi b) dopuszczalność skargi (zachowanie przymusu radcowsko – adwokackiego, legitymacja skargowa, dopuszczalność co do przedmiotu) c) zupełność skargi jako pisma procesowego d) spełnienie wymagań materialnych skargi
3) brak spełnienia powyższych warunków skutkuje odrzuceniem skargi na posiedzeniu nienajwym w formie postanowienia, na które służy zażalenia.

Odpowiedź na skargę kasacyjną
1) Może ją wnieśc strona, która nie wniosła skargi kasacyjnej
2) termin do wniesienia: 14 dni od doręczenia jej skargi kasacyjnej;
3) Po upływie tego terminu WSA niezwołocznie przedstawi skargę kasacyjną wraz z odpowiedzią i aktami sprawy NSA.

Ostateczna kontrola formalna skargi kasacyjnej
1) Przeprowadza ją NSA
2) Odrzuci on skargę kasacyjną, jeżeli uległa odrzuceniu przez WSA Albo zwróci ją sądowi w celu usunięcia dostrzeżonych braków (chorzi o braki uniemożliwiające nadanie jej prawdiłowego biegu, ale dopuszczalne do usunięcia)

Skład NSA i forma posiedzenia w postępowaniu kasacyjnym
1) Zasada: skład 3 sędziów; forma: rozprawa;
2) Wyjątki:
a) skargę na postanowienie – NSA może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym
b) gdy skargę oparto wyłącznie na podstawie (zarzucie) procesowym, strona skarżąca zrzekła się rozprawy, a pozostałe jej nie żądały – możliwa forma posiedzenia niejawnego.

Zasada związania NSA granicami skargi kasacyjnej
1) NSA rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej (zasada ????????????
2) ??????????????????????????


Podstawy nieważności postępowania (katalog zamknięty)
1) Niedopuszczalnośc drogi sądowej
2) Brak zdolności sądowej lub procesowej strony, braki w zakresie reprezentacji
3) Res iudicata lub zawisłość w tej samej sprawiedliwości
4) Sprzeczność składu orzekającego z przepisami prawa lub udział sędziego wyłączonego z mocy ustawy
5) Pozbawienie strony możliwości obony swych praw
6) WSA orzekła w sprawie należącej do właściwości NSA

Treść orzeczenia NSA
1) Oddalenie skargi kasacyjnej (nie jest ona usprawiedliwiona w zakresie podstaw albo orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu(
2) Uchylenie orzeczenia (w całości lub w częsci) i przekazuje sprawy do ponownego rozpoznania (w razie uwzględnienia skargi)
3) Uchylenie orzeczenia i rozpoznania skargi (gdy brak naruszeń procesowych a jedynie naruszono prawo materialne): sąd orzeka na podstawie stanu faktycznego przyjętego w zaskarżonym orzeczeniu
4) Uchylenie orzeczenia i odrzucenie skargi lub umorzenie postępowania (forma postanowienia) – gdy skarga uległa odrzuceniu albo postępowaniu umorzeniu przed WSA.

Przeczytać instytucje wznowienia!