7. Tranzycja – nowa kategoria w poradnictwie (N. Schlossberg) Rodzaje. Czynniki warunkujące przebieg tranzycji. Możliwości praktycznego zastosowania idei N. Schlossberg. Formy pomocy dla osób w tranzycji na różnych etapach życia.
Metodologia analizy tranzycji wg N. Schlossberg została opracowana, aby stworzyć metody skutecznej pomocy. Podstawowa myśl tej metodologii jest taka, że zachowania jednostki, w szczególności w wieku dorosłym, łatwiej wyjaśnić na podstawie istotnych zdarzeń z jej życia (które mogą wynikać z przyczyn społecznych) niż na podstawie jej chronologicznego wieku.
Uważa ona, że każde zdarzenie, które przez sam fakt swego zaistnienia lub niezaistnienia przekształca w sposób znaczący codzienne życie jednostki – stanowi to tranzycję.
Przykłady: wstąpienie na uni, rozwód, choroba, propozycja pracy.
Każde zdarzenie mające wpływ pozytywny lub negatywny na osobę. Ważne jest, że jest to tranzycja, tylko jeśli osoba odczuwa to zdarzenie.
N. Schlossberg wyróżnia też 3 fazy tranzycji: fazę wejściową, przebiegu i wyjściową. Pierwsza z nich wiąże się z niepokojem oraz wyobrażeniami człowieka. Później następuje włączenie tranzycji do naszego życia.
3 rodzaje tranzycji:
Antycypowane- np. dla ucznia ostatniej klasy LO będzie to zdanie matury,
Nieprzewidziane – niespodziewane zwolnienie
Niezaistniałe – niezdanie matury, kiedy myślało się, że poszła dobrze,
Źródła tranzycji:
Zdarzenia osobiste (niezdanie egzaminu)
Pośrednie (niezdanie egzaminu przez kogoś, z kim chcieliśmy założyć biznes)
„wynikające” ze zdarzenia” (utrata posady przez ojca przyjaciółki i wyjazd jej rodziny z miasta)
„odłożenie na czas późniejszy” (zdarzenie może jeszcze zaistnieć)
Współczesne poradnictwo kariery stawia sobie za cel pomoc w pokonywaniu tranzycji, dlatego też wypracowało strategie pomagania w tych szczególnych sytuacjach. Istotny wkład ma w tej dziedzinie N. Schlossberg, która przeprowadziła swoją analizę zjawiska tranzycji, aby stworzyć model skutecznej pomocy. Jej zdaniem „sposób, w jaki jednostka stawia czoło tranzycji, jest określony przez cztery kategorie czynników: sytuacja, ja, wsparcie, strategie (cztery S)” Z jednej strony chodzi o obraz tej tranzycji, stworzony przez jednostkę, z drugiej o jej własną ocenę możliwości poradzenia sobie z nią
Autorka wymienia 4 czynników, które jej zdaniem należy wziąć pod uwagę badając określoną sytuację. Są to:
Sytuacja – rozpatrując ją trzeba się zastanowić jakie zdarzenie wywołało tranzycję, jej bezpośrednia przyczyna, moment, w którym się ona zdarzyła – dobrym czy złym, czy jednostka uważa, że jest w stanie weryfikować niektóre aspekty owej tranzycji, czy to przejście niesie za sobą modyfikacje ról, czy jest ona trwała, pewna, krótka, czy jednostka doświadczyła wcześniej podobnych zmian, czy istnieją inne źródła stresu, które w danej chwili wpływają na jednostkę oraz jakie ona sama ma wyobrażenie odnośnie źródła danej tranzycji.
ja – rozpatrując ten czynnik powinno się brać pod uwagę dwa rodzaje cech: osobiste i społeczne oraz zasoby psychiczne.
wsparcie - które można zdefiniować jako pomoc zapewnianą jednostce przez kogoś innego
strategie: mające na celu kontrolę sytuacji, kontrolujące znaczenie problemu oraz strategie, które służą opanowaniu stresu.
Formy pomocy dla osób w tranzycji na różnych etapach życia
Tego nie wiem, bo nie było mnie wtedy na ćwiczeniach;/