ORGANIZACJA SYSTEMU RM W POLSCE:

1. Koordynacja - CPR – Centrum Powiadamiania Ratunkowego (lub WCZK w razie wypadku przewyższającego możliwości lokalnych sił),

2. Zintegrowane Stanowisko Dyspozytorskie (ZSD) – dyspozytor medyczny + strażak w jednym miejscu,

3. Szpitalne Oddziały Ratunkowe (SOR) – opieka 24/7 nad osobami w NSZŻ,

4. Zespoły Ratownictwa Medycznego - działanie w warunkach przedszpitalnych,

5. Szpitale – publiczne i niepubliczne ZOZ – jednostka współpracująca z systemem RM,

6. Lotniczy zespół HEMS wyposażony w śmigłowiec,

7. Inne – służby uprawnione (PSP, MON), przeszkolone (kwalifikowana pierwsza pomoc).

Zintegrowany system RM:

1. faza przedszpitalna:

- pierwsza pomoc,

- pomoc kwalifikowana.

b) faza szpitalna:

- SOR ,

- leczenie specjalistyczne, operacyjne.

Zintegrowane RM:

1. CPR = faza szpitalna + przedszpitalna,

2. Personel ambulansu P i S oraz SOR-u:

- wspólna praca,

- jednakowe działanie, myślenie, wyszkolenie.

ŁAŃCUCH PRZEŻYCIA (działania prowadzone do ratowania osoby w NZK):

1. Wczesne rozpoznanie sytuacji ZŻ i wezwanie służb ratowniczych (112, 999) wczesna i skuteczna reakcja (ok. 30 sekund).

2. Wczesna RKO (BLS) – wykonywana przez świadków zdarzenia może podwoić szanse przeżycia osób w NZK.

3. Wczesna defibrylacja (AED) – BLS + AED w czasie 3-5 minut od utraty przytomności może zwiększyć częstość przeżycia 49-75%. Kolejna minuta opóźnienia to szanse o 10% mniejsze.

4. Wczesne podjęcie zaawansowanych zabiegów resuscytacyjnych (ALS) przez służby medyczne i opieka poresuscytacyjna (8-20 min od momentu wezwania, 30-40 min w szpitalu, 1h od momentu NSZŻ.

ZŁOTA GODZINA RATOWNICZA – czas graniczny od urazu do wprowadzenia interwencji ratujących życie.

Cele i zadania Ratownika Medycznego:

- ratowanie życia ludzi w NSZŻ,

- bezpieczeństwo własne i poszkodowanych,

- zmniejszanie skutków wypadków masowych,

- rozpoznanie stanu zagrożenia życia,

- podejmowanie działań ratowniczych,

- przygotowanie do transportu i opieka nad poszkodowanym (wsparcie psychiczne),

- organizacja zajęć z PP, MZR podnoszenie kwalifikacji.

ETAPY AKCJI RATUNKOWEJ: Utrzymanie stanu gotowości – psychiczne i fizyczne przygotowanie zespołu do pracy, właściwa odzież, kompetentny zespół, znajomość procedur, doskonalenie się, kontrola działania sprzętu, uzupełnianie wyposażenia, kontrola ambulansu, utrzymywanie sprawności. Uruchomienie Systemu Ratownictwa Medycznego przez dyspozytora CPR. Dojazd na miejsce zdarzenia (zapięte pasy, ochrona osobista, przygotowanie, podział zadań). Działania na miejscu zdarzenia (czas 10 minut/ 5 minut u dzieci) już po przyjęciu zlecenia wyjazdu. Ocena miejsca zdarzenia, bezpieczeństwo własne i poszkodowanych, wstępna segregacja( niezbędny sprzęt, dodatkowe siły i środki), mechanizm urazu (uraz miejscowy czy uogólniony; prędkość uderzenia, kinetyka i rozmiar ciała, zniszczenie pojazdu, stan trzeźwości; uraz tępy czy przenikający; ocena stanu poszkodowanego - niezbędne zabiegi, decyzja o transporcie) – sprawdzenie czy silnik jest wyłączony itd.; zmiana rękawic przy zmianie poszkodowanego, bezpieczny parking karetki, sprawdzenie czy są świadkowie i inne służby, ustalenie liczby poszkodowanych, w razie większej liczby poszkodowanych wdrażanie w procedury postępowania przy wypadkach masowych, w razie braku świadków (przy osobie nieprzytomnej) sprawdzenie terenu. Transport do SORu – kontynuacja oceny stanu, wkłucie dożylne, płyny, leki, monitowanie stanu, powiadomienie szpitala. Powrót do bazy i przywrócenie stanu gotowości. STREFY BEZPIECZEŃSTWA W REJONIE KATASTROFY: Strefa zniszczenia - obszar objęty katastrofą, ewakuacja poza strefę. Strefa potencjalnie niebezpieczna – nieznaczne zniszczenie, potencjalne zagrożenie dla służb ratowniczych, Strefa bezpieczna – bez zniszczeń, miejsce działania służb ratowniczych. FAZY POSTĘPOWANIA PRZY WYPADKACH MASOWYCH I KATASTROFACH (wszystkie służby rat.): Faza wstępna – rozpoznanie zagrożenia, powiadomienie służb, poszkodowani zdani na siebie, Faza konsolidacji – od momentu pojawienia się służb, wspólne działanie, mobilizacja, ocena zdarzenia, Segregacja, leczenie. Faza usuwania skutków – leczenie specjalistyczne, naprawa zniszczeń. Faza odległa – likwidacja skutków zdrowotnych, społecznych; analiza pracy służb.

SEGREGACJA POSZKODOWANYCH – badanie i klasyfikacja z zależności od priorytetu leczenia i ewakuacji, procedura medyczna warunkująca uznanie zdarzenia za masowe, pozwala właściwie wykorzystać ograniczone możliwości służb ratowniczych, trwa przez cały okres działań ratunkowych. Celem segregacji jest identyfikacja osób wymagających natychmiastowej pomocy i transportu, identyfikacja osób, które może uratować tylko natychmiastowy zabieg chirurgiczny; zapewnienie przeżycia i leczenia jak największej liczbie osób. Segregacja wstępna – szybka ocena sytuacji poszkodowanego przy minimalnym badaniu i interwencji ze strony RM (czas 30 sekund!). Priorytet terapeutyczny oznacza się kodem barwnym: Czerwony – stan ciężki, wymagana pomoc natychmiastowa (do 5 minut), osoby nieprzytomne, we wstrząsie, stan astmatyczny, OCW, kobiety w ciąży, oparzenie dróg oddechowych, niestabilna klatka piersiowa, uraz kręgosłupa z porażeniem, mnogie i wielomiejscowe złamania kości długich, oddech poniżej 10/min lub powyżej 29/min , krwotoki z tętnic dolnych, górnych. Żółty – stan ciężki i stabilny, uraz kręgosłupa bez porażenia, przytomni z urazem głowy, splątani, z izolowanym złamaniem kości obu kończyn górnych / podudzia, dzieci do lat 6. Zielony – stan lekki, osoby samodzielnie się poruszają, oparzenia do 10% powierzchni I i II stopnia z wyjątkiem twarzy i krocza; lub bez obrażeń. Czarny – osoby zmarłe lub w agonii, którym nie można pomóc. Oznakowuje lekarz, ratownik daje kolor żółty. Segregacja medyczna: - wstępna ocena stanu, - kategoryzacja (diagnoza wstępna), - oznakowanie, - transport do PMPK. Wykonuje lekarz specjalista MR, chirurg, wykorzystuje karty segregacji, identyfikuje przez nadanie numeru, przy wejściu do PMPK. ORGANIZACJA PMPK: 1-2 wejścia, 1-2 punkty przyjęć i segregacji, 4 strefy – obszar leczenia dla 25 osób. ZASADY EWAKUACJI: - kontrola tempa (aby nie przeciążyć szpitali), - stabilizacja funkcji życiowych u poszkodowanego ewakuowanego, - poinformowanie szpitala i jego przygotowanie na przyjęcie poszkodowanego, - kontrola przepływu – ruch w jednym kierunku.

EWAKUACJA – przemieszczenie poszkodowanego. 1. Ewakuacja natychmiastowa: a) wskazanie (czy miejsce jest zagrożone pożarem, wybuchem; przymusowa pozycja poszkodowanego utrudniająca oddychanie lub prowadzenie RKO), b) osoba uprawniona – świadkowie zdarzenia, przeszkoleni ratownicy, strażacy itd., c) metoda ewakuacji – bezprzyrządowa (chwyt Raudkego z unieruchomieniem głowy, na pętli z koca, twarde podłoże), d) zasady ewakuacji – szybka ocena miejsca, liczby poszkodowanych, ocena możliwości ewakuacji, wykorzystanie innych, ewakuacja w bezpieczne miejsce, pozycja płaska dla osób z obrażeniami lub boczna ustalona dla nieprzytomnych bez urazów, stała stabilizacja głowy i drożności dróg przez 1os. podczas RKO, okrycie, reakcje na zmiany, przekaz informacji służbom ratowniczym. 2. Ewakuacja medyczna: wskazanie – mechanizm urazu poszkodowanego (sugeruje obrażenia kręgosłupa, miednicy, nieprzytomny, brak świadków; niebezpieczeństwo miejsca np. na ulicy, idt.) osoby uprawnione: - strażacy – zdarzenie ma miejsce w strefie zagrożenia (brak służb rat.) a poszkodowany w stanie ZŻ – potrzebna pomoc zespołu medycznego, - personel medyczny – poszkodowany w ewakuacji, metody ewakuacji: - pacjent bezurazowy – przy użyciu sprzętu: nosze, deska, płachta, nosze transportowe, krzesełko, koc, - pacjent urazowy – deska Pedi-Pac, nosze ortopedyczne ze stabilizacją głowy, materac próżniowy, kołnierz szyjny, kamizelka KED Kendrick. zasady ewakuacji: - ustalić kolejność ewakuacji i sposób dotarcia do poszkodowanego wspólnie z PSP, - dokonać oceny stanu, wykonać niezbędne działania rat. przed ewakuacją, - zastosować najbezpieczniejszą metodę ewakuacji, - pacjentów urazowych przenosić traumatycznie (2-5 ratowników), - kobiety w ciąży z urazem układać na desce ortopedycznej pod kątem 15-30° w lewo, - dzieci układać na sprzęcie dostosowanym do wzrostu, - prawidłowo umocować pasy podtrzymujące.