Politechnika Świętokrzyska w Kielcach
Ćwiczenia laboratoryjne: Technik Wytwarzania II
Wykonał: Mariusz Suchania

Wiercenie – skrawanie materiału za pomocą narzędzia zwanego wiertłem, w wyniku którego otrzymujemy otwór o przekroju najczęściej kołowym. Przy zastosowaniu specjalnych wierteł metodą wiercenia wtórnego możliwe jest uzyskanie otworu wielokątnego (np. trójkątnego, czworokątnego). Wiercenie wykonywane jest z pomocą wiertarek stacjonarnych lub wiertarek przenośnych, najczęściej ręcznych. Wiercenie odbywa się jeżeli wiertło się obraca, a przedmiot obrabiany pozostaje nieruchomy lub gdy wiertło jest nieruchome, a przedmiot obrabiany obraca się np.: wiercenie na tokarce. Prędkość obrotowa i posuw zależą od średnicy wiertła oraz rodzaju obrabianego materiału

Rozwiercaniem nazywa się sposób obróbki skrawaniem narzędziami wieloostrzowymi, zwanymi rozwiertakami, polegający na powiększeniu średnicy otworu wywierconego, które ze względu na kształt części roboczej dzieli się na walcowe i stożkowe. W czasie obróbki rozwiertak wykonuje ruchy obrotowy i posuwowy wzdłuż osi obrotu. Celem rozwiercania jest uzyskanie otworu o żądanej dokładności i chropowatości powierzchni; nie dającej się uzyskać wiertłami. Rozwiercać można otwory walcowe i lekko stożkowe. Rozróżnia się rozwiercanie zgrubne (wykonywane po wierceniu) i rozwiercanie wykańczające, w wyniku którego otrzymuje się ostateczny wymiar otworu.

Pogłębianie jest to powiększanie na pewnej długości wykonywanego otworu w celu ścięcia ostrych krawędzi otworu lub wykonania wgłębiania na umieszczenie walcowego lub stożkowego łba wkręta lub nitu. Narzędzia do pogłębiania nazywają się pogłębiaczami. Bywają one stożkowe i czołowe. Pogłębiacze czołowe mają czop prowadzący o średnicy równej średnicy otworu w celu utrzymania współosiowości. Pogłębiaczem stożkowym nadaje się kąty wierzchołkowe 30°, 45°, 60°, 90° i 120°. Chwyty pogłębiaczy są takie same jak wierteł. Podczas pogłębiania należy zwrócić szczególną uwagę na wykonanie właściwej głębokości wgłębienia, tak żeby łeb śruby nie wystawał lub nie był położny zbyt nisko.

Narzędzia do obróbki otworów

Wiertła kręte

Wiertła kręte są narzędziami trzpieniowymi. Do najczęściej stosowanych należą wiertła kręte mające dwa ostrza robocze oraz dwa rowki służące do transportu materiału obrobionego w postaci wiórów. Wiertła te są prowadzone w otworze za pomocą dwóch łysinek rozmieszczonych śrubowo na walcowej części narzędzia

Wiertła piórkowe

Wiertła piórkowe należą do narzędzi specjalnych. Ich zastosowaniem jest obróbka otworów walcowych o niewielkiej głębokości, zwłaszcza w twardych materiałach, a w szczególności otworów o małych średnicach – od 0,05 do 0,3 mm

Wiertła do głębokich otworów – wiertło lufowe

Najpopularniejszym rodzajem wierteł do głębokich otworów jest wiertło lufowe. Wiertło lufowe przeznaczone jest do wiercenia otworów o głębokości (15 – 100 x d i więcej). Wiertło składa się z części roboczej wykonanej ze stali szybkotnącej lub węglika spiekanego, rury cienkościennej ze stali stopowej i chwytu ze stali niestopowej jakościowej. Praca wiertła może odbywać się sposób ciągły dzięki doprowadzeniu do strefy skrawania cieczy chłodząco – smarującej pod wysokim ciśnieniem, która oprócz chłodzenia pełni funkcję wypłukiwania wiórów z obszaru obróbki

Wiertła do głębokich otworów – wiertło działowe

Wiertło działowe pracuje z niewielkim posuwem ze względu na możliwość zakleszczenia w otworze w związku z tym wydajność obróbki jest bardzo niwielka. Stosuje się je do wykonywania otworów o średnicach poniżej 0,1 mm

Pogłębiacze

Pogłębiacze to narzędzia wieloostrzowe służące do obróbki powierzchni walcowych, czołowych i stożkowych po uprzednim wykonaniu otworu wstępnego.

Rozwiertaki

Rozwiertaki to narzędzia wieloostrzowe, przeznaczone do dokładnej obróbki wstępnie wykonanych otworów.

Nawiertaki

Nawiertaki są narzędziami dwuostrzowymi, monolitycznymi, wykonanymi najczęściej ze stali szybkotnącej. Dla oszczędności materiału wykonuje się je jako dwustronne. W części roboczej, poza częścią walcową, jest część przejściowa stożkowa bądź kształtowa (zależnie od kształtu nakiełka). Kąt części stożkowej zależy od odmiany nakiełka i wynosi 60, 75, 90 i 120°. Nawiertakami w zależności od kształtu części roboczej możemy wykonać trzy typy nakiełków: zwykły, chroniony i promieniowy.

Rozróżniamy dwa sposoby wiercenia:

• Wiercenie na wiertarkach;
• Wiercenie na tokarkach;

Budowa wiertaki stołowej:

Wiertarka kadłubowa: 1 — stół, 2 — wrzeciono, 3 — wrzeciennik, 4 — silnik, 5 kolumna

Wiertarki dzieli się na pionowe i poziome.
Wiertarka pionowa składa się z wrzeciona, dźwigni dwu stronnej, służącej do
przesuwania wrzeciona wzdłuż osi, i stołu nastawnego za pomocą pokrętła. Element zamocowuje się na stole śrubą zaciskową.
W wiertarkach poziomych wrzeciona przesuwają się w suportach poziomych. Stół wiertarki poziomej może być nastawny w kierunku poziomy lub pionowym.
Wiertarki pionowe odznaczają się lepszymi parametrami technicznymi niż wiertarki poziome:
- zapewniają lepszą widoczność w czasie wiercenia
- lepsze jest nich przyleganie wierconego elementu do stołu
- czas obróbki w wiertarce pniowej jest krótszy niż w wiertarce poziomej
- obsługa wiertarki pionowej jest wygodniejsza