Dzięki biochemii możemy dowiedzieć się wielu bardzo ważnych informacji o substancjach, które odgrywają istotne znaczenie dla wszystkich organizmów żywych. Każdy organizm zawiera w sobie takie małe laboratorium w którym nieustannie zachodzą reakcje biochemiczne, takie jak: osmoza, utlenianie, hydroliza, zobojętnianie, redukcja, rozpuszczanie, itp.

W organizmie człowieka występują soki trawienne. Proces trawienia pokarmów rozpoczyna się już w jamie ustnej. Tam wydzielana jest ślina (około 1 litra w ciągu doby). Ślinę wydzielają ślinianki i gruczoły, które są ulokowane na języku. Ślina charakteryzuje się kwaśnym odczynem. Ma lekko kwaśny odczyn. W skład śliny wchodzą następujące jony nieorganiczne: Ca²⁺, Cl-, Na⁺, K⁺, HCO₃-, H₂PO₄- . W skład śliny wchodzą także związki organiczne takie jak: glukoza, mocznik, kwas moczowy, aminokwasy, cholesterol, kreatynina oraz białka m.in. albuminy, globuliny, fosfatazy, amylaza ślinowa, dehydrogenaza mleczanowa. Kamień nazębny powstaje, gdy odczyń jamy ustnej zmienia się na zasadowy. Podstawowym składnikiem wchodzącym w skład kamienia nazębnego jest fosforan wapnia.

Sposoby wykrywanie składników nieorganicznych występujących w ślinie

Do około 10cm³ śliny małymi kroplami dodajemy 0,1M kwas do momentu aż zauważymy zmętnienie. Następnie roztwór podgrzewamy i przesączamy. W powstałym przesączu wykrywamy: chlorki, siarczany, fosforany, wapń, rodanki.

Mucyny możemy wytrącają działając na ślinę roztworem kwasu octowego. Powstaje osad w postaci kłaczków.

Działając na ślinę kwasem sulfosalicylowym możemy wytrącić albuminy oraz globuliny.

Badanie moczu wykonuje się w większości badań analitycznych. To podstawowe oznaczenia wykonywane w laboratorium klinicznym. Mocz produkowany jest w nerkach i w jego składzie odnajdziemy większość ostatecznych produktów przemiany materii. Podczas przepływania moczu przez kanaliki nerkowe mamy do czynienia z kilkoma fizyko-chemicznymi oraz biologicznymi procesami. wchłaniania zwrotnego oraz wydzielania składników wchodzących w skład moczu ostatecznego. W ciągu doby człowiek produkuje 1,5-2 litrów moczu ostatecznego. Podstawowe właściwości fizyczne opisujące mocz to: barwa, transparentność, zapach, ciężar właściwy oraz odczyn.

W normalnych warunkach zdrowy człowiek wydala wraz z moczem 60-80% przyjmowanych płynów. Dlatego też całkowita ilość wydalanego moczu nie może być dobrym wskaźnikiem prawidłowej pracy nerek. Musimy brać pod uwagę współczynnik wodny. Współczynnik ten określa stosunek ilości wydalanego moczu do ilości przyjętych płynów.

Prawidłowa barwa moczu to jasnożółta (słomkowa). Barwa jest uzależniona od urochromu i urobiliny. "Zdrowy" mocz jest przejrzysty o lekko kwaśnym odczynie- pH 5,6-6,5. Mocz charakteryzuje się nieprzyjemnym zapachem. Zapach ten może się zmienić po niektórych warzywach lub lekach takich jak: witamina B1, mentol.

Aby białko uległo termicznej denaturacji, to niedużą ilość moczu musimy ogrzać nad palnikiem. W wyniku ogrzewania ciecz zaczyna mętnieć. Dzieje się tak dlatego, że w moczu obecne są fosforany. Osad rozpuścimy dodając 70% kwas octowy. Jeżeli w skład osadu wchodzą białka, to w wyniku dodania kwasu wytrącają się kłaczki.

Białko możemy także wykryć działając kwasem sulfosalicylowym. Jest doskonała metoda wykrywająca białko już przy stężeniu białka 15mg/l.

Do około 2cm³ próbki dodajemy powoli 20% kwas sulfosalicylowy. Następnie potrząsamy i na jakiś czas odstawiamy. To ile osadu się wytrąciło jest uzależnione od ilości białka. W ten sposób jesteśmy w stanie wykryć nawet niewielkie ilości białka.

Inną metodą jest tzw. odczyn Hellera. Do 1ml stęż. kwasu azotowego umieszczonego w probówce mocz. Powstaje biały pierścień białka po denaturacji.

Próba Benedicta zaliczana jest do najbardziej czułych metod wykrywających cukry. Do 5cm³ odczynnika Benedicta należy dodać około 10 kropli moczu, Następnie mieszamy i wstawiamy do gorącej wody na krótki okres. Później oziębiamy próbkę pod zimna wodą. Jeżeli cukier występuje w moczu to mamy do czynienia z żółtym, pomarańczowym lub czerwonym osadem. Barwa zielona bez osadu- 1-3 g/l, barwa zielona z osadem- 5 g/l, barwa żółtozielona- 10 g/l, barwa pomarańczowa z osadem 15g/l, barwa czerwona z osadem 20 g/l i więcej.

Próba mureksydowa jest wykorzystywana do oznaczania kwasu moczowego (puryna). Mocz musi być odparowany do sucha. Do pozostałości dodajemy

6M kwas azotowy. Następnie znowu odparowujemy i powstaje osad koloru czerwonego, który po dodaniu niewielkich ilości amoniaku zmienia kolor na fioletowy.

Metoda Bogomołowa polega na wykrywaniu urobiliny

Metoda Gmelina polega na wykrywaniu barwników żółciowych.