80. Proszę wyjaśnić pojęcie dyplomacji publicznej i jej rolę we współczesnych stosunkach

międzynarodowych.

Głównie na podstawie książek Beaty Ociepki „Dyplomacja publiczna” i Josepha S. Nye’a „Soft Power”

1. Pojęcie ‘dyplomacji publicznej’ i dwie definicje

Za twórcę pojęcia ‘dyplomacji publicznej’ uważa się Deana Edmunda Guilliona. Po raz pierwszy użyto tego terminu w 1965 roku przez Deana Edmunda Gulliona. Termin ten powstał wraz z utworzeniem Centrum Edwarda E. Murrowa ds. Dyplomacji Publicznej przy Fletcher School of Law and Diplomacy na Uniwersytecie w Tufts.

Ówcześnie termin ten został zdefiniowany następująco:

„Dyplomacja publiczna zajmuje się wpływem, jaki postawy

społeczne wywierają na formowanie i realizację polityki zagranicznej.

Obejmuje ona aspekty stosunków międzynarodowych wykraczające poza

tradycyjną dyplomację; formowanie przez rząd opinii publicznej w innych

krajach; wzajemne oddziaływanie prywatnych grup i interesów w jednym

państwie na te w drugim; relacjonowanie wydarzeń zagranicznych i ich

wpływu na politykę; komunikowanie pomiędzy tymi, których pracą jest

komunikacja, między dyplomatami i korespondentami zagranicznymi; oraz

proces międzykulturowej komunikacji”

Definicja z książki Beaty Ociepki „Dyplomacja publiczna’

Dyplomacja publiczna jest dwustronną, dialogową formą politycznego komunikowania międzynarodowego, skierowaną do publiczności za granicą, realizowaną dzięki pośrednictwu środków przekazu i poprzez kanały bezpośrednie. Jej celem jest kształtowanie lub wspieranie pozytywnego wizerunku kraju i społeczeństwa za granicą.

1. Opis i rola dyplomacji publicznej w stosunkach międzynarodowych

Dyplomacja publiczna została spopularyzowana głównie dzięki mechanizmowi zapoczątkowanemu przez postęp technologiczny; rozwój mediów takich jak telewizja, radio czy Internet. Możliwość swobodnej wymiany informacji pomiędzy społeczeństwami różnych państw pociąga za sobą wpływ na opinię publiczną i kształtuje wizerunek państw na całym świecie. Równocześnie należy liczyć się z możliwością weryfikacji dostarczonych danych przez odbiorców – społeczność międzynarodową. Komórki zajmujące się promocją w rządach

poszczególnych państw coraz częściej podejmowały wyzwanie i odchodziły

stopniowo od zasad dyplomacji tradycyjnej w stronę rozwiązań angażujących szerszą publiczność. Tym samym głównym podmiotem dyplomacji publicznej są ludzie, a szerzej, całe społeczeństwa. Dyplomacja publiczna próbuje wzbudzać zainteresowanie poprzez zwracanie uwagi na trzy potencjalne zasoby: kulturę, wartości polityczne i politykę zagraniczną. Czyni to głównie poprzez telewizję, wspieranie finansowe eksportu kultury i organizowanie wymian. Czwartym wymiarem dyplomacji publicznej jest rozwijanie trwałych relacji międzyludzkich z kluczowymi jednostkami, co odbywa się w procesie wieloletnim poprzez praktyki, wymiany, szkolenia, konferencje i dostęp do kanałów medialnych. Są to właśnie kanały bezpośrednie realizowania dyplomacji publicznej, na które wskazuje uwagę Ociepka w definicji przytoczonej powyżej. Oczywiście pozytywny wizerunek, którego stworzenie ma być owocem stosowania dyplomacji publicznej, nie jest celem samym w sobie. Celem ostatecznym, który osiąga się dzięki jego posiadaniu, jest łatwiejsze osiąganie celów polityki zagranicznej. Te efekty dyplomacji publicznej, czyli oddziaływanie na stosunki międzynarodowe poprzez atrakcyjność, wiążą się z wprowadzonym przez Josepha S. Nye’a w książce „Soft Power” terminem soft power (wiem, ‘soft power’ dwa razy pod rząd dziwnie brzmi no ale…). Soft power jest przeciwieństwem hard power, która oznacza osiąganie celów poprzez działania militarne i ekonomiczne. Według Nye’a, posiadanie soft power daje danemu podmiotowi stosunków międzynarodowych olbrzymie możliwości. W związku z tym, iż jest „lubiany” nie tylko przez przywódców innych podmiotów, ale także wśród obywateli tych podmiotów, stosunki z nim rozwijane mają pełną akceptację społeczną.

Dyplomacja publiczna opiera się na przekonaniu, że obywatele mają wpływ na politykę zagraniczną państwa. Wpływ ten ma rodzaj bezpośredni, kiedy na przykład obecny polityk czy urzędnik państwa A miał styczność z działaniami dyplomacji publicznej państwa B i dzięki nim postrzega kraj B za atrakcyjny. Może być to też wpływ pośredni, kiedy pozytywna opinia o kraju B wśród obywateli kraju A sprawia, że stosunki państwa A z państwem B posiadają akceptację społeczną.

Ciężko jest wymienić wszystkie metody działania dyplomacji publicznej ze względu na ich bardzo dużą liczbę i szerokie możliwości. Mogą to być zachęcające akcje promocyjne na terenie innego państwa, nauczanie ojczystego języka na terenie innego państwa, udostępnianie za darmo przetłumaczonych rodzimych książek historycznych bądź beletrystycznych, wymiana osobowa, programy edukacyjne oferowane przez rząd, promująca działalność artystów, sportowców, czy powszechnie szanowanych osób itp. itd., czyli wszystko co ślina na język przyniesie i przypasuje klimatem do pojęcia ‘dyplomacji publicznej’.

1. Dyplomacja tradycyjna a dyplomacja publiczna

	Dyplomacja tradycyjna	Dyplomacja publiczna
Kluczowi aktorzy	Państwa	Ludzie
Źródła władzy	Przymus	Przyciąganie
Strategia	Gra sił	Współpraca
Cele	Narzucanie idei	Kształtowanie preferencji
Komunikacja	Propaganda/autopromocja	Współpraca
Rola rządu	Kierowanie	Ułatwianie
Podejście do informacji	Tajność/handel sekretami	Otwartość/budowanie zaufania
Struktury	Dwustronne	Wielostronne
Nastawienie	Wygrany/przegrany	Wygrany/wygrany
Wojna	O terytorium i korzyści ekonomiczne	O wartości i międzynarodową stabilność