読めば分かる

 

 

To już czwarta odsłona kącika a ciągle tylko o gramatyce. Przed nami jeszcze kilka ważnych rzeczy, które trzeba poznać, aby moc w miarę swobodnie tworzyć dowolne zdania. Dziś w związku z tym będzie o konstrukcjach warunkowych „jeśli coś.... to coś” oraz następstwie czynności. Jest to kolejne zagadnienie, które wato poznać i dobrze opanować. Na pewno spotkacie się z tymi konstrukcjami dość często.

Istnieją cztery konstrukcje gramatyczne, które są związane z omawianym tematem. Przedstawię i opisze wszystkie cztery i podam po kilka przykładów zdań.

Pierwsza konstrukcja o której będzie mowa to たら. Można uznać, że jest to standardowe „jeżeli”. Odnosi się ono do zwykłych zdań warunkowych, jak np. „jeśli będę mieć ochotę to przyjdę”, „jeśli go spotkam to mu o tym powiem” itd. itp.

Struktura zdania wygląda tak:

 

warunek+たら+następstwo czynności

たら możemy łączyć z czasownikiem, rzeczownikiem jak i przymiotnikiem. Sposób odmiany wygląda tak:

czasownik w czasie przeszłym +ら

rzeczownik/ na-przymiotnik +だったら

przymiotnik w czasie przeszłym + ら

 

To, że w konstrukcji w pewien sposób używamy czasu przeszłego wcale nie oznacza, że chodzi o coś, co już się wydarzyło. O czasie całego zdania decyduje tak jak zawsze jego końcówka a nie środkowy człon.

 

Oto kilka przykładów:

ひまだったら公 園に行く(Jak będę mieć wolny czas to pójdę do parku)

ね、元気だったら、 明日どこか行きましょうか (Słuchaj, skoro dobrze się czujesz to może pójdziemy gdzieś jutro?)

気分が悪くなったらい しゃをすぐよんでください (Jeśli się źle poczujesz to wezwij szybko lekarza)

まりこさんに会ったら、 れんらくしてください (Jeśli spotkasz Mariko to daj mi znać)

 

Forma warunkowa jest też stosowana w prostych sugestiach, radach w języku potocznym.

先生に聞いたらどう？ (a może spytasz się nauczyciela)

あそこに行ったら？ (a może tam pójdziesz?)

 

Trzeba mieć cały czas na uwadze by nie tłumaczyć tej konstrukcji bezpośrednio na polskie „jeśli”. たら jest bowiem również warunkiem czasowym który uzależnia czynność od danego momentu w czasie czy też czasu wykonania danej akcji. Jest to szczególnie ważne w przypadku czasu przeszłego. Czyż zdanie „jeśli przyszedłem do domu, nikogo już nie było” nie brzmi dziwnie? ;)

兄さんが来たらそれをなおしてくれる。 (kiedy brat przyjdzie to to naprawi)

Użycie konstrukcji warunkowej w czasie przeszłym może również wskazywać na zaskoczenie związane z zastanym stanem (np. w domu miała być cała rodzina a okazuje się, że są pustki)

家に帰ったらもう誰もいな かった (kiedy przyszedłem do domu nie było już nikogo)

W tym wypadku mamy następstwo czynności. Opisowo można, powiedzieć, że „wpierw wróciłem do domu, a jak już w nim byłem to okazało się, że nie ma tam nikogo, a to mnie zdziwiło”.

 

 

Konstrukcja numer dwa to ば. Jest to konstrukcja bardzo podobna do poprzedniej. Rożni się trochę co do tego która cześć zdania mocniej wyróżnia, lecz na chwile obecna można to pominąć. Generalnie główna różnica miedzy たら oraz  ば to to, ze ば stosujemy najczęściej do czasowników oraz i-przymiotników （co nie znaczy, że nie da się do reszty).

Struktura zdania jest prawie identyczna jak uprzednio:

warunek+ば+następstwo czynności

Dla czasowników I grupy: czasownik w czwartej bazie+ば

Czasowniki II grupy: odcinamy る i dodajemy れば

Dla i-czasowników w miejsce końcowego い wstawiamy ければ

 

Bez większych problemów możemy przekształcić poprzednie przykłady by użyć je z tą konstrukcją:

気分が悪くなればいしゃをすぐよんでください (jeśli się źle poczujesz to wezwij szybko lekarza)

まりこさんに会えば、 れんらくしてください (jeśli spotkasz Mariko to daj mi znać)

きょうかしょを読めばぜ んぶ分かるよ (jak przeczytasz podręcznik to wszystko zrozumiesz)

 

Tak jak wcześniej, możemy stosować tą konstrukcje w języku potocznym:

先生に聞けばどう？ (a może spytasz się nauczyciela)

あそこに行けば？ (a może tam pójdziesz?)

 

 

Trzecią konstrukcją warunkową jest: と. W tym wypadku jednak nie chodzi o partykułę.

Konstrukcja ta w odróżnieniu od poprzednich mówi o rzeczach które wydarzą się na pewno. Może to być zarówno naturalna konsekwencja typu „Jak włączysz żarówkę to będzie jasno”, albo tez pośrednia konsekwencja akcji np. :”jeśli będziesz dużo jeść to przytyjesz”. Forma ta jest również używana w zdaniach gdzie akcja nie ma związku przyczynowego ze zdarzeniem, innymi słowy zdarzenie zachodzi niezależnie od akcji. Dobrym przykładem jest: „jeśli jesteś uczniem to możesz kupić bilet szkolny.” Jeśli jednak Ty nie jesteś uczniem to nie oznacza to, ze sprzedaż biletów szkolnych zostaje wstrzymana na całym świecie.

Schemat zdania wygląda tak jak w poprzednich konstrukcjach.

 

W przypadku czasowników i i-przymiotników と stawiamy bezpośrednio za formą czasownikową.

Dla rzeczowników oraz na-przymiotników używamy だと

Np.

まどを開くときれいなながめ が目の前で見えました。(Gdy otworzyłem okno zobaczyłem przed sobą piękny widok) (jednakże, gdybym nie otworzył okna to piękny widok i tak by tam był)

電気を消すと暗くなる (gdy zgasisz światło zrobi się ciemno)

Ze względu na brak warunku wynikania zdarzenia z akcji, konstrukcja ta jest często stosowana np. przy udzielaniu informacji o tym gdzie jak dojść.

右に曲がるととしょかんがあ ります(gdy skręcisz w lewo będzie biblioteka)

 

Ostatnia forma jest なら. Forma ta stosowana jest do wyrażenia opinii mówcy. Nie jest to może forma warunkowa w pełnym tego słowa znaczeniu, jednakże myślę, ze można ją podpiąć pod ten temat. Ponieważ forma ta wyraża opinię, to można ją tłumaczyć również jako „skoro”. Np. „skoro Ci się podoba to kup to”.

Schemat zdania znów pozostaje bez zmian.

なら dokładamy bezpośrednio do czasownika w formie słownikowej. Podobnie jest z przymiotnikiem i czasownikiem.

 

君ならできるんだ (Ty na pewno sobie poradzisz) (dosłownie: skoro to ty to sobie poradzisz/ jeśli to ty to sobie poradzisz)

たけしならあそこにいる。(Takeshi jest tam) (dosłownie: skoro chodzi o Takeshiego to jest tam)

行くなら気をつけてね (skoro idziesz to uważaj na siebie)

車がほしいなら、自分の金で買ってよ (jeśli chcesz mieć samochód to kup go za swoje własne pieniądze)

 

W taki oto sposób przebrnęliśmy przez kolejne zagadnienia. Już niedługo kolejna porcja gramatyki